Adam Wakeman: «Ευτυχώς που ο κόσμος θέλει ακόμα να πηγαίνει σε συναυλίες»

Jazz Sabbath, Headspace, Damian Wilson & Adam Wakeman… Αν τα προσωπικά σχήματα του Adam δεν σας λένε πολλά, τότε ίσως να ρίξουμε μια ματιά στα σχήματα και τους καλλιτέχνες με τους οποίους έχει συνεργαστεί…

… Black Sabbath, Ozzy Osbourne, Robbie Williams, Take That, Annie Lennox, Tony Hadley, Yes, Joe Satriani, Yngwie Malmsteen και εσχάτως Uriah Heep και Deep Purple μεταξύ πολλών άλλων. Έχω τώρα την προσοχή σας;

Υιός του σπουδαίου Rick Wakeman, του μεγάλου πληκτρά των Yes (κι όχι μόνο), ο Adam έχει μια σπουδαία καριέρα που εδώ και πολλά χρόνια έχει ξεφύγει από την σκιά της επιτυχίας του πατέρα του, καθώς θεωρείται ένας από τους πιο περιζήτητους μουσικούς εκεί έξω και χαίρει υψηλής αναγνώρισης ανάμεσα στους μουσικούς κύκλους.

Κάποιοι ίσως τον απολαύσατε στις πρόσφατες εμφανίσεις των Jazz Sabbath στη χώρα μας, όπου υποδυόταν την περσόνα του Milton Keynes. Οι εμφανίσεις αυτές ήταν η πρώτη αφορμή για να πραγματοποιηθεί αυτή η συνέντευξη, αλλά καθότι η δια ζώσης συνάντηση κατέστη ανέφικτη, αυτή πραγματοποιήθηκε εν τέλει λίγες εβδομάδες αργότερα, έστω και εξ αποστάσεως. Η δεύτερα αφορμή ήταν η κυκλοφορίας του νέου άλμπουμ που κυκλοφόρησε με τον παλιόφιλό του, τον Damian Wilson.

Στην μακρά κουβέντα που ακολουθεί, μιλήσαμε για το τι καθιστά το εγχείρημα των Jazz Sabbath τόσο επιτυχημένο, για το "Can We Leave The Light On Longer?", καθώς και για το τι ισχύει με τους αγαπημένους μου Headspace. Η κατάσταση των τελευταίων αποτέλεσε την αφορμή για να εμβαθύνουμε περισσότερο στα προβλήματα της μουσικής βιομηχανίας του σήμερα και στον σημαντικό αντίκτυπο που αναμένεται να έχει στους νέους καλλιτέχνες.

Πέραν αυτών, η κουβέντα μας πήγε φυσικά στον Ozzy, ενώ μιλήσαμε για την εμπειρία που είχε ως πληκτράς των Deep Purple έστω για μια βραδιά, καθώς και για πολλά ακόμα ενδιαφέροντα θέματα. Όλα αυτά συνοδευόμενα με αρκετό χιούμορ, με όμορφες ιστορίες και γενικώς προερχόμενα έναν άνθρωπο με πολύ ευχάριστη αύρα και στόφα σπουδαίου καλλιτέχνη. Ειλικρινής κι ανοιχτός, προσγειωμένος και τεκμηριωμένος, ο Adam Wakeman μας παραχώρησε μια απολαυστική συνέντευξη.

Απολογούμαι που δεν καταφέραμε να τα πούμε στη συναυλία. Ήταν μια τρελή ημέρα…

Το καταλαβαίνω. Ήταν τρελή και για μένα. Ήμουν όλη μέρα στο δρόμο και πραγματικά με έπιασε νευρικό γέλιο όταν αστειεύτηκες επί σκηνή ότι ένιωθες πως γέρασες λόγω της κίνησης στους δρόμους … Το ένιωσα κι εγώ στο πετσί μου…

Αλήθεια ήταν… (γέλια)

Λοιπόν, έχουμε πολλά να πούμε, οπότε ας ξεκινήσουμε από αυτή την πρόσφατη επίσκεψή σου στη χώρα μας με τους Jazz Sabbath; Πως ήταν για σένα; Πέραν της κίνησης προφανώς, πως ένιωσες που επέστρεψες μετά από αρκετό καιρό στην Ελλάδα;

Ήταν φανταστικά! Και το ότι παίξαμε στη Θεσσαλονίκη και είχαμε τον Gus G που ανέβηκε στη σκηνή κι έπαιξε μαζί μας ήταν υπέροχο! Ξέρεις, γίναμε πολύ καλοί φίλοι όσο δουλεύαμε παρέα για τον Ozzy. Κολλήσαμε πολύ γρήγορα ο ένας με τον άλλον και οφείλω να πω ότι τρέφω τεράστιο σεβασμό για τον Gus. Προφανώς περάσαμε κάμποσα χρόνια παρέα ταξιδεύοντας ανά τον κόσμο και πάντα μου έλεγε για την πόλη του, την Θεσσαλονίκη. Οπότε πάντα είχα στο νου μου ότι θα ήθελα πολύ να παίξω σε αυτή ή έστω να την επισκεφτώ. Εν τέλει, λειτούργησε πολύ καλά το γεγονός ότι μπόρεσα να πάω εκεί με τους Jazz Sabbath. Πέρασα τέλεια και τα πάντα ήταν υπέροχα.

Καταφέραμε να φτάσουμε από το προηγούμενο βράδυ, ώστε να έχουμε λίγο χρόνο στη διάθεσή μας για να περιπλανηθούμε και να πάμε σε ένα μπαρ και σε ένα εστιατόριο. Αυτό δεν είναι πάντα εφικτό, διότι υπάρχει το μόνιμο πρόβλημα – κι αυτό θα στο επιβεβαιώσει όποιος ασχολείται με την μουσική και τις περιοδείες – πως έχεις ελάχιστο χρόνο να δεις το μέρος στο οποίο παίζεις. Όμως, το γεγονός πως οι Jazz Sabbath είναι η προσωπική μου μπάντα μου δίνει τη δυνατότητα να αποφασίσω αν κάπου θέλω να μείνω μια μέρα παραπάνω ή να πάω μια μέρα νωρίτερα. Είναι αστείο, αλλά τα πάντα είναι διαφορετικά όταν εσύ ο ίδιος ορίζεις την τύχη σου. Οπότε ήταν υπέροχο το ότι έφτασα μια μέρα νωρίτερα και πέρασα εκεί όλη τη μέρα. Το μόνο μου θέμα ήταν ότι δεν μπορούσα να μείνω παραπάνω, καθώς έπρεπε να επιστρέψω σπίτι γιατί οι ημερομηνίες ήταν πολύ κοντά στα Χριστούγεννα. Πραγματικά δεν γινόταν, αλλιώς θα ήθελα να κάτσω και περισσότερο…

Ήδη συζητάμε για να επιστρέψουμε στην Ελλάδα το 2025 με τους Jazz Sabbath

Ευκαιρία να έρθεις τότε ξανά προς το καλοκαίρι, αρκεί να μπορείς να αντέξεις την ζέστη φυσικά. Πέραν της πλάκας, θεωρώ ότι έχουμε κάποια πολύ ωραία μέρη εδώ, όπως κάποια ανοιχτά θέατρα που θα ταίριαζαν πολύ στα μουσικά σου σχήματα, όχι μόνο στους Jazz Sabbath. Και έχω την αίσθηση πως οι εμφανίσεις αυτές το κατέστησαν πιο εφικτό και πιθανό να επιστρέψεις καθώς, ναι μεν περίμενα ότι θα άρεσε στον κόσμο αυτό που θα έβλεπε, αλλά μετά το τέλος της εμφάνισης επικρατούσε ένας σχετικός ενθουσιασμός. Και για σένα συγκεκριμένα. Οπότε, ίσως αυτό να ξεκινήσει μια καλή σχέση μεταξύ των μουσικών σχημάτων σου και της χώρας μας. Το ελπίζω σίγουρα…

Κοίτα, ήδη ετοιμάζουμε μια ακόμα μεγαλύτερη περιοδεία για το 2025 και ήδη συζητάμε για να επιστρέψουμε στην Ελλάδα το 2025, κάποια στιγμή. Θεωρώ πως θα βρούμε τον τρόπο. Είμαι σίγουρος, δηλαδή, ότι θα ξαναέρθουμε…

Περίμενα ότι θα είναι κατά 90% μεταλάδες και κατά 10% οπαδοί της jazz στις συναυλίες, αλλά συνήθως συμβαίνει το αντίθετο!

Πιστεύω οι εντυπώσεις όσων παρευρέθηκαν θα είναι πολύ θετικές, κι αυτό θα βοηθήσει σίγουρα. Γενικότερα, πάντως, έχω την αίσθηση ότι οι Jazz Sabbath είναι το πιο επιτυχημένο από τα διάφορα μουσικά εγχειρήματα που έχεις παρουσιάσει κατά καιρούς, ή έστω αυτό με την περισσότερη αναγνωρισιμότητα. Είναι αλήθεια αυτό, κι αν όντως είναι τότε που πιστεύεις ότι οφείλεται;

Βασικά, είσαι σωστός! Είναι σίγουρα το πιο επιτυχημένο project που έχω. Ένας λόγος έχει να κάνει με το ότι απευθύνεται σε πάρα πολλούς ανθρώπους, λόγω της σύνδεσης που έχουν με τους Black Sabbath. Είτε είναι άνθρωποι που τους αρέσουν και ακούνε Black Sabbath γενικότερα, οπότε μπορούν να αναγνωρίσουν τα θέματα και τις μελωδίες στα τραγούδια, είτε είναι άνθρωποι που γνωρίζουν το "Iron Man" μέσα από ταινίες που έχουν δει, ή αυτοί που απλά ξέρουν το "Paranoid" ή οτιδήποτε. Αυτό δημιουργεί μια οικειότητα. Επίσης, υπάρχει και μια παρακαταθήκη που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τους Black Sabbath, όπως αντίστοιχα έχουν οι Iron Maiden, οι Metallica ή οι Deep Purple κι όλες αυτές οι μπάντες έχουν μια διαρκή και συνεχόμενη κληρονομιά. Αυτό που κάνω εγώ είναι να ανοίγω ένα νέα νέο παρακλάδι, διαφορετικό από όσα γνωρίζει ήδη ο κόσμος, και να το αναπτύσσω με τέτοιο τρόπο ώστε να κάνω την μουσική τους πιο προσιτή σε ανθρώπους που ας πούμε δεν θα πήγαιναν να δουν μια συναυλία των Black Sabbath.

Διότι, υπάρχει ένα μίγμα από ανθρώπους που έρχονται στις συναυλίες μας. Και οφείλω να ομολογήσω ότι εξεπλάγην αρχικά! Ειλικρινά, περίμενα ότι θα είναι κατά 90% μεταλάδες και κατά 10% οπαδοί της jazz, αλλά συνήθως συμβαίνει το αντίθετο! Είναι κατά τεράστιο ποσοστό οπαδοί της jazz μουσικής αυτοί που έρχονται στις συναυλίες και που και που εντοπίζεις και κάποια t-shirt των Black Sabbath στο κοινό. Αυτό με εξέπληξε μπορώ να πω…

Και για να είμαι ειλικρινής, δεν είχα την παραμικρή ιδέα ότι θα εξελισσόταν σε κάτι τόσο επιτυχημένο. Όπως με κάθε project που κάνω, πότε δεν σκέφτομαι «Πόσα λεφτά θα βγάλω; Πόσο θα με κρατά απασχολημένο; Πόσες συναυλίες θα δώσουμε; Πόσο κόσμο θα έχουμε στις συναυλίες;». Αυτός είναι ο λάθος τρόπος να προσεγγίζεις το επιχειρηματικό κομμάτι. Με αυτό τον τρόπο βάζεις το επιχειρηματικό κομμάτι πάνω από τη μουσική κι όχι τη μουσική πάνω από το επιχειρηματικό κομμάτι, τουλάχιστον όπως τα έχω εγώ στο κεφάλι μου. Πρέπει να πηγάζει αυθεντικά αυτό που κάνεις. Και έχω αυθεντική αγάπη τόσο για την κωμωδία όσο και την jazz/blues μουσική. Και μου αρέσει πολύ που λειτούργησε καλά αυτός ο συνδυασμός.

Χρειάστηκαν χρόνια για να συμβεί αυτό. Μου πήρε τέσσερα χρόνια μόνο για να πάρω την έγκριση του Ozzy, της Sharon και του Tony και να μου πουν το τελικό ΟΚ, διότι δεν ήθελα να νιώσουν ότι αυτό που κάνω τους προσβάλει με οποιοδήποτε τρόπο. Δεν ήθελα να νομίζουν ότι τους γελοιοποιώ. Υπάρχει χιούμορ στην ιστορία που επινόησα που εμένα μου αρέσει και με κάνει να γελάω εγώ ο ίδιος πρώτα. Δεν με νοιάζει που κάποιοι άνθρωποι δεν πιάνουν το χιούμορ. Ξέρεις, σε διαφορετικές χώρες υπάρχει διαφορετική αίσθηση του χιούμορ, οπότε κάποιοι δεν είναι σίγουροι αν κάνω πλάκα ή όχι. Αλλά για μένα είναι κάτι το πηγαίο. Πρόκειται για μουσικές τις οποίες αγαπώ και για μια μπάντα που λατρεύω, οπότε βλέπω αυτό που κάνω ως μια επέκταση της κληρονομιάς τους.

Ανέφερες πως κάποιοι δεν πιάνουν το χιούμορ. Είχα κι εγώ κάποια περιστατικά τον πρώτο καιρό. Αλήθεια, όμως, υπάρχει ακόμα κόσμος που νιώθει να προσβάλλεται γιατί δεν μπορεί να δει την αστεία πλευρά; Υπάρχει κάποια αντίδραση που ακόμα θυμάσαι;

Ειλικρινά, Χρήστο, είχα κάποιες υπέροχες αντιδράσεις. Σε μια συνέντευξη που έκανα με ένα jazz περιοδικό στην Νέα Υόρκη, η οποία γινόταν μέσω WhatsApp κι όχι μέσω zoom, είχαν περάσει είκοσι λεπτά και η κυρία με την οποία μιλάγαμε μου είπε «Νιώθω εντελώς χαζή. Θεωρούσα ότι όντως σας είχαν αντιγράψει οι Black Sabbath και πως εσείς είστε οι αυθεντικοί». Είχαν περάσει είκοσι λεπτά από τη συνέντευξη και εγώ έκανα πως είμαι ο χαρακτήρας… (σ.σ.: O Milton Keynes). Αυτό μάλλον ήταν το πιο αστείο περιστατικό…

Αλλά, το καλύτερο είναι όταν κοιτάς τα σχόλια κάτω από τα δυο σύντομα ντοκιμαντέρ που έχουμε ανεβάσει. Για μένα, αν κάποιος ξεγελαστεί στην αρχή και επιστρέψει αργότερα να πει «την πάτησα», τότε η δουλειά έχει γίνει καλά. Ήδη ετοιμάζω το επόμενο ντοκιμαντέρ το οποίο θα είναι ακόμα πιο μεγάλη κινηματογραφική παραγωγή… (γέλια).

Τώρα καταλαβαίνω τον Alice Cooper ή τον Ozzy Osbourne… κατανοώ το πως ο χαρακτήρας που παίζεις γίνεται μέρος της παράστασης

Ανυπομονώ να το δω. Αλλά, τι να λέμε τώρα, το χιούμορ είναι απλά υπέροχο. Και η μουσική είναι φανταστική, αλλά το χιούμορ είναι όλα τα λεφτά… Θυμάμαι το γέλιο που είχα ρίξει όταν είχα δει αυτά τα δυο βίντεο…

Εδώ θέλω να πω κάτι το οποίο σκεφτόμουν ότι συμβαίνει υποσυνείδητα και το οποίο δεν είχα σχεδιάσει σε καμία περίπτωση. Χωρίς να θέλω να προβώ σε συγκρίσεις που δεν είναι ορθές, υπάρχει κάτι ξεχωριστό όταν παίρνεις το ρόλο ενός χαρακτήρα, το οποίο σε αλλάζει. Όπως είπα και πριν λατρεύω τις κωμωδίες, τον κινηματογράφο και όλο το κομμάτι της βιομηχανίας διασκέδασης, του να κάνεις τον κόσμο να γελά. Μου αρέσει όλη αυτή η διαδικασία. Κι αυτό εδώ το project είναι το πρώτο κατά το οποίο μεταμορφώνομαι σε κάποιον άλλον, ντύνομαι και φοράω makeup. Και είναι πολύ περίεργο συναίσθημα. Σε αλλάζει. Τώρα καταλαβαίνω τον Alice Cooper ή τον Ozzy Osbourne… κατανοώ το πως ο χαρακτήρας γίνεται μέρος της παράστασης. Πλέον, θα μου φαινόταν πολύ περίεργο να παίξω με τους Jazz Sabbath ζωντανά χωρίς να βάψω τα μαλλιά μου γκρι, να βάλω makeup και να φορέσω 70s ρούχα. Θα μου φαινόταν παράταιρο… (γέλια)

Σκοπεύεις να επεκτείνεις το project, προσθέτοντας και τραγούδια από μεταγενέστερες εποχές των Black Sabbath ή θες να το κρατήσεις αυστηρά στην πρώτη περίοδο της μπάντας;

Προς το παρόν, το δεύτερο. Δεν θέλω να σκέφτομαι πολύ μπροστά. Και δεν θέλω όλο αυτό να γίνει προβλέψιμο. Δεν θέλω να φτάσω σε ένα σημείο που να έχουμε βγάλει δέκα άλμπουμ και να επιλέγω στην τύχη κάποια b-side τραγούδια από την εποχή του Tony Martin. Θέλω να διατηρήσω τον ποιοτικό έλεγχο σε υψηλά επίπεδα. Έτσι το αντιμετωπίζω. Κοιτάζω ένα άλμπουμ τη φορά.

Αλλά όλα εξαρτώνται και με το τι άλλο συμβαίνει την εκάστοτε περίοδο. Πχ ο λόγος για τον οποίο δεν θα παίξουμε πολλά σόου αυτή τη χρονιά είναι διότι είμαι κλεισμένος με άλλα πράγματα για το μεγαλύτερο μέρος της, σίγουρα για τους επόμενους 3-4 μήνες. Έχω την περιοδεία με τον Damian, μετά βγαίνω σε περιοδεία με τον πατέρα μου, μετά σε περιοδεία με τον Tony Hadley και μετά πάω στην Αμερική με τους Uriah Heep. Κοιτάζω το ημερολόγιό μου αυτή τη στιγμή και το πρώτο κενό είναι στα τέλη Ιουνίου. Είναι τρελό το πως γέμισε όλος αυτός ο χρόνος. Κοιτάζω μερικά χρόνια πίσω και βλέπω ένα άδειο ημερολόγιο…

Μου είναι κάπως περίεργο γιατί πλέον που έχω περισσότερο έλεγχο στο τι κάνω, οφείλω να προγραμματίζω πολύ πιο μακροπρόθεσμα, για αυτό και ήδη κοιτάζω το 2025. Στην πραγματικότητα έχουμε αρχίσει να κοιτάζουμε την επόμενη περιοδεία των Jazz Sabbath για το ερχόμενο φθινόπωρο αυτού του χρόνου και την άνοιξη του 2025, διότι πρέπει να διασφαλίσεις ότι το routing θα είναι σωστό οπότε και να διασφαλίσεις ότι θα κλείσεις τις σωστές χώρες.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι το να βρεις ατζέντηδες και promoters που καταλαβαίνουν το όλο project. Ήσουν εκεί στο σόου της Αθήνας και είδες ότι ήταν sold out, το μαγαζί ήταν γεμάτο και η βραδιά ήταν υπέροχη. Και αυτό είναι σε συνέπεια των όσων κάνουμε, οπότε ήταν φανταστικό.. Αλλά στους promoters επικρατεί γενικά μια σύγχυση, καθώς ρωτάνε διαρκώς: «Τι ακριβώς παίζετε; Ταιριάζει σε ένα metal μαγαζί; Γιατί δεν χρησιμοποιείς ηλεκτρικό πιάνο; Γιατί δεν έχετε τραγουδιστή;» και κάτι τέτοια. Οι λίγοι ατζέντηδες που το έχουν πιάσει είναι αυτοί με τους οποίους συνεργαζόμαστε. Αλλά στις υπόλοιπες περιοχές είμαστε μόνοι μας εγώ κι ο Mark από την δισκογραφική που κάνουμε όλη τη δουλειά, καθώς είπαμε ότι «δεν θα κάτσουμε να περιμένουμε τους ατζέντηδες να μας κλείσουν εμφανίσεις, θα τις κλείσουμε μόνοι μας». Αυτό είναι κάτι που με τον Damian το κάνουμε εδώ και χρόνια, αφού κλείνουμε τις εμφανίσεις μας μόνοι μας, τρέχοντας και το κομμάτι της επιχειρηματικής πλευράς της μουσικής. Αυτό βέβαια σημαίνει πως είναι λιγότερες οι πιθανότητες να κερδοσκοπήσουν εις βάρος σου, γιατί ξέρεις πως έχουν τα πράγματα…

Πάντως, η μουσική βιομηχανία μοιάζει να έχει δυσκολέψει, ειδικά στην μετά την πανδημία εποχή. Αυτό τουλάχιστον εισπράττω από μουσικούς με τους οποίους μιλάω…

Σίγουρα ισχύει…

Κάτι που έμαθα στα πάνω από 30 χρόνια που είμαι μουσικός και συνθέτοντας με πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους είναι πως πρέπει να είσαι προετοιμασμένος να αφήσεις κάτι στην άκρη

Τώρα ξεκινάς την πρώτη περιοδεία της χρονιάς αύριο (σ.σ. η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε αρχές Ιανουαρίου) με τον Damian, ενώ κυκλοφορεί και το τρίτο στούντιο - ή τέταρτο αν προσμετρήσουμε το "Stripped" - συνεργατικό άλμπουμ μεταξύ σας, τα τελευταία οκτώ χρόνια. Φυσικά, έχετε ακόμα πιο μακρά ιστορία παρέα, αλλά όπως και να έχει αυτό το ακουστικό σχήμα μοιάζει να είναι ο πιο σταθερός πυλώνας στη συνεργασία σας. Οπότε, πως νιώθεις για αυτό το project, την σύνδεση που έχετε μεταξύ σας και το νέο σας άλμπουμ;

Είμαι πραγματικά υπερήφανος για το νέο άλμπουμ. Θεωρώ ότι φτιάξαμε ένα πολύ προσωπικό και ειλικρινές άλμπουμ. Είναι πάντα υπέροχο το να δουλεύω με τον Damian, καθώς πέραν των άλλων είναι και πολύ καλός φίλος μου. Συνήθως, βρισκόμαστε από κοντά για μερικές μέρες και καθόμαστε παρέα με ένα πιάνο και μια κιθάρα, γράφοντας κάποιες πρώτες ιδέες. Έπειτα τις αφήνουμε και μετά από λίγο καιρό ξαναβρισκόμαστε και πιάνουμε αυτές τις ιδέες από εκεί που τις αφήσαμε, τις δουλεύουμε και ξεκινάμε να τραγουδάμε κάποιες μελωδίες πάνω από αυτές. Γενικά, δουλεύουμε πολύ γρήγορα και πολύ αποδοτικά κατά αυτό τον τρόπο, όταν είμαστε μόνο οι δυο μας. Το θέμα είναι πως έχουμε πολλές ασχολίες σε αυτή τη ζωή κι έτσι είτε θα πρέπει εγώ να φύγω να πάω σε κάποια περιοδεία, ο Damian μπορεί να έχει υποχρεώσεις με τους Arena ή ό,τι είναι τέλος πάντων. Παράλληλα, όμως, θα γράφει στίχους και θα δουλεύει στις μελωδίες, ενώ εγώ θα δουλεύω πάνω στις ενορχηστρώσεις στο στούντιο. Κάποια στιγμή επιστρέφουμε, περνάμε μερικές μέρες ακόμα παρέα, δουλεύοντας ξεχωριστά πάνω στο κάθε τραγούδι, κι αυτός εν τέλει είναι ένας ιδιαίτερα παραγωγικός τρόπος.

Είναι πολύ σημαντικό το ότι είμαστε τόσο καλοί φίλοι, που μας είναι εύκολο να πούμε ο ένας στον άλλον αν χρειαστεί «αυτό είναι σκουπίδι», «αυτό είναι χάλια», «ας το προσπαθήσουμε έτσι» ή ότι «αυτό δεν λειτουργεί»… Όταν δουλεύεις με νέους συνεργάτες πρέπει να είσαι προσεκτικός πως προσεγγίζεις την επικοινωνία, διότι ο άλλος μπορεί να θιχτεί πολύ γρήγορα. Κάτι που έμαθα στα πάνω από 30 χρόνια που είμαι μουσικός και συνθέτοντας με πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους είναι πως πρέπει να είσαι προετοιμασμένος να αφήσεις κάτι στην άκρη. Αν δεν δουλεύει στο συγκεκριμένο περιβάλλον, ίσως το βρεις μπροστά σου σε κάποιο άλλο project μπορεί και 20 χρόνια αργότερα. Ποτέ δεν μπορείς να ξέρεις ακριβώς τι θα ταιριάξει που. Ένα παράδειγμα επί αυτού είναι ένα κομμάτι που είχα γράψει στην κιθάρα και αρχικά θεωρούσα ότι θα ταίριαζε πολύ στους Headspace, αλλά ποτέ δεν ταίριαξε με αυτά που κάναμε. Οπότε παρέμεινε στα iTunes μου. Και σε αυτή την περίπτωση, με τον Pete Rinaldi, τον Damian και τον Lee Pomeroy και με όλα τα παιδιά στη μπάντα έχουμε τέτοια σχέση μεταξύ μας, που μπορούμε να πούμε «αυτό δεν λειτουργεί, ας πάμε παρακάτω», χωρίς κανείς να θιχτεί. Και ενώ είχε ξεμείνει στο iTunes μου η συγκεκριμένη ιδέα για καιρό, καθώς ηχογραφούσα για το "Scream" του Ozzy, ο Kevin Churko, ο παραγωγός, γυρνάει και λέει «Χρειάζομαι κάτι πολύ συγκεκριμένο. Θέλω ένα τραγούδι για να κλείσει το άλμπουμ και θέλω να είναι κάπως έτσι». Και του λέω «Έχω κάτι που ίσως σου κάνει». Κι όταν του το έβαλα να το ακούσει είπε κατευθείαν «Αυτό είναι! Αυτό έψαχνα, με αυτό θα κλείσουμε το άλμπουμ». Κι έτσι προέκυψε το τραγούδι "I Love You All" που κλείνει το άλμπουμ "Scream" του Ozzy.

Οπότε οφείλεις να είσαι προετοιμασμένος για παν ενδεχόμενο. Έχω δουλέψει και με άλλους ανθρώπους που είναι πολύ δύσκολοι στη συνεργασία και οι οποίοι μπορεί να επιμένουν να μπει ένα τραγούδι σε ένα άλμπουμ ακόμα κι αν δεν ταιριάζει. Αλλά δεν είναι εκεί το νόημα. Κάθε τραγούδι έχει τη θέση του και οφείλεις να είσαι προετοιμασμένος για αυτό. Η ειλικρίνεια που υπάρχει ανάμεσα σε μένα και τον Damian μας επιτρέπει να δουλεύουμε ελεύθερα χωρίς να προσβάλλεται κάποιος.

Είναι όντως σημαντικό αυτό…

Επίσης, μου αρέσει το γεγονός πως μπορούμε να περιοδεύουμε πολύ αποδοτικά, οι δυο μας με ένα van. Δεν υπάρχει η πίεση του να κουβαλάμε μια ολόκληρη μπάντα και το crew κι όλα αυτά που και κοστίζουν πολύ περισσότερα λεφτά και φέρνουν επιπρόσθετα προβλήματα. Έτσι για εμάς είναι εύκολο να συντονιστούμε. Επίσης, το ξεκίνημα της κάθε χρονιάς είναι συνήθως ήσυχη περίοδος αν είσαι μουσικός, οπότε αποφασίσαμε να περιοδεύσουμε τον Ιανουάριο που έμοιαζε ως καλύτερη περίοδος για να το κάνουμε.

Θα συμφωνήσω μαζί σου πως το "Can We Leave The Light On Longer" είναι πολύ όμορφο άλμπουμ. Συνεχώς επιστρέφω σε αυτό. Αλήθεια, αλλάξατε καθόλου τα πράγματα αυτή τη φορά; Θέλατε να διαφοροποιήσετε τη διαδικασία που ακολουθείτε συνήθως ή είπατε να γράψετε τραγούδια που όπως θα σας έβγαιναν φυσιολογικά, ακολουθώντας τον τρόπο με τον οποίο λειτουργείτε όλα αυτά τα χρόνια;

Λίγο-πολύ λειτουργήσαμε με τον ίδιο τρόπο. Η προσέγγισή μας δεν άλλαξε. Γράψαμε όπως γράφουμε συνήθως. Το μόνο που διαφοροποιήθηκε κάπως είναι το γεγονός ότι χρησιμοποιήσαμε κάπως περισσότερα όργανα αυτή τη φορά, καθώς παίζω Hammond σε κάνα δυο τραγούδια, έχουμε τρομπέτα και έχουμε και drums σε πέντε κομμάτια. Αλλά αυτά προκύπτουν κατά την εξέλιξη της συγγραφής. Στην αρχή πάντα καθόμαστε με ένα πιάνο, μια κιθάρα και φωνή και βλέπουμε πως πηγαίνει… Μόνο όταν φτάνεις στο στάδιο της παραγωγής είναι που ξεκινάς να σκέφτεσαι αν υπάρχει κάτι επιπλέον που θα ενίσχυε τα τραγούδια. Όπως παραδείγματος χάριν μια χορωδία, όπως αυτή στο "Man On The Island". Σε εκείνο το στάδιο είναι που σκέφτεσαι «Ίσως εδώ πρέπει να βάλω μια χορωδία και να την ηχογραφήσω». Εν συνεχεία βάλαμε κάποια drums. Το καλό με τον Damian είναι πως είναι απολύτως ανοικτός σε οτιδήποτε, είναι πολύ αυθεντικός και ευθύς όταν δουλεύεις μαζί του, οπότε αφήνουμε τα πράγματα να πάρουν μόνα τους τον δρόμο τους. Κι όταν είναι να τελειώσει, θα τελειώσει…

Φυσικά, θέλω να σταθώ πιο συγκεκριμένα σε δυο τραγούδια, και δη σε αυτά στα οποία έχεις αναλάβει τα φωνητικά. Έχεις αναλάβει ανάλογα καθήκοντα στο παρελθόν, όπως πχ στο "Catch You When You Fall", οπότε όσο περνάνε τα χρόνια νιώθεις όλο και πιο άνετα σε αυτόν τον ρόλο; Έτσι φαίνεται…

Προσωπικά όσο νιώθω άνετα με αυτό που τραγουδάω, είμαι χαρούμενος. Δεν είμαι φυσικό ταλέντο στο τραγούδι. Μπορώ να τραγουδήσω αλλά δεν είναι ότι μου βγαίνει φυσικά. Ο Damian είναι φυσικό ταλέντο. Είναι γεννημένος frontman και τραγουδιστής. Αυτό είναι το φόρτε του. Μπορεί να τον έχεις ακούσει σε ένα άλμπουμ και μετά να τον δεις να αποδίδει ζωντανά και να αλλάξεις τελείως την άποψη που είχες για αυτόν. Είναι frontman και πολύ ταλαντούχος ως τραγουδιστής. Δεν βλέπω τον εαυτό μου ως τέτοιου είδους τραγουδιστή. Με βλέπω σαν έναν μουσικό που απλά μπορεί να τραγουδήσει. Κι όσο γράφω τραγούδια που είναι εντός του εύρους της φωνής μου – διότι δεν έχω ιδιαίτερα ψηλή φωνή – τότε νιώθω άνετα να τα τραγουδήσω.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχω είναι να θυμηθώ τις λέξεις. Έχω χάλια μνήμη. Μπορώ να θυμάμαι απέξω 3-4 διαφορετικά σετ από διαφορετικές μπάντες και χωρίς να έχω καμία σημείωση μπροστά μου! Με ευκολία! Το έχω! Αλλά δώσε μου μια γραμμή να την θυμάμαι για να κάνω backing vocals και την έχω ξεχάσει την ίδια στιγμή! Δεν ξέρω γιατί συμβαίνει αλλά πραγματικά παλεύω πολύ για να θυμηθώ τις λέξεις…

Ίσως ο σκληρός δίσκος του εγκεφάλου σου είναι γεμάτος με νότες…

(γέλια) Νομίζω πως είναι ακριβώς αυτό! Η γυναίκα μου πάντως θα ήθελε πολύ να ήταν διαφορετικά τα πράγματα. Με στέλνει στο σούπερ μάρκετ και γυρνάω συνεχώς με λάθος πράγματα! «Είπα ψωμί, γάλα και αυγά και έφερες απορρυπαντικό!» (γέλια)

Θυμάμαι τον πατέρα μου να μου λέει «να θυμάσαι πάντα ότι είστε τόσο καλοί όσο ο χειρότερος μουσικός που έχετε στη μπάντα»

Λοιπόν, το πρώτο τραγούδι στο οποίο έχεις αναλάβει τα φωνητικά είναι το "Man From The Island". Πες μας λίγος ποιος είναι αυτός ο τύπος, στον οποίο φαίνεται να χρωστάς πολλά. Κυρίως γιατί σε έμαθε να παίζεις Steely Dan! (γέλια)

Το όνομά του είναι Anglin Buttimore. Κάπως ασυνήθιστο όνομα… Μετακόμισα στο Isle Of Man όταν ήμουν περίπου 15 ή 16 χρονών. Η μαμά μου κι ο μπαμπάς μου είχαν χωρίσει πολλά χρόνια πριν κι ως τότε έμενα με την μητέρα και τον πατριό μου. Αλλά όταν έφτασα σε εκείνη την ηλικία ήθελα να πάω να μείνω με τον πατέρα μου για να είμαι πιο κοντά στα μουσικά δρώμενα και να ασχοληθώ πιο ενεργά με τη μουσική. Οπότε μετακόμισα στο Isle Of Man όπου ζούσε τότε ο πατέρας μου…

Το πρώτο πράγμα που έκανα όταν έφτασα εκεί ήταν να βρω μουσικούς και να παίξω σε μπάντες. Στο Isle Of Man, το οποίο είναι ένα μικρό νησί μεταξύ Αγγλίας και Ιρλανδίας, εκείνη την εποχή πρέπει να έμεναν περίπου 65.000 κάτοικοι, οπότε είναι ένα πολύ μικρό νησί! Αλλά, η μουσική βρισκόταν παντού! Όλες οι pub είχαν ζωντανή μουσική. Μιλάμε τώρα για αρχές της δεκαετίας του ’90. Ήταν μια μίξη Σκωτσέζικης και Ιρλανδικής μουσικής, Κέλτικής μουσικής και επιπλέον rock και pop της εποχής καθώς και 70s rock συγκροτημάτων. Μιλάμε για πολλή μουσική. Ήταν υπέροχα. Και κάπως έτσι βρέθηκα σε μια μπάντα που έπαιζαν μεγαλύτεροι από εμένα σε ηλικία.

Θυμάμαι τον πατέρα μου να μου λέει «να θυμάσαι πάντα ότι είστε τόσο καλοί όσο ο χειρότερος μουσικός στη μπάντα», το οποίο τώρα που το σκέφτομαι είναι πολύ καλό μάθημα (γέλια). Επίσης, μου έλεγε πως «παίζοντας με μεγαλύτερους σε ηλικία, χάνεις τον χρόνο στο...». Αλλά εγώ είχα υπάρξει ήδη σε μπάντες όσο ήμουν στο σχολείο και το πρόβλημα με τις σχολικές μπάντες είναι ότι υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα ωριμότητας ανάμεσα στα μέλη τους. Υπάρχει συνήθως ο κιθαρίστας που θέλει να ακούει μόνο τον εαυτό του και ανεβάζει διαρκώς την έντασή του ή που δεν τον ενδιαφέρει ποτέ να ακούσει τα τραγούδια που γράφεις. Κι έχεις κι όλα τα υπόλοιπα να διαχειριστείς, όπως τον μπασίστα που γουστάρει την γκόμενα του drummer… Είναι εφιάλτης σκέτος. Ξέρεις, παιδικά πράγματα…

Έτσι αποφάσισα να μπω σε μπάντα που να παίζουν μεγαλύτεροι σε ηλικία. Ήμουνα στα 16 μου όταν μπήκα στην πρώτη μπάντα και οι υπόλοιποι ήταν είτε στα τέλη των 20, είτε στις αρχές των 30 τους. Κι αυτό μου άνοιξε τα μάτια, καθώς όλοι τους ήταν πολύ πιο επαγγελματίες και όλοι τους είχαν κανονικές δουλειές. Οπότε όλες οι εμφανίσεις ήταν από πριν κλεισμένες και καθορισμένες: «Κάθε Τετάρτη βράδυ παίζουμε σε αυτή την pub και κάθε Δεύτερη Παρασκευή παίζουμε στην άλλη pub. Και παίζουμε μια φορά το μήνα σε αυτό το ξενοδοχείο». Εγώ το έβρισκα υπέροχο, σαν να είχα κλείσει περιοδεία για τον επόμενο χρόνο, με συναυλία κάθε εβδομάδα. Παίζαμε διασκευές και ήταν όλοι τους πολύ καλοί μουσικοί.

Ο Anglin, λοιπόν, ήταν σε αυτή την μπάντα και συγκεκριμένα έπαιζε μπάσο. Επίσης, έπαιζε πιάνο σε μερικά τραγούδια. Ήταν φοβερός μουσικός και αξιαγάπητος σαν άνθρωπος. Δυστυχώς απεβίωσε το 2020 και μου πήρε κάποια χρόνια για να γράψω ένα τραγούδι για αυτόν. Ήθελα να είναι ένας φόρος τιμής, γιατί υπήρξε πολύ σημαντικός άνθρωπος για μένα. Θυμήσου ότι εγώ ήμουν ακόμα έφηβος και παρόλο που έπαιζα σε μπάντες με όλους αυτούς τους τύπους, συνέχιζα να έχω όλα αυτά τα εφηβικά προβλήματα και την ανάγκη να μιλήσω με άλλους. Κι αυτός ήταν στον οποίο θα μιλούσα, λόγω του ότι ήταν φοβερά παθιασμένος με τη μουσική και είχε και πολλή καλή γνώση της ζωής γενικότερα.

Θα σου πω μια σύντομη ιστορία που μου είχε πει, αν αυτό έχει σχέση με όσα λέμε. Ο Anglin έπαιζε πιάνο στην μπάντα του Shakin’ Stevens, ενός pop καλλιτέχνη της δεκαετίας του ’80, που ήταν πολύ δημοφιλής κυρίως στα 70s. Και μου είπε ότι μια φορά έπαιζαν σε μια pub, κι όταν πήγαν να πληρωθούν τα συμφωνημένα ο ιδιοκτήτης πίσω από το μπαρ τους είπε «Όλα καλά παιδιά. Πείτε ότι κερδίσατε εμπειρία». Τότε ο Anglin με τους υπόλοιπους άρπαξαν τα σκαμπό και το πέταξαν πίσω από το μπαρ και έσπασαν όλα τα γυαλικά, τα μπουκάλια κρασιού, τα μπουκάλια με το ουίσκι και ότι είχε πίσω από το μπαρ. Και είπαν «Δες το κι αυτό σαν εμπειρία»… (γέλια). Έλεγε συνεχώς τέτοιου είδους ιστορίες, ήταν απίθανος…

Υπήρξε πολύ σημαντικός στη ζωή μου και ομολογώ πως δεν είχα συνειδητοποιήσει το πόσο μέχρι που ξεκίνησα να γράφω αυτό το τραγούδι…

Είναι όμορφος φόρος τιμής πάντως…

Σε ευχαριστώ!

Πάμε τώρα και στο "November" που είναι φουλ μελαγχολικό και με μια Βρετανική νοσταλγία. Ομολογώ πως μου αρέσει αυτό το συναίσθημα που εσείς οι Βρετανοί καταφέρνετε να εκφράσετε μέσω των μουσικών σας. Πέραν από ωραίο τραγούδι, μοιάζει να είναι και αρκετά προσωπικό για σένα, με την αναφορά στην φωτογραφία κλπ…

Το περίεργο με αυτό το τραγούδι είναι ότι το είχα παίξει μερικές φορές ζωντανά καθώς το έγραφα, κι αρκετός κόσμος με ρώταγε μετά για αυτό. Είναι όντως πολύ προσωπικό. Στην πραγματικότητα όλο το τραγούδι έχει να κάνει με τον πρωταγωνιστή ο οποίος πάσχει από άνοια και μιλάει για τον αντίκτυπο που έχει το γεγονός αυτό στην οικογένειά του, στα εγγόνια του και όλα τα υπόλοιπα. Είχα μόνο ένα μέλος της οικογένειάς μου που είχε περάσει κάτι τέτοιο και συγκεκριμένα την μητέρα του πατριού μου, οπότε είδε ένα μικρό μέρος του πως είναι όλο αυτό, αλλά σε καμία περίπτωση δεν το βίωσα από κοντά. Όμως, έχω φίλους που μου έχουν περιγράψει τις εμπειρίες τους, έχοντας βιώσει κάτι ανάλογο με τους γονείς ή τους παππούδες τους…

Αυτό, λοιπόν, που έκανα είναι να δω το πως θα μπορούσε να επηρεάσει εμένα κάτι τέτοιο, αν το πέρναγα καθώς γερνούσα. Και το συνέδεσα με κάποια πράγματα που βγάζουν πολύ νόημα σε εμένα προσωπικά. Όπως το ότι πάντα λέω στη γυναίκα μου «Ωραίο φόρεμα αυτό! Καινούργιο είναι;» και πάντα μου λέει «Πρέπει να με έχεις δει να το φοράω πάνω από 10 φορές!». Βέβαια το συγκεκριμένο είναι μια τυπική συζήτηση μεταξύ άνδρα και γυναίκας που απλά ο άντρας δεν παρατηρεί πολλά πράγματα που θα έπρεπε να παρατηρεί… Αλλά, το πήρα αυτό και το έβαλα σε ένα πλαίσιο όπου από ένα σημείο και μετά όσο μεγαλώνεις και τείνεις προς την άνοια, αρχίζεις να μη μπορείς να θυμηθείς όλο και πιο σημαντικά πράγματα. Όπως κάποιον που βλέπεις σε μια φωτογραφία… Κι είχα μια φωτογραφία με την κόρη μου που τη θυμάμαι πολύ χαρακτηριστικά όταν τραβήχτηκε, γιατί είναι από όταν έφαγε το πρώτο της παγωτό. Θυμάμαι χαρακτηριστικά τη στιγμή που της δώσαμε να δοκιμάσει το πρώτο της παγωτό. Αλήθεια, έχεις παιδιά Χρήστο;

Όχι, δεν έχω…

Οκ! Υπάρχουν κάποιες πολύ χαρακτηριστικές στιγμές όταν έχεις παιδιά… όπως παραδείγματος χάριν, είναι οριακά εγκληματικό όταν τους δίνεις να φάνε το πρώτο τους λεμόνι κι αντίστοιχη είναι η στιγμή που τους δίνεις το πρώτο τους παγωτό. Η αντίδρασή τους και στα δυο είναι το πιο συναρπαστικό πράγμα που μπορείς να παρακολουθήσεις. Τους δίνεις μια φέτα λεμόνι και λένε «Ω λεμόνι!» και μόλις το γευτούν παίρνουν αυτή την ξινισμένη φάτσα και κάνουν «Ααααα»!». Ε, κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με το παγωτό. Δώσ’ τους παγωτό και αυτή η ζαχαρώδης, κρεμώδης γεύση τους αφήνει με αυτή την απίστευτη έκφραση στο πρόσωπό τους. Έχω, λοιπόν, μια φωτογραφία από την πρώτη φορά που έδωσα στην κόρη μου παγωτό τη στιγμή που έχει αυτή τη φάτσα. Και μετά από λίγο είχε παγωτό παντού πάνω στο κεφάλι της… και γενικά παγωτό παντού. Κι εκεί μου ήρθε η ιδέα…

Όπως, επίσης, κι από μια φωτογραφία που είμαστε μαζί και περπατάμε στην παραλία και σκεφτόμουν πόσο απαίσιο συναίσθημα θα ήταν το να μην αναγνωρίζεις τον εαυτό σου στην φωτογραφία και να μην μπορείς να θυμηθείς την συγκεκριμένη εμπειρία που είχες με το παιδί ή το εγγόνι σου. Οπότε, το έχω συνδέσει με μερικές προσωπικές εμπειρίες.

Βέβαια, δεν ξέρω πως θα το εκλάβει ο κόσμος. Ελπίζω όσοι έχουν δικούς τους ανθρώπους που πάσχουν από άνοια να τους βοηθήσει να καταλάβουν κάποια πράγματα λίγο περισσότερο ή να τους απαλύνει τον πόνο για λίγο. Ειλικρινά, δεν ξέρω. Αλλά, ναι, είναι ωραίο τραγούδι και είμαι πολύ υπερήφανος για αυτό.

Μόνο ο Damian θα μπορούσε να γράψει ένα τραγούδι για ένα ζευγάρι κάλτσες που έχασε...

Ένα ακόμα τραγούδι που ξεχωρίζει είναι το "The Battle Of The Bare Knuckle Fighter", καθώς διαφέρει από το ύφος των τραγουδιών που γράφετε συνήθως. Είναι κάπως πιο up-tempo, έχει και την τρομπέτα κι όλα τα σχετικά. Μέχρι και jazzy στοιχεία έχει. Οπότε πως προέκυψε αυτό το τραγούδι και αποφασίσατε να το βάλετε στο άλμπουμ;

Από μουσικής πλευράς ήταν μια πρώτη ιδέα που προέκυψε μια μέρα που καθόμουν στο πιάνο και έπαιζα αυτό το cool «ντίνγκ, ντίνγκ, ντίγνκ» πράγμα [σ.σ.: ο Adam τραγουδάει σαν να χτυπάει σε σταθερό ρυθμό μια νότα στο πιάνο). Μου θύμισε αν τραγούδι των ELO και του Jeff Lynne, το "Mr. Blue Sky", του οποίου μου αρέσει πολύ αυτός ο bouncy ρυθμός που έχει. Κι εξελίχθηκε με βάση αυτό από εκεί και πέρα. Ο Damian είναι υπεύθυνος για τους στίχους και τη φωνητική μελωδία σε αυτό το τραγούδι. Νομίζω είναι αφιερωμένο σε έναν φίλο του παραγωγό που λέγεται Dario G – το πραγματικό του όνομα είναι Paul Scencer -, ο οποίος παλεύει με τον καρκίνο αυτή την περίοδο.

Σίγουρα έχει μια διαφορετική αίσθηση. Κι αυτό είναι ένα από τα πιο σπουδαία στοιχεία που έχει ένα project σαν αυτό, με έναν τύπο σαν τον Damian: Δεν έχει καμία σημασία το τι κάνουμε. Θέλω να πω, έγραψε ένα τραγούδι που λέγεται "Red Socks" στο τελευταίο μας άλμπουμ, το οποίο αφορά ένα ζευγάρι κάλτσες… Κανείς άλλος δεν γράφει ένα τραγούδι για ένα ζευγάρι κάλτσες που έχασε… Προφανώς, έχει ένα άλλο νόημα και είναι αλληγορικό, αλλά αυτό που θέλω να πω είναι ότι ποτέ δεν τον τρομάζει η ιδέα να γράψει έναν τίτλο ή ένα τραγούδι για το οτιδήποτε. Ποτέ μου δεν έχω γνωρίσει άλλον τραγουδιστή που να μπορεί να βάλει σε ένα τραγούδι τις λέξεις που βάζει αυτός. Μερικές φορές δίνει την αίσθηση ότι το κάνει επίτηδες… αλλά δεν το κάνει επίτηδες… (γέλια). Σε ένα τραγούδι των Headspace έχει μια φράση που λέει «Heinous corpuscle»… [σ.σ. στο τραγούδι "Killing You With Kindness" από το δεύτερο άλμπουμ των Headspace, το "All That You Fear Is Gone"]. Φίλε, δεν ξέρω καν τι σημαίνει η κάθε λέξη μόνη της, πόσο δε να μπορούσα να τις χωρέσω στο νόημα ενός τραγουδιού…

Κι αυτό είναι ένα τραγούδι που μου αρέσει πολύ και είναι ενδεικτικό ότι δεν περιορίζουμε τους εαυτούς μας σε ένα φορμάτ μπαλάντας συνθετικά. Απλά αφήνουμε τα πράγματα και βλέπουμε πως εξελίσσονται, ποια τραγούδια λειτουργούν καλά και ποια δεν λειτουργούν, ποια μας αρέσουν και ποια βρίσκουμε διασκεδαστικά. Κι αυτά καταλήγουν στο άλμπουμ.

Δεν έχουμε βγάλει ούτε ένα ευρώ από τα δυο πρώτα άλμπουμ των Headspace

Πάντα εκτιμώ τους μουσικούς που έχουν αυτόν τον πιο ανοικτό τρόπο σκέψης. Τώρα θέλω να πάμε στο project σου που έχω την μεγαλύτερη αδυναμία. Και θέλω να σε προλάβω λέγοντας πως για την παρακάτω ερώτηση δεν γίνονται αποδεκτές απαντήσεις όπως: «Δεν ξέρω», «Θα δούμε» ή «Ποτέ». Λέγοντας αυτό… πότε να περιμένουμε την επιστροφή των σπουδαίων Headspace;

Φοβάμαι πως χάνεται το σήμα… (γέλια)

Προσπαθήσαμε να κλείσουμε κάποιες εμφανίσεις αυτή τη χρονιά. Είχαμε κλείσει να παίξουμε στην Prog Cruise του 2020… ή μήπως ήταν του 2021; Αλλά τη μια χρονιά ακυρώθηκε λόγω COVID και την επόμενη δεν μπορούσε ο Damian. Κι αυτό πρακτικά είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα αυτής της μπάντας: όλοι μας είμαστε εργαζόμενοι μουσικοί, κι όλοι μας έχουμε οικογένειες, οπότε πρέπει να βγάλουμε τα προς το ζην. Δεν έχουμε δουλειές από τις οποίες θα μπορούσαμε να πάρουμε τρεις εβδομάδες άδεια και να τις αξιοποιήσουμε για να κλείσουμε κάποια περιοδεία τότε. Για όλους μας το εισόδημά μας προέρχεται από αυτή την ενασχόληση οπότε πρέπει να βάλουμε τις απαραίτητες προτεραιότητες ώστε να διασφαλίσουμε το ότι θα έχουμε μια οροφή πάνω από τα κεφάλια μας.

Με τους Headspace η δυσκολία ήταν πάντα να συντονιστούν τα επιμέρους προγράμματά μας ώστε να μαζευτούμε όλοι μαζί. Δεν έχουμε διαλυθεί ή κάτι τέτοιο, έχει να κάνει με το να βρούμε τον χρόνο για να τον αφιερώσουμε στη μπάντα και να βγάλουμε κάτι πραγματικά καλό. Διότι δεν υπάρχει κανένα νόημα στο να βγάλουμε ένα άλμπουμ που θα είναι απλώς καλό ή ΟΚ. Θα είμαι απολύτως ειλικρινής, γιατί νιώθω ότι μαζί σου μπορώ να είμαι ειλικρινής: δεν έχουμε βγάλει ούτε ένα ευρώ από τα δυο πρώτα άλμπουμ. Διότι έχουμε υπογράψει σε μια εταιρεία που ανήκει στην Sony και ως εκ τούτου δεν μας πλήρωσαν αρκετά λεφτά ούτε καν για να γράψουμε αυτά τα άλμπουμ. Και τα δυο τα βγάλαμε γιατί είναι κάτι που το αγαπάμε. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως είναι βιώσιμο επιχειρηματικά το μοντέλο μιας μπάντας όπως οι Headspace ώστε να μπορούμε να αφιερώσουμε χρόνο σε αυτούς…

Για οποιαδήποτε μπάντα θέλει να γράψει τη δική της μουσική και να κάνει αυτό που αγαπάει, η μέθοδος που ακολούθησαν οι Haken φαίνεται να λειτουργεί

Το κατανοώ…

Με μια μεγάλη δισκογραφική εταιρεία, αυτό είναι ένα γενικότερο πρόβλημα. Μπορώ να μιλάμε για μέρες και να σου εξηγώ πως οι μεγάλες δισκογραφικές και το streaming και όλα στα σχετικά έχουν βάλει το τελευταίο καρφί στο φέρετρο των επαγγελματιών μουσικών που βγάζουν τα προς το ζην γράφοντας μουσική. Για το πως έχουν στερήσει την καλλιτεχνική εξέλιξη κάποιου. Διότι πλέον δεν υπάρχουν λεφτά για να τη στηρίξει κάποιος.

Υπάρχουν κάποιες λίγες μπάντες που τα κατάφεραν, αλλά ακόμα και σε αυτές πήρε τουλάχιστον 10 χρόνια. Μπάντες όπως οι Haken, με τους οποίους ξεκινήσαμε παρέα. Μόνο που όλα τα παιδιά από τους Haken είχαν άλλες δουλειές και δούλευαν σε τομείς εκτός μουσικής. Ή έστω οι περισσότεροι εξ αυτών. Έτσι κανόνιζαν να πάρουν δυο εβδομάδες άδεια ταυτόχρονα και να την αξιοποιήσουν για να γράψουν ένα άλμπουμ ή να βγουν σε περιοδεία. Δεν εξαρτιόντουσαν οικονομικά από τη μουσική και αυτό δούλεψε καλά για τους ίδιους. Γιατί πλέον τα πάνε πολύ καλά. Είναι επιτυχημένοι και αξίζει να τους πιστωθεί αυτή η επιτυχία γιατί είχαν ένα μακροχρόνιο πλάνο, το τήρησαν και αυτό απέδωσε. Κι αυτό θα μπορούσε να είναι ένα μάθημα για οποιαδήποτε μπάντα θέλει να γράψει τη δική της μουσική και να κάνει αυτό που αγαπάει. Αν αυτή είναι η προτεραιότητα, τότε η μέθοδος που ακολούθησαν οι Haken φαίνεται να λειτουργεί.

Υπογράψαμε συμβόλαιο το 2010, όταν τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά σε σχέση με το 2024. Αν σήμερα αποφασίζαμε να βγάλουμε ένα νέο άλμπουμ με τους Headspace θα μας κόστιζε αρκετά λεφτά

Ακόμα και για αυτούς όμως ο δρόμος πρέπει να ήταν δύσκολος. Είμαι σίγουρος δηλαδή πως ακόμα κι οι Haken κάποια στιγμή ίσως σκέφτηκαν να τα παρατήσουν γιατί είναι δύσκολο να το χρηματοδοτείς όλο αυτό για καιρό και να ξεπερνάς συνεχώς τα εμπόδια που σου παρουσιάζονται. Το λέω δια γνώσης, διότι δεν έχω αδυναμία μόνο στους Headspace, αλλά γενικότερα σε πολλές μπάντες του prog χώρου και γνωρίζω τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Την ίδια στιγμή θεωρώ ότι έχετε κυκλοφορήσει δυο υπέροχα άλμπουμ και παρόλο που αναγνωρίζω τις δυσκολίες της πραγματικότητας όπως τις παρουσιάζεις θεωρώ κρίμα ένα τόσο αξιόλογο μουσικό σχήμα να μην μπορεί καν να διατηρηθεί ενεργό και να πρέπει να θυσιαστεί για να ασχολείστε με άλλα πράγματα που προσφέρουν τα απαραίτητα λεφτά για να ζήσετε από αυτό που κάνετε. Και να πρέπει να ευθυγραμμιστούν τα άστρα μπας και μπορέσετε να βγάλετε ένα τρίτο άλμπουμ. Είναι μια σκληρή πραγματικότητα. Παρόλα αυτά επιμένω ότι θα ήθελα να ακούσω κάποια νέα μουσική από τους Headspace και με εκπλήσσει το πως αυτό το επιχειρηματικό μοντέλο στο οποίο αναφέρθηκες - και για το οποίο είπες ότι μπορείς να μιλάς για μέρες – δεν έχει βρει έναν τρόπο να είναι λειτουργικό κάπως και να διατηρεί βιώσιμους καλλιτέχνες όπως εσείς και μπάντες όπως οι Headspace… Πως γίνεται να μην έχουν βρει μια φόρμουλα;

Θα σου ποια είναι η φόρμουλα… Είναι αυτή που έχουμε αναπτύξει με τους Jazz Sabbath παρέα με την Blacklake Records. Πρόκειται για μια ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρεία, η οποία βλέπει την αξία στο να βγάζουν οι καλλιτέχνες τα λεφτά που πρέπει να βγάζουν από τη μουσική την οποία οι ίδιοι δημιουργούν. Αλλιώς, ποιο είναι το νόημα;

Δεν θα υπεισέλθω σε συγκεκριμένα νούμερα, αλλά αν δεις τον τρόπο με τον οποί δουλεύουν οι Jazz Sabbath θα καταλάβεις… Φυσικά, πληρώνουμε πνευματικά δικαιώματα στους Black Sabbath. Αυτοί παίρνουν όλα τα λεφτά από το publishing. Αλλά εμείς βγάζουμε λεφτά από το merchandising κι όλα τα συναφή. Από την άλλη οι Headspace δεσμεύονται με όρους συμβολαίου με μια μεγάλη δισκογραφική. Αυτό το συμβόλαιο το υπογράψαμε το 2010 όταν τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά σε σχέση με το 2024. Αν σήμερα αποφασίζαμε να βγάλουμε ένα νέο άλμπουμ θα μας κόστιζε αρκετά λεφτά, υπό το συγκεκριμένο μοντέλο. Κι αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα. Γιατί μπορεί να ήμασταν προετοιμασμένοι να κάνουμε κάποιες τέτοιες θυσίες το 2009 ή το 2010, όχι πλέον όμως…

Ας πάρουμε το παράδειγμα του να αγοράσει κάποιος τα άλμπουμ μας. Θα θέσω μόνο συγκεκριμένα δεδομένα και στοιχεία γύρω από το πως έχει η κατάσταση και θέλω να διευκρινίσω ότι δεν έχω κανένα σκοπό να την πω στις δισκογραφικές. Δεν θέλω να θίξω τον τρόπο με τον οποίο κάνουν τη δουλειά τους. Και επίσης να πω ότι αυτό δεν αφορά μόνο τους Headspace, αλλά είναι κοινό πρόβλημα για όλες τις μπάντες. Ρώτα τις περισσότερες μπάντες πόσο τους κοστίζει να αγοράσουν οι ίδιοι ένα από τα άλμπουμ τους από μια μεγάλη δισκογραφική ώστε να μπορούν να το πουλήσουν στις περιοδείες τους. Μετά τους φόρους και τα μεταφορικά βγαίνει περίπου 7 με 8 ευρώ το κάθε CD. Και πρέπει να το πουλήσεις γύρω στα 15 ευρώ τελική τιμή. Ενδιάμεσα πρέπει να υπολογίσεις την προμήθεια αυτού που το πουλάει εκ μέρους σου, η οποία είναι περίπου 15% με 20%. Και επιπρόσθετα έχεις ένα ποσοστό συνήθως 15% που θα πληρώσεις στο venue. Οπότε, στο τέλος πουλάς τα CD με τη μουσική που έγραψες σε ανθρώπους που θέλουν να τα αγοράσουν και δεν έχεις βγάλει καθόλου λεφτά. Τι νόημα έχει όλο αυτό;

Τι νόημα έχει να βγάζουν όλοι οι υπόλοιποι λεφτά κι όχι εσύ που έγραψες τη μουσική;

Ε ναι, δεν έχει…

Κοίτα, προφανώς υπάρχει ένα νόημα, διότι κάνεις πιο γνωστό το έργο σου. Αλλά, πραγματικά τι νόημα έχει να το κάνεις για να βγάζουν όλοι οι υπόλοιποι λεφτά κι όχι εσύ, όταν τα χρειάζεσαι αυτά τα λεφτά τόσο για το προς το ζην όσο και για να εξελιχθείς ως μουσικός. Είναι μια πολύ αποκαρδιωτική κατάσταση όταν την συνειδητοποιείς.

Εγώ έχω την τύχη να μην είμαι εξαρτημένος οικονομικά από τους Headspace. Και βασικά κανείς μας δεν είναι. Έτσι, όταν ασχολούμαστε με αυτούς το κάνουμε γιατί το αγαπάμε αυτό το σχήμα. Αυτό που πραγματικά με ενοχλεί περισσότερο είναι πως όλες αυτές τις μπάντες που είναι είκοσι χρόνια νεότεροί μας και αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα, η ανταμοιβή τους μπορεί να είναι… 10.000 streams! Τέλεια! Μπορεί και να έβγαλαν 2 ευρώ… Α ναι, και αυτό θα πρέπει να το μοιραστούν τα πέντε μέλη της μπάντας. Είναι τρομερά απαιτητικές εποχές για έναν μουσικό.

Κι αφού είπαμε όλα αυτά, εδώ μπροστά στον υπολογιστή μου έχω έναν φάκελο που λέει «Headspace III». ..

Να τα, τα νέα της ημέρας…

Μέχρι εκεί μπορώ να σου πω όμως… Μπορεί να πάρει και 10 χρόνια μέχρι να το ολοκληρώσουμε…

Φρόντισε να είσαι στην ηλικία του Milton Keynes…

(γέλια) Κάπου εκεί το βλέπω να είμαι. Ίσως παίζει αυτός πλήκτρα όταν βγει το άλμπουμ…

Μήπως, έστω, είστε σε κάποια επικοινωνία με την δισκογραφική για επανέκδοση των δυο πρώτων άλμπουμ; Δεν ξέρω αν έχει κάποιο νόημα από επιχειρηματικής πλευράς για εσάς, αλλά υπάρχει κάποια συζήτηση επί αυτού; Γιατί θα ήταν καλό να ήταν πάλι διαθέσιμα με κάποιο τρόπο, αφού δεν είμαι σίγουρος πως αν κάποιος θέλει μπορεί να τα βρει. Τα είχα αγοράσει σε CD όταν είχαν κυκλοφορήσει, αλλά αν θέλει κάποιος να τα αγοράσει σήμερα δεν είμαι σίγουρος αν και που μπορεί να τα βρει.

Οι δισκογραφικές δεν μπορούν να το δουν από την οπτική γωνία ενός οπαδού, το βλέπουν μόνο από την οπτική γωνία των λεφτών. Τους συμφέρει να τυπώσουν 500 βινύλια; Αν όχι, δεν θα το κάνουν. Πόσο δε αν είναι να τυπώσουν 100. Δεν πρόκειται να κάνουν κάτι τέτοιο. Και γενικά δεν συζητάνε μικρές ποσότητες. Τους συμφέρει περισσότερο να διασφαλίσουν ότι το εργοστάσιο μπορεί να κόψει 50.000 αντίτυπα ενός άλμπουμ της Taylor Swift. Οπότε, δεν αποτελεί προτεραιότητα για αυτούς.

Και το καταλαβαίνω, διότι δεν είμαστε ακριβώς ενεργοί ως μπάντα. Αλλά από την πλευρά ενός οπαδού, όπως λες κι εσύ, υπάρχει ακόμα αρκετός κόσμος που επικοινωνεί μαζί μας, αφού τώρα ανακαλύπτει τη μπάντα για πρώτη φορά, παρόλο που υπάρχουμε εδώ και 15 χρόνια. Αλλά το θεωρώ εξαιρετικά απίθανο το να μας παραχωρήσουν τα πνευματικά δικαιώματα. Αν το έκαναν αυτό, τότε ναι θα κόβαμε βινύλια και θα τα κυκλοφορούσαμε μέσω κάποιας ανεξάρτητης εταιρείας.

Δεν θα ισχυριστώ ότι όλο αυτό δεν είναι δίκαιο, καθότι δεν μπορώ να γνωρίζω όλα όσα έχουν συμφωνηθεί, αλλά σκέφτομαι πως αν μια εταιρία έχει στα χέρια της τα δικαιώματα και δεν σκοπεύει να κάνει τίποτα με αυτά, γιατί έστω να μην τα δώσει πίσω στον καλλιτέχνη που μπορεί να θέλει να τα αξιοποιήσει; Στο τέλος υπάρχει και μια μουσική που χάνεται και οπαδοί που δεν λαμβάνουν αυτό που θα ήθελαν. Και δεν βλέπω κάποιον να κερδίζει από όλο αυτό…

Συμφωνώ απολύτως. Είναι μια συζήτηση που υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια ανάμεσα στους μουσικούς και τις δισκογραφικές εταιρείες… Νομίζω ότι έχει ξεκινήσει από τα 50s…

Θα υπάρξει τεράστιο κενό όσον αφορά στα νέα μουσικά ταλέντα, κι αυτό οφείλεται αποκλειστικά στο streaming, σε διαβεβαιώνω επί αυτού

Και για να είμαι ειλικρινής -χωρίς να θέλω να τους αδικήσω- είχα την αίσθηση ότι οι άνθρωποι πίσω από την Inside Out θα είχαν κάπως διαφορετική στάση. Διότι ξέρω ότι και οι ίδιοι είναι οπαδοί και μεγάλοι γνώστες και υποστηρικτές της prog μουσικής και έχουν συνεργαστεί με τόσους σπουδαίους καλλιτέχνες. Οπότε περίμενα ότι θα έχουν μια διαφορετική φιλοσοφία και προσέγγιση...

Συμφωνώ μαζί σου. Και αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο εξαρχής υπογράψαμε με την Inside Out, καθώς ο Thomas ήταν μεγάλος οπαδός της μπάντας μας. Το πρόβλημα όμως είναι με το επιχειρηματικό κομμάτι και με το γεγονός ότι ανήκουν στην Sony. Δεν είναι μια μικρή, ανεξάρτητη εταιρεία. Είναι ένα παρακλάδι μιας μεγάλης πολυεθνικής. Οπότε, είναι υποχρεωμένοι να τηρούν συγκεκριμένες διαδικασίες και επιχειρηματικούς στόχους. Για να κάνω, όμως, και τον συνήγορο του διαβόλου, υπογράψαμε ένα συμβόλαιο που καθιστούσε ξεκάθαρο το ποιοι είναι οι όροι του. Οπότε, δεν θα ισχυριστώ ότι είμαστε τίποτα αδικημένοι τύπου που μας εκμεταλλεύτηκαν. Αυτή είναι η πραγματικότητα.

Πάντως, αν δεν βρεθεί τρόπος να λυθεί όλο αυτό το πρόβλημα της μουσικής βιομηχανίας, θα έχουμε τεράστιο κενό όσον αφορά στα νέα μουσικά ταλέντα στον κόσμο, κι αυτό οφείλεται αποκλειστικά στο streaming, σε διαβεβαιώνω επί αυτού. Όλοι αυτοί οι καλλιτέχνες, υπό φυσιολογικές συνθήκες θα έπρεπε να αναπτυχθούν μέσα από την υποστήριξη μιας δισκογραφικής εταιρείας, επενδύοντας τα 3-4 πρώτα χρόνια της καριέρας τους στην κυκλοφορία δίσκων που ναι μεν δεν θα τους επέφεραν κάποια χρήματα, αλλά θα χρηματοδοτούνταν από τη δισκογραφική, γιατί αυτή θα είχε διακρίνει την προοπτική που θα είχαν στο μέλλον. Αυτή η επένδυση κάποιες φορές έβγαινε και κάποιες όχι. Αλλά πλέον δεν θα υπάρχει καν επένδυση γιατί κανείς δεν αντέχει να χρηματοδοτήσει κάτι τέτοιο. Οι δισκογραφικές εταιρείες δεν μπορούν να το αντέξουν διότι πλέον δεν έχουν τα έσοδα από τις πωλήσεις. Δεν είναι μόνο οι καλλιτέχνες που πλήττονται από αυτή την κατάσταση. Όλα τα εμπλεκόμενα μέρη προσπαθούν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο δουλεύει η αγορά.

Νιώθω πολύ τυχερός που ο κόσμος θέλει ακόμα να πηγαίνει στις συναυλίες και που δεν είναι δυνατόν να αντικαταστήσεις το συναίσθημα που σου προσφέρει το να είσαι μαζί με άλλους ανθρώπους, ακούγοντας και βλέποντας μουσικούς να παίζουν ζωντανά τη μουσική τους. Αυτό το συναίσθημα είναι το πιο σημαντικό όταν είσαι μουσικός. Είναι υπέροχο το να γράφεις άλμπουμ και να είσαι στο στούντιο. Είναι ό,τι καλύτερο… μέχρι να δεις κάποιον να τραγουδάει τα τραγούδια σου ή να παρακολουθεί το σόλο που παίζεις και να διακρίνεις την ευχαρίστηση στο πρόσωπό του όταν παίζεις ζωντανά. Για μένα αυτό είναι τα πάντα. Κλείνω τα 50 μου σε μερικούς μήνες και μου πήρε πολύ καιρό για να καταλάβω ότι αυτό είναι το πιο κομβικό στοιχείο όταν είσαι μουσικός.

Επιστρέφοντας στην αρχική ερώτηση για τους Headspace, προσπαθήσαμε να κλείσουμε κάποιες εμφανίσεις, αλλά δεν καταφέραμε να μαζέψουμε έναν κρίσιμο αριθμό για να έχει νόημα να το κάνουμε. Διότι, θα χρειαστούν και μερικές εβδομάδες προβών και για να βγει όλο αυτό χρειαζόμαστε έναν μίνιμουμ αριθμό συναυλιών. Ακόμα θέλουμε να το κάνουμε, διότι αγαπάμε τη μουσική και μας αρέσει να παίζουμε παρέα, αλλά θα πρέπει να βρούμε τρόπο για το πότε θα μπορούσαμε να το κάνουμε και πως θα μπορούσαμε να οργανώσουμε αρκετές εμφανίσεις ώστε να βγάζει νόημα για όλους.

Δεν μπορείς ποτέ να πεις όχι όταν σου ζητάνε να πας να καλύψεις το κενό του Don Airey στους Deep Purple

Ας το ελπίσουμε ότι θα τα καταφέρετε. Κι αν έστω μεταχρονολογημένα λάβετε και κάποια από την αναγνώριση που σας αναλογεί ακόμα καλύτερα. Οδεύοντας σιγά-σιγά προς το τέλος της συνέντευξης θα ήθελα να σε ρωτήσω για ένα τελείως διαφορετικό θέμα, αφού πριν λίγο καιρό δέχθηκες μια πρόταση και έπαιξες σε μια συναυλία που πολλοί συνάδελφοί σου θα σκότωναν για να είναι στη θέση σου. Και μπορείς πλέον να προσθέσεις στο βιογραφικό σου ότι έχεις παίξει πλήκτρα και για τους Deep Purple! Οπότε, πες μου για το πως προέκυψε η πρόταση, και πόσο απαιτητικό ήταν το εγχείρημα, καθώς αν δεν κάνω λάθος προέκυψε την τελευταία στιγμή. Και, επίσης, πως είναι να είσαι επί σκηνής σε μια θέση με τόσο πρεστίζ, όπως ο πληκτράς των Deep Purple…

Θα ήμουν ψεύτης αν έλεγα πως δεν ήταν μια ιδιαίτερα φορτισμένη εμπειρία. Ήταν. Πρώτα από όλα, να πω ότι προέκυψε καθώς ο Don Airey ήταν άρρωστος και δεν ήταν σε θέση να παίξει σε αυτή τη συναυλία. Το όνομά μου προτάθηκε για να τον αντικαταστήσω σε ένα προγραμματισμένο σόου στο Μπανγκαλόρ της Ινδίας. Μου έστειλε μήνυμα ο κιθαρίστας τους, ο Simon McBride, ο οποίος είχε αντικαταστήσεις τον Micky Moody στους Snakecharmer, με τους οποίους έπαιζε πριν 10 ή και περισσότερα χρόνια…

Ναι, τους θυμάμαι…

Όταν λοιπόν, έφυγε ο Mikcy Moody προσλάβαμε τον Simon που ήταν τότε ένας νέος και ανερχόμενος κιθαρίστας. Και τα πηγαίναμε εξαιρετικά οι δυο μας, και ξέρουμε καλά ο ένας τον άλλο και πως παίζουμε. Ήταν πολύ καλή η συνεργασία που είχαμε τότε. Και συνεχίσαμε να μιλάμε και να έχουμε επαφή και μετά τουλάχιστον μια φορά το χρόνια και που και που τον πετύχαινα κι από κοντά. Οπότε, όταν αναφέρθηκε το όνομά μου από το management της μπάντας είπε «Τον ξέρω τον Adam, έχω δουλέψει μαζί του και είμαι σίγουρος ότι κάνει για τη δουλειά». Δεν θυμάμαι να έχει τύχει να συνεργαστώ ξανά με τον Ian Paice ή τον Ian Gillan ή αν είχε τύχει να τους γνωρίσω.

Τότε δέχτηκα το τηλεφώνημα. Νομίζω είχαν ένα εσωτερικό meeting και με πήραν τηλέφωνο από το management και με ρώτησαν αν είμαι διαθέσιμος γιατί ήταν μόλις 10 μέρες πριν… Σκέφτομαι κι εγώ «10 μέρες, το έχω». Αλλά στην πραγματικότητα ήταν Κυριακή βράδυ και μίλαγα με το management την Τρίτη το βράδυ όταν το κλείσαμε και ενώ έφευγα για περιοδεία με τους Jazz Sabbath τις επόμενες επτά ημέρες. Οπότε στην πραγματικότητα είχα μόνο δυο μέρες για να μάθω όλο το υλικό, που είναι πολύ μικρό χρονικό διάστημα για να βγάλεις ένα σετ της μιάμισης ώρας… (γέλια). Προφανώς δεν τους είπα τίποτα επί αυτού.

Η απάντηση δεν θα μπορούσε να είναι τίποτα άλλο παρά «ναι». Δεν μπορείς ποτέ να πεις όχι όταν σου ζητάνε να πας να καλύψεις το κενό του Don Airey στους Deep Purple. Οπότε απάντησα ότι θα το ήθελα πολύ και ξεκίνησα να δουλεύω στο πως θα οργανώσω το πρόγραμμα, καθώς πρακτικά έπρεπε μόλις γυρίσουμε από την περιοδεία των Jazz Sabbath, την επόμενη μέρα να πετάξω για Ινδία. Τα παιδιά στους Jazz Sabbath πρέπει να σιχάθηκαν τους Deep Purple στο τέλος εκείνης της περιοδείας, καθώς μόνο αυτό έπαιζε στο van συνέχεια, ξανά και ξανά…

Ο πατέρας μου ήταν πολύ στενός φίλος του Jon Lord και ένιωθα ακόμα μεγαλύτερη ευθύνη

Ε, έπρεπε να το ανεχτούν, γιατί ήταν κάτι ξεχωριστό…

Πολύ ξεχωριστό! Μια πληθώρα συναισθημάτων! Ξέρεις, ο πατέρας μου ήταν πολύ στενός φίλος του Jon Lord και έτρεφαν τεράστιο σεβασμό ο ένας για τον άλλον. Επίσης, ξέρω πως ο πατέρας μου πέρασε πολύ χρόνο μαζί του προς το τέλος της ζωής του Jon. Ο πατέρας μου πάντα μίλαγε με τα καλύτερα λόγια, κι όπως καταλαβαίνεις αυτή την ξεχωριστή σχέση που είχαν πέρασε και σε μένα, για αυτό κι ένιωθα μια επιπλέον σύνδεση αλλά και ευθύνη να διασφαλίσω ότι θα αποδώσω με τον καλύτερο τρόπο τα μέρη που είχε γράψει ο Jon. Ταυτόχρονα τρέφω τεράστιο σεβασμό για τον Don Airey, ο οποίος έχει υπάρξει υποσυνείδητα ένας μέντοράς μου, διότι ήταν ο πληκτράς της μπάντας του Ozzy, και έχει υπάρξει μέλος όλων αυτών των συγκροτημάτων τα οποία είτε ακολουθούσα ή από τα οποία έχω επηρεαστεί. Έχω περάσει πολλά χρόνια παίζοντας τα μέρη του Don ως πληκτράς του Ozzy. Και τον έχω συναντήσει μερικές φορές από κοντά και πάντα ήταν ένας υπέροχος, αξιαγάπητος άνθρωπος. Οπότε, ένιωθα και λόγω αυτού μια επιπλέον ευθύνη να αποδώσω τα μέρη όπως τους αξίζουν.

Την ίδια στιγμή, έχω ζήσει την εμπειρία του να αντικαθίσταται ένας μουσικός για μια εμφάνιση και ξέρω πως μπορεί να μην πάει πολύ καλά αυτό. Ήμουν συνειδητοποιημένος επί αυτού. Συγκεκριμένα αναφέρομαι σε μια συναυλία στο New Jersey, στην Αμερική, όπου έπαιζα με τους Black Sabbath και αρρώστησε ο Ozzy την τελευταία στιγμή. Αντί να ακυρώσουμε την εμφάνιση, ανέβηκε στη σκηνή ο Rob Halford των Judas Priest μαζί μας και τραγούδησε τα τραγούδια των Sabbath. Το μισό κοινό ξετρελάθηκα και γενικά ήταν υπέροχα, τα πήγε καταπληκτικά και ήταν κάτι το ξεχωριστό. Αλλά το άλλο μισό κοινό πέταγε πράγματα στη σκηνή… Οπότε είχα πλήρη συναίσθηση ότι στο κοινό μπορεί να υπήρχαν άνθρωποι που δεν θα με ήθελαν να είμαι εκεί… (γέλια)

Συνολικά, πάντως, ήταν μια ξεχωριστή εμπειρία, η οποία πέρασε πριν καν το καταλάβω. Αμέσως μετά βρέθηκα στην Ελλάδα με τους Jazz Sabbath, οπότε μοιάζει σαν ένα όνειρο που δεν συνέβη ποτέ στην πραγματικότητα…

Στην πρώτη μπάντα που φτιάξαμε στο σχολείο παίζαμε το "Smoke On The Water" και το "Paranoid". Ακόμα τσιμπάω τον εαυτό μου μερικές φορές...

Αλλά συνέβη και μπορείς να το βάλεις στο βιογραφικό σου κανονικά…

Το πιο αστείο, Χρήστο, είναι που σκέφτομαι πως στην πρώτη μπάντα που φτιάξαμε στο σχολείο θυμάμαι ότι παίζαμε διασκευές και μέσα στο setlist μας ήταν το "Smoke On The Water" και το "Paranoid". Ακόμα τσιμπάω τον εαυτό μου που σκέφτομαι ότι είχα τη δυνατότητα να παίξω αυτά τα τραγούδια επί σκηνής με τις ίδιες τις μπάντες. Δυστυχώς, οι υπόλοιπες διασκευές ήταν από τους Van Halen και αυτή η δυνατότητα έχει χαθεί πλέον…

Πάρε ένα τηλέφωνο τον Wolfgang να κάνετε έστω κάτι παρέα…

Είναι τρομερός τύπος! Είμαι μεγάλος οπαδός του, αν και δεν έχει τύχει να συναντηθούμε από κοντά…

Αν ο Ozzy δεν είναι αρκετά καλά, δεν θα κάνουν τίποτα μόνο για τα χρήματα. Δεν τα έχουν ανάγκη τα χρήματα

Ναι, φαίνεται ωραίος τύπος και πως αγαπάει πολύ την μουσική. Πριν το κλείσιμο θα ήθελα να σε ρωτήσω αν διατηρείς επικοινωνία με τον Ozzy, καθώς υπάρχουν διάφορες συζητήσεις γύρω από τα θέματα της υγείας του και την κατάσταση στην οποία βρίσκεται, όπως και για το αν τελικά θα βγάλει κι άλλο άλμπουμ. Επικοινωνείτε, είτε σε προσωπική ή σε επαγγελματικό επίπεδο; Εμπλέκεσαι ακόμα σε θέματα που άπτονται της μουσικής του;

Αναφορικά με την πρώτη ερώτηση, ναι είμαστε σε επικοινωνία. Μιλάμε περίπου κάθε δεύτερη εβδομάδα, συνήθως μέσω μηνυμάτων. Βρίσκεται στο Los Angeles, οπότε υπάρχει πάντα το θέμα του συγχρονισμού, καθώς όταν εγώ πέφτω για ύπνο αυτό συνήθως ξυπνάει ή το αντίστροφο. Με κρατάει ενήμερο για τα ραντεβού που κάνει αναφορικά με την υγεία του και την πρόοδο που έχει. Θα χρειαστεί αρκετός χρόνος. Έχει υποβληθεί σε πολλά χειρουργεία και έχει πολλά θέματα που πρέπει να ξεπεράσει. Κι όταν φτάνεις σε μια ηλικία ο χρόνος που χρειάζεται για να επανακάμψεις είναι περισσότερος.

Ένα από τα πράγματα που πάντα θαύμαζα σχετικά με τον τρόπο που λειτουργεί η οικογένεια του Ozzy είναι πως τα πάντα έχουν ως επίκεντρο την ίδια την οικογένεια, κι αν ο Ozzy δεν είναι αρκετά καλά, δεν θα κάνουν τίποτα μόνο για τα χρήματα. Δεν τα έχουν ανάγκη τα χρήματα. Ο Ozzy, όλα αυτά τα χρόνια που μιλάμε, έχει ως απόλυτη προτεραιότητα να διασφαλίσει πως θα είναι σε θέση να δώσει ένα καλό σόου για τους οπαδούς του. Στο λέω αυτό με πάσα ειλικρίνεια και πάσα βεβαιότητα, διότι έχω περάσει πολύ χρόνο κοντά του. Ακύρωσαν μια εμφάνιση που είχε κλείσει να δώσει το καλοκαίρι στην Αμερική και ήταν πολύ στεναχωρημένος για αυτό. Ήταν στεναχωρημένος γιατί κατάλαβε πως δεν θα μπορούσε να είναι αρκετά καλά για τα βγάλει πέρα. Αλλά αυτό του δίνει ακόμα μεγαλύτερο κίνητρο να προσπαθήσει να γίνει καλύτερα, ώστε να μπορέσει να παίξει ζωντανά και να ηχογραφήσει ξανά. Προφανώς, το να δουλεύεις στο στούντιο είναι πολύ πιο εύκολο από το να περιοδεύεις όταν είσαι σε αυτή την ηλικία, καθώς μπορείς ανά πάσα στιγμή να τροποποιήσεις το πρόγραμμα. Αν δεν νιώθεις ιδιαίτερα καλά μια μέρα, απλά δεν πας στο στούντιο, αλλά αυτό δεν μπορείς να το κάνεις όταν είσαι σε περιοδεία. Οπότε θα δούμε πως θα πάει…

Από όσο γνωρίζω θα πηγαινοέρχεται συχνά στην Αγγλία, οπότε θα τον βλέπω πιο πολύ όταν είναι εδώ. Κι αν θελήσει να δουλέψουμε παρέα σε νέο υλικό, τότε ακόμα καλύτερα! Αν όμως, θέλει να δουλέψει με άλλον παραγωγό κι άλλους μουσικούς, κι αυτό μια χαρά είναι! Πρέπει να του αναγνωρίσουμε το ότι ήταν πάντα πολύ έξυπνος στον τρόπο με τον οποίο επέλεγε το πως θα κάνει κάθε άλμπουμ, είτε αλλάζοντας παραγωγό είτε πηγαίνοντας προς μια διαφορετική κατεύθυνση και όλο αυτό τον βοηθούσε να διατηρηθεί φρέσκος θεωρώ. Θα είμαι χαρούμενος αν είμαι μέρος σε οτιδήποτε κάνει, αν συμβάλλω λίγο ή ακόμα και καθόλου. Ό,τι θέλει αυτός. Αν με καλέσουν θα είμαι εκεί. Κι αν δεν με καλέσουν, κανένα θέμα…

Αν ακολουθήσεις την καριέρα ενός μουσικού θα έχεις τα περισσότερα πάνω και κάτω που θα μπορούσε να έχεις

Έχω την αίσθηση ότι σε εκτιμούν πραγματικά. Γιατί ξέρουν ότι είναι τυχεροί που είσαι μέρος της ευρύτερης μουσικής τους οικογένειας και επίσης ξέρουν την συνεισφορά σου. Και νομίζω ότι για τον Ozzy ήταν πάντα σημαντικό να πλαισιώνεται από μουσικούς που μπορούν να τιμήσουν την κληρονομιά του. Δες μόνο τους μουσικούς που είχε δίπλα του ανά τα χρόνια και μετά αναλογίσου ότι είσαι από τους μακροβιέστερους συνεργάτες που είχε. Αυτό τα λέει όλα…

Και πάλι, αυτό είναι κάτι που μας επαναφέρει στην αρχή της κουβέντας μας. Δεν μπορείς να κάνεις μακροπρόθεσμα πλάνα για τίποτα σε αυτή τη ζωή, πόσο δε για τη μουσική. Αν ακολουθήσεις την καριέρα ενός μουσικού θα έχεις τα περισσότερα πάνω και κάτω που θα μπορούσε να έχεις. Για αυτό το λόγο, κάθε περιοδεία που κάνω και κάθε συγκρότημα με το οποίο δουλεύω, το αντιμετωπίζω σαν να είναι εν δυνάμει η τελευταία ημέρα. Η πρώτη μέρα μπορεί να είναι η τελευταία σε αυτή τη δουλειά. Και έπειτα βλέπεις πως πάνε τα πράγματα…

Αν μου έλεγες πριν είκοσι χρόνια, ότι μετά από είκοσι χρόνια θα μιλάγαμε για την διαρκή συνεργασία που θα είχα με τον Ozzy Osbourne, όχι απλά θα το αμφισβητούσα, αλλά θα σου έλεγα ότι δεν ξέρω αν θα ζω σε 20 χρόνια… Ποτέ δεν ξέρεις που θα σε βγάλει το μονοπάτι που θα ακολουθήσεις…

Και αναφορικά με τον Ozzy, η συνέπεια που έχει οφείλεται στο ότι έχει λίγους ανθρώπους κοντά του, τους οποίους εμπιστεύεται και μπορεί να τους αποκαλεί φίλους. Ανθρώπους που δεν τους ενδιαφέρει να διαδίδουν ιστορίες για αυτόν στις εφημερίδες ή να πουλάνε φωτογραφίες του κι όλες αυτές τις μαλακίες για τις οποίες πρέπει να αγχώνεται ένας τόσο διάσημος. Θέλεις να έχεις την άνεση να αράξεις με τα εσώρουχά σου ή να κάνεις ό,τι σου αρέσει για να νιώθεις άνετα. Πρέπει να νιώθεις άνετα όταν είσαι με τους ανθρώπους της μπάντας σου. Κι εκεί τελειώνει η όποια κουβέντα. Το ίδιο που ισχύει για τον Ozzy, ισχύει για τον πατέρα μου, τον Tony Hadley κι οποιονδήποτε άλλον… Θέλεις να είσαι ο εαυτός σου, να μπορείς να χαλαρώσεις και να αποδώσεις όσο καλύτερα γίνεται. Δεν θες να κοιτάς συνεχώς πίσω από την πλάτη σου. Και σε αυτό ήταν πάντα πολύ καλός ο Ozzy, για αυτό και έχει τόσους πολλούς ανθρώπους που δουλεύουν στον οργανισμό για τόσα πολλά χρόνια. Και δεν αναφέρομαι σε μουσικούς. Μιλάω για το crew ή τους οδηγούς των λεωφορείων και γενικά για ανθρώπους που θα τους ακούσεις να λένε ότι δουλεύουν για τον Ozzy ή τους Sabbath εδώ και 25 χρόνια. Ο κόσμος δεν το κάνει αυτό αν δεν είναι πραγματικά πιστός. Κι αυτό είναι κάτι που χαρακτηρίζει περισσότερο τις πιο παλιές μπάντες και δεν το βλέπεις συχνά στις νεότερες…

Ίσως κάτι λέει κι αυτό για το πως λειτουργεί η μουσική βιομηχανία σήμερα…

Σίγουρα…

Λοιπόν, ας το κλείσουμε κάπου εδώ! Σε ευχαριστώ για αυτή την υπέροχη συνομιλία. Ας ελπίσουμε να σε δούμε ξανά σύντομα στα μέρη μας και να τα ξαναπούμε από κοντά! Ίσως παρέα και με τον Damian!

Θα ήταν υπέροχο να κάναμε κάτι με τον Damian εκεί!