«A Buyer's Guide»: Jeff Beck

Αποχαιρετισμός σε έναν από τους μεγαλύτερους των μεγάλων

Από τους Παντελή Κουρέλη, Κώστα Σακκαλή, 19/01/2023 @ 14:35

O θάνατος του Jeff Beck πληγώνει πολύ, περισσότερο από αρκετούς άλλους μουσικούς της γενιάς του που «φεύγουν» τον τελευταίο καιρό και όχι μόνο γιατί ήταν ένας απίστευτος μουσικός, ένας δεξιοτέχνης που είχε μοναδική προσωπικότητα και ουσία στο παίξιμό του. Περισσότερο από όλα αυτό που πειράζει είναι ότι δε σταμάτησε ποτέ να είναι δημιουργικός και έδινε την αίσθηση ότι πάντα είχε αξιόλογα πράγματα να πει. Και δεν είναι μόνο οι ζωντανές εμφανίσεις του, παρότι εκεί πραγματικά μπορούσες να καταλάβεις τι γίγαντας υπήρξε, αλλά και οι στούντιο δουλειές του που αποδείκνυαν διαρκώς το ανήσυχο πνεύμα του και τη διαρκή εξέλιξή του ως μουσικός. Και ναι, είναι περίεργο να το λέμε αυτό για έναν άνθρωπο με πάνω από 55 χρόνια δισκογραφικής παρουσίας αλλά ο Beck δε σταμάτησε να εξελίσσεται ως μουσικός, προσπαθώντας πάντα να είναι σύγχρονος.

Μιλώντας για τη δισκογραφική του παρουσία, τα μεγάλα διαστήματα αποχής από προσωπικές στουντιακές δουλειές δημιουργούν ένα σφιχτό σύνολο, συνολικά υψηλής ποιότητας με λίγες αστοχίες αλλά, όπως είπαμε, πολλές αλλαγές στον ήχο έτσι ώστε να είναι φυσικό να αποξενώνει ή να κερδίζει ακροατές ανάλογα με την κάθε του κίνηση. Επιλέξαμε να ξεχωρίσουμε αυτές που θεωρούμε ότι δίνουν την πιο αντιπροσωπευτική εικόνα του ποιος ήταν, αφήνωντας έξω επίτηδες δύο τομείς που είναι εξίσου σημαντικοί για όποιον θέλει να έχει την πλήρη εικόνα. Δεν περιλάβαμε τη δουλειά του με τους Yardbirds ή τις κατά καιρούς εξαιρετικές guest εμφανίσεις του (π.χ. "Amused To Death" του Waters) ως λιγότερο προσωπικές σε σχέση με το πορτραίτο του καλλιτέχνη που προσπαθούμε να δημιουργήσουμε εδώ.

Μιλώντας πάντως για Yardbirds δεν μπορεί παρά να γίνει μία αναπόφευκτη σύγκριση με τους έτερους δύο της Αγίας Τριάδας κιθαριστών που ξεπήδησαν από τις τάξεις του. Ο Beck δεν μπόρεσε ποτέ να φτάσει επίπεδα δημοφιλίας ή και επιδραστικότητας (πέρα από το στενό κύκλο των κιθαριστών αυτό) όσο ο Eric Clpaton ή ο Jimmy Page και υπάρχει σημαντικός λόγος για αυτό. Παρότι ως κιθαρίστας, όπως οι περισσότεροι θα παραδεχτούν, ήταν ανώτερος τόσο σε τεχνική όσο και σε feeling, δεν υπήρξε ποτέ (πραγματικά καλός) συνθέτης. Το γεγονός ότι έπρεπε να βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε συνθέσεις άλλλων ενώ ταυτόχρονα είναι ο leader του οποιοδήποτε σχήματος είναι μία συνθήκη που διατρέχει σα ραχοκοκκαλιά την καριέρα του και δημιουργεί αναπόφευκτα το ερώτημα μέχρι που θα μπορούσε να φτάσει αν είχε τις συνθέσεις που του άξιζαν. Οι φορές που το ερώτημα αυτό απαντήθηκε εμφατικά είναι και οι καλύτερες τις καριέρας του.

 
Jeff Beck - Truth

Truth
(Columbia,1968)

Αν υπάρχει ένας λόγος που αυτός ο δίσκος δεν είναι στις συνειδήσεις περισσότερων ψηλότερα από ότι είναι ή στο ίδιο επίπεδο με αντίστοιχου ύφους δίσκους που είτε κυκλοφόρησαν την ίδια χρονιά είτε λίγο μετά (βλ. Led Zeppelin) πρέπει να είναι το γεγονός ότι στηρίχτηκε κυρίως σε διασκευές με μόλις τρεις «πρωτότυπες» συνθέσεις. Τα εισαγωγικά απαραίτητα αφού και αυτές ουσιαστικά πρόκειται για δάνεια παλαιότερων blues τραγουδιών. Από οποιαδήποτε όμως άλλη άποψη, το "Truth" αποτελεί ένα εξαιρετικό δείγμα του hard rock ήχου της εποχής και έχει όλα τα απαιτούμενα να κοντράρει τα καλύτερα εξ αυτών: Έναν φοβερό τραγουδιστή (ό,τι και να έγινε πολύ μετά, ο Rod Stewart είχε ανεπανάληπτο λαρύγγι), εξαιρετικούς μουσικούς (ο Ron Wood στο μπάσο τότε και ο πανταχού παρών Nicky Hopkins στο πιάνο ξεχωρίζουν) και φυσικά έναν αρχηγό που στην κιθάρα εξαπολύει τέτοια δύναμη, δεξιοτεχνία και μελωδίες που ακόμα και σε έναν κόσμο που ο Clapton και ο Hendrix προϋπήρχαν, δε γινόταν να περάσει απαρατήρητος.

Jeff Beck - Blow By Blow

Blow By Blow
(Epic, 1975)

Η μετάβαση του Beck από έναν hard rock κιθαρίστα σε έναν funk fusion είχε ξεκινήσει μάλλον από το αδικημένο "Rough And Ready" αλλά εδώ πλέον έχει ολοκληρωθεί, σε έναν δίσκο ορόσημο τουλάχιστον για την καριέρα του, αν όχι για την ηλεκτρική κιθάρα γενικά. Αφήνοντας την εξάχορδη να είναι η μοναδική που "τραγουδάει" σε αυτόν τον απόλυτα instrumental δίσκο στηρίζεται εξίσου στα πλήκτρα αλλά και τις συνθέσεις του Max Middleton και ρυθμικά στους Phil Chen και Richard Bailey. Φυσικά το ανατριχιαστικά συναισθηματικό "Cause We Ended As Lovers", δώρο του Stevie Wonder, θα μπορούσε να είναι ένα κεφάλαιο από μόνο του, όντας το κομμάτι που με τον καλύτερο τρόπο αναδεικνύει ό,τι εκπροσωπεί ο Jeff Beck και αυτό που για πάντα θα συνδέεται μαζί του όσο κανένα άλλο. Αν πάλι θέλουμε να μιλήσουμε για δεξιοτεχνία και ταχύτητα, κοιτάξτε προς το "Scatterbrain".

 
Jeff Beck - Beck-Ola

Beck-Ola
(EMI Columbia, 1969)

Οι συστάσεις των Rod Stewart και Ronnie Wood έχουν ήδη γίνει στο "Truth", όμως αυτό που είναι καινούργιο είναι ότι ο σπουδαίος Nicky Hopkins είναι πλέον μόνιμος και συνεισφέρει και δημιουργικά. Ανάμεσα στο τραχύ "All Shook Up" που ανοίγει τον δίσκο και στο περιπετειώδες "Rice Pudding" που τον κλείνει προλαβαίνουν να παρελάσουν τα χαρακτηριστικά φωνητικά που ντύνουν με εξωστρέφεια τις εμπνευσμένες κιθάρες του Beck. Το τρομερό "Plynth (Water Down the Drain)" αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα, ενώ στα "Spanish Boots" και "The Handman's Knee" ο Stewart επίσης κυριαρχεί. Η περιοδεία δεν πρόλαβε να γίνει ποτέ. Ο Beck πλακώθηκε με τους Stewart και Wood, που έφυγαν και έφτιαξαν τους Faces, ενώ λίγο μετά έπαθε και σοβαρό τροχαίο ατύχημα. Ο Hopkins ...κακόπεσε στους Rolling Stones. (Π.Κ.)

Jeff Beck - Wired

Wired
(Epic, 1976)

Παραμένοντας σε παρόμοιο μοτίβο με το "Blow By Blow", ο Beck συνεχίζει σε ελαφρώς περισσότερο jazz/fusion δρόμους, με αποτελέσματα εξ' ίσου εξαίσια. Ηχητικά, φροντίζει και πάλι ο απαράμιλλος George Martin γι' αυτό. Ο Beck εκείνη την περίοδο παραμένει ορκισμένα ορχηστρικός μετά τους πειραματισμούς των πρώτων δίσκων, αλλά η αλήθεια είναι πως η μουσική στο "Wired" έχει τέτοιον πλούτο από μόνη της, που τα φωνητικά δε λείπουν καθόλου. Τα "Led Boots" και "Goodbye Pork Pie Hat" παρέμειναν standards στις συναυλίες του μέχρι το τέλος. Οι εκπληκτικές κιθάρες βρίσκονται σε αρμονία με τα σύνθια και ο Beck κινείται με ελευθερία, μετουσιώνοντας τις συνθέσεις των συνεργατών του σε εκτελέσεις που έθεσαν ένα από τα benchmarks στην περιοχή μεταξύ jazz/fusion και rock. Θεμέλιος ογκόλιθος. (Π.Κ.)

 
Jeff Beck - Guitar Shop

Guitar Shop
(Epic - 1989)

Ένα power trio χωρίς μπασίστα (με τα πλήκτρα να κρατάνε κι αυτό το ρόλο) δεν είναι ό,τι πιο συνηθισμένο. Αν προσθέσουμε σε αυτό και την εποχή που θέλει έντονα synth και πλαστικά drums το γεγονός ότι εν τέλει ο δίσκος είναι επιτυχημένος οφείλεται στο γεγονός ότι και πάλι ο Beck στην κιθάρα του είναι αλάνθαστος. Κινείται με ευκολία ανάμεσα σε διαφορετικά στυλ διατηρώντας τον ήχο του, τις φράσεις του, το παίξιμό του χωρίς υπερβολές, γεμάτος ουσία. Την ίδια οικονομία στο παίξιμο διατηρεί και ο Terry Bozzio στα drums, μέγας δεξιοτέχνης, και ο Terry Hymas που εξάλλου υπογράφει και τις περισσότερες συνθέσεις. Καθόλου τυχαίο ότι αμφότεροι παίρνουν credits σαν συνδημιουργοί του δίσκου.

Jeff Beck - Who Else!

Who Else!
(Epic, 1999)

Σκληρή ηλεκτρική κιθάρα, rock με blues καταβολές, ανατολίτικα στοιχεία και techno beat; Στα χέρια οποιουδήποτε άλλου (λέγε με και Gary Moore) θα φλέρταρε με την καταστροφή. Όμως ο Beck όχι μόνο βγαίνει αλώβητος αλλά προσφέρει και ένα από τα highlights της καριέρας του. Σαφώς κάποιος που θα ακούσει το "Who Else!" θα πρέπει να έχει τουλάχιστον μία ανοχή αν όχι συμπάθεια προς το ηλεκτρονικό στοιχείο. Και ναι, ίσως υπάρχουν κι άλλες στιγμές στη δισκογραφία του εξίσου καλές. Όμως και μόνο για το επιτυχημένο εγχείρημα που δείχνει έναν ανήσυχο μουσικό που αρνείται να μείνει στα καθιερωμένα αξίζει η ξεχωριστή αναφορά. Έχοντας πει τα παραπάνω βέβαια, η σύνθεση που έμεινε περισσότερο και μέχρι το τέλος παρέμεινε από τις πιο δημοφιλείς του είναι ένα καθαρό blues ("Brush With The Blues") και από κοντά το ατμοσφαιρικό "Angel (Footsteps)".

Jeff Beck - Loud Hailer

Loud Hailer
(ATCO, 2016)

Ο τελευταίος solo studio δίσκος του Beck μπορεί να βγήκε μετά από μισό αιώνα καριέρας, όμως αποτέλεσε μια τέλεια απόδειξη του ότι ο δημιουργός του μπορούσε ακόμα να αποδώσει τα μέγιστα. Έχοντας προσλάβει την Carmen Vandenberg στην κιθάρα και τη Rosie Bones στη φωνή, καταφέρνει να κάνει τον ήχο του να ακούγεται φρέσκος, μοντέρνος και σύγχρονος, διατηρώντας όμως ο ίδιος το χαρακτηριστικό, κλασσικό του παίξιμο. Το "Loud Hailer" είναι μία από αυτές τις αναλαμπές που έχουν οι μουσικές ιδιοφυΐες στα γεράματά τους. Από το "Shrine" και το "Live In The Dark" μέχρι το "Edna" και το "The Revolution Will Be Televised", τα καλά τραγούδια είναι πολλά. Πρόκειται για έναν αναπάντεχα καλό δίσκο, που εν μέρει επανέφερε τον Beck στο προσκήνιο. (Π.Κ.)

 
Jeff Beck - Jeff

Jeff
(Epic, 2003)

Με την αλλαγή του αιώνα και για μία δεκαετία ο Jeff Beck έγινε κάτι σαν ιερή αγελάδα για τους rock κριτικούς με back-to-back Grammy και γενική αποθέωση. Σε σχέση με την υπόλοιπη καριέρα του, αυτή η ξαφνική αποδοχή ήταν υπερβολική, αν όχι ύποπτη. Φυσικά οι δίσκοι του αυτής της εποχής, παρότι αξιοπρεπείς, μάλλον ξεχάστηκαν γρήγορα από όλους πέρα από τους fans. Θα ξεχωρίζαμε το "Jeff" ως αυτόν στον οποίον αξίζει περισσότερο να επιστρέψει κανείς. Ακολουθεί και αυτό το τρένο της εποχής με τους πολλούς συμμετέχοντες καλλιτέχνες να προσπαθούν να εκσυγχρονίσουν το προφίλ και τη μουσική ενός μεγαλύτερου καλλιτέχνη. Η αλήθεια είναι ότι ο δίσκος είναι καλός παρά αυτό το γεγονός, όχι εξαιτίας του. Συνθετικά είναι λίγο χαμένο αλλά η κιθάρα του Beck λάμπει πάνω από κάθε break και beat και δείχνει ότι είχε πολλά να δώσει ακόμα.

 
Jeff Beck - 18

18
(Rhino, 2022)

Η φιλική σχέση που ανέπτυξε ο Beck με τον ηθοποιό Johnny Depp ήταν η κινητήριος δύναμη πίσω από αυτόν τον δίσκο. Με δύο όλα κι όλα δικά τους τραγούδια και από εκεί και πέρα πλήθος διασκευών, μπορεί το "18" να κατάφερε τον στόχο των δημιουργών του να τους κάνει να αισθανθούν ότι βρίσκονται σε αυτήν την ηλικία και πάλι, όμως δεν μπορούμε να πούμε ότι προσφέρει κάποιο σοβαρό επίτευγμα για τον ακροατή. Γλυκανάλατο σε ορισμένα σημεία και τετριμμένο σε άλλα, παίρνει την κάτω βόλτα παρ' όλες τις διάσπαρτες καλές ιδέες που αποδίδει ο Beck, δεδομένου του διαμετρήματός του. Το "18" καταφέρνει τελικά να περάσει απαρατήρητο και να ξεχαστεί αρκετά γρήγορα. (Π.Κ.)

 
Jeff Beck - Performing Tonight… Live At Ronnie Scott's

Performing Tonight… Live At Ronnie Scott's
(Eagle Records, 2008)

Υπάρχει μεγάλο πλήθος κιθαριστών που διαθέτουν σπουδαία δεξιοτεχνία, αλλά το συγκεκριμένο προσόν δεν αρκεί από μόνο του για να ξεχωρίσει τους καλούς και να τους κατατάξει στους μεγάλους. Το βασικότερο που ξεχωρίζει τους μεγάλους για μένα είναι η ψυχή. Το live του Jeff Beck στο γνωστό λονδρέζικο club Ronnie Scott's είναι μια σεμιναριακή κυκλοφορία που δείχνει ακριβώς γιατί ο εκλιπών ανήκε στους μεγάλους. Είτε παίζει τα δικά του κομμάτια, είτε παίζει Beatles, είτε παίζει Charles Mingus, το αποτέλεσμα είναι πάντοτε συναρπαστικό, με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Οι εκπληκτικοί σεσσιονάδες προφανώς βοηθάνε σε αυτό. Για ακόμα μεγαλύτερη απόλαυση, μπορείτε να αναζητήσετε τη special edition, που έχει και τις συνεργασίες με Joss Stone, Imogen Heap και Eric Clapton, ή το επίσημο βίντεο αυτής της εμβληματικής παράστασης ζωής του αγαπημένου κιθαρίστα των κιθαριστών. (Π.Κ.)

A Compilation

Spotify Playlist

1. Morning Dew (Truth)
2. You Shook Me (Truth)
3. I Ain't Superstitious (Truth)
4. Spanish Boots (Beck-Ola)
5. Plynth (Water Down the Drain) (Beck-Ola)
6. Ice Cream Cakes (The Jeff Beck Group)
7. Superstition (Beck, Bogert & Appice)
8. New Ways / Train Train (Rough ‘N' Ready)
9. Cause We Ended As Lovers (Blow By Blow)
10. Scatterbrain (Blow By Blow)
11. Freeway Jam (Blow By Blow)
12. Goodbye Pork Pie Hat (Wired)
13. Play With Me (Wired)
14. The Pump (There & Back)
15. Gets Us All In The End (Flash)
16. Savoy (Guitar Shop)
17. Brush With The Blues (Who Else!)
20. Rollin' And Tumblin' (You Had It Coming)
21. Plan B (Jeff)
22. Shrine (Loud Hailer)
23. The Revolution Will Be Televised (Loud Hailer)
24. Led Boots (Live At Ronnie Scott's)
25. A Day In The Life (Live At Ronnie Scott's)

  • SHARE
  • TWEET