John Cale feat. Philharmonia Orchestra @ Ηρώδειο, 19/06/23

Από τις τέσσερις θεότητες των Velvet Underground - πέντε με τη Nico, έξι με τον Andy Warhol- έμειναν στον μάταιο κόσμο μας μόνο δύο. Το παλιό κλισέ του Brian Eno λέει ότι όλοι όσοι άκουσαν τον δίσκο με τη μπανάνα το 1967άρπαξαν τις κιθάρες και έτρεξαν να φτιάξουν ροκ συγκρότημα.  Αυτό σημαίνει ότι ο John Cale είναι 81 ετών. Η ντράμερ Moe Tucker (79) έχει γίνει υπέρμαχος του Tea Party, οπότε ο -Ουαλλός και όχι Νέοϋορκέζος- Cale είναι ο τελευταίος των σταυροφόρων.  Καθαρός, εδώ και καμιά εικοσαριά χρόνια: «Το ισχυρότερο ναρκωτικό που παίρνω είναι ο καφές».

Κανένας ογδοντάρης με το φαρμακευτικό ιστορικό του John Cale δεν «δικαιούται» να βγάζει δίσκους όπως το φετινό "Mercy" (το 17^ο προσωπικό του) ή να κάνει πρόβες πέντε μέρες με φιλαρμονική ορχήστρα για να παρουσιάσει υλικό δεκαετιών ή να δίνει συναυλίες σαν αυτή που απολαύσαμε το βράδυ της Δευτέρας στο μισογεμάτο Ηρώδειο. Ο Cale περπατάει αργά και χρειάζεται χείρα βοηθείας για να φορέσει την ηλεκτρική κιθάρα, αλλά κάπου εκεί τελειώνουν οι ομοιότητες με τους πολίτες τρίτης ηλικίας.

Στις φωτογραφίες φαίνεται σαν εξηντάρης, στη σκηνή στέκεται ακούραστος δύο ώρες σαν πενηντάρης, στο μικρόφωνο τραγουδάει σαν βαρύτονος σαραντάρης. Και γράφει μουσική σαν εικοσάρης. Εμένα, που τον είδα live για πρώτη φορά, μου ερχόταν χθες μεσάνυχτα να στρατολογήσω τρεις φίλους και να ξεκινήσω συγκρότημα. Ήδη έχουμε στην παρέα Νίκο.

Το σετλίστ ήταν μία εκλεκτική ρετροσπεκτίβα από όλα τα μήκη και πλάτη της καριέρας του (αν και δίχως "Songs For Drella") και –αντίθετα με άλλες συναυλίες του- είχε ως σημείο αναφοράς τους Velvets. Η «μπανάνα» εκπροσωπήθηκε από το καταιγιστικό"Waiting For The Man" (χωρίς τον Lou…) και από το συγκινητικό "Sunday Morning" (χωρίς την Νico…).

Ο καινούριος δίσκος, που ακόμα ζεματάει, από το ομώνυμο "Mercy", από το "Noise Of You" και από το "Moonstruck (Nico’s Song)". Το εμβληματικό "Paris 1919" από το κολασμένο "Half Past France", όπου τα έγχορδα της ορχήστρας σχημάτισαν εφιαλτικά ηχοτοπία και καπάκι από το "Hanky Panky Nohow", λες και ξαναζούσαμε το 1973.

Πολλά από τα υπόλοιπα που ακούστηκαν είναι ακριβοθώρητα. Το "Ghost Story" είδε το φως του ήλιου στο άλμπουμ-ντεμπούτο "Vintage Violence" του 1970. Το "Ship of Fools" και το "Barracuda" βγήκαν από το "Fear" του 1974. Η Ωραία Ελένη ("Helen Of Troy") ήρθε από το 1975. To "Close Watch" από το 1982. Το "Do Not Go Gentle Into That Good Night", με την ποίηση του Ντύλαν Τόμας, από το 1989. Το "Hedda Gabler" από το 1994. Το αδιαπραγμάτευτα εναρκτήριο "Jumbo In Tha Modernworld" από το 2006. Το "Hatred" από ένα μπόνους επτάϊντσο του 2012.

Και το φινάλε, που άφησε τους ανυποψίαστους με ανοιχτό το στόμα, έχει απαθανατιστεί σε ένα περίφημο live της 1^ης Ιουνίου 1974, στο Rainbow Theatre ενός άλλου Λονδίνου, με τον Kevin Ayers, τον Eno, τη Nico, αλλά και τον Mike Oldfield, τον Robert Wyatt και άλλους τιτάνες. Ποτέ άλλοτε δεν ακουγόταν τόσο στοιχειωμένο το "Heartbreak Hotel" του Έλβις, όσο τη Δευτέρα 19 Ιουνίου στο Ηρώδειο. Και ποτέ μου δεν περίμενα ότι θα το άκουγα ζωντανά μισό αιώνα μετά την ηχογράφησή του, τότε που φοιτητής άκουγα στα λεωφορεία την κασέτα με το "June 1, 1974". Αναζητήστε το και θα με θυμηθείτε.

Ο Cale έφερε μαζί του στην Αθήνα τον σκληρό πυρήνα των συνεργατών του και τους σύστησε με τα μικρά τους ονόματα: «Πριν το ξεχάσω, στην κιθάρα ο Ντάστι, στο μπάσο ο Τζόι και στα ντραμς ο…, ο….». «Ο Ρέι», υπενθύμισε ο Ρέι. Με τους μουσικούς της Φιλαρμονικής, που τον συνόδευσαν με έγχορδα και πνευστά στα περισσότερα τραγούδια, δεν ασχολήθηκε καθόλου. Στο κοινό είπε μόνο ένα «Nice to meet you again», αφού είχε παίξει προ πενταετίας στο Summer Nostos και μάλιστα δωρεάν.

Έπειτα, έφυγε! Στο setlist υπήρχε και το "Villa Albini" που είθισται να εκφυλίζεται σε χαοτικό κρεσέντο κακοφωνίας στο φινάλε των συναυλιών του, αλλά ο Cale αποχώρησε και άφησε τη μπάντα σύξυλη. Επανεμφανίστηκε μετά από 5-6 λεπτά μπιζαρίσματος, στάθηκε μπροστά στο πρώτο μικρόφωνο που βρήκε μπροστά του και είπε τα εξής: «Ανυπομονώ για την επόμενη γνωριμία μας. Και μη ξεχνάτε, να κάνετε αυτό που πρέπει. Αυτά!» 

Και …μη τον είδατε. Οι αμήχανοι μουσικοί αποχαιρέτησαν το πλήθος και τα φώτα άναψαν. Πολλοί είπαν ότι το απότομο «That’s it» του John Cale πρόδιδε ενόχληση για το νυσταλέο κοινό, αλλά προσωπικά δεν είμαι και τόσο σίγουρος και άλλωστε το Ηρώδειο δεν προσφέρεται για συμμετοχή και διάδραση. Ποτέ κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με σιγουριά τις διαθέσεις του Cale στο φινάλε μίας συναυλίας και το encore παίζεται συνήθως κορώνα γράμματα μέσα στο μυαλό του.

Και το μυαλό του John Cale είναι ένας τόπος μυστηριώδης και επικίνδυνος. Τουλάχιστον αυτός είναι θεότητα και όχι Peter Murphy. Χαλάλι του, λοιπόν, και κεκτημένο δικαίωμά του η γεροπαραξενιά, με το συμπάθιο. To live ολοκληρώθηκε σε 1 ώρα και 50 λεπτά και θα έφτανε το δίωρο, εάν ολοκληρωνόταν βάσει προγράμματος. Δεν το λες και ασέβεια.

«Τον είδαμε πέρυσι στο Μπέρμιγχαμ και ήταν εντελώς διαφορετικός», μου έλεγε στην έξοδο ένα ζευγάρι Άγγλων, από τους αμέτρητους ξένους που ανηφόρισαν στο Ηρώδειο: «Εκεί δεν έπαιξε τραγούδια των Velvet Underground ούτε είχε ορχήστρα. Άλλο πράγμα το αποψινό». Στην πρώτη σειρά των κερκίδων, καμάρωνε τον συνομήλικό του ο Eric Burdon. Ο ηγέτης των Animals γεννήθηκε 10 μήνες πριν τον Cale και οι δύο εμβληματικές μπάντες ξεκίνησαν την τροχιά τους σχεδόν ταυτόχρονα το 1964.

Φωτογραφίες: Αφροδίτη Ζαγγανά