Amorphis: «Οι καλύτερες μουσικές γεννιούνται από το σκοτάδι»

 Στη σκληρή μουσική των τελευταίων δεκαετιών δεν υπάρχουν πολλά σχήματα που να μπορούν να καυχηθούν ότι έστω πλησιάζουν τη σταθερότητα των Amorphis. Χωρίς εμπορικά τρικ ή βαριές κουβέντες, οι Φινλανδοί έχουν φτιάξει έναν αναγνωρίσιμο ήχο, ακολουθώντας αυστηρά το δικό τους μονοπάτι. Παρά την αδιάλειπτη παρουσία τους από τα μακρινά '90s, κάθε καινούρια κυκλοφορία τους έχει κάτι επιπλέον να προσθέσει στη δισκογραφία τους. Με αφορμή τον 14ο (δέκατο τέταρτο, ολογράφως) δίσκο τους, είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε με τη φωνή του συγκροτήματος, Tomi Joutsen, για τις ιδιαιτερότητες στη συνθετική προσέγγισή τους, την αλλαγή των δεδομένων λόγω πανδημίας και το κατάμαυρο, παραγνωρισμένο διαμάντι που λέγεται "No Stars Upon The Bridge".

Με το "Halo" νιώθω πως για ακόμα μία φορά κρατήσατε τον πυρήνα του ήχου σας άθικτο και πήγατε άλλο ένα βήμα παραπέρα. Πώς το καταφέρνετε αυτό κάθε φορά;

Δεν σκεφτόμαστε πολύ πριν φτιάξουμε το κάθε άλμπουμ, για να είμαι ειλικρινής. Απλά προσπαθούμε να μαζεύουμε τις καλύτερες ιδέες κι έχουμε εμπιστοσύνη στους εαυτούς μας. Ένα σημαντικό στοιχείο είναι ότι έχουμε πολλούς συνθέτες, ακόμα κι αν στην πράξη δεν γράφουμε πάντα όλοι, το βάρος δεν πέφτει ποτέ μόνο σε έναν. Κι αυτή τη φορά γράψαμε πολλή μουσική, υπάρχουν κάποια τραγούδια που δεν μπήκαν στο δίσκο, και σίγουρα θα τα κυκλοφορήσουμε κάπως, κάποια στιγμή.

Για αυτό το δίσκο είχα ένα επιπλέον άγχος, γιατί είχαμε αρκετό καιρό να παίξουμε όλοι μαζί, ένιωθα κάπως σα να είχα σκουριάσει. Αλλά δουλέψαμε ξανά με τον Jens Bogren, που είναι φοβερός, και το κλίμα ήταν τέτοιο που μετά από κάνα-δυο μέρες στο στούντιο όλα μπήκαν στη θέση τους, εκείνη η γνωστή ενέργεια (σ.σ. "the same flow") που έχουμε επανήλθε και η μουσική άρχισε να ακούγεται σωστά. Πιστεύω ότι στο τέλος φτιάξαμε ένα πραγματικά αξιόλογο άλμπουμ.

Αυτό είναι σίγουρο! Ο τρόπος που ισορροπείτε τις μελωδίες με το heaviness, και το πώς αυτό εκφράζεται μέσα από τα φωνητικά σου, είναι νομίζω κάτι που έχετε τελειοποιήσει με τον καιρό.

Χαίρομαι που μπορώ να χρησιμοποιώ και τα δύο αυτά στυλ. Ο συνδυασμός τους ανοίγει πολλούς δρόμους για να εκφραστείς και να βάλεις ηρεμία ή οργή σε ένα τραγούδι. Προσωπικά, τα γρυλίσματα μου έρχονται πολύ πιο φυσικά, γιατί έτσι ξεκίνησα να τραγουδάω από μικρός. Τα καθαρά με δυσκόλευαν για αρκετό καιρό μέχρι να τα συνηθίσω, αλλά στο τέλος είναι ωραίο να έχεις την επιλογή. Και είναι ακόμα πιο ωραίο που είμαστε τόσο δημιουργικοί ως μπάντα, και κάθε φορά που μπαίνουμε στο στούντιο είναι μία σαν μία νέα πρόκληση.

Μιλώντας για σύνθεση, πώς ακριβώς λειτουργεί η συνεργασία με τον Pekka (Kainulainen, στιχουργός του συγκροτήματος);

Η συνεργασία με τον Pekka είναι πάντα ευχάριστη. Είναι λίγο μεγαλύτερος από μένα, καμία δεκαετία περίπου, και θυμάμαι ότι όταν δουλέψαμε για πρώτη φορά μαζί, δεν του άρεσε καθόλου η metal. Βασικά έχω την εντύπωση ότι ακόμα δεν του αρέσει ιδιαίτερα. [Γέλια] Αλλά είναι ανοιχτόμυαλος και κατάλαβε γρήγορα τι προσπαθούμε να κάνουμε με τη μουσική μας. Ήταν μία πολύ ευχάριστη σύμπτωση το ότι συναντήθηκαν οι δρόμοι μας και συνεργαζόμαστε. Πιστεύω ότι βλέπουμε τον κόσμο με τον ίδιο τρόπο. Σε ό,τι κι αν γράψει, μπορώ μέσα του να βρω τον εαυτό μου.

Πολλές φορές με ρωτάνε πώς είναι να τραγουδάω στίχους που δεν έχω γράψει ο ίδιος· η αλήθεια είναι ότι νιώθω άνετα, και αυτό ισχύει από την πρώτη στιγμή που έπιασα το μικρόφωνο. Αποδέχομαι ότι δεν μπορώ να γράψω καλούς στίχους, οπότε δεν θα υπήρχε ιδανικότερη λύση από το να βρούμε κάποιον που να μπορεί να αναλάβει το συγκεκριμένο κομμάτι. Και θεωρώ πως είναι ιδιαίτερα σημαντικό το ότι βρήκαμε κάποιον από τη Φινλανδία, κάποιον με νοοτροπία κοντά στη δική μας, και που οι στίχοι του μπορούν να αποδώσουν τα συναισθήματα και τη φιλοσοφία μας. Και είναι ένας πραγματικά φανταστικός χαρακτήρας, πέρα από καλλιτέχνης.

Υπάρχει μία πνευματική σύνδεση ανάμεσα στους στίχους και τη μουσική μας

Πάντα είχα απορία πώς ακριβώς κάνετε το πάντρεμα των στίχων με τη μουσική.

Στην πραγματικότητα δημιουργούνται και τα δύο ταυτόχρονα, αλλά ανεξάρτητα. Ίσως ακούγεται κάπως παράξενο, και είναι, αλλά σκέψου το σαν από τη μία μεριά να έχεις αυτούς που συνθέτουν τη μουσική κι από την άλλη εκείνους με τους στίχους. Δεν υπάρχει επικοινωνία ή συντονισμός κατά τη διάρκεια, και μόνο όταν όλα έχουν ολοκληρωθεί, αναλαμβάνω τις φωνητικές γραμμές και προσπαθώ να φέρω τους στίχους στα μέτρα της μουσικής. Συνήθως είναι ζόρικη δουλειά, μπορεί να γίνει πολύ στριφνή, αλλά βοηθάει που και οι δύο πλευρές προέρχονται από το ίδιο μέρος, αν μπορώ να το θέσω έτσι. Είναι σαν να υπάρχει μία πνευματική σύνδεση ανάμεσά στους στίχους και τη μουσική μας.

Ο αξιότιμος συνάδελφος που έγραψε την κριτική για τον δίσκο στάθηκε ιδιαίτερα στο "The Wolf", το χαρακτήρισε ως μία από τις καλύτερες συνθέσεις της καριέρας σας. Αν έπρεπε να διαλέξεις ένα κομμάτι που αντιπροσωπεύει καλύτερα τους Amorphis του 2022, ποιο θα ήταν αυτό;

Χμμ... Ωραία ερώτηση, δύσκολη. Ξέρεις, συνήθως όταν διαλέγουμε το πρώτο single προσπαθούμε να πάμε με το πιο πιασάρικο τραγούδι, ή το πιο ραδιοφωνικό αν προτιμάς, και συνήθως αυτό δεν είναι ό,τι πιο αντιπροσωπευτικό για ολόκληρο το άλμπουμ. Αλλά αυτή τη φορά πιστεύω ότι τα εισαγωγικά κομμάτια είναι πολύ δυνατά. Το πρώτο ειδικά, το "Northwards", θεωρώ ότι αποτυπώνει ικανοποιητικά το σύνολο. Έχει λίγο από όλα τα στοιχεία μας, τα brutal και τα καθαρά φωνητικά, τα progressive περάσματα, τις όμορφες μελωδίες, τη δραματικότητα, κι αυτό το περίπου κινηματογραφικό συναίσθημα... νομίζω ότι αυτή θα ήταν η επιλογή μου!

Στο "Queen Of Time" είχατε κάμποσους προσκεκλημένους, αυτή τη φορά έχω την αίσθηση ότι το πήγατε πιο χαλαρά, διόρθωσέ με αν κάνω λάθος.

Όντως αυτή τη φορά είχαμε μόνο μία guest εμφάνιση από Σουηδία... (σ.σ. κοιτάζει τις σημειώσεις του)

Στο "My Name Is Night"!

Ακριβώς, το όνομά της είναι Petronella Nettermalm,και τραγουδάει σε ένα prog rock συγκρότημα, τους Paatos. Η ιδέα ήταν του Jens, καθώς είναι οπαδός τους και από όσο μας είπε πάντα ήθελε να συνεργαστεί με κάποιο τρόπο μαζί τους, οπότε τώρα ήταν η τέλεια ευκαιρία. Για καλή μας τύχη η Petronella δέχθηκε την πρόσκλησή και το αποτέλεσμα είναι πολύ ωραίο, αν μπορώ να το πω αυτό. Στην πραγματικότητα δεν έχουμε γνωριστεί από κοντά, αλλά είναι άψογη επαγγελματίας και η φωνή της ταίριαξε τέλεια στο τραγούδι.

Δεν είμαστε η μεγαλύτερη μπάντα στον πλανήτη, αλλά κάνουμε κάτι δικό μας

Αλήθεια, ποιο θα έλεγες ότι είναι το βασικότερο στοιχείο που έφερε στην προσέγγισή σας ο Jens Bogren;

Όταν ξεκινήσαμε να δουλεύουμε μαζί του πριν από δέκα χρόνια, ίσως να είναι και εφτά ή οχτώ δεν είμαι σίγουρος, έφερε μια διαφορετική ενέργεια. Ήθελε να ανεβάσουμε κάπως τους ρυθμούς μας, έχει μία πολύ ιδιαίτερη σχέση με τους ρυθμούς. Κάποιες φορές θα μας ζητήσει από το πουθενά να αυξήσουμε το ρυθμό σε ένα ρεφραίν για παράδειγμα, και χωρίς να το καταλάβουμε τα πάντα ακούγονται καλύτερα. Επίσης τα ορχηστρικά και οι χορωδίες είναι κατά βάση δικές του ιδέες, όπως και κάποια πιο εξωτικά όργανα.

Έκανε πιο πικάντικη τη μουσική μας (σ.σ. "he gave more spice to our music") και φυσικά πάντα προσπαθεί να πάρει το μέγιστο από όλους μας, είναι πολύ απαιτητικός παραγωγός, με την καλή έννοια. Έχει κάνει πάρα πολλά για εμάς και είμαστε ευγνώμονες για αυτό, και νομίζω ότι μας βοήθησε να ανεβάσουμε τον πήχη μας κατά μία έννοια. Δεν είμαστε η μεγαλύτερη μπάντα στον πλανήτη, αλλά κάνουμε κάτι δικό μας, και με τις τρεις τελευταίες κυκλοφορίες μας έμαθε αρκετός κόσμος. Ένα μέρος από αυτό πιστεύω πως οφείλεται σε εκείνον.

Και ο ήχος αυτών των δίσκων είναι πραγματικά μεγάλος.

Όντως, αν κι έχω την αίσθηση ότι ο τελευταίος είναι κάπως πιο μαζεμένος, συγκριτικά. Στα δικά μου μάτια είναι πιο κιθαριστικός ο ήχος. Προφανώς έχουμε ακόμα πλήκτρα και ατμόσφαιρες κι όλα αυτά, αλλά οι ρυθμικές ακούγονται πιο καθαρά, και αυτό νιώθω σαν να κάνει το σύνολο λίγο πιο βαρύ από τα προηγούμενα. Είναι κάπως πιο heavy metal αν μπορώ να το θέσω έτσι.

Είναι πραγματικά δύσκολο να προωθηθεί μουσική χωρίς συναυλίες

Τώρα, αν δεν κάνω μεγάλο λάθος, αυτή είναι η πρώτη φορά από τότε που έγινες μέλος των Amorphis που κυκλοφορείτε δίσκο και δεν βγαίνετε απευθείας στο δρόμο. Πώς είναι αυτό το συναίσθημα;

Είναι παράξενο, σίγουρα, αλλά είναι κάτι με το οποίο πρέπει να ζήσουμε πλέον. Τα πράγματα είναι τόσο παράξενα και άσχημα που θα προτιμούσα να μη μιλήσω πολύ για αυτό, αλλά την άνοιξη έχουμε σχεδιάσει να παίξουμε στην Αμερική και θέλω να πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε. Αντίστοιχα το καλοκαίρι σίγουρα θα έχουμε κάποια φεστιβάλ εδώ στη Φινλανδία, ελπίζω ότι θα καταφέρουμε να κάνουμε και κάποιες εξόδους στην Ευρώπη, αλλά μέχρι τότε βλέπουμε.

Είμαι αισιόδοξος ότι τα πράγματα θα αρχίσουν να επανέρχονται σιγά-σιγά, αλλά ξέρεις η όλη κατάσταση είναι άσχημη γιατί κάποιοι δίσκοι που κυκλοφόρησαν τον τελευταίο καιρό μοιάζουν κάπως ξεχασμένοι, μόνο και μόνο επειδή δεν γίνονταν περιοδείες. Είναι πραγματικά δύσκολο να προωθηθεί μουσική χωρίς συναυλίες. Είναι πολύ άσχημο, γιατί στον μουσικό κόσμο οι περιοδείες και οι πωλήσεις από το merchandise μπορεί να μην είναι τα πάντα, αλλά είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι. Και όταν δεν μπορείς να έχεις αυτά, είναι δύσκολο.

Προσωπικά αναγκάστηκα να επιστρέψω στην προηγούμενη δουλειά μου. Δεν είναι κάτι καταστροφικό, το απολαμβάνω κατά κάποιον τρόπο, είναι κάτι τελείως διαφορετικό από αυτό που είχα συνηθίσει. Ήμουν full-time μουσικός τα τελευταία περίπου δέκα χρόνια, οπότε αυτό το πισωγύρισμα ήταν κάπως παράξενο. Από την άλλη, ειλικρινά είμαι χαρούμενος που μπόρεσα να επιστρέψω, γιατί χωρίς αυτό με τόσο ελεύθερο χρόνο στα χέρια μου θα τρελαινόμουν. [Γέλια]

Κάποιες φορές νιώθεις σαν ηλίθιος να κάθεσαι μέσα στο δάσος και τα χιόνια παριστάνοντας ότι παίζεις

Σε κάτι πιο θετικό, και περίπου μουσικό, πήγαινε πολύς καιρός από το τελευταίο βίντεο που σας είχαμε δει στα χιόνια. (βλ. "On The Dark Waters")

Είναι πάντα ωραία τα εξωτερικά γυρίσματα! Ήταν πολύ γεμάτη μέρα, ξεκινήσαμε το πρωί και τελειώσαμε κοντά στα μεσάνυχτα. Τραβήξαμε κάμποσο υλικό εδώ στη βόρεια Φινλανδία με τα παιδιά, και μετά κατεβήκαμε σε ένα στούντιο στο Ελσίνκι για τα επιπλέον. Η αλήθεια είναι ότι δεν είχε τόσο κρύο όσο φαίνεται στο βίντεο. [Γέλια] Για την ακρίβεια είχε πολύ ωραία μέρα, όχι ζεστή ακριβώς, αλλά δεν φυσούσε οπότε ήταν καλά. Ομολογουμένως μπορεί κάποιες φορές νιώθεις σαν ηλίθιος να κάθεσαι μέσα στο δάσος και τα χιόνια παριστάνοντας ότι παίζεις, ελπίζεις όμως ότι στο τέλος τα πλάνα θα είναι καλά και θα σε δικαιώσει το αποτέλεσμα. [Δυνατά γέλια]

[Γέλια] Πριν κλείσουμε, δεν μπορώ να μην αναφέρω ότι ο δίσκος των Hallatar έχει μία πολύ ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου, και θα εκτιμούσα αφάνταστα αν είχες να μοιραστείς κάποιες αναμνήσεις ή σκέψεις γύρω από αυτό.

Ήταν ένας παράξενος δίσκος. Θέλω να πω, η ιστορία πίσω του είναι τόσο άσχημη, τόσο στενάχωρη. [Παύση] Είμαστε καλοί φίλοι με τον Juha (Raivio, βασικός συνθέτης των Swallow The Sun), οπότε όταν μου τηλεφώνησε και με ρώτησε αν θα ήθελα να συμμετέχω στο πρότζεκτ, δεν χρειάστηκε καν να το σκεφτώ. Είναι τόσο αξιόλογος άνθρωπος, υπερβολικά ταλαντούχος, και γνώριζα προσωπικά την Aleah, τη γυναίκα του που έφυγε. Ένιωσα πραγματικά περήφανος που μου το ζήτησε.

Ηχογραφήσαμε τα κομμάτια μου στο home studio του μέσα σε κάποιες μέρες. Ήταν μία δύσκολη περίοδος, η φωνή μου πραγματικά ζορίστηκε, και πιστεύω ότι αυτό ήταν κάτι που έπρεπε να συμβεί· ένιωσα μέσα μου τον πόνο που ένιωθε ο Juha εκείνη τη χρονική στιγμή. Επίσης, ήταν ακριβώς το ίδιο και για τον Gas ('Lipstick' Karppinen, ντράμμερ). Μοιραζόμασταν τα ίδια συναισθήματα. Ήμασταν περήφανοι για το όλο εγχείρημα, το είδαμε πολύ προσωπικά. Γνωρίζαμε ότι φτιάχναμε κάτι μοναδικό και όμορφο και σκληρό, όλα την ίδια στιγμή. Ξέρεις, πιστεύω ότι κάποιες από τις καλύτερες μουσικές γεννιούνται από το σκοτάδι.

Ένα μεγάλο μέρος αυτού του άλμπουμ δημιουργήθηκε επί τόπου. Ο Juha είχε ήδη κάποιες ιδέες για φωνητικές γραμμές, αλλά τις περισσότερες τις γράψαμε οι τρεις μας στο στούντιο. Ήταν σαν να είχαμε βυθιστεί, και δεν ήταν ότι ήμασταν στενοχωρημένοι. Ήμασταν απλά τρεις φίλοι και μιλούσαμε για μουσική. Ήταν εντυπωσιακό το πόσο ομαλά κύλησε όλη η διαδικασία. Αργότερα παίξαμε και κάποιες συναυλίες μαζί, κάτι που δεν είχαμε προγραμματίσει, και πήγαν κι αυτές πολύ καλά. Θυμάμαι αρκετά δάκρυα στο κοινό, ήταν πραγματικά συγκινητικό. Δεν έχω ιδέα αν θα κάνουμε κάτι ξανά μαζί στο μέλλον, αλλά η εμπειρία ήταν υπέροχη.