Αποδομώντας μια επιτυχία: Gotye (feat. Kimbra) - "Somebody That I Used To Know"

Από τον Παντελή Μαραγκό, 10/02/2012 @ 12:24
Μπορεί το Rocking.gr να εξακολουθεί να διατρανώνει καθημερινά την πίστη του στους καλούς δίσκους, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι ζούμε -για μια ακόμη φορά στην ιστορία της μουσικής- στην εποχή των singles. Είτε στη μορφή του δίσκου 45 στροφών ή σε εκείνη του cd single, το φυσικό προϊόν μοιάζει να μας έχει αφήσει χρόνους ή περίπου τέλος πάντων. Δεν τρέχει τίποτε, κάθε μέσο κάνει τον κύκλο του, αλλά η μουσική παραμένει ζωντανή. Μια φορά κι έναν καιρό η μέτρηση των επιτυχιών γινόταν βάσει τον πωλήσεων παρτιτούρων, μετά περάσαμε στους κέρινους κυλίνδρους, τους δίσκους 78 στροφών και ούτω καθεξής. Έτσι, μπορεί στις μέρες μας η ραγδαία πτώση πωλήσεων του φυσικού μουσικού προϊόντος να δίνει την εντύπωση ότι η δισκογραφία πνέει τα λοίσθια, αλλά αυτό δεν είναι (εντελώς) αλήθεια και δεν αναφέρομαι στο φαινόμενο της Adele. Οι πωλήσεις singles μέσω του νόμιμου downloading (ξέρετε, εκείνο το πανελληνίως άγνωστο σπορ) αυξάνονται με γοργούς ρυθμούς χρόνο με το χρόνο, έχοντας δώσει το φιλί της ζωής σε αυτήν τη μεταβατική (για να το πούμε ευγενικά) εποχή της δισκογραφίας.

Εγκαινιάζουμε, λοιπόν, μια νέα ενότητα που θα εστιάζει στα τραγούδια που «γράφουν» στις μέρες μας. Ποδαρικό μας κάνει o Gotye (κατά κόσμον Wouter “Wally” De Backer), ένας Αυστραλός βελγικής καταγωγής που γνωρίζει τεράστια επιτυχία με το “Somebody That I Used To Know”, ένα κομμάτι που, όπως όλα δείχνουν, θα ακουστεί πάρα πολύ και στα μέρη μας μέσα στη χρονιά. Πρόκειται για μια ιστορία χωρισμού δοσμένη μέσα από τη «μονομαχία» ενός ζευγαριού που έχει, πλέον, ολοκληρωτικά αποξενωθεί. Μαζί του η Νεοζηλανδή Kimbra.



Who is he and what is he to you?

Δεν πρόκειται για κανέναν πρωτάρη, το “Making Mirrors”, στο οποίο μπορεί κανείς να βρει το εν λόγω track, είναι ο τρίτος δίσκος του. Είχε ενδιαφέρουσες στιγμές στο παρελθόν, με κορυφαία το “Hearts A Mess” από το 2007, το οποίο μπορεί να πέρασε απαρατήρητο, αλλά οπωσδήποτε αποτελεί τον προπομπό της τωρινής επιτυχίας του.



Το “Somebody That I Used To Know” κυκλοφόρησε πέρυσι το καλοκαίρι και σιγά-σιγά έγινε επιτυχία σε αρκετές χώρες. Ωστόσο, μέχρι τις αρχές Ιανουαρίου τίποτε δεν έδειχνε ότι θα εξελισσόταν στο mega hit που είναι σήμερα. Ένα βιντεάκι με μια απίθανα πιασάρικη διασκευή από τους Καναδούς Walk Off The Earth (μανούλες στις ευφάνταστες διασκευές), ήρθε να αλλάξει άρδην τα δεδομένα απογειώνοντάς το. Απ' ότι φαίνεται άξιζε τον κόπο το απίστευτο στριμωξίδι πάνω από μια κιθάρα που, κάτι μου λέει ότι μια μέρα θα πωλείται έναντι εκατομμυρίων (μη με ρωτήσετε τίνος νομίσματος).



Η εκτέλεση αυτή συνέβαλλε τα μέγιστα στο να καταφέρει το “Somebody That I Used To Know” να αγγίξει ένα μεγαλύτερο εύρος ακροατηρίων. Έτσι, μπορεί να μοιάζει ότι η εισαγωγή του πρωτοτύπου απευθύνεται περισσότερο στο pop κοινό, αλλά η δυναμική του refrain, όπως αυτή αναδίδεται στην εκτέλεση των Walk Off The Earth, δεν αφήνει καμία αμφιβολία ότι υπάρχει «κάτι» ακόμη και για τους πιο «σκληρούς» ακροατές.

Εις επίρρωσιν της αξίας του κομματιού, αξίζει να αναφερθεί ότι έχουν υπάρξει, ήδη, πολλές διασκευές. Βέβαια, δίπλα στις διασκευές, -φυσικά- ήρθαν κι οι παρωδίες.



Twinkle Twinkle Little Star (what’s it made of?)

Τη σύνθεση και την παραγωγή υπογράφει ο ίδιος ο Gotye, ενώ τραγούδι με τον ίδιο τίτλο είχε ηχογραφήσει κι ο μακαρίτης ο Elliott Smith και μάλιστα με παρόμοιο θέμα. Ο ήχος είναι μινιμαλιστικός στην αρχή, αλλά προοδευτικά χτίζεται και «φορτώνει». Με παρόμοιο τρόπο κλιμακώνεται κι η -ομολογουμένως- όμορφη (μέσα στην απλότητά της) μελωδία.  Δεν υπάρχει καμία βιασύνη. Τα BPM είναι αρκετά χαμηλά και χρειάζεται να περάσει ενάμιση λεπτό για να φτάσουμε στο refrain. Ωστόσο, όταν βρίσκεσαι εκεί ξέρεις, πλέον, ότι δεν πρόκειται να ξεχάσεις πότε πια αυτό το κομμάτι.

Τα πρώτα δευτερόλεπτα της κιθάρας στην εισαγωγή αποτελούν sample από το “Seville” του Βραζιλιάνου κιθαρίστα Luis Bonfá, αλλά θυμίζουν και την εισαγωγή του “Senses Working Overtime” των XTC από το 1982. Η μελωδία εισέρχεται από ένα ξυλόφωνο που παίζει μια παραλλαγή του γνωστού τραγουδιού με το οποίο μαθαίνουμε το αγγλικό αλφάβητο (“Twinkle Twinkle Little Star”, “Baa, Baa, Black Sheep”) που μας έρχεται από το μακρινό 1761. Το falsetto στη φωνή του Gotye στο refrain φέρνει στο μυαλό τη χροιά του Steve Winwood, αλλά κι εκείνη του Sting, ενώ στην κλιμάκωση πρωταγωνιστικό ρόλο παίζουν τα κρουστά που έχουν αναλάβει δράση και βρίσκονται σε πλήρη ανάπτυξη στο μέρος της Kimbra.

Γυμνή αλήθεια

Βασική αρχή στην οποία στηρίζεται το κομμάτι είναι η ειλικρίνεια. O ευρύστερνος Gotye στέκεται γυμνός και σε κοιτάζει στα μάτια. Είναι δυνατόν να λέει ψέματα; Ίσως. Σίγουρα θα μπορούσε να παρουσιάζει τη δική του αλήθεια, αποκρύπτοντας αυτά που δεν τον συμφέρουν. Βασικό συστατικό της επιτυχίας λοιπόν η επίκληση μιας ειλικρινούς, απογυμνωμένης στάσης. Στην εποχή της συνειδητοποίησης (του ψέματος μέσα στο οποίο έχει δομηθεί ο πολιτισμός μας), υπάρχει πιο εγγυημένος τρόπος από την ειλικρίνεια για να αγγίξει κάποιος τον κόσμο και τελικά να καταλήξει success story; Δείτε πως η Adele έβγαλε τα άπλυτά της στη φόρα κι ο κόσμος σφάζεται στην ποδιά της τόσο καιρό μετά την κυκλοφορία του “Someone Like You” και του “21” (2011).

Flavor’s flavor

Τα βασικά συναισθήματα που εντοπίζονται στο κομμάτι είναι η λύπη, ο θυμός και μια υποβόσκουσα μεταμέλεια. Κι επειδή με την (εξ ορισμού παθητική) στάση της λύπης δεν μπορείς να κάνεις και πολλά πράγματα καθώς, όπως συμβαίνει τις περισσότερες φορές στη ζωή: «ό,τι έγινε, έγινε», τελικά κυριαρχεί ο θυμός, καθώς σε αυτόν, εκ των πραγμάτων, μπορεί να διοχετευθεί η ενέργεια που έχει συσσωρευτεί. Οπωσδήποτε ανοίξανε ρουθούνια κατά τη διάρκεια της μελέτης της αεροδυναμικής συμπεριφοράς οικιακών αντικειμένων (κοινώς, πρέπει να φύγανε πολλά τασάκια, βάζα, τιμαλφή κλπ.).

Λένε ότι ο χωρισμός πονάει περισσότερο όταν συνοδεύεται από πλήρη αποξένωση κι αυτό ακριβώς είναι που προκαλεί την έκρηξη του Gotye στο refrain («You didn’t have to cut me off / Make out like it never happened and that we were nothing»), καθώς μπορεί να συμφωνεί ότι ο χωρισμός ήταν η σωστή εξέλιξη των πραγμάτων («But I’ll admit that I was glad that it was over»), αλλά δεν είχε κατά νου του ότι θα επακολουθούσε μια πλήρης ακύρωση αυτού που υπήρξε.

Αναμφίβολα το κομμάτι κλιμακώνεται με την είσοδο της Kimbra που ερμηνεύει υποδειγματικά την άλλη όψη του νομίσματος «μαστιγώνοντας» το λεβέντη μας, που ποιός ξέρει τί κουτσουκέλες έχει κάνει και τώρα μας το παίζει αθώα περιστερά νιώθοντας ριγμένος που του γυρίσανε την πλάτη.

Όταν έρχεται η κοπελιά να τεκμηριώσει τη θέση της («Now and then I think about all the times you screwed me over / But made me think that it was something I had done»), ο φιλαράκος μας πλέον μοιάζει με το  βασιλιά Federer (στον οποίο φέρνει, κάπως, ούτως ή άλλως) μετά την ήττα από το Nadal στον αξέχαστο τελικό του Αυστραλιανού Open το 2009. Προστιθέμενη αξία στα λεγόμενά της παρέχει ο ήχος του mellotron από πίσω, ο οποίος υπογραμμίζει τις φράσεις της. Τελικά, πάντως, δε βγαίνει συμπέρασμα για το ποιος είναι εκείνος που έφταιξε περισσότερο, καθώς οι δύο αφηγήσεις δε φαίνονται ιδιαίτερα αξιόπιστες.

Μακρινά (;) ξαδέλφια

Η αφήγηση ενός χωρισμού από τις εκ διαμέτρου αντίθετες οπτικές γωνίες των πρωταγωνιστών μου θύμισε εκείνο το υπέροχο το “A Little Time” των Beautiful South (το μοναδικό τους #1) από τα νιάτα μου, το οποίο παιζόταν κάποτε (1990) 50 φορές τη μέρα στο MTV (το ευρωπαϊκό εννοείται, πέτρινα χρόνια για τους βρετανούς τότε). Άψογο, πραγματικά άψογο.



Τα δύο κομμάτια μοιάζουν τόσο θεματολογικά («The freedom that you wanted back, is yours for good I hope you’re glad» […] «You need a little room for your big head / Don’t you, don’t you?»), όσο κι από πλευράς οπτικής αισθητικής με τα άλευρα στα πρόσωπα και τα πούπουλα (από ξεπουπουλιασμένα μαξιλάρια;) να συνιστούν ένα πρωτόγονο, αλλά άκρως διαχρονικό οπλοστάσιο (μπροστά στο body painting του Gotye).

Όμως, το “Somebody That I Used To Know” έχει και κάτι από το ονειρώδες και συνάμα πεθαμενατζίδικο του “Mad World” των Tears For Fears, αλλά όχι στη δική τους εκτέλεση. Αντηχεί περισσότερο την εκτέλεση του Gary Jules, που ακούσαμε στο Donnie Darko. Θυμίζω ότι πρόκειται για το αναπάντεχο, χριστουγεννιάτικο #1 του 2003 στην Αγγλία. Οι στίχοι «You can get addicted to a certain kind of sadness / Like resignation to the end / Always the end» στο κομμάτι του Gotye έχουν κάτι το ισοδύναμο με το «I find it kind of funny / I find it kind of sad / The dreams in which I am dying are the best I’ve ever had» του “Mad World”. Τρελός κόσμος. Πιο τρελός από ποτέ για την ακρίβεια.



To cut a long story short

Σε κάθε περίπτωση, το “Somebody That I Used To Know” με την απογυμνωμένη ειλικρίνειά του, την πιπεράτη ματιά από την κλειδαρότρυπα που παρέχει και όλα τα πιασάρικα cliché που αξιοποιεί στο έπακρο, αποτελεί ένα πρώτης τάξεως χιτάκι που θα ακούμε για πολύ καιρό.

  • SHARE
  • TWEET