Mats Gustafsson & Nu Ensemble

Πέρασα όλη την χρονιά αναμένοντας την αναγγελία των νέων δίσκων των Fire!Orchestra και των The End, μάταια όμως. Φυσικά, ο Mats Gustafsson δεν μας άφησε και παραπονεμένους, αφού κυκλοφόρησε μισή ντουζίνα δίσκους από διάφορα project του και, όπως πάντα, ήταν όλοι τουλάχιστον αξιόλογοι. Κάποιοι ήταν μάλιστα εξαιρετικοί. Το καλύτερο όμως το φύλαγε για το τέλος.

Υπάρχει σοβαρός λόγος που κατέληξα να ακολουθώ τις κυκλοφορίες του Gustafsson σαν πεινασμένο σκυλί. Πως ένας ακροατής που ψάχνεται στον avant σκληρό ήχο ποντάρει τις προσδοκίες του σε έναν πειραματιστή σαξοφωνίστα; Η απάντηση είναι απλή: ο σαξοφωνίστας αυτός, σε πολλές δουλειές του, έχει καταφέρει να χτίσει την ιδανική γέφυρα ανάμεσα στην free jazz, το noise και την βαριά, δυσοίωνη ατμόσφαιρα που, πρακτικά μιλώντας, μόνο το doom/sludge metal μπορεί. Οι The End παραμένουν το κορυφαίο σχετικό του σχήμα, αυτή εδώ όμως η σύμπραξη φτάνει πολύ κοντά.

Ο Gustafsson ξεκίνησε την θεματική "Hidros" κάπου στα μέσα της δεκαετίας του 90. Αυτό εδώ είναι το όγδοο κεφάλαιο αυτής της σειράς (δεν έχουν κυκλοφορήσει όλα σε μορφή άλμπουμ) και, ενώ κάποια από τα προηγούμενα ήταν εμπνευσμένα από συγκεκριμένους καλλιτέχνες, το "Heal" αφιερώνεται στην ιδέα της Θεραπείας, με την έννοια ότι ο κόσμος μοιάζει να την έχει μεγάλη ανάγκη, σε ηθικό και κοινωνικό επίπεδο.

Κάθαρση και θεραπεία λοιπόν μέσω της ελεύθερης αυτοσχεδιαστικής φόρμας; Και ναι και όχι. Διότι τα "Heal I" και "Heal 2", οι δύο δηλαδή 23λεπτοι κολοσσοί που αποτελούν αυτό το άλμπουμ, έχουν πληθώρα improvisational στοιχείων, έχουν όμως κι ένα τεράστιο σε όγκο βασικό θέμα που καταπίνει πλανήτες, ένα θέμα που ταξιδεύει από την αρχή ως το τέλος του άλμπουμ σαν doom δηλητήριο. Χτισμένο σε ένα απλό στρωτό groove του μπάσου και των δύο ντραμς, και σε ένα μελωδικό θέμα παιγμένο από τα πνευστά, που θυμίζει θρήνο σε κηδεία στη Νέα Ορλεάνη.

Η δεκαμελής παρέα που μαζεύτηκε εδώ, περιλαμβάνει συνεργάτες του Gustafsson από τους Fire!Orchestra, δύο ντράμερ και δύο μουσικούς που κάνουν ηχητικό manipulation σε ηλεκτρονικά και turntables. Περιλαμβάνει και την θεά Hedvig Mollestad ενώ εκείνη προσθέτει τα πιο γοητευτικά αφηρημένα κιθαριστικά solo της. Περιλαμβάνει κι ένα σχεδόν ανατριχιαστικό spoken word πάνω σε στίχους του Gustafsson που μου έφερε λίγο στο νου την αγωνιώδη ποιητικότητα των Oiseaux-Tempête.

Έγραφα ξανά πρόσφατα ότι συχνά η μεγαλοφυΐα συνορεύει με την κωμικότητα. Είναι γεγονός ότι οι free jazz πειραματισμοί (και) εδώ μπορούν να φανούν έως και κωμικοί στο ανεκπαίδευτο αυτί. Δεν νομίζω όμως ότι αυτό το άλμπουμ αφορά τέτοια αυτιά. Περισσότερο αφορά εκείνους που θα καταφέρουν να αφεθούν σε αυτό το ακραίο ηχητικό ταξίδι και θα εκτιμήσουν την ροή του, τις εκπλήξεις του, το θριαμβευτικό του, σχεδόν καταστροφικό φινάλε.

Αστειεύομαι συχνά ότι οι καλοί δίσκοι έχουν πάντα σαξόφωνα κι ότι δύσκολα βγαίνει προσωπική λίστα με τα καλύτερα της χρονιάς χωρίς δίσκο του Gustafsson. Δεν πρόκειται για οπαδισμό: για κάποιους από εμάς, η πρωτοπορία είναι μια πραγματικά σοβαρή ιστορία και από την δική μου σκοπιά, δεν συνάντησα φέτος άλλο άλμπουμ που να παντρεύει τόσο ιδανικά τη jazz και την rock γλώσσα, καταλύοντας τις. Πρόκειται για μια ηχητική περιπέτεια βγαλμένη από το παρόν αλλά και το μέλλον της σκληρής μουσικής, με το "Hidros 8 - Heal" να αποτελεί έναν ανεξάρτητο, άριστο εκφραστή της.

Bandcamp