Αφιέρωμα: Black Sabbath με Ozzy - Μέρος δεύτερο

Η αναπάντεχη επιτυχία των Sabbath είχε οδηγήσει το συγκρότημα σε ένα φαύλο κύκλο συνεχών περιοδειών, ηχογραφήσεων και πολλών προβλημάτων με τα ναρκωτικά. Έτσι λοιπόν η μπάντα αποφασίζει να κάνει ένα διάλειμμα και να απομακρυνθεί για λίγο απο την ενεργό δράση. Προφανώς η εμπορική καταξίωση ήρθε κάπως απότομα γι' αυτούς τους 4 νεαρούς από το Birmingham οι οποίοι πέρασαν από την απαξίωση στην παγκόσμια καταξίωση με πολύ ταχείς ρυθμούς. Οι προσδοκίες των οπαδών είχαν αυξηθεί δραματικά καθώς η μπάντα έδειχνε να εξελίσσεται, αγγίζοντας με κάθε κυκλοφορία της καινούρια ανεξερεύνητα μουσικά μονοπάτια. Κανείς όμως δεν ήταν προετοιμασμένος για το τι θα ακολουθούσε.

Οι Πατέρες λοιπόν της heavy μουσικής κυκλοφορούν εν έτει 1973 το αραβούργημα "Sabbath Bloody Sabbath" και όλος ο μουσικός κόσμος μένει με το στόμα ανοιχτό. Μιλάμε για μία συλλογή μουσικών συχνοτήτων οι οποίες είναι πολύ μπροστά από την εποχή τους ή μάλλον, για να είμαστε πιο ακριβείς, οι οποίες αψηφούν κάθε συμβατική έννοια του χρόνου. Ο δίσκος είναι ίσως ότι πιο κολοσσιαίο δημιουργήθηκε ποτέ από οποιαδήποτε μπάντα. Τι να πω σε κάποιον ο οποίος δεν έχει ακούσει αυτό το album πέραν του ότι μάλλον έχει χάσει μια από τις μεγαλύτερες χαρές της ζωής; Μιλάμε για μια ηχητική πανδαισία η οποία μόνο με την ύστατη νιρβάνα μπορεί να συγκριθεί. Το κάθε μουσικό σύνολο είναι διαποτισμένο από την αστείρευτη έμπνευση της μπάντας και της μαγικής χημείας που πάντα δίεπε τα κομμάτια της αυθεντικής σύνθεσης. Heavy μουσική με πολλά πλήκτρα, συνθέσεις από άλλο πλανήτη, ταξιδιάρικη παραγωγή, ασύλληπτο εξώφυλλο, συνθέτουν το παζλ αυτής της κυκλοφορίας. Το να προσπαθήσω να περιγράψω έναν απο τους σημαντικότερους λόγους που ακούω μουσική, φαντάζει άτοπο και μόνο όσοι έχουν βιώσει την ακρόαση του συγκεκριμένου έπους αντιλαμβάνονται αυτό που οι λέξεις αδυνατούν να περιγράψουν. Το group ξεκίνησε παγκόσμια περιοδεία η οποία όμως δυστυχώς είχε σαν αποτέλεσμα να αρχίσουν να βγαίνουν στην επιφάνεια οι προσωπικές διαμάχες της μπάντας. Οι συνεχείς καταχρήσεις σε συνδυασμό με τις ισχυρές προσωπικότητες των μελών, οι οποίες πολλές φορές έδειχναν να υπερκαλύπτουν το σύνολο, οδήγησε το σχήμα σε ένα τέλμα, με αποκορύφωμα την εμφάνιση τους στο California Jam, η οποία κινδύνεψε ακόμη και με ακύρωση αλλά ο κίνδυνος να χρειαστεί να πληρώσουν 100.000$ στους διοργανωτές, τους ανάγκασε να εμφανιστούν. Η εμφάνιση τους μπροστά σε 200.000 χιλιάδες κόσμου θεωρείται μία από τις κορυφαίες στιγμές στην ιστορία τους.

Μετά το πέρας της περιοδείας για το "Sabbath Bloody Sabbath" το συγκρότημα αποφασίζει να μπει στο studio για να ηχογραφήσει το διάδοχo του. Οι ηχογραφήσεις κράτησαν έναν ολόκληρο χρόνο στα Morgan Studios του Λονδίνου καθώς και στις Βρυξέλλες, γεγονός που είναι αξιοσημείωτο για μια μπάντα που είχε ηχογραφήσει το ντεμπούτο της σε 3 μέρες! Η μουσική των Sabbath όμως είχε αρχίσει να γίνεται πολύ απαιτητική και αυτό ήταν αποτέλεσμα της τελειομανίας που διέκρινε τα μέλη του group. Το "Sabotage" κυκλοφόρησε στις 28 Ιουλίου του 1975 και βρίσκει τους Sabbath να ίπτανται σε ύψη δυσθεώρατα. Το album όμως δίχασε τους οπαδούς γιατί εκτός από τα heavy κομμάτια υπήρχαν κάποιες πολύ πειραματικές συνθέσεις. Για τον γράφων, το "Sabotage" αποτελεί μια προσωπική αδυναμία και ο λόγος ακούει στο όνομα "Megalomania", ίσως η κορυφαία στιγμή του group και σίγουρα μία απο τις καλύτερες συνθέσεις που έχει δημιουργήσει ποτέ άνθρωπος.

Το " Sabotage" ακροβατεί ανάμεσα στο heavy rock και στο progressive και είναι η τρανή απόδειξη ότι η έμπνευση οδηγεί στην εξέλιξη και όχι η απουσία της (όπως δυστυχώς συμβαίνει με πολλές καινούριες μπάντες). Τα 8 κομμάτια που κατέγραψε το μπομπινόφωνο αποτελούν σημείο αναφοράς για τη μουσική και είναι καταδικασμένα να αποτελούν μέτρο σύγκρισης για όλα τα συγκροτήματα της ηλεκτροδοτούμενης μουσικής. Η οποιαδήποτε προσπάθεια περιγραφής (τι μικρή λέξη αλήθεια) του μουσικού κολοσσού που ακούει στο όνομα "Sabotage" πέφτει στο κενό, καθώς η βελόνα διαβάζει τα αυλάκια του βινυλίου. Στα 43 λεπτά που διαρκεί το βίωμα, χάνεις κάθε αίσθηση του χωροχρόνου και κάθε έννοια που ορίζει την συμβατότητα μας με το σύμπαν... Αιωρείσαι σε μέρη άγνωστα και νιώθεις συναισθήματα που μόνο η απόλυτη ηδονή μπορεί να πλησιάσει και αυτή με δυσκολία, κάθε συναίσθημα λύπης, χαράς, απόγνωσης, φόβου, απελπισίας, διαύγειας, είναι αποτυπωμένο με τον καλύτερο τρόπο σε αυτό το μουσικό αμάγαλμα. Ποτέ άλλοτε ο χρόνος δεν είχε τέτοια διαστρέβλωση και μετά από κάθε ακρόαση του "Sabotage" χρειάζεσαι αρκετή ώρα μέχρι να επανέλθεις στην πραγματικότητα. Για αυτό φροντίζει το ασσύληπτο "Blow On A Jug" που κλείνει το δίσκο. Μιλάμε για ένα κομμάτι που η διάρκεια του δεν ξεπερνά τα 20 δευτερόλεπτα και ακούς τον Ozzy λιωμένο από το αλκοόλ (και ένας θεός ξέρει τι άλλο) με τη συνοδεία πιάνου, να σε καλεί να τραβήξεις μια τζούρα από το μαγικό συστατικό που δοκίμασε και αυτός. Το κομμάτι για μένα αποτελεί τη μεγαλύτερη απόδειξη ότι οι Sabbath ήταν απλώς 4 άτομα που έκαναν αυτό που γούσταραν χωρίς να υπολογίζουν κανέναν. Ξέρετε πολλές μπάντες που να κυκλοφορούν το πιο φιλόδοξο album τους, έχοντας εξασφαλίσει τη συμμετοχή συμφωνικής ορχήστρας, έχοντας ξοδέψει ένα χρόνο ηχογραφώντας το δίσκο με ότι έξοδα αυτό συνεπάγεται και να κλείνουν το δίσκο με ένα τέτοιο κομμάτι; Και πώς τόλμησαν να βάλουν αυτό το κομμάτι μετά το μυθικό "The Writ"; Δε νομίζω να υπάρχουν εκεί έξω πολλές μπάντες που να αντιμετωπίζουν τον εαυτό τους με το χιούμορ που το έκαναν οι Sabbath. Ακούγοντας το "Blow On A Jug" πριν ακούσεις το δίσκο καταλαβαίνεις ότι οι παρενέργειες του "Sabotage" είναι αρκετές και κάποιος που μόλις έχει βιώσει το album δεν έχει ανάγκη από παραισθησιογόνες ουσίες για να βρεθεί "αλλού"...

Μετά την κυκλοφορία του δίσκου οι Sabbath ξεκίνησαν μια περιοδεία, η οποία κατέληξε σαν η πιο επιτυχημένη της καριέρας τους. Οι Sabbath ήταν το μεγαλύτερο group του πλανήτη και ούτε η αλλαγή manager δε μπορούσε να σταματήσει τη μπάντα από αυτή την ξέφρενη πορεία. Και παρότι ο Ozzy παραπονιόταν για το γεγονός ότι τα κομμάτια του δίσκου πλέον δεν ήταν εύκολο να αποδωθούν live, όσοι είχαν την τύχη να δούν ζωντανά το συγκρότημα στη συγκεκριμένη περιοδεία, απήλαυσαν τους Sabbath στο απόγειο. Δυστυχώς οι προσωπικές διαμάχες χτύπησαν και πάλι το συγκρότημα, καθώς ο Iommi απαιτούσε να είναι στο κέντρο της σκηνής και ο Ozzy στο πλάι... Μπορεί κανείς να φανταστεί τον Ozzy να κάθεται στην άκρη και τον Iommi αγέλαστο και σοβαρό να στέκεται στη μέση της σκηνής; Όπως όλοι φαντάζεστε, ήταν τα ναρκωτικά που μιλούσαν και όχι ο ίδιος ο Iommi (κάτι που παραδέχτηκε και ο ίδιος μετά απο μερικά χρόνια) και ήταν άλλο ένα ράγισμα στο ποτήρι ανάμεσα στους 2 μουσικούς.

Ο επόμενος δίσκος φύλαγε άλλη μια αλλαγή για τους Sabs, αυτή τη φορά γεωγραφική. Η πολύ μεγάλη φορολογία που επέβαλλε η Αγγλία στους κατοίκους της έκανε τον Bill Ward να μετακομίσει στο Los Angeles και τα υπόλοιπα μέλη της μπάντας σκεφτόντουσαν σοβαρά το ενδεχόμενο της μόνιμης κατοίκησης στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Το επόμενο album των Sabbath ηχογραφήθηκε στα Criteria Studios του Μαϊάμι και κυκλοφόρησε στις 8 Οκτωβρίου στην Ευρώπη (στις 25 Σεππτεμβρίου στην Αμερική), βρίσκοντας τον Iommi να έχει ασχοληθεί ο ίδιος σε μεγάλο βαθμό με την παραγωγή. Οι Sabbath δεν ήταν ιδιαίτερα αγαπητοί από τον μουσικό τύπο της εποχής και ο Iommi προσπάθησε με το "Technical Ecstasy" να κερδίσει την αναγνώριση που πίστευε ότι άξιζε. Το μουσικό αποτέλεσμα του δίσκου δίχασε για άλλη μια φορά τους οπαδούς και τους κριτές, οι οποίοι τους κατηγορούσαν ότι η μουσική τους είχε απομακρυνθεί απο το heavy ύφος των πρώτων album και είχε σαφείς προσανατολισμούς προς την αμερικανική αγορά. Οι συνθέσεις όμως στέκονται σε πολύ υψηλά επίπεδα για άλλη μια φορά και παρά την αλλαγή μουσικής κατεύθυνσης για την οποία πολλοί κατηγόρησαν τους Sabbath, το album ακούγεται φρέσκο ακόμη και σήμερα. Εξάλλου δε γράφονται κάθε μέρα κομμάτια σαν τα "You Won't Change Me", "Gypsy", "All Moving Parts (Stand Still)", "Dirty Women", "She's Gone" και τα υπόλοιπα του δίσκου. Οι Sabbath δημιουργούσαν μουσική με μοναδικό σκοπό την προσωπική ευχαρίστηση και το "Technical Ecstasy" δεν αποτελεί εξαίρεση. Η μπάντα μουσικά και συνθετικά είχε ξεφύγει και δεν υπήρχε κανένα όριο παρά μόνο η συνθετική τους ικανότητα. Ο δίσκος διακατέχεται από μια απαισιοδοξία η οποία είναι εμφανέστατη και στις 2 μπαλλάντες του δίσκου, στην μία εκ των οποίων ο Bill Ward αναλαμβάνει για πρώτη φορά τα φωνητικά και τα καταφέρνει αρκετά καλά είναι η αλήθεια. Φυσικά οι δημοσιογράφοι της εποχής μυρίστηκαν διαμάχη για άλλη μια φορά αλλά η απάντηση του Ward έλυσε κάθε αμφιβολία: "Έγραψα το μεγαλύτερο μέρος του "It's Alright" τη στιγμή που ο Tony έγραφε το solo και ο Geezer προσέθετε το μπάσο και όλο του τον εαυτό στο τραγούδι. Ο Ozzy γούσταρε το κομμάτι και με υποστήριξε όταν έκανα τα φωνητικά. Ελπίζω αυτό να έλυσε την όποια σύγχυση".

Το μοναδικό μελανό σημείο του album είναι το παιδικό εξώφυλλο το οποίο αν και έχει σχεδιαστεί από τον George Hardie (γνωστός από τα εξώφυλλα που έκανε για τους Pink Floyd και Led Zeppelin μεταξύ άλλων) μάλλον είναι άσχημο και τελικά αυτό είναι που σε κάνει να το θυμάσαι. Δεν ξεχνιέται εύκολα είναι η αλήθεια ένα τέτοιο εξώφυλλο...

Η μπάντα ξεκίνησε νέα παγκόσμια περιοδεία η οποία κατέληξε στην Αγγλία και σε 2 shows στο Hammersmith, αλλά οι συνεχείς διαμαρτυρίες του Ozzy για το δίσκο τον έκαναν να αποχωρήσει. Αντικαταστάτης του βρέθηκε στο πρόσωπο του Dave Walker (Savoy Brown) με τον οποίο η μπάντα εμφανίστηκε στο BBC εκτελώντας το "Junior's Eyes" αλλά ο Ozzy δεν είχε πει ακόμη την τελευταία του κουβέντα...

Αφού το group κόντεψε να διαλυθεί, ο Ozzy αποφασίζει να επιστρέψει για να ηχογραφήσει άλλον ένα δίσκο. Οι οπαδοί πίεζαν τους Sabbath να κυκλοφορήσουν ένα live album, όμως η μπάντα χωρίς να ακούει κανέναν για άλλη μια φορά, πηγαίνει στον Καναδά στα Intechange studios και ετοιμάζει το επόμενο της album. Το "Never Say Die".

Είναι το τελευταίο (;) album με την αυθεντική σύνθεση της μπάντας και ένα από τα πιο αγαπημένα μου. Ο δίσκος είναι για άλλη μια φορά πειραματικός και οδηγεί το συγκρότημα σε νέους ορίζοντες. Κομμάτια σαν τα "Air Dance", "Breakout" και "Swinging The Chain" δεν είναι ακριβώς αυτό που θα περίμενε να ακούσει κάποιος οπαδός των Sabbath όταν αγόραζε το album στις 28 Σεπτεμβρίου του 1978 που κυκοφόρησε. Αλλά αν ακούσεις προσεκτικά το "Never Say Die" θα καταλάβεις ότι η έμπνευση της μπάντας κάθε άλλο παρά εξασθενημένη ήταν. Οι Sabbath βρίσκονται σε τρελά κέφια και τα δίνουν όλα, σα να ξέρουν απο πριν ότι αυτό είναι το κύκνειο άσμα της αυθεντικής σύνθεσης. Ο δίσκος θάφτηκε για άλλη μια φορά από τους κριτικούς της εποχής και δυστυχώς μέχρι σήμερα πολλοί αρνούνται πεισματικά να ακούσουν το μεγαλείο του "Never Say Die", υποστηρίζοντας ότι οι Sabbath τελείωσαν μετά το "Sabotage". Κακό του κεφαλιού τους φυσικά, αφού εδώ κρύβονται διαμάντα ανεκτίμητης αξίας. Η παραγωγή είναι σαφώς πιο βαριά από αυτή του "Technical Ecstasy", το rhythm section αποθεώνεται, τη στιγμή που η κιθάρα του Iommi ξερνάει μερικά από τα καλύτερα riffs που έχει γράψει, και φυσικά ο Ozzy ανεβάζει, με τις παθιασμένες ερμηνείες του, τα κομμάτια σε άλλο επίπεδο. Οι συνθέσεις που υπάρχουν στο "Never Say Die" προβάλλουν με τον καλύτερο τρόπο την εξέλιξη της μπάντας. Jazz ξεσπάσματα, progressive αλχημείες, ρυθμοί επηρεασμένοι από samba και αφρικάνικη μουσική, κυριαρχούν σε μερικά από τα πιο πειραματικά κομμάτια που κυκλοφόρησαν ποτέ οι Sabs. Αν ο Ozzy δεν είχε αποχωρήσει από τη μπάντα, δε μπορώ να φανταστώ που θα είχε φτάσει η μουσική των Sabbath. Δυστυχώς όμως μετά την παγκόσμια περιοδεία για τα 10 χρόνια του σχήματος με support τους Van Halen (είπατε κάτι;), ο Ozzy αποχώρησε από τη μπάντα για να ακολουθήσει μια πολύ πετυχημένη προσωπική καριέρα και ο μέγιστος Dio κλήθηκε να αναπληρώσει το κενό.

Ανεξάρτητα από το ποια περίοδο των Sabbath προτιμάτε, τα 8 πρώτα album θα διακατέχονται από εκείνο το απίστευτο συναίσθημα που μόνο οι 4 μουσικοί της αυθεντικής σύνθεσης μπορούν να αναπαράγουν. Τραγουδιστές, drummer, μπασίστες, παρέλασαν στο πλευρό του Iommi, ο οποίος είναι το μοναδικό αυθεντικό μέλος που παρέμεινε στη μπάντα, αλλά πιστεύω ότι ακόμη και ο ίδιος όταν θέλει να ακούσει κάποιο δίσκο Sabbath τότε αυτόματα κατευθύνεται προς το σημείο που αναπαύονται οι κυκλοφορίες της αυθεντικής σύνθεσης...

H heavy rock μουσική δε θα είχε υπάρξει ποτέ με τον ίδιο τρόπο αν αυτοί οι 4 νεαροί απο το Birmingham της Αγγλίας δεν είχαν δημιουργήσει τους Black Sabbath και η λέξη μουσική φαντάζει φτωχότερη αν της αφαιρέσεις το αξίωμα που ακούσει στο όνομα Black Sabbath. Πολύ λίγες μπάντες έχουν καταφέρει να συνδέσουν άρρηκτα το όνομa τους με τη σκληρή μουσική και οι Sabbath είναι αναμφισβήτητα μια από αυτές. Eκτός του ότι έδωσαν σάρκα και οστά σε ένα καινούριο μουσικό είδος (το έχουν κάνει αρκετές μπάντες), το πήραν από το χέρι και το οδήγησαν στην ολοκλήρωση (εδώ δεν υπάρχουν πολλές μπάντες που να μπορούν να σταθούν δίπλα τους). Το γεγονός ότι 35 χρόνια χρόνια μετά η μουσική τους αποτελεί τον ομφάλιο λώρο για πολλούς πιτσιρικάδες που τώρα μπαίνουν στο τριπάκι της μουσικής, είναι, για μένα, το μεγαλύτερο επίτευγμα των Sabbath.

Αν και η επικείμενη εμφάνιση τους στη χώρα μας γίνεται με σκοπό τον εορτασμό των 35 χρόνων της μπάντας, οι αριθμοί δεν έχουν καμία σημασία, γιατί οι 4 μαυροφορεμένοι τύποι απο το Birmingham έχουν κερδίσει την αθανασία και την αιώνια δόξα...

- Διαβάστε το πρώτο μέρος του αφιερώματος.

  Μάριος Τσόλης