Epica

Λατρεύω τους Epica, κι εν πολλοίς αποτέλεσαν την είσοδό μου στον (πιο) σκληρό ήχο, δίνοντάς μου πάτημα να δοκιμάσω τα άγρια φωνητικά όταν ήμουν νεαρός έφηβος. Έχοντας παρακολουθήσει την καριέρα τους τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, μπορώ μετά βεβαιότητας να πω ότι δεν έχουν κάποιο κακό άλμπουμ - ναι, ούτε το "Requiem For the Indifferent" ήταν κακό, παρά τις αδυναμίες του. Η συνταγή των Epica υπήρξε συγκεκριμένη σχεδόν απ’ τα γεννοφάσκια τους, κι αυτό απ’ τη μία τους διατήρησε στην κορυφή του κορεσμένου symphonic είδους, προσφέροντας αξιοθαύμαστα δείγματα συνέπειας, απ’ την άλλη όμως έκανε κάθε νέο δίσκο να μοιάζει ως μία διαφοροποιημένη εκδοχή ενός καλουπιού.

Ήξερες ότι θα ξεκινά με ένα ορχηστρικό intro, θα συνέχιζε με τα hits, θα είχες δύο μακροσκελή έπη, κάνα ιντερλούδιο, μία δυο πιανιστικές μπαλάντες, και τα υπόλοιπα θα ήταν εκδοχές του ήχου τους με πειραγμένες αναλογίες και prog / death τάσεις. Το ότι από δίσκο σε δίσκο συνέχιζαν τα parts των σειρών"Kingdom of Heaven", "A New Age Dawns", "The Embrace that Smothers" , έδινε επίσης ένα στίγμα οικειότητας και συνέχειας στο χρόνο. Σ’ αυτή τη φάση, λοιπόν, και με τα τελευταία χρόνια να δείχνουν σημάδια αναζήτησης νέων ισορροπιών (συνεργασίες, εορταστικά EPs, side projects), ήταν αναμενόμενο ότι θα δοκίμαζαν κάποιες αλλαγές στο ένατο άλμπουμ τους, πριν καταλήξουν σε μανιέρα.

Ας μιλήσουμε για τις αλλαγές που φέρνει το "Aspiral" λοιπόν, οι οποίες είναι λίγες, αλλά τρανταχτές. Πρώτον, στα φανερά: το εξώφυλλο, δια χειρός Hedi Xandt, είναι το πιο ιδιαίτερο που είχαν από εποχή "Consign To Oblivion", και πέρα από οπτικά όμορφο, είναι γεμάτο συμβολισμούς. Δεύτερον, στα δομικά, δεν έχουμε ούτε ίντρο, ούτε ιντερλούδια. Τρίτον, στα ακουστικά, τα κομμάτια είναι πιο μικρά σε μέγεθος, και ακούγονται πιο άμεσα, λιγότερο περίπλοκα, θέλουν να χωθούν στο αυτί σου μέσω της απλότητας (των riff, των refrain, της δομής τους). Φανταστείτε έναν δίσκο που τα λογής "Never Enough", "Edge of the Blade", και "Storm the Sorrow" θα αποτελούσαν τη βασική λογική, και δοκιμάστε να τα κάνετε και ένα τσικ πιο απλά. Τα τρία singles έδειξαν ξεκάθαρα προς αυτή την κατεύθυνση που χαρακτηρίζεται πιο pop (βλ. ευκολομνημόνευτα) λοξοκοιτάσματα, με μετριασμένες ταχύτητες, και πιο μοντέρνες κιθάρες.

Μιας και πιάνουμε τον ήχο, να πούμε ότι εδώ το prog εν πολλοίς μας τελείωσε, αφού τα επιτηδευμένα χτισίματα, τα μακροσκελή περάσματα, και οι πολλές διαστρωματώσεις σπανίζουμε. Αν κάποτε οι Epica εμπνέονταν απ’ το "Crystal Mountain", τους Theater of Tragedy, και τους Nightwish, τώρα φαίνεται να έχουν στρέψει το βλέμμα τους σε Delain, Amaranthe, Charlotte Wessels, Within Temptation, και ReVamp (έτσι, για την καμμενιά), με απλούστερα αλλά ογκώδη riffs (o ήχος της κιθάρας οριακά djentίζει) και συγχορδίες, ορισμένους ηλεκτρονικούς ήχους που τραβάνε το βλέμμα απ’ το κινηματογραφικό και το κάνουν πιο video game (βλ. την εισαγωγή στο "Fight to Survive"), σαν το blueprint αυτή τη φορά να είναι το πρόσφατο solo άλμπουμ της Simone Simons.

Υπάρχουν πιο «παραδοσιακές» Epica στιγμές, και συχνά μοιάζουν είτε βεβιασμένες, είτε ξεπατηκωμένες από προηγούμενα κομμάτια (π.χ. το σημείο στο "Darkness Dies in Light" που μοιάζει με κανονική αντιγραφή του "Consign to Oblivion"). Σαφώς και υπάρχουν οι πιο ολοκληρωμένες προτάσεις που θα πείσουν ως «αυθεντικοί» Epica, όπως το "Metanoia", που μοιάζει βγαλμένο απ’ το "The Quantum Enigma", ή το "The Grand Saga of Existence" που φωνάζει "Design Your Universe" (κι ας κρατάει απαράδεκτα λίγα λεπτά για τέτοιο hype τίτλο), όμως αυτά είναι μάλλον η εξαίρεση του δίσκου.

Tο πιο παράδοξο και ξεχωριστό τραγούδι που έχουν γράψει είναι το ομώνυμο που κλείνει τον δίσκο. Το απαλό πιάνο και οι ορχηστρικές πινελιές διακριτικά στο background αφήνουν στο επίκεντρο τον ηχογραφημένο μονόλογο του Stanisław Szukalski, του Πολωνού καλλιτέχνη από έργο του οποίου δανείστηκαν τον τίτλο, κι ενώ ανέκαθεν είχαμε ηχογραφήσεις στο ρου των δίσκων τους, νομίζω είναι η πρώτη φορά που μπαίνει τόσο πολύ στο επίκεντρο, τόσο του κομματιού, όσο και της όλης θεματικής του άλμπουμ.

Η λογική πίσω απ’ το "Aspiral" φαίνεται να είναι ξεκάθαρη, μία ανάκτηση της δημιουργικότητας και της έμπνευσης, μία ανανέωση. Απ’ το αισθητικό κομμάτι μέχρι το συνθετικό, η εξάδα δοκιμάζει να εισάγει ένα νέο στυλ - χωρίς να είναι σίγουρη, όμως, ακόμη για το τι το απαρτίζει - και να μην χάσει και την παλιά της ταυτότητα - χωρίς, όμως, να είναι και πάλι σίγουρη για το τι μπορεί να μείνει πίσω, τι να διατηρηθεί πανομοιότυπο, και τι να μετεξελιχθεί. Λογικό, οι ριζικές διαφοροποιήσεις δεν είναι εύκολη υπόθεση για ένα συγκρότημα.

Δεν θα είχα κανένα πρόβλημα με έναν πιο radio friendly δίσκο απ’ τους Epica, αντιθέτως βρίσκω τα singles (πλην του "T.I.M.E.") με πολύ καλό μάτι, όπως και το πολύ πιασάρικο "Eye of the Storm", ενώ τα ρεφραίν εδώ αποτελούν όντως απ’ τα πιο δυνατά χαρτιά - και κακά τα ψέματα, δεν σας έχει λείψει και λίγο η εποχή των gothic/symphonic metal singles που προοριζόταν για ραδιόφωνα; Όμως όταν προσπαθούν αυτή την πλευρά να την παντρέψουν με το ζόρι με το heavy και περίπλοκο στυλ που έχτιζαν εδώ και είκοσι χρόνια, κάτι χάνεται, μοιάζει λίγο μεσοβέζικο. Αν είναι να κάνουν την στροφή, ας την κάνουν ολόκληρη.