Diamanda Galas @ Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 20/05/17
Μία ώρα και είκοσι λεπτά ανατριχιαστικής τελετουργίας
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Αίθουσα "Αλεξάνδρα Τριάντη". Ώρα οκτώ παρά τέταρτο. Κόσμος πολύς, με το εισιτήριο στο χέρι, περίμενε τις ταξιθέτριες να τον τοποθετήσουν στη θέση του. Ο φωταγωγημένος χώρος μύριζε τη μέθη της προσμονής, ενώ η φίλη Άννα μάς μιλούσε για την εγκυμοσύνη της. Σκέφτηκα ότι αυτή θα ήταν -μάλλον- η πρώτη συναυλία της μικρής, μέσα στην κοιλιά της μητέρας της, σ' ένα περιβάλλον προστατευμένο από την αγριότητα του κόσμου, όπου θα άκουγε μια καλλιτέχνη, που παλεύει εναντίον αυτής της ίδιας αγριότητας.
Δεκαπέντε περίπου λεπτά μετά τις οκτώ, το κάθισμα του μαύρου Steinway & Sons, που κείτονταν ελαφρώς διαγώνια στη σκηνή, γέμισε από την εμβληματική παρουσία της Diamanda Galas, η οποία εμφανίστηκε μέσα από το σκοτάδι στο ημιφωτισμένο πάλκο. Τα χέρια της, πάνω στο πιάνο, διέσχιζαν τα πλήκρα του, καθώς η φωνή της κολυμπούσε στο βάθος των λογισμών, εναλλάσσοντας με ταχύτητα την τονικότητά της, από τις πιο χαμηλές στις πιο ψιλές οκτάβες. Με κομμένη την ανάσα παρακολουθούσαμε αυτό το απόκοσμο πλάσμα να κατακλύζει όλο μας το «είναι» με τον λυρισμό και την τραγικότητα των ήχων που εξέφερε.
«Ευχαριστώ, ευχαριστώ πολύ» μας είπε με το τέλος του "Fernand" από τον τελευταίο της δίσκο "At Saint Thomas The Apostle Harlem". Ενώ κοιτάζοντας τις χειρόγραφες σημειώσεις της μας καλωσόρισε στα ελληνικά. Εκείνη τη στιγμή ένοιωσα πως κάτι μεγαλύτερο από χαρά μοιραζόταν μαζί μας, μαζί με το ελληνικό κοινό, που την υποδεχθήκαμε με θέρμη. Μέσα στο μαύρο της φόρεμα έμοιαζε με ιέρεια του ερέβους, που τραγουδούσε για τους πρόσφυγες όλου του κόσμου και για τον ξεριζωμό τους από τις πατρίδες τους, το τραγούδι «Ο Πρόσφυγας» που ερμήνευσε ο Μανώλης Αγγελόπουλος, σε μια ανατριχιαστική εκτέλεση, όπου ρίγη συγκίνησης μας διαπερνούσαν. Υπέροχη και καθηλωτική συνέχισε με το χθόνιο "Die Stunde Kommt", το οποίο ακολούθησε η σπαρακτική απόδοση του "Άνοιξε Πέτρα".
Το κυρίως μέρος την εμφάνισης έκλεισε με τον πιανιστικό αυτοσχεδιασμό και τους λαρυγγισμούς στο "O Death", που έμοιαζαν με βουβό αναφιλητό και θρήνο, το μοιρολόι μιας μύχιας νεκρικής ακολουθίας. Το πιάνο είχε μετατραπεί σε μέσον αποτύπωσης της δυστοπικής βιωματικής ερμηνείας. Ενώ πάνω του έπεφταν εκτός των δακτύλων και ο αγκώνας της, δημιουργώντας, με την ταυτόχρονη ταλάντωση των χορδών του, το εσωτερικό άνοιγμα σε μια νέα διάσταση παραφρόνων συναισθημάτων. Προσπαθούσα να καταλάβω, πώς γεννάται εντός της αυτή η μεγαλειώδης φωνή, μα ό,τι και να πω, ετούτο παραμένει «μυστήριο μέσα σε όλα τα μυστήρια».
Το παρατεταμένο χειροκρότημα την έφερε πίσω στη σκηνή για τα τρία encore, κατά τα οποία ακούσαμε τα "Artemis", "Pardon Me I've Got Someone To Kill" και "Let My People Go". Η εμφάνισή της έμοιαζε με ηχητικό χείμαρρο. Η αρτιέπεια του έργου της και το αρίφνητο καλλιτεχνικό της χάρισμα μάγεψε όσους βρισκόμασταν στην αίθουσα. Οι ρίζες, η ιστορία, η έννοια της ανθρωπιάς συναντήθηκαν το βράδυ του Σαββάτου και απλώθηκαν μέσα στην ψυχή μας με τη μουσική της. Η Diamanda Galas, που για περίπου μία ώρα και είκοσι λεπτά, μας μεθούσε με τη συγκλονιστική εμφάνισή της, ταξίδεψε στα πιο σκοτεινά μονοπάτια της υπόστασής μας, κερνώντας μας λίγη κόλαση και λίγο παράδεισο μαζί.
Στο τέλος, στεκόμασταν όρθιοι, αποχαιρετώντας την με την επιθυμία να μας χαρίσει ακόμα ένα τραγούδι. Κάπου εκεί όμως, τα φώτα την πλατείας άναψαν και σιγά-σιγά προχωρήσαμε προς την έξοδο. Κάποιοι από εμάς αναρωτιόμασταν εάν στ' αλήθεια το είχαμε ζήσει όλο αυτό. Ήταν κάτι συγκλονιστικό που μας ξεπερνούσε, κάτι που θα θυμόμαστε, κάτι που προσδοκούμε να ξαναζήσουμε.
Φωτογραφίες: Νίκος Παλαιολόγος (SOOC)
Fernand
Καλωσόρισμα στα Ελληνικά
La Llorona
Ο Πρόσφυγας
A Soul That’s Been Abused
Die Stunde Kommt
Άνοιξε Πέτρα
O Death
Encore 1: Artemis
Encore 2: Pardon Me I' ve Got Someone To Kill
Encore 3: Let My People Go