ZU, ΣΤΟΜΑ @ Temple Athens, 12/04/25

Τη βραδιά άνοιξαν οι ΣΤΟΜΑ, ένα τρίο που κινείται με άνεση και πάθος στις παρυφές του αυτοσχεδιαστικού, ελεύθερου θορύβου, στήνοντας μια εμφάνιση που περισσότερο έμοιαζε με τελετουργία παρά με απλή συναυλία. Για περίπου μισή ώρα, το σχήμα παρέσυρε το κοινό σε έναν πυκνό, σχεδόν αποκαλυπτικό ηχητικό λαβύρινθο: εφέ, λούπες, παράλογοι ρυθμοί και επαναλήψεις, ένα πειραματικό χτίσιμο που ξεκινούσε με διστακτική ένταση και κατέληγε σε αδυσώπητο κρεσέντο.

Ο ήχος τους έφερνε κάτι από το βιωματικό βάθος του drone metal, χωρίς να απορρίπτει τα στοιχεία της free jazz. Αλλοτε άρρυθμος, άλλοτε αυστηρά ρυθμικός, με διαρκή εναλλαγή στα τοπία και στην ένταση. Οι υφές ήταν βρόμικες, γεμάτες, φορτωμένες, σχεδόν επίπονες, καθώς τα κουμπάκια και τα πετάλια στρίμωχναν κάθε σπιθαμή του χώρου με βουητά και αλλοιώσεις. Η μουσική τους ήταν ένας συνεχής κραδασμός, χωρίς ανάσα, με ένα απόκοσμο στοιχείο. Το αποκορύφωμα ήρθε σαν αέναη κορύφωση, ένα συνεχές κρεσέντο που δε λύθηκε ποτέ, αφήνοντας το κοινό μετέωρο και έτοιμο να δεχτεί τη θύελλα των ZU.

Το Temple, σχεδόν σκοτεινό και ήδη φορτισμένο μετά το επιθετικό σετ των ΣΤΟΜΑ λοιπόν, υποδέχτηκε την εκρηκτική επιστροφή των ZU στην Αθήνα, στο πλαίσιο των Scenius Series. Το ιταλικό power trio απέδειξε για άλλη μια φορά γιατί θεωρείται μοναδικό στο είδος του. Όχι μόνο επειδή ξεφεύγει από οποιαδήποτε κατηγορία, αλλά κυρίως γιατί δημιουργεί το δικό του πλαίσιο. Πλαίσιο το οποίο δεν επιδέχεται ερμηνείες, μόνο υποταγή. Σκάσε και κολύμπα, δηλαδή!

Από τις πρώτες νότες, η ένταση ήταν καταιγιστική. Με μια εισαγωγή στα ελληνικά αυτή τη φορά, οι Zu όρμησαν στη σκηνή σαν ζώο που είχε μείνει κλειδωμένο για καιρό. Μπάσο, τύμπανα και σαξόφωνο συγχωνεύτηκαν σε ένα ογκώδες, σχεδόν βιομηχανικό σώμα. Το παίξιμό τους θύμιζε Swans. Αρκετά λυσσασμένο, επαναληπτικό, σχεδόν τελετουργικό. Ρυθμικά μοτίβα χτιζόντουσαν και καταστρέφονταν, ξανά και ξανά, μέσα σε ένα ηχητικό σύμπαν όπου η μελωδία ήταν υποβαθμισμένη και η ατμόσφαιρα απολύτως δυστοπική.

Ο ήχος, όσο ωμός και αν ήταν, παρέμενε ανατριχιαστικά καθαρός. Θέλω να πω ότι σε βάραγε βαθιά. Καθαρά. Στα σωθικά σου. Με την ένταση να έχει ξεπεράσει προ πολλού το κόκκινο, κάθε στοιχείο ακουγόταν όπως έπρεπε. Το μπάσο έτριζε σαν σεισμός, τα τύμπανα κυνηγούσαν τα κομμάτια με ανελέητη ακρίβεια, και το σαξόφωνο έσκουζε, γάβγιζε, σφύριζε αλλά πρακτικά μιλούσε, με έναν τρόπο που δε χρειαζόταν φωνή. Δεν ήταν λίγες οι φορές που πήρε και αυτόν το ρόλο. Τα πιατίνια πήγαν γόνατο!

Για περίπου μία ώρα, οι Zu παρέδωσαν μια απολύτως σωματική εμπειρία. Ήταν live που δε χτίστηκε πάνω σε κομμάτια, αλλά σε ενέργεια. Ένα μονοκόμματο ηχητικό ξέσπασμα, σαν ανοιχτή πληγή, που ξεχείλιζε ιδρώτα, στροβιλισμούς και απόγνωση. Ναι πολλά κομμάτια τους έχουν ίδιο μοτιβό, ναι πολλές συνθέσεις μοιάζουν μεταξύ τους, ναι ο ρυθμός και το κούνημα τους σβέρκου δεν άλλαξε και πολύ, αλλά αυτό περιμένεις. Αυτό ζητάς.

Συνέχισαν για κάμποσα λεπτά ακόμη, αφού ξαναβγήκαν στην σκηνή για encore. Το drumming ήταν ασταμάτητο, μια άσκηση αντοχής και ακρίβειας που σε στιγμές έμοιαζε υπεράνθρωπη. Το μπάσο, βαθύ και θεμελιώδες, λειτουργούσε σαν ο κορμός γύρω από τον οποίο ξεδιπλώνονταν οι υπόλοιπες εντάσεις. Νομίζω ότι ήταν ο άξονας όλης της παράνοιας. Κι όμως, αυτό που έμενε στο τέλος ήταν το σαξόφωνο του Luca Mai. Μέσα σε όλον αυτόν τον ηχητικό κυκλώνα, εκείνος έπαιζε με μια σωματικότητα που ξεπερνούσε το τεχνικό. Το σαξόφωνο είναι ένα όργανο που απαιτεί την αναπνοή σου - κυριολεκτικά την πνοή σου - και εκείνος την έδινε ολόκληρη, με μόνη διακοπή μερικά εφέ από τα πλήκτρα.

Σε ρυθμούς αφύσικους, με ένταση που σε άλλον θα σήμαινε κατάρρευση. Όλοι τους ήταν παρόντες στο έπακρο, έπαιζαν σαν να ήταν η τελευταία φορά. Μας άφησαν βουβούς, με μια αίσθηση καθαρτικής παραζάλης, σαν να είχαμε δει κάτι βίαιο, υπνωτιστικό και παράξενα όμορφο. Βασικά, το σαν είναι περιττό. Αυτό είδαμε και ακούστηκαν πολλά μπράβο στο τελευταίο παρατεταμένο χειροκρότημα που τους χαρίσαμε.

Φωτογραφίες: Sliding Backwards