Evergrey: «Στόχος θα είναι πάντα να γίνουμε μεγαλύτεροι από Maiden και Metallica»
Ο Tom Englund μας μιλάει για το "Theories Of Emptiness" και τα 30 χρόνια της μπάντας
A Headless Portrait (The Orphean Testament)" επιστρέφουν με το 14ο στούντιο άλμπουμ τους, το "Theories Of Emptiness". Ο βασικός συνθέτης, τραγουδιστής και κιθαρίστας της μπάντας, Tom Englund, μας μιλάει για αυτό και μας εξηγεί γιατί κάποιες αλλαγές ήταν απαραίτητο να γίνουν και πως αυτές επηρέασαν το τελικό αποτέλεσμα.
Πιστοί στους υψηλούς ρυθμούς παραγωγικότητάς τους, οι Σουηδοί Evergrey, δυο χρόνια μετά το "Πέραν όσων θέλαμε να μάθουμε για αυτή τη νέα δουλειά, μας μιλάει για την γενικότερη φιλοσοφία που διέπει τα μέλη της μπάντας, τις προσωπικές του φιλοδοξίες, τους στίχους του, τη συμμετοχή του στις παραστάσεις των Ayreon και για μια σειρά από αρκετά ακόμα ενδιαφέροντα θέματα…
Το μόνο επίκαιρο θέμα για το οποίο δεν μας μιλάει είναι για την αποχώρηση του drummer, Jonas Ekdhal, διότι όταν πραγματοποιήθηκε η συνέντευξη ούτε τα νέα είχαν γίνει γνωστά, ούτε οι φήμες είχαν αρχίσει να διαρρέουν, οπότε δεν ήταν ένα εκ των θεμάτων που τέθηκαν προς συζήτηση.
Γεια σου Tom!
Πώς είσαι;
Μια χαρά, εσύ;
Καλά… Κάπως φορτωμένες αυτές οι μέρες… (γέλια)
Α, ξεκίνησαν οι συνεντεύξεις για τα καλά;
Έχουν ξεκινήσει εδώ και κάνα δυο εβδομάδες…
Οπότε, είσαι κάπου στη μέση μάλλον…
Το ελπίζω… (γέλια). Έχω κουραστεί να μιλάω για τον εαυτό μου! Πέραν της πλάκας, όλα καλά! Είμαι χαρούμενος που ο κόσμος δείχνει ενδιαφέρον, οπότε όλα εντάξει!
Ακόμα θέλουμε να γίνουμε μεγαλύτεροι από τους Iron Maiden και τους Metallica. Πιθανότατα δεν θα τα καταφέρουμε ποτέ, αλλά δεν παύει να είναι αυτός ο στόχος μας
Είναι πάντα καλό αυτό. Δείχνει ότι συνεχίζει να υπάρχει ενδιαφέρον και δικαίως συμβαίνει αυτό. Όπως και να έχει, είναι ωραίο που έχουμε την ευκαιρία να τα ξαναπούμε, καθώς έχετε ένα ακόμα εξαιρετικό άλμπουμ που αναμένεται να κυκλοφορήσει. Και κυρίως έχετε μια συνέπεια που είναι πολύ σημαντική. Ξέρεις, δεν είστε από εκείνες τις πιο «τεμπέλικες» μπάντες που κυκλοφορούν άλμπουμ κάθε τέσσερα χρόνια…
Όχι, δεν το κάνουμε αυτό. Δεν αντέχουμε οικονομικά να το κάνουμε αυτό. Εμβαθύνοντας περισσότερο πάντως, εκεί βρίσκεται κι ο βασικός παράγοντας της επιτυχίας μας, αν μπορώ να το ισχυριστώ κάτι τέτοιο. Έχει να κάνει με το ότι ακόμα επιζητούμε την παγκόσμια κυριαρχία. Ακόμα θέλουμε να γίνουμε μεγαλύτεροι από τους Iron Maiden και τους Metallica. Πιθανότατα δεν θα τα καταφέρουμε ποτέ, αλλά δεν παύει να είναι αυτός ο στόχος μας. Ακόμα και τώρα, ο στόχος μας είναι ο ίδιος: να γράψουμε την καλύτερη μουσική που έχει υπάρξει. Ποτέ δεν θα αλλάξει αυτό. Κι αν αλλάξει, τότε θα τα παρατήσουμε…
Καλά, είναι και λίγο λάθος δείκτης το να συγκρίνουμε τα πάντα με τους Iron Maiden και τους Metallica. Μπάντες σαν τους Evergrey μπορεί να απευθύνονται σε σημαντικά λιγότερο κόσμο, αλλά για αυτό τον κόσμο να είναι αρκετά πιο σημαντικοί. Αν καταλαβαίνεις τι θέλω να πω…
Καταλαβαίνω. Αλλά, αν ρωτάς εμένα, πάντα θα συγκρίνομαι με τις προσδοκίες που έχω από τη μουσική μου ζωή… κι αυτές είναι η παγκόσμια κυριαρχία. Δεν με ενδιαφέρει αν συγκρίνομαι με τους Metallica ή τους Iron Maiden… Το μόνο που με ενδιαφέρει είναι η μουσική μου να ακουστεί όσο το δυνατόν περισσότερο…
Το πιο σπουδαίο πράγμα είναι πως ακόμα και τώρα συνεχίζουμε να μεγαλώνουμε ως μπάντα… μπορεί πολύ λίγο με κάθε νέο άλμπουμ, αλλά μεγαλώνουμε!
Όπως και να έχει, εύχομαι να συμβεί αυτό. Κι αν συμβεί να είμαστε και πάλι εδώ να συζητάμε περί αυτού…
Κι εγώ εύχομαι να συμβεί, αλλά την ίδια στιγμή είμαι απόλυτα ευχαριστημένος που βρίσκομαι σε μια μπάντα που ακόμα εξελίσσεται, ακόμα προοδεύει και παράλληλα είναι επίκαιρη και σημαντική για αρκετούς ανθρώπους που συνεχίζουν να μας ακούνε. Και το πιο σπουδαίο πράγμα με τους Evergrey, είναι πως ακόμα και τώρα συνεχίζουμε να μεγαλώνουμε… μπορεί πολύ λίγο με κάθε νέο άλμπουμ, αλλά μεγαλώνουμε! Τα νούμερά μας ανεβαίνουν διαρκώς, κι αυτό είναι μοναδικό υπό μια έννοια, για μια μπάντα 30 ετών…
Ναι δεν θα έλεγα πως είναι το σύνηθες αυτό. Πρώτα από όλα, δεν φτάνουν όλες οι μπάντες στο σημείο να έχουν κυκλοφορήσει 14 άλμπουμ και να έχουν 30 χρόνια καριέρας, οπότε είναι κάτι που πρέπει να λογίζεται ως δεδομένο. Μάλιστα, οι περισσότερο μουσικοί από ένα σημείο και μετά μάλλον τείνουν να κολλάνε στα ίδια και να απογοητεύονται που οι αριθμοί βαίνουν μειούμενοι παρά αυξανόμενοι. Οπότε δεν μπορεί να υποτιμηθεί αυτό το γεγονός…
Σίγουρα όχι! Και ποτέ δεν θα το κάναμε αυτό. Διότι, ξέρουμε πόσο γρήγορα τα πράγματα και οι άνθρωποι μπορούν να αλλάξουν. Και, ξέρεις, είμαστε πέντε ξεχωριστοί άνθρωποι που συνθέτουμε την μπάντα και έχουμε πέντε οικογένειες πίσω μας και αν το ανοίξουμε περισσότερο έχουμε πολύ κόσμο ο οποίος θα επηρεαζόταν αν κάτι κακό συνέβαινε για παράδειγμα… Και πλησιάζουμε σε μια ηλικία που διάφορα κακά πράγματα μπορεί να συμβούν... (γέλια)
Πολύ σπάνια έχω μια τόσο ξεκάθαρη γνώμη γύρω τόσο νωρίς… Αλλά αυτό το άλμπουμ ειλικρινά νομίζω ότι είναι το καλύτερο που έχουμε βγάλει
Ας μείνουμε σε κάτι πιο αισιόδοξο, όπως το να σε συγχαρώ για το "Theories Of Emptiness", το οποίο θεωρώ ένα πολύ δυνατό άλμπουμ. Βέβαια, το θέμα μου είναι ότι πάντα χρειάζομαι τον χρόνο μου για να κατασταλάξω ως προς το που τοποθετώ κάθε νέο άλμπουμ των Evergrey στο σύνολο της δισκογραφίας σας. Εν τέλει, όμως, αυτό είναι δευτερεύον, καθότι το πιο σημαντικό είναι πως πρόκειται για μια ακόμα δουλειά ανάλογη των υψηλών σας στάνταρ, οπότε συγχαρητήρια και πάλι!
Ξέρεις, είναι πολύ σπάνιο το να έχω μια τόσο ξεκάθαρη γνώμη γύρω από τι πιστεύω για ένα άλμπουμ μας τόσο νωρίς, αλλά με αυτό το άλμπουμ… Μπορείς να ανατρέξεις στις συνεντεύξεις που έχω δώσει αν θες, και πάντα αυτό που έλεγα είναι ότι δεν μπορώ να κρίνω ένα άλμπουμ τόσο νωρίς… Αλλά με αυτό το άλμπουμ ειλικρινά νομίζω ότι είναι μάλλον το καλύτερο που έχουμε βγάλει. Και οφείλω να το πω αυτό, διότι το πιστεύω!
Και στο παρελθόν, ξέρω ότι άλμπουμ που έχουμε κυκλοφορήσει παλιότερα είναι πολύ δυνατά, αλλά ποτέ δεν είχα τόσο ξεκάθαρη εικόνα για τον τρόπο με τον οποίο νιώθω, όπως έχω τώρα. Το οποίο είναι πολύ περίεργο… Νιώθω αναζωογονημένος με κάποιο τρόπο, παρόλο που δεν είναι ότι απουσιάζαμε από τα δρώμενα… αντιθέτως κυκλοφορήσαμε τόσα πολλά άλμπουμ τα τελευταία δέκα χρόνια που είναι τρελό! Αλλά έχει κάτι αυτό το άλμπουμ που μου κάθεται πολύ καλά. Τέλος της κουβέντας… (γέλια) Μπορεί να μην αισθάνεται κάποιος άλλος έτσι, αλλά εγώ έτσι αισθάνομαι… (γέλια)
Με τους Evergrey δεν μας περιορίζει τίποτα και κανένας. Μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε
Νομίζω πως μπορώ να αντιληφθώ τον ενθουσιασμό σου. Ξέρεις, μου έκανε εντύπωση πόσο γρήγορα μπορούσαν να μου μείνουν κάποια τραγούδια από την πρώτη φορά που τα άκουσα. Οκ, ακούω Evergrey εδώ και 25 χρόνια και πλέον η μουσική σας και η φωνή σου μου είναι οικεία, αλλά και πάλι το να μου μένουν τόσο άμεσα οι μελωδίες και τα ρεφραίν σας κάτι λέει… Δεν είναι ότι παίζεται pop μουσική… Και δεν ξέρω αν το «πιασάρικα» είναι η σωστή λέξη, αλλά κάπως έτσι ένιωσα τα τραγούδια σας…
Νομίζω πως είναι σωστή! Παραδείγματος χάριν, τραγούδια σαν το "Falling From The Sun" είναι πιο άμεσα από ποτέ και υπό μια έννοια έχουν μια pop δομή...
… πάντα προσθέτοντας metal στοιχεία πάνω της. Βασικά, αυτό είναι που κάνουμε διαρκώς, αλλά κατά την διάρκεια ενός άλμπουμ φροντίζουμε πάντα να υπάρχει ένα ταξίδι για τον ακροατή. Να έχει τέτοιου τύπου τραγούδια, αλλά να έχει και πιο επικά τραγούδια και πιο σκοτεινά τραγούδια και πιο μαλακά τραγούδια. Κι αυτό είναι με κάνει να αγαπώ τόσο πολύ το να είμαι στους Evergrey, το ότι δεν μας περιορίζει τίποτα και κανένας. Μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε. Έτσι, ένα μέρος των Evergrey είναι άμεσο και ένα μέρος δεν είναι τόσο άμεσο… (γέλια)
Όταν νομίζεις ότι ξέρεις ακριβώς τι θες να κάνεις, τότε τα πράγματα γίνονται περισσότερο χαλαρά από όσο χρειάζεται
Υπάρχει μια λεπτή ισορροπία για την οποία σκόπευα να σε ρωτήσω αργότερα. Πριν από αυτό, υπάρχει μια σημαντική διαφοροποίηση αυτή τη φορά, καθώς έχετε τον Adam "Nolly" Getgood στη μίξη του άλμπουμ. Τον γνωρίζω κυρίως από την δουλειά του στους Periphery, αλλά είναι πολύ γνωστός γενικότερα ως παραγωγός και για την δουλειά που κάνει στα drums κι όλα τα σχετικά. Αν δεν κάνω λάθος, ειδικεύεται σε πιο modern metal υλικό, οπότε θα ήθελα να γνωρίζω πως καταλήξατε να συνεργαστείτε μαζί του και τι εν τέλει προσέφερε με την παρουσία του;
Απλά του το ζήτησα! Τον ρώτησα «θα ήθελες να κάνεις την μίξη του νέου άλμπουμ των Evergrey;». Και πρέπει να απάντησε μέσα σε 90 δευτερόλεπτα, χωρίς υπερβολή, ότι θα ήθελε να το κάνει! Είναι πολύ ταπεινός τύπος. Είναι κάτι σαν μουσικός καθηγητής, καθώς έχει πολύ βαθιά γνώση για ό,τι κάνει. Μου είπε «Κοίτα, πλέον κάνω το πολύ ένα-δύο άλμπουμ τον χρόνο. Δεν θέλω να κάνω παραπάνω από αυτό. Δεν έχω τον χρόνο.». Και ξέρεις, δεν χρειάζεται να κάνει περισσότερα άλμπουμ, καθώς έχει όλα αυτά τα διάφορα μουσικά εγχειρήματα, με τα Getgood drums κι όλα τα συναφή.
Εννοείται πως τον ήξερα γιατί είναι σπασίκλας με τον ήχο, όπως είμαστε κι εγώ κι ο Jonas. Όπως και τον ξέραμε για τις παραγωγές του, αλλά όχι για αυτές των Periphery για να είμαι ειλικρινής. Περισσότερο για τις δουλειές του με τον Devin Townsend και με άλλους καλλιτέχνες. Κυρίως, όμως, ο ήχος που βγάζει στα drums ήταν αυτός που είχε εξαρχής πιάσει το αυτί μου, αν καταλαβαίνεις τι θέλω να πω…
Αυτό που θεωρώ ότι προσέφερε με την παρουσία του είναι μια αλλαγή συμπεριφοράς που μας εμφύσησε. Διότι χρειάστηκε να ενεργοποιηθούμε και να είμαστε σε εγρήγορση , κι όχι να είμαστε χαλαροί και άνετοι. Όχι πως είμαστε και τόσο χαλαροί ποτέ, αφού δουλεύουμε σκληρά, αλλά ξέρεις… κάναμε πέντε συνεχόμενα άλμπουμ με τον Jacob Hansen, που είναι πολύ φίλος μας και πάντα καταφέρνει να σε κάνει να ακούγεσαι λες και η παραγωγή κόστισε ένα εκατομμύριο δολάρια… Αλλά, έχουν περάσει τόσα χρόνια που πλέον μπορώ να αντιληφθώ πως όταν προκύπτει μια παραπάνω άνεση στην εργασιακή μας σχέση, τότε μάλλον πρέπει να απομακρυνθούμε λίγο από αυτή. Διότι, μερικές φορές οφείλουμε να προκαλέσουμε τους εαυτούς μας, ώστε να ξυπνήσουμε ξανά. Ακόμα κι όταν δεν κοιμάσαι τελείως, περνάς σε μια ζώνη ασφαλείας, αντίστοιχη με αυτή μιας σχέσης που έχεις με την γυναίκα ή τον άντρα σου. Όταν τα πράγματα παραγίνονται χαλαρά και απλά αράζεις στον καναπέ όλη την ώρα, τότε να ξέρεις ότι οι μεγαλύτερες προκλήσεις είναι μπροστά σου… Αντίστοιχη περίπτωση ήταν κι αυτή εδώ…
Ο Nolly κατάφερε να μας βγάλει τους καλύτερους εαυτούς μας. Είχε και πολλές ωραίες ιδέες που άπτονται της παραγωγής κυρίως, όπως «εδώ θα μπορούσατε να βάλετε ένα break ή εδώ θα μπορούσατε να βάλετε αυτό το ακόρντο». Παρόλο που την παραγωγή την έκανε ο Jonas, μας προσέφερε διάφορες ιδέες γύρω από την παραγωγή που ήταν πολύ χρήσιμες. Ακόμα κι αν τελικά δεν τις ενσωματώσαμε, τουλάχιστον ακούσαμε κάτι καινούργιο που δεν είχαμε σκεφτεί αναλογιζόμενοι τις προτάσεις του, καθώς είναι κι αυτός «σπασίκλας» με την παραγωγή, όπως είμαστε κι εμείς. Ήταν μια διαδικασία ενδοσκόπησης, επίσης. Διότι, μετά από καιρό κληθήκαμε να αναλογιστούμε κάποια πράγματα που κάνουμε στο κομμάτι της παραγωγής, όταν για τα τελευταία 2-3 άλμπουμ ξέραμε ακριβώς τι θέλαμε να κάνουμε. Κι εκεί βρίσκεται το νόημα αυτού που θέλω να πω. Όταν νομίζεις ότι ξέρεις ακριβώς τι θες να κάνεις, τότε τα πράγματα γίνονται περισσότερο χαλαρά από όσο χρειάζεται, για να είναι καλό για εμάς…
Δεν πρόκειται ποτέ να βγάλουμε τον ίδιο δίσκο ξανά και ξανά
Καταλαβαίνω πως το λες. Θέλατε να προκαλέσετε λίγο τους εαυτούς σας και λειτούργησε. Όπως ανέφερα και πιο πριν, οι Evergrey μου δίνουν την αίσθηση ότι παλεύουν να επιτύχουν μια ιδανική ισορροπία. Από τη μια, πάντα θα ακούγεστε σαν Evergrey λόγω της χαρακτηριστικής σου φωνής και της μελωδικής σας προσέγγισης, αλλά από την άλλη προσπαθείτε να φέρετε κάποιο νέο στοιχείο σε κάθε άλμπουμ. Είναι ακόμα ζήτημα για εσάς να κρατάτε μια ισορροπία μεταξύ των δυο; Πόσο δύσκολο είναι να επιτευχθεί κάτι τέτοιο και πως προσεγγίσατε αυτή την ισορροπία στο νέο άλμπουμ;
Η ισορροπία είναι ένα ανθρώπινο θέμα, σωστά; Αναζητούμε την ισορροπία στη ζωή μας για να επιτύχουμε μια πνευματική ηρεμία.
Όσον για μένα, αυτό που ήθελα να φέρω όσον αφορά στην παραγωγή ήταν μια τραχύτητα και μια βρωμιά, ώστε να μην ακούγεται τόσο γυαλισμένο όσο τα τελευταία ένα-δυο άλμπουμ των Evegrey, όπου υπάρχει μια τέλεια ισορροπία στα πάντα. Θέλαμε να κάνουμε κάτι που να ξεχωρίζει και να διαφοροποιείται. Και δεν μπορώ να πω τι ακριβώς είναι, αλλά είναι κάτι που ακούγεται – και ίσως χρησιμοποιώ λάθος λέξεις εδώ – πιο rock n’ roll κατά μια έννοια, σε αυτό το άλμπουμ. Οι κιθάρες έχουν πιο πρωταγωνιστικό ρόλο κι αυτό το διαφοροποιεί από τα τελευταία 1-2 άλμπουμ μας.
Και, ναι, είναι τρομερά σημαντικό για εμάς να έχουμε αρκετά στοιχεία στην μουσική μας και στην δημιουργική διαδικασία που ακολουθούμε, τα οποία θα είναι νέα για εμάς. Διότι, διαφορετικά δεν έχει νόημα… Δεν πρόκειται ποτέ να βγάλουμε τον ίδιο δίσκο ξανά και ξανά. Οι Evergrey δεν θα το έκαναν ποτέ αυτό. Το να αλλάζουμε κάποια πράγματα το αντιμετωπίζουμε ως πρόκληση, μας κάνει να νιώθουμε υπέροχα με το να γράφουμε μουσική κάθε φορά…
Το να έχουμε τον Jonas Renkse ως καλεσμένο ή τον Nolly να αναλαμβάνει την μίξη του άλμπουμ, ακόμα και το να αλλάζουμε το κλειδί από το οποίο ξεκινάει ένα τραγούδι ή το χαμηλοκουρδίσουμε τις κιθάρες σε G ή οτιδήποτε παρεμφερές… Κάτι πρέπει να κάνουμε διαφορετικά σε κάθε άλμπουμ… Πρέπει να προσθέσουμε νέα στοιχεία. Και για αυτό το άλμπουμ, προσθέσαμε πολλά οργανικά στοιχεία, προσπαθήσαμε να το κρατήσουμε όσο πιο οργανικό γίνεται στην ψηφιακή εποχή που ζούμε. Έχουμε λιγότερα samples και περισσότερα πραγματικά όργανα και όλα αυτά τα στοιχεία που δημιουργούν ένα συγκεκριμένο συναίσθημα το οποίο δεν μπορείς να αναπαράγεις. Αν το κάνεις μια φορά, αυτό είναι! Το ηχογραφείς και ποτέ ξανά δεν θα ακουστεί το ίδιο. Για κάποια σημεία προσπαθείς να επιτυχείς το να ακούγονται ακριβώς τα ίδια, αλλά αν ακούσεις ένα τραγούδι σαν το "Say" για παράδειγμα, αυτό δεν πρόκειται ποτέ να ακουστεί ζωντανά το ίδιο όπως ακούγεται στο άλμπουμ, κι αυτό είναι επίσης ωραίο!
Η πρόθεσή μου με το "One Heart" ήταν να κάνω μια μίξη του "Youth Gone Wild" των Skid Row με το "Fuck Like A Beat" των WASP
Επεσήμανες ένα rock n’ roll στοιχείο στο άλμπουμ και μια πιο οργανική προσέγγιση και σκεφτόμουν αν είναι ιδέα μου πως εντόπισαν κάποια hair metal στοιχεία, όπως φερ’ ειπείν από WASP με τα gang vocals που έχετε βάλει σε κάποια τραγούδια!
Ω ναι! Η πρόθεσή μου συγκεκριμένα για το τραγούδι "One Heart" ήταν να κάνω μια μίξη του "Youth Gone Wild" των Skid Row με το "Fuck Like A Beat" των WASP και να ακουστεί κάπως σαν τα δυο αυτά. Και κάθε φορά που ακούω το verse θα σκεφτώ «χμ, εδώ έκλεψα αυτό κι εδώ έκλεψα αυτό…» (γέλια). Αλλά το προσάρμοσα στα δεδομένα των Evergrey και λειτούργησε καλά.
Ήταν μια πρόκληση για μένα αυτό το τραγούδι καθώς προήλθε από ένα αίτημα που είχαμε από το περιοδικό του Sweden Rock. Μας ρώτησαν αν θα μπορούσαμε να κάνουμε ένα τραγούδι συνεργατικά μαζί τους και η άμεση απάντηση που έδωσα ήταν «Όχι!». Μετά από λίγο άρχισα να το επεξεργάζομαι στο κεφάλι μου και να σκέφτομαι «μήπως τελικά θα μπορούσα να κάνω κάτι με αυτό, με τρόπο που να φαίνεται ότι έχει απομείνει και λίγη αξιοπρέπεια μέσα μου; Πως θα μπορούσα να γράψω ένα καθαρά heavy metal τραγούδι και να το κάνω να ακούγεται σαν Evergrey;». Αυτό ακριβώς εν τέλει πετύχαμε με το εν λόγω τραγούδι. Ακούγεται σαν Evergrey, αλλά είναι η πιο heavy metal εκδοχή μας.
Επανέρχομαι στο κομμάτι του πιασάρικου που ανέφερα πιο πριν. Διότι, στην πρώτη ακρόαση, όταν μπαίνει το "Falling From The Sun" σκέφτηκα πως είναι το προφανές πρώτο single ενός Evergrey άλμπουμ και δύσκολα θα υπήρχε άλλο τραγούδι που θα ήταν καλύτερη επιλογή. Μετά μπαίνει το "Misfortune" και σκέφτομαι «χμ, κι αυτό θα μπορούσε άνετα». Και μετά φτάνει στο "One Heart" και λέω «ε αυτό ακόμα περισσότερο από τα προηγούμενα». Το οποίο είναι καλό σημάδι, διότι αποδεικνύει ότι τα τραγούδια έχουν άμεσα να σου προσφέρουν κάτι. Και για να είμαι ειλικρινής δεν το βρήκα αυτό το στοιχείο στα δυο προηγούμενα άλμπουμ…
Θεωρώ πως πάντα έχουμε ένα ή δυο τραγούδια που είναι υπερβολικά άμεσα. Και σε αυτό το άλμπουμ η αλήθεια είναι πως είχαμε περισσότερες επιλογές… Μεταξύ μας υπήρχαν συζητήσεις ανάμεσα στο "Misfortune", το "Say", ακόμα και το τελευταίο τραγούδι του άλμπουμ… Πως το λένε…
Όταν πήγαμε με το άλμπουμ στην δισκογραφική εταιρεία, όλοι συμφωνούσαμε να είναι το "Falling From The Sun" και το "Say" τα δυο πρώτα singles. Αυτό δεν είχε συμβεί ποτέ ξανά στο παρελθόν
Το ομότιτλο λες;
Όχι! Για το "Our Way Through Silence" λέω… Το οποίο μπορείς να πεις ότι είναι ότι πιο κοντινό ηχητικά σε AOR έχουν κάνει οι Evergrey…
Όταν πήγαμε με το άλμπουμ στην δισκογραφική εταιρεία, όλοι συμφωνούσαμε να είναι το "Falling From The Sun" και το "Say" τα δυο πρώτα singles. Αυτό δεν είχε συμβεί ποτέ ξανά στο παρελθόν, το να συμφωνούμε σε αυτόν τον τομέα. Οπότε είπαμε «Γάμα το, μην ασχοληθούμε περισσότερο. Και εν συνεχεία, φυσικά ξέραμε πως θέλουμε να κάνουμε ένα βίντεο με τον Jonas για το "Cold Dreams". Κι όντως αυτό κάναμε. Στην πραγματικότητα, ήταν ένα πρόβλημα πολυτελείας αυτό που είχαμε…
Από την άλλη πλευρά, υπάρχει ένα τραγούδι σαν το "Ghost Of My Hero" που σίγουρα ξεχωρίζει καθώς είναι ίσως το πιο συναισθηματικά φορτισμένο του δίσκου. Η αλήθεια είναι πως με τη φωνή που έχεις και με τον τρόπο που ερμηνεύεις πάντα τέτοιου είδους τραγούδια τα καθιστάς ξεχωριστά. Πάντα το έκανες αυτό. Οπότε θα ήθελα να ξέρω σε τι αφορά και τι σημαίνει για σένα;
Είναι η δική μου οπτική των πραγμάτων καθώς ο πατέρας του Johan πέθαινε λόγω καρκίνου. Είναι η δική μου οπτική καθώς παρακολουθούσα τον Johan και φανταζόμουν τι μπορεί να σκέφτεται. Είναι κάπως περίεργο, αλλά έχει κι έναν σεβασμό. Ο στόχος μου ήταν να είναι όσο πιο σεβαστικό γίνεται. Είναι το πως παρακολουθούσα εγώ τον Johan κι όλα όσα περνούσε. Αυτός έγραψε όλο το υπόλοιπο τραγούδι, πέραν των φωνητικών μελωδιών και των στίχων και μου είπε μόνο πως αυτό το τραγούδι ονομάζεται "Hero" και θεωρεί πως είναι για κάποιον τον οποίο θαυμάζεις. Τον ρώτησα αν είναι για τον πατέρα του και μου είπε πως δεν το είχε σκεφτεί, αλλά όχι δεν ήταν … «Τότε μάλλον πρέπει να γράψω εγώ για αυτό» του είπα. Κι αυτό έκανα…
Όντως είναι όσο συναισθηματικά φορτισμένο όσο έμοιαζε το θέμα του. Είναι ένας όμορφος φόρος τιμής…
Ξέρεις, είναι και ταυτόχρονα περίεργο, γιατί είναι ένα θέμα που στην πραγματικότητα δεν συζητήσαμε ποτέ με τον Johan. Γιατί είναι κάτι πολύ προσωπικό… Καταλαβαίνεις…
Ναι…
Αλλά κάπου διάβασα μια συνέντευξη που έδωσε και έλεγε ότι οι στίχοι τον έπιασαν κατευθείαν, γιατί αυτά που έλεγα ήταν σωστά και ότι έκανα τρομερή δουλειά σε αυτό…
Αυτό είναι κάτι που η μουσική μπορεί να προσφέρει με έναν τρόπο μοναδικό σε σχέση με οποιονδήποτε άλλον τρόπο…
Συμφωνώ απολύτως!
Όταν φτάνεις στο σημείο που δεν έχεις να παλέψεις για κάτι άλλο, ή όταν δεν νιώθεις ότι οφείλεις να τρέξεις πίσω από έναν στόχο ή έναν σκοπό πλέον, για μένα αυτό είναι ελευθερία
Επίσης, μου αρέσει πολύ ο τρόπος με τον οποίο κλείνει το άλμπουμ, με το ομότιτλο άλμπουμ και την απαγγελία. Νομίζω ότι μπορώ να ταυτιστώ και με τους στίχους του, καθώς όντως να είσαι άδειος μερικές φορές σημαίνει ότι είσαι και ελεύθερος. Δεν είναι όμως ένα τυπικό τραγούδι που θα έκλεινε έναν δίσκο σας, οπότε πως προέκυψε;
Όλα τα τραγούδια του άλμπουμ στην πιο αγνή τους μορφή έχουν να κάνουν με το να νιώθεις άδειος… από το να σου λείπει ο πατέρας σου, μέχρι το να μην μπορείς να βρεις τη θέση σου σε αυτή τη ζωή ή το να νιώθεις ότι γίνεσαι ολοένα και πιο απόμακρος από την ζεστασιά της κοινωνίας… Οτιδήποτε γύρω από αυτά. Εκεί καταλήγει η δική μου ανάλυση, όπως και να έχει. Όταν είχα γράψει περίπου έξι τραγούδια κάθισα κι ανέλυσα τους στίχους και κατέληξα στο συμπέρασμα ότι με αυτό καταπιάνονται.
Αλλά, για μένα προσωπικά, το σημείο στο οποίο βρίσκομαι στη ζωή αυτή τη στιγμή ταυτίζεται με το τραγούδι που κλείνει τον δίσκο. Όταν φτάνεις στο σημείο που δεν έχεις να παλέψεις για κάτι άλλο, ή όταν δεν νιώθεις ότι οφείλεις να τρέξεις πίσω από έναν στόχο ή έναν σκοπό πλέον, για μένα αυτό είναι ελευθερία. Βρίσκομαι σε ένα σημείο στη ζωή μου που το τελευταίο τραγούδι είναι κυρίως για εμένα.
Σε κάθε περίπτωση, θεωρώ ότι το «άδειασμα» (σ.σ.: emptiness) έχει λάβει μια άδικα αρνητική χροιά ως λέξη. Υπό μια έννοια, το άδειασμα μπορεί να ταυτίζεται και με την ηρεμία του μυαλού.
Μακάρι ο κόσμος να ήταν περισσότερο σαν το "The Night Within" σε σχέση με το "Cold Dreams", αλλά αυτό δεν είναι η αλήθεια. Και εμείς γράφουμε πάντα για την αλήθεια…
Πάντα σε χαρακτήριζαν οι πιο «σκεπτόμενοι» στίχοι και πάντα τους θεωρούσα δυνατό στοιχείο στην μουσική πρόταση των Evergrey. Δείχνει να δίνει σημασία, να τους προσέχεις και να βρίσκεις ενδιαφέροντα θέματα ή οπτικές να θέσεις. Πέραν αυτών που αναφέραμε ήδη έχεις κάποιους στίχους που ξεχωρίζεις ή είναι αγαπημένοι σου μέσα από το νέο άλμπουμ;
Ένα στοιχείο που μου αρέσει πολύ είναι η αντίθεση που υπάρχει μεταξύ τραγουδιών. Π.χ. το "Cold Dreams" έχει να κάνει με το να έχεις κάποιον κοντά σου τον οποίο δεν μπορείς να βοηθήσει, που είναι σε σημείο που δεν επιδέχεται βοήθειας ή που δεν μπορεί να δει ότι εσύ προσπαθείς να τον βοηθήσεις και δεν υπάρχει γυρισμός. Από την άλλη αν το συγκρίνεις με ένα τραγούδι σαν το "The Night Within" είναι το ακριβώς αντίθετο, καθώς είχες την ευκαιρία να βοηθήσεις κάποιον να βρει το έναυσμα και να ξεφύγει από την τρύπα που είχε σκάψει για τον εαυτό του. Έχω βιώσει και τις δυο καταστάσεις και είναι υπέροχο το να μπορείς να μοιραστείς τις εμπειρίες σου και να πεις «έχω βρεθεί και στην μια αλλά και στην άλλη περίπτωση». Μακάρι ο κόσμος να ήταν περισσότερο σαν το "The Night Within" σε σχέση με το "Cold Dreams", αλλά αυτό δεν είναι η αλήθεια. Και εμείς γράφουμε πάντα για την αλήθεια…
Έχετε λοιπόν τον Jonas Renkse στο "Cold Dreams" και πρέπει να παραδεχτώ ότι άκουσα αρκετές φορές το τραγούδι για να καταλάβω που είναι τα φωνητικά του…
Κι εγώ! Κι εγώ! Και φαντάσου ότι εγώ ήξερα που θα έπρεπε να είναι! Και σκεφτόμουν «ρε φίλε, είναι χαζός! Δεν κατάλαβε που έπρεπε να τραγουδήσει! (γέλια). Πραγματικά, δεν μπορούσα να καταλάβω τη διαφορά…
Και είναι ακόμα πιο περίεργο λόγω του γεγονότος ότι έχει πολύ χαρακτηριστική φωνή… τον καταλαβαίνεις με το που τραγουδήσει μια λέξη. Αλλά δεν ισχύει αυτό εδώ. Εντόπισα τα growls και τα πιο ακραία φωνητικά στο βάθος μόνο. Οπότε πως προέκυψε η συνεργασία;
Αν αναφέρεσαι για το πως ακούγεται η φωνή του στο τραγούδι, θεωρώ ότι έχει να κάνει με το ότι εγώ ακούγομαι σαν αυτόν, έχοντας επηρεαστεί από την παρουσία του και ταυτόχρονα αυτός έχει επηρεαστεί από την δική μου παρουσία και τις μελωδίες μου. Διότι, έγραψα τις μελωδίες και τους στίχους και του τα έδωσα και του είπα ότι «έτσι θεωρώ ότι πρέπει να τραγουδήσεις». Αυτό σήμαινε πως θα έπρεπε να απομακρυνθεί λίγο από τον τρόπο με τον οποίο τραγουδάει συνήθως, κάτι το οποίο πάντα αποτελεί πρόκληση. Αλλά έτσι το κάναμε πάντα με όλους τους καλεσμένους που είχαμε. Το ίδιο ίσχυσε και στην περίπτωση του James LaBrie των Dream Theater ή της Floor Jansen. Αυτή είναι και η όλη πρόκληση… να τους βάλουμε μέσα στο brand των Evergrey και αυτοί να πρέπει να ακουστούν μέσα στα πλαίσιά του με κάποιο τρόπο. Αυτό είναι που το κάνει σπουδαίο.
Αλλά, με τον Jonas γνωριζόμαστε και πάρα πολύ καιρό… Από τον περασμένο Οκτώβριο… (γέλια)
Με τον Jonas περάσαμε πολλές νύχτες πίνοντας ως αρά κόκκινο κρασί και μιλώντας για τις περιπέτειες της ζωής και το πως είναι να είσαι σε μια μπάντα ανάλογου μεγέθους. Είχαμε πολλά κοινά να συζητήσουμε…
Α, κατάλαβα που γνωριστήκατε… Τυγχάνει να είδα το DVD την προηγούμενη εβδομάδα…
Είναι η αλήθεια! Την περασμένη χρονιά παίξαμε σε κάποια σόου παρέα για μια μπάντα που λέγεται Ayreon. Δώσαμε έξι παραστάσεις παρέα και γίναμε πολύ καλοί φίλοι εκείνη την περίοδο. Περάσαμε πολλές νύχτες πίνοντας κόκκινο κρασί ως αργά και μιλώντας για τις περιπέτειες της ζωής και το πως είναι να είσαι σε μια μπάντα ανάλογου μεγέθους. Είχαμε πολλά κοινά να συζητήσουμε… Όπως και θέματα σαν αυτό με το οποίο καταπιάνονται οι στίχοι του "Cold Dreams".
Μετά, όταν επέστρεψα σπίτι, του ζήτησαν να το κάνει και είπε ναι. Μάλλον έχω καλή πειθώ! Τον έπεισα να το συμφωνήσει μόλις δυο δευτερόλεπτα αφότου έκανα την ερώτηση… (γέλια)
Μιας και το αναφέρεις, το τελευταίο διάστημα, παρέα με την ακρόαση του νέου σας άλμπουμ, έβλεπα και το DVD από αυτές τις παραστάσεις με τους Ayreon…
Αλήθεια; Εγώ δεν το έχω δει ακόμα…
Είναι πολύ καλό! Και μου άρεσε το "01011001" από όταν είχε βγει και θεωρούσα πάντα ότι είχες κάνει εξαιρετική δουλειά κι εσύ σε αυτό. Αλλά, αυτό που μου άρεσε πολύ σε αυτό το DVD είναι το πολύ καλό κλίμα που μοιάζετε να έχετε οι τραγουδιστές μεταξύ σας επί σκηνής. Φαίνεται να περνάτε πολύ καλά. Και φυσικά το όλο σόου είναι εντυπωσιακό, η παραγωγή τεράστια και όλα τα σχετικά…
Είχε τόσο πολύ κόσμο που ήταν τρελό. Κάποια στιγμή στο τέλος ήταν να βγάλουμε μια φωτογραφία όλοι μαζί και έτυχε να κάθομαι δίπλα στον Arjen, και όλο και περισσότερος κόσμος έβγαινε στη σκηνή. Οπότε, ακούω τον Arjen να λέει «τους πληρώνω εγώ όλους αυτούς;» Θυμάμαι να του λέω να κάνει εισπνοές-εκπνοές… (γέλια)
Φαντάζομαι σαν εμπειρία θα ήταν κάτι το ξεχωριστό και για σένα, καθώς δεν είναι κάτι που κάνει κάποιος κάθε μέρα, το να συμμετάσχει σε μια τόσο μεγάλη παραγωγή. Το ευχαριστήθηκες όντως όσο φαινόταν;
Ναι, εννοείται. Πρώτα από όλα είναι τιμή το να είσαι εκεί, φυσικά. Και δεύτερο απαιτεί πολλή δουλειά για να μην κάνεις μαντάρα την μουσική κάποιου άλλου. Δεν θες να το κάνεις αυτό! Αλλά, ταυτόχρονα νιώθεις ξεχωριστός όταν βρίσκεσαι ανάμεσα σε ανθρώπους με τόσο ταλέντο. Ξαφνικά, νιώθεις ότι εσύ ο ίδιος δεν είσαι και τόσο ταλαντούχος! Αλλά, ναι ήταν υπέροχα. Περάσαμε φοβερά. Χαίρομαι πολύ που θα το έχω ως ανάμνηση για το υπόλοιπο της ζωής μου.
Επίσης, βλέποντας τόσους τραγουδιστές από τη Σουηδία άρχισα να κάνω συνδέσεις. Πως πχ έχετε τον Jonas καλεσμένο στο άλμπουμ σας τώρα; Επίσης, ήταν ο Daniel Gildenlow εκεί, οποίος έχει πάρει μαζί του τον Vikram στους Pain Of Salvation, τον οποίο Vikram εσύ σε μεγάλο βαθμό σύστησες στον metal κόσμο με το project των Silent Skies που έχετε παρέα… Μοιάζει με ένα μεγάλο μουσικό σύμπαν, αρκεί να συνδέσεις τις κουκίδες…
Ναι είναι τρελό όλο αυτό. Βάλε μέσα και τους Redemption, που κι εκεί παίζουμε παρέα με τον Vikram, αλλά και με τον Simone Mulauroni των DGM… Οι διακλαδώσεις είναι τρελές! (γέλια)
Την περίοδο του "Inner Circle περισσότερο πίναμε παρά ηχογραφούσαμε, αλλά με κάποιο τρόπο αυτό δούλεψε…
Πάμε σε κάτι διαφορετικό τώρα, καθώς το "The Inner Circle" κλείνει 20 χρόνια φέτος και παρόλο που βρίσκω όλες αυτές τις επετείους στα social media κάπως βαρετές, το συγκεκριμένο το θεωρώ ένα κομβικό άλμπουμ στην πορεία των Evergrey και είναι και προσωπικά αγαπημένο. Ακόμα θυμάμαι την αναμονή για την κυκλοφορία του τότε! Ποιες είναι οι πιο δυνατές αναμνήσεις που έχεις από αυτό το άλμπουμ και πως σου φαίνεται σήμερα;
Έχω να το ακούσω πάνω από δέκα χρόνια, οπότε δεν ξέρω καν τι να σου πω…
Wow!
Οι πιο δυνατές αναμνήσεις που έχω είναι ότι ήταν το πρώτο άλμπουμ ηχογραφήσαμε στο δικό μας στούντιο και περάσαμε πέντε μήνες σε εκείνο το περιβάλλον, αράζοντας και κάνοντας πολύ παρέα. Έχω την αίσθηση πως περισσότερο πίναμε παρά ηχογραφούσαμε, αλλά με κάποιο τρόπο αυτό δούλεψε… (γέλια) Ήταν και 20 χρόνια πριν, ήμασταν ακόμα νέοι και περνάγαμε την καλύτερη περίοδο της ζωής μας. Υπό μια έννοια ήμασταν απολύτως ελεύθεροι..
Αλλά την ίδια στιγμή καταπιαστήκαμε με ένα θέμα που ήταν πολύ βαρύ. Και είναι ακόμα βαρύ κι αυτό είναι τρελό γιατί παραμένει δυστυχώς επίκαιρο. Η Καθολική Εκκλησία και η κακοποίηση παιδιών… κι όχι μόνο παιδιών… Το ότι παραμένει επίκαιρο ως θέμα είναι περίεργο, αλλά τέλος πάντων…
Βασικά, για μένα τα "Recreation Day", "The Inner Circle" και "Monday Morning Apocalypse" είναι τρία άλμπουμ που στο μυαλό μου τα έχω ως ένα. Θυμάμαι την ζωή μου συνολικά εκείνη την περίοδο και περισσότερο τα αντιμετωπίζω κατά αυτό τον τρόπο παρά ως ξεχωριστά άλμπουμ…
Οι Evergrey ξεκίνησαν ως μπάντα λόγω των Dream Theater… αλλά ποτέ δεν προσδιοριστήκαμε ως progressive metal
Έχω την αίσθηση ότι 20 χρόνια πριν, εκείνη την περίοδο, θεωρούσασταν πολύ περισσότερο progressive metal από ότι θεωρείστε σήμερα. Πόσο έχει αλλάξει το progressive metal μέσα σε αυτά τα 20 χρόνια και πόσο έχετε αλλάξει εσείς;
Ποτέ μας δεν προσδιοριστήκαμε ως progressive metal…
Ok!
Και ακόμα δεν προσδιοριζόμαστε έτσι. Σίγουρα έχουμε progressive στοιχεία. Και έχουμε περιοδεύσει στο παρελθόν με μπάντες που ήταν πρωτοπόροι του ιδιώματος… Αλλά δεν ξέρω…
Πλέον, μπάντες όπως οι Tesseract, οι Periphery και οι Leprous είναι η νέα γενιά του progressive στο μυαλό μου… Ή και μπάντες όπως οι Architects. Όλες τους είναι φοβερές, αλλά την ίδια στιγμή έχεις και τις παλιότερες μπάντες όπως εμάς και τους Dream Theater που έχουμε κι εμείς μια θέση σε αυτόν τον κόσμο. Οι Dream Theater είναι ξεκάθαρο ότι υπήρξαν οι πρωτοπόροι του progressive metal από την πρώτη στιγμή. Και οι Evergrey ξεκίνησαν ως μπάντα λόγω των Dream Theater…
Αλλά δεν παρακολουθώ πλέον την σκηνή και πολύ. Στην πραγματικότητα δεν παρακολουθώ καμία σκηνή. Διότι δεν έχω τον χρόνο να το κάνω… Αν το έκανε θα έπρεπε να ακούω μουσική κι όχι να γράφω μουσική…
Κλείνοντας, να σε ρωτήσω πως σκοπεύεις να αντιμετωπίσεις τον πονοκέφαλο των επερχόμενων setlist στις συναυλίες σας, έχοντας τόσα πολλά καλά τραγούδια να χωρέσεις μέσα σε αυτό κι αν υπάρχουν πλάνα να επιστρέψετε στην Ελλάδα με το νέο άλμπουμ. Να σας περιμένουμε;
Ναι… Ερχόμαστε στο Ρέθυμνο στην Κρήτη το καλοκαίρι, αυτό το ξέρουμε σίγουρα, αλλά έχουμε να ανακοινώσουμε περίπου 80 εμφανίσεις στην Ευρώπη το επόμενο διάστημα (σ.σ.: το έκαναν και είναι μέσα η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη στις ημερομηνίες), οπότε έρχονται όλα πολύ σύντομα…
Όσον αφορά στο setlist, θα είναι μεγάλο πρόβλημα. Αλλά είναι αυτό που είναι. Ακόμα κι αν παίζαμε μόνο τα τραγούδια για τα οποία έχουμε γυρίσει βίντεο τότε θα έπρεπε να παίξουμε 25 τραγούδια ή κάπου εκεί… Είναι τρελό…