Brendan Perry: «Λατρεύω τα ρεμπέτικα και νιώθω συγγένεια με τους Έλληνες»

Οι Dead Can Dance είναι ένα πολύ ιδιαίτερο συγκρότημα, το οποίο έχει σταγάσει τις μουσικές ανησυχίες του Brendan Perry όπως αυτές έχουν εκφραστεί μέσα από τη μουσική του και τη φοβερή φωνή της Lisa Gerrard. Πρόσφατα παρουσιάσαμε και έναν οδηγό αγοράς για τους δίσκους τους.

Μετά από ένα μεγάλο διάλειμμα που κράτησε από τα μέσα των '90s για μια περίπου δεκαπενταετία, έχουν επανέλθει βγάζοντας δίσκους με τους δικούς τους ρυθμούς και περιοδεύοντας σχετικά τακτικά Στο πλαίσιο των δύο εμφανίσεών τους στην Ελλάδα, στο Θέατρο Γης στη Θεσσαλονίκη στις 1 Ιουλίου και στο Ηρώδειο στην Αθήνα στις 3 Ιουλίου, συνομιλήσαμε με τον πάντα ενδιαφέροντα Brendan Perry.

Καλό απόγευμα Brendan. Πώς είσαι;

Καλό απόγευμα. Είμαι καλά, σ’ ευχαριστώ. Πολύ καλά.

Έχω κάποιες ερωτήσεις για σένα, να προχωρήσω;

Ναι, εννοείται.

Την πρώτη ερώτηση πιθανολογώ ότι την έχεις ακούσει πολλές φορές στο παρελθόν, αλλά μιας και δε γνωρίζω κάποια απάντηση, θα στην κάνω κι εγώ. Από πού έχει προέλθει το όνομα των Dead Can Dance;

Λοιπόν, το όνομα είναι μια προσπάθεια να περιγραφεί η δημιουργική διαδικασία. Λειτουργεί κάπως σαν μια μετασχηματιστική σειρά από βασικά, στοιχειώδη πράγματα. Έτσι, ο όρος “dead” είναι περιγραφικός της έλλειψης ζωής των άψυχων αντικειμένων. Ο όρος “can” είναι η αντίθετη λέξη, η μετασχηματιστική λέξη και ο όρος “dance” είναι αντιπροσωπευτικός της κίνησης και ως εκ τούτου της αναγέννησης. Μου έχει συμβεί πολλές φορές να παρατηρήσω ότι η δημιουργικότητα των ανθρώπων περιλαμβάνει αυτή τη διαδικασία της μετατροπής αυτού που είναι άψυχο σε κάτι που έχει γνώση και ζωή. Ένα παράδειγμα θα μπορούσε να είναι ένας σκαλιστής που παίρνει ένα δέντρο που έχει κοπεί, το οποίο υποτίθεται ότι είναι νεκρό, και στη συνέχεια το μετατρέπει με όλη του τη δεξιοτεχνία σε μια μάσκα, δηλαδή κατά κάποιον τρόπο το αναζωογονεί. Με τον ίδιο τρόπο, σπεύδει να του εμφυσήσει ζωή προσθέτοντας δέρμα ζώου τεντωμένο σε όλο το ξύλο, θερμαίνοντάς το και τελικά φτιάχνοντας κάτι ζωντανό από νεκρά υλικά. Αυτό το παράδειγμα περιγράφει τη δημιουργική διαδικασία. Το όνομα των Dead Can Dance λοιπόν είναι μια προσπάθεια να περιγραφεί η δημιουργική διαδικασία εντός της οποίας λαμβάνει χώρα ένα ψυχαγωγικό κομμάτι ζωής.

Πολύ ωραία εξήγηση! Συγχαρητήρια για τον τελευταίο σας δίσκο "Dionysus", τον έχω ακούσει και είναι πολύ όμορφος. Αλήθεια, γιατί στο CD υπάρχουν μόνο δύο κομμάτια, ενώ στο tracklist μπορούμε να διαβάσουμε ότι περιλαμβάνονται επτά τραγούδια;

Κοίτα, αρχικά ο δίσκος ήταν μία πράξη, ένα πλήρες έργο, χωρίς κενά και διακοπές. Τελικά τον χωρίσαμε σε δύο πράξεις μόνο και μόνο για πρακτικούς λόγους – για να χωράει ακριβώς στις δύο πλευρές ενός δίσκου βινυλίου. Το βινύλιο είναι το αγαπημένο μου μέσο, το μέσο στο οποίο πάντα προσβλέπω και μου θυμίζει παλιές κλασσικές συνθέσεις, όπως κοντσέρτα σε τρεις πράξεις και παρόμοια πράγματα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ήθελα να ακολουθήσω λίγο το έργο «Η ιεροτελεστία της άνοιξης» του Στραβίνσκι, που είναι κι αυτό ένα διονυσιακό έργο. Υπάρχει κάποια αναφορά σε αυτό στο "Dionysus". Εννοώ, το "Dionysus" έχει σχεδιαστεί ώστε να το εκτιμήσει κάποιος σαν ενιαίο έργο και για να γίνει κάτι τέτοιο πρέπει να το ακούει αδιάλειπτα. Είναι ένας θεματικός δίσκος και γι’ αυτόν τον λόγο τον χωρίσαμε σε δύο μόνο κομμάτια.

Βρίσκεστε στη μέση μιας περιοδείας που προωθεί το τελευταίο άλμπουμ. Αν και ίσως είναι λίγο νωρίς, έχεις σχέδια για την κυκλοφορία νέας μουσικής; Θέλω να πω είτε ως Dead Can Dance ή ίσως για έναν δικό σου solo δίσκο. Ή ακόμα και κάτι άλλο! Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια για την κυκλοφορία νέας μουσικής;

Αυτό το φθινόπωρο θα ηχογραφήσω και θα ολοκληρώσω επιτέλους τον επόμενο solo δίσκος μου και ελπίζω να τον κυκλοφορήσω το επόμενο καλοκαίρι. Οι Dead Can Dance θα συνεχίσουν την τρέχουσα περιοδεία τον επόμενο χρόνο στην Αμερική - βόρεια και νότια - και ενδεχομένως και στην Αυστραλία, αν η Lisa μπορεί να περιοδεύσει. Και μετά από όλα αυτά, πιθανότατα θα εκδώσουμε αυτή τη δουλειά σε έναν δίσκο των Dead Can Dance, ίσως το επόμενο φθινόπωρο (σ.σ. μάλλον εννοεί κάποιον live δίσκο).

Τόσο το "Dionysus" όσο και το "Anastasis", που είναι οι δύο τελευταίοι σας δίσκοι, είναι ελληνικές λέξεις. Επίσης ελληνικές λέξεις είναι τα "Agape", "Anabasis" και "Amnesia" - κομμάτια από το "Anastasis". Υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος που έχετε επιλέξει τόσες πολλές ελληνικές λέξεις που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτά τα άλμπουμ; Έχεις κάποια ιδιαίτερη σχέση με τη χώρα μας ή κάτι τέτοιο;

Λοιπόν... μόνο στον βαθμό που οι συγκεκριμένες ελληνικές λέξεις περιγράφουν τα πράγματα που θέλουμε να περιγράψουμε (γελάω). Δεν υπάρχουν εναλλακτικοί όροι στα αγγλικά. Όπως γνωρίζετε, χρησιμοποιούμε πολλές ελληνικές λέξεις στην αγγλική γλώσσα που προέρχονται ακόμα και από την αρχαιότητα. Πέρα από αυτό, ναι, ο ελληνικός πολιτισμός μου ασκεί μια μεγάλη γοητεία. Συμβαίνει τα ενδιαφέροντά μου, ξέρετε, τα θεμελιώδη έργα της φιλοσοφίας, της ψυχολογίας, της ιστορίας, έχουν γραφτεί στα ελληνικά γιατί έχουν διαμορφωθεί στο μυαλό μεγάλων στοχαστών της Αρχαίας Ελλάδας. Θαυμάζω πολύ τον ελληνικό πολιτισμό και αισθάνομαι μια συγγένεια με τον ελληνικό λαό, αλλά και με άλλους λαούς όπως οι Ιρλανδοί.

Θα σε πάω λίγα χρόνια πίσω, στην περιοδεία για το "Anastasis". Συμπεριλάβατε στις συναυλίες σας ένα ελληνικό ρεμπέτικο τραγούδι ηλικίας 80 ετών που μιλάει για τα ναρκωτικά – την ηρωίνη – και το τραγουδούσε μια διάσημη τραγουδίστρια, η Ρόζα Εσκενάζυ. Πώς το ανακάλυψες αυτό το τραγούδι; Το τραγούδησες μάλιστα σε πολύ καλά ελληνικά!

Λατρεύω τη ρεμπέτικη μουσική. Μετά από πολλά χρόνια σκέφτηκα ότι θα ήταν ωραίο, ειδικά αφού θα παίζαμε και κάποιες συναυλίες στην Ελλάδα, να πούμε κάποια τραγούδια στα ελληνικά, να εκτελέσουμε αυτά τα μουσικά έργα. Το πιο ενδιαφέρον για μένα, ακόμα και σε σχέση με την αναφορά στα ναρκωτικά, είναι στην πραγματικότητα οι αναφορές στην Ελλάδα και στην απώλεια της αρτιμέλειάς της. Η αναφορά στην παρακμή της χώρας όπως αυτή συμβολίζεται μέσα από τον εθισμό στα ναρκωτικά. Εκείνη την εποχή που περιοδεύαμε, η Ελλάδα είχε μόλις περάσει από μια τρομερή οικονομική δοκιμασία, κυρίως λόγω της διαφθοράς των ηγετών της και του συστήματος. Σκέφτηκα λοιπόν ότι το συγκεκριμένο τραγούδι ήταν αρκετά αντιπροσωπευτικό από αυτή την άποψη.

Τα τραγούδια των Dead Can Dance έχουν διασκευαστεί από μεγάλη ποικιλία καλλιτεχνών. Ποια είναι γενικώς η γνώμη σου για τη μεταχείριση που έχουν επιφυλάξει οι άλλοι στα τραγούδια σου;

Γενικώς, τις βρίσκω διασκεδαστικές, υπό την έννοια ότι προκαλεί ενδιαφέρον το να βλέπει κάποιος τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι ερμηνεύουν τα έργα του. Μερικές από τις διασκευές είναι γοητευτικές, ενώ μερικές κάπως χάνουν τον στόχο, νομίζω ότι χάνουν την έννοια, το νόημα. Αλλά ναι, έχω ακούσει ορισμένες πραγματικά ενδιαφέρουσες εκδοχές που με επηρέασαν πραγματικά και με έκαναν να επανεκτιμήσω κι εγώ ο ίδιος την ίδια μου τη δουλειά. Έχω πάρει κάποιες από τις τροποποιήσεις που έκαναν άλλοι καλλιτέχνες στα τραγούδια μας και τις έχω ενσωματώσει στη διευθέτηση του εκάστοτε νέου leg συναυλιών μας. Ξέρεις, η μουσική είναι ένα ζωντανό οργανικό πράγμα που εξελίσσεται και χαίρομαι να πηγαίνω με την εξέλιξή της.

Θα σου αναφέρω μια συγκεκριμένη μπάντα, τους Ολλανδούς The Gathering, τους γνωρίζεις;

Οχι.

Έχουν διασκευάσει το "In Power We Entrust The Love Advocated" και κατά τη γνώμη μου τα έχουν καταφέρει πολύ ωραία, η τραγουδίστρια έχει ουράνια φωνή. Αν ποτέ σου δοθεί η ευκαιρία, άκουσε αυτή την εκτέλεση. Η μπάντα ονομάζεται The Gathering.

Εντάξει, ναι!

Σχετικά με την τεχνολογία και την μουσική ως επάγγελμα, θα ήθελα να σε ρωτήσω τι επίπτωση είχε σ’ εσάς η ευκολία της διακίνησης πληροφοριών που βιώνουμε σήμερα - για παράδειγμα τα κοινωνικά μέσα, οι ψηφιακές πλατφόρμες κλπ.

Λοιπόν στον καιρό μας έχει συμβεί ξαφνικά να έχουμε εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες, κάτι που για μένα είναι φανταστικό. Έχω πολλά ενδιαφέροντα είτε εντελώς εκτός είτε απλώς όχι τόσο συγγενικά με τις μουσικές μου αναζητήσεις: τέχνες, φιλοσοφία, αρχαίοι πολιτισμοί, μουσικά όργανα. Μου αρέσει πολύ η δυνατότητα έρευνας και ανάπτυξης των ενδιαφερόντων μου που δίνει αυτή η πρόσβαση στην πληροφορία. Είναι φανταστικό. Επίσης, από την άποψη της μουσικής τεχνολογίας, η δυνατότητα του να κατεβάσει ή να μοιραστεί κάποιος προγράμματα στο διαδίκτυο ήταν μια πραγματική αποκάλυψη. Θεωρώ πως είναι πολύ συναρπαστική εποχή για να κάνει κάποιος μουσική, ακριβώς εξ’ αιτίας αυτής της ψηφιακής μετατροπής στην παραγωγή μουσικής που τελικά έχει αποδειχτεί αρκετά κρίσιμη. Προφανώς υπάρχουν και μειονεκτήματα – οι άνθρωποι χειραγωγούνται πάρα πολύ από το ίδιο το μέσο και οι ζωές πολλών ανθρώπων, ιδίως των παιδιών, έχουν γίνει εσωστρεφείς. Οι άνθρωποι ξοδεύουν πάρα πολύ χρόνο χρησιμοποιώντας το διαδίκτυο ως κοινωνικό μέσο, αντί ως ένα εργαλείο για την απόκτηση πληροφοριών και γνώσης. Χρησιμοποιείται πάρα πολύ για κοινωνικοποίηση.

Συμφωνώ, χρησιμοποιείται υπερβολικά.

Ναι, και επίσης μερικοί άνθρωποι το χρησιμοποιούν ως αποκλειστικό μέσο για την κοινωνικοποίησή τους. Απλώς κάθονται σε ένα δωμάτιο κάνοντας συζητήσεις με άλλους χωρίς όμως να μιλάνε πρόσωπο με πρόσωπο, πράγμα που είναι πραγματικά λυπηρό.

Ναι, η προσωπική επαφή έχει σε μεγάλο βαθμό χαθεί. Επομένως, οι αλλαγές που έχουν επέλθει σου αρέσουν κατά κύριο λόγο.

Ναι, ακριβώς.

Μια υποθετική ερώτηση: εάν ξεκινούσες σήμερα τη μουσική σου σταδιοδρομία, τι θα έκανες διαφορετικά και τι ακριβώς με τον ίδιο τρόπο;

Αυτό είναι δύσκολο ερώτημα! Λοιπόν, σίγουρα πιστεύω ότι θα εξέδιδα μόνος μου τη μουσική μου. Πιθανότατα θα ακολουθούσα αυτή την πορεία, χρηματοδοτώντας και διανέμοντας μόνος μου τη μουσική μου, σε αντίθεση με το να συνεργαζόμουν αποκλειστικά με μια δισκογραφική εταιρία, στην οποία να παραχωρούσα τη δουλειά μου. Αυτό θα ήταν το σημαντικότερο που θα έκανα με διαφορετικό τρόπο. Πολλά μικρά clubs σε διάφορα μέρη και περιοχές έχουν κλείσει και υπάρχει μια πραγματική έλλειψη μικρών έως μεσαίων χώρων για ζωντανές εμφανίσεις σήμερα. Αυτοί οι χώροι είναι απαραίτητοι για να δημιουργούνται και να εξελίσσονται οι τοπικές μπάντες. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι η μουσική βιομηχανία γίνεται όλο και πιο εταιριοκεντρική. Τα σχέδια μεγάλων και λαμπερών εταιριών όπως η Live Nation ή η Universal Records, που απορροφούν συνεχώς μικρότερα labels ή χώρους διεξαγωγής συναυλιών, θεωρώ ότι δε συμβαδίζουν με το «συμφέρον» της μουσικής ως μορφή τέχνης και έχουν ως στόχο μόνο τα χρήματα. Αυτό επίσης αντικατοπτρίζεται στα επιχειρηματικά μοντέλα και σχέδιά τους, που επιθυμούν να εξυπηρετήσουν τη βραχυπρόθεσμη επιτυχία. Με τη μουσική όμως, όπως και με κάθε άλλη μορφή τέχνης είναι πολύ σημαντική η διαδικασία δημιουργίας της να ωριμάσει για μια χρονική περίοδο. Οι εταιρίες περιμένουν από τα νέα συγκροτήματα άμεση επιτυχία λέγοντας «ξέρετε, χρειαζόμαστε αυτό εδώ και τώρα, διαφορετικά η καριέρα σας τελειώνει.»

Χρειάζονται γρήγορα αποτελέσματα.

Ναι, αυτό. Όλα γίνονται με διαδικασίες fast track.

Στις συναυλίες προτιμάς να παίζεις νέο ή παλιότερο υλικό; Προσωπικά μου αρέσει πολύ όταν οι μπάντες αισθάνονται άνετες και σίγουρες και παίζουν πολλά νέα πράγματα, γιατί μου δίνει την αίσθηση ότι πιστεύουν στα νέα τους τραγούδια.

Νομίζω ότι δε θα τα κυκλοφορούσαν αν δεν πίστευαν σε αυτά, ασχέτως αν τα παίζουν ζωντανά ή όχι! Αυτό που κάνουμε σε αυτή την περιοδεία είναι ενδιαφέρον. Γιορτάζουμε τη μουσική κληρονομιά περίπου 40 ετών και αντανακλώντας τη, ερμηνεύουμε ζωντανά ένα ή δύο κομμάτια από κάθε δίσκο που έχουμε κυκλοφορήσει. Αναδιατάσσουμε, επαναπροσδιορίζουμε και παρουσιάζουμε τραγούδια που δεν έχουμε παίξει ποτέ ζωντανά και αυτό είναι υπέροχο. Η περιοδεία ως τώρα έχει τύχει πολύ καλής αποδοχής. Επειδή έχουμε καλύψει αρκετές διαφορετικές μορφές μουσικής με τα χρόνια, είναι πραγματικά ικανοποιητικό να βλέπουμε τη μουσική μας ως μια συλλογική δουλειά, ως μια εξελισσόμενη κληρονομιά που νομίζω ότι λειτούργησε πολύ καλά. Και οι άνθρωποι που έρχονται στις συναυλίες μας φαίνονται να είναι πραγματικά ευτυχείς που ακούνε αυτά τα παλιά τραγούδια, μιας και ποτέ δεν είχαν την ευκαιρία να τα ακούσουν ζωντανά στις δεκαετίες του '80 και του '90.

Τι περιλαμβάνει η προσωπική σου playlist αυτή την περίοδο; Υπάρχει κάποιο νέο άλμπουμ που σας άρεσε ιδιαίτερα;

Ακούω πάρα πολύ κλασική μουσική. Πρόσφατα γράφτηκα σε μια συνδρομητική υπηρεσία streaming που λέγεται Idagio και είναι το ισοδύναμο του Spotify για κλασσική μουσική. Είναι φανταστικό! Πλέον έχω πρόσβαση σε όλα αυτά τα έργα των κλασσικών συνθετών που δεν είχα μέχρι σήμερα την ευκαιρία να ακούσω. Τα βάζω και τα ακούω στο παρασκήνιο, έχοντας στο πίσω μέρος του μυαλού μου ότι θα μπορούσε ο επόμενος δίσκος μας να είναι σε παρόμοιο ύφος. Μου προκαλούν μια μορφή δημιουργικής βύθισης. Εννοώ ότι βυθίζω τον εαυτό μου σε αυτή τη μουσική και στη συνέχεια θα δω τι αποτέλεσμα θα έχει αυτή την επιρροή, αυτή η άμεση σύνδεση.

Εδώ στην Ελλάδα θα παίζετε σε πολύ όμορφα μέρη - στο Θέατρο Γης στη Θεσσαλονίκη, στο οποίο έχετε ξαναπαίξει, και στο Ηρώδειο στην Αθήνα, που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την Ακρόπολη και στο οποίο θα παίξετε για πρώτη φορά. Επιδιώξατε να παίξετε σε αυτούς τους χώρους ή ήταν προτάσεις κάποιου άλλου; Του promoter των συναυλιών ας πούμε ή του manager σας;

Ήταν δική μου επιθυμία να παίξουμε στο Ηρώδειο. Έχω βρεθεί εκεί δύο φορές. Την πρώτη φορά που επισκέφθηκα την Ακρόπολη και έφτασα στο σημείο που κοιτάς προς τα κάτω στα δεξιά σου και βλέπεις το θέατρο, η αντίδρασή μου ήταν κάτι σαν «wow, αυτό είναι ένα καταπληκτικό μέρος και μια μέρα θα ήθελα να παίξω εδώ.» Έτσι, όταν κανονίστηκαν οι συναυλίες μας στην Ελλάδα εξέφρασα αυτή μου την επιθυμία και ευτυχώς κατορθώσαμε να το κάνουμε πραγματικότητα.

Πολύ χαίρομαι γι' αυτό.

Σ’ ευχαριστώ.

Θα ήθελες να στείλεις ένα μήνυμα στους οπαδούς σας εδώ; Τι να περιμένουν από τις εμφανίσεις σε λίγες μέρες;

Νομίζω ότι πραγματικά θα τις απολαύσουν. Αυτό είναι ένα από τα καλύτερα groups μουσικών με το οποίο έχουμε περιοδεύσει ποτέ και ακουγόμαστε φανταστικά. Ελπίζω ότι θα το απολαύσετε.

Brandan, αυτά από μένα. Σ’ ευχαριστώ για τη συνέντευξη. Θα τα πούμε σε λίγες μέρες.

Παρακαλώ, τα λέμε τότε!