1991: Η χρονιά που μας έκανε ροκάδες

Ένα βιωματικό rock οδοιπορικό

Φαίνεται ότι η πλειονότητα των γηραιότερων της συντακτικής ομάδας του Rocking.gr δεν είχε απλώς γεννηθεί το 1991 αλλά έχει και καθαρότατες, εφηβικές αναμνήσεις. Τιμή μας και καμάρι μας. Εκείνη τη χρονιά, μπορεί ακόμα να μην είχαμε ξυριστεί για πρώτη φορά. Ίσως να μην καταλαβαίναμε ακριβώς τις μεγάλες πολιτικές εξελίξεις της εποχής - τον πόλεμο του Κόλπου, τις ζυμώσεις στην Ευρώπη μετά την πτώση του Τείχους ή τη διάλυση της Ε.Σ.Σ.Δ - θυμόμαστε όμως με κάθε λεπτομέρεια τί συνέβαινε στα κασετόφωνα μας. Διότι κάθε κασέτα που έμπαινε μέσα τους ήταν χρυσάφι, ήταν η πύλη για νέους κόσμους, ήταν το σμίλευμα της ταυτότητας μας και της ζωής που έμελλε να ζήσουμε. Οι κασέτες «μασήθηκαν», οι μουσικές που περιείχαν, ποτέ.

Τις προηγούμενες βδομάδες, είδαμε και διαβάσαμε πολλά επετειακά άρθρα και αφιερώματα για εκείνο το απίστευτο δίμηνο του Αυγούστου-Σεπτεμβρίου του 1991, εστιασμένα στη σχεδόν ταυτόχρονη κυκλοφορία τριών δίσκων-μνημείων που σφράγισαν τη rock ιστορία. Αναφερόμαστε φυσικά στα "Black Album", "Use Your Illusion I & II" και "Nevermind". Σχεδιάζαμε κι εμείς το αφιέρωμα μας - ήταν για χρόνια στο μυαλό μας - έχοντας όμως μια ελαφρώς διαφορετική αφετηρία: Σκοπός αυτού του φόρου-τιμής προς το 1991 δεν είναι μόνο η (δίκαιη) αποθέωση κάποιων αριστουργημάτων αλλά η αποθέωση της rock μουσικής στο σύνολο της, μέσα από την αφάνταστη συνύπαρξη κάθε πιθανής κι απίθανης τάσης της. Ένα δεύτερο μέλημα μας είναι η εστίαση στο πόσο άλλαξε το rock, αισθητικά, φιλοσοφικά κι αισθητικά, μέσα σε ελάχιστους μήνες. Για όσους το ζήσαμε, οι αλλαγές ήταν απότομες και κοσμοϊστορικές.

Έχει ειπωθεί συχνά η άποψη ότι το '91 έχει τη μουσική αίγλη μιας χρονιάς από τη δεκαετία του 1970. Προσέξτε πόσοι πλανήτες ήταν ευθυγραμμισμένοι: το classic rock ήταν ακόμα κάτι το υπαρκτό, με καλλιτέχνες όπως τους Rolling Stones, τους Queen, τον Dylan, τον Springsteen, τον Bowie, να είναι ενεργοί και ακμαίοι. Το indie rock ήταν ακόμα πραγματικά ανεξάρτητο και πεινασμένο. Το blues και η folk ζούσαν δυνατά revival. Το gothic rock στα ντουζένια του. Το punk/hardcore ανανέωνε τη σκληρή μουσική με ορμή, οι διδαχές της rap/hip hop έκαναν μετάγγιση αίματος στην κιθαριστική μουσική κι ο πειραματισμός - αφανής και άυλος όπως πάντα - δούλευε πάνω στα ηχοτόπια που μας απασχολούν σήμερα. Το hard rock ήταν το πιο εμπορικό όλων, με δεκάδες γκρουπ να πουλούν εκατομμύρια επί δέκα μανιασμένα χρόνια και να αποτελούν τους super stars της εποχής. Και το heavy metal να μεταπηδάει με γοργούς ρυθμούς από τη φρενήρη του νιότη στη συνειδητοποίηση των καλλιτεχνικών του ορίων.

Όλα αυτά συνέβαιναν ταυτόχρονα. Κάθε βδομάδα, το παλιό ήταν αγκαλιασμένο με κάτι ολοκαίνουριο, κάθε βδομάδα κάτι φρέσκο ξεπηδούσε, κάτι που άλλαζε τις σκέψεις και τις πεποιθήσεις μας για το τί είναι το rock. Όλα αυτά μέχρι και το "Nevermind" και τη θύελλα του grunge που επαναπροσδιόρισε ολόκληρη τη μουσική βιομηχανία, σε πρωτόγνωρο ίσως βαθμό. Όλα αυτά έχουν ειπωθεί πολλές φορές. Όλα αυτά είναι και τα επιχειρήματα μας όταν λέμε ότι αυτή, ναι, ήταν μια χρονιά που αξίζει να ανατρέχει κανείς.

Διαλέξαμε λοιπόν τριάντα άλμπουμ για να διηγηθούμε χρονολογικά την ιστορία του 1991. Δεν είναι απαραίτητα τα καλύτερα, είναι όμως ενδεικτικά του τί ακουγόταν από τα βασικά μέσα μουσικής ενημέρωσης της εποχής, το ραδιόφωνο, το MTV, την τηλεόραση, τα δισκάδικα και τις δανεικές TDK κασέτες. Είναι τα άλμπουμ που προκύπτουν από τα ατομικά μας ακούσματα αλλά και από το τί ήταν εμπορικό και δημοφιλές τότε - και προσέξτε πως άλλαζε η έννοια του εμπορικού μήνα με τον μήνα! Οι επιλογές αυτές είναι κυρίως λοιπόν βιωματικές, γι αυτό και ας μας συγχωρεθούν οι ελλείψεις/παραλείψεις. Σκοπός του άρθρου είναι η ιστορία του 1991 και το γράψαμε με στόχο να υπενθυμίσουμε (σε όσους το έζησαν) και να περιγράψουμε (σε όσους δεν το έζησαν) τη rock μαγεία εκείνης της χρονιάς, και τους λόγους οι οποίοι μας έκαναν να τη θεωρούμε τη σπουδαιότερη rock χρονιά μιας ολόκληρης γενιάς. [Α.Κ.]

1
Motorhead - "1916"
(21/1)
Motorhead - 1916
Η χρονιά μπήκε δυνατά με τους (ήδη από τότε) γερόλυκους του rock n' roll να παραδίδουν ένα ακόμα γνήσιο Motorhead δημιούργημα. Θυμάμαι ότι κάποιοι παλιοί οπαδοί γκρίνιαξαν λιγάκι για την μπαλάντα "Love Me Forever" και τους ενορχηστρωτικούς νεωτερισμούς, ακόμα κι αυτοί όμως γούσταραν το μελαγχολικό ομώνυμο και τους λοιπούς δυναμίτες. Το άλμπουμ πήγε καλά εμπορικά και οι Motorhead κέρδισαν μια υποψηφιότητα για Grammy, το "1916" κυρίως όμως διατηρούσε την αίγλη της σπουδαίας αυτής μπάντας, όσο κι αν σε έκανε να υποψιάζεσαι ότι μια αλλαγή από το υπέρ-ταχύ τους στυλ είναι προ των πυλών. Δυστυχώς, έμελλε να είναι το τελευταίο άλμπουμ του Philthy Taylor. Σήμερα το "1916" μοιάζει σαν ένα διαμαντάκι της δισκογραφίας τους, τότε άκουγες με δέος και σεβασμό. [Α.Κ.]
2
Queen - "Innuendo"
(5/2)
Queen - Innuendo
Σε μια εποχή με πληροφόρηση πολύ πιο δύσκολη σε σχέση σήμερα, οι Queen έφτιαξαν αυτό το άσμα τους χωρίς ο κόσμος να πάρει ακριβώς χαμπάρι ότι θα ήταν το κύκνειό τους. Από τότε πιο πολύ μπορώ να πω ότι θυμάμαι τα γεγονότα γύρω από τον θάνατο του ανυπέρβλητου Freddie Mercury, που έφυγε δυστυχώς νεαρός και ευτυχώς άφθαρτος, παρά τον ίδιο τον δίσκο. Ο οποίος, τελικά, είναι μάλλον από τους καλύτερους των Queen. Και αναριτιέμαι: αν είχαμε τη δυνατότητα να επιλέξουμε την τελευταία εικόνα με την οποία θα μας θυμούνται όταν αναπόφευκτα αφήσουμε αυτόν εδώ τον μάταιο κόσμο, υπάρχει κάποιος που να βρίσκει μια πιο ταιριαστή για έναν χαρακτήρα όπως ο Freddie, από το "The Show Must Go On"; [Π.Κ.]
3
Dinosaur Jr. - "Green Mind"
(19/2)
Dinosaur Jr. - Green Mind
Με την υπογραφή τους σε πολυεθνική αμέσως μετά το "Bug" οι Dinosaur Jr. είχαν την ευκαιρία να βγάλουν το αμερικάνικο alternative rock τους από τα ένδοξα γι" αυτό ‘80s και να το συστήσουν σε περισσότερο κόσμο. Με τα πλακώματα που τους έκαναν να ξαναμιλήσουν μετά από παραπάνω από δεκαετία, το "Green Mind" κατέληξε ουσιαστικά ένας solo δίσκος του J.Mascis. Παρ" όλα αυτά, είναι γεμάτο με τα στοιχεία που διακατείχαν τη μπάντα μέχρι τότε και πάει τον ήχο της λίγο παραπέρα. Οι πιασάρικες μελωδίες είναι φαινομενικά χαρούμενες, όμως τελικά αφήνουν μελαγχολική επίγευση. Οι κιθάρες του J.Mascis πάντα ήταν από τα δυνατά σημεία και παραμένουν κι εδώ: ο δίσκος έχει σολίδια. Παλιό, καλό, αμερικάνικο ανεξάρτητο rock. Bonus, το αυθεντικά ακραίο εξώφυλλο. [Π.Κ.]
4
R.E.M - "Out Of Time"
(12/3)
R.E.M - Out Of Time
Στην ιστορία των singles σε heavy rotation, λίγα τραγούδια μπορούν να κοντράρουν το "Losing My Religion". Επί σειρά μηνών έπαιζε παντού, από τα ασανσέρ και τα μπακάλικα μέχρι τα δελτία ειδήσεων. Πέραν όμως αυτού του αριστουργηματικού τραγουδιού, το "Out Of Time" ήταν το άλμπουμ που άνοιξε διάπλατα τις πόρτες της επιτυχίας για τους R.E.M και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού και, σιγά σιγά, το mainstream κοινό κατάλαβε ότι ήταν απλά ένα ακόμα πολύ καλό βήμα μιας εξαιρετικής πορείας - ίσως κάποιοι κατάλαβαν ότι και το "Low" ήταν εξίσου αριστουργηματικό με το πολυδιαφημισμένο του αδερφάκι. Μέσα σε μία πολύβουη rock χρονιά, το "Out Of Time" ήταν ίσως η πιο σοφή και καλλιεργημένη του φωνή. [Α.Κ.]
5
The Jesus Lizard - "Goat"
(15/3)
The Jesus Lizard - Goat
Ταπεινή μου άποψη είναι πως το "Goat" πρόκειται για μια από τις καλύτερες δουλειές, τόσο μουσικά όσο και ηχητικά, που υπογράφει ο τεράστιος Steve Albini από το σκαμπό της κονσόλας. Ο δεύτερος δίσκος των The Jesus Lizard βρίθει οργισμένων, επιθετικών και εμπνευσμένων riffs, με καθαρές παραμορφώσεις και με μπασογραμμές στην πρώτη γραμμή. Τα φωνητικά του David Yow εκπέμπουν άλλοτε υπερένταση, άλλοτε οργή, ενίοτε ακόμα και ειρωνία και σίγουρα χρωματίζουν χαρακτηριστικά τα διάφορα σημεία στα τραγούδια. Εκπληκτική είναι και η κιθαριστική δουλειά του Duane Denison. Σε ένα είδος μουσικής που απέχει πολύ από το να θεωρηθεί εμπορικό, οι Αμερικανοί κατάφεραν μέσα σε μισή περίπου ώρα να τα πούνε όλα με έναν δίσκο αναφοράς για το post-hardcore. [Π.Κ.]
6
Mr. Big - "Lean Into It"
(26/3)
Mr. Big - Lean Into It
Ας συμφωνήσουμε στο ότι το "To Be With You" είναι ένα από τα πιο cheesy rock τραγούδια που έγιναν ποτέ Νο1 στο Billboard, το είδος του τραγουδιού που το καλοκαίρι του 91 τραγουδιόταν από 10χρονα παιδιά. Μας πήρε λίγο καιρό να καταλάβουμε ότι οι Mr. Big ήταν μια μπάντα απίστευτων παικταράδων που, προφανώς ήθελαν να βελτιώσουν το μηνιάτικο τους, αλλά και να συνειδητοποιήσουμε ταυτόχρονα ότι το "Lean Into It" δεν ήταν καθόλου μα καθόλου κακό άλμπουμ. Οι Mr Big ήταν μια πολύ φινετσάτη μπάντα σε σχέση με το υπόλοιπο glam/hard rock ρεύμα της εποχής, εκείνη η χρονιά ήταν η χρονιά τους κι ίσως να εκτοξεύονταν ακόμα περισσότερο τα επόμενα χρόνια, αν δεν ερχόταν ποτέ το φθινόπωρο του Seattle. [Α.Κ.]
7
Sepultura - "Arise"
(2/4)
Sepultura - Arise
Εκείνον τον Απρίλη, οι μεταμεσονύκτιες προβολές του Headbanger's Ball απέκτησαν ένα άγριο, εξωτικό άρωμα. Σοκ και δέος συνόδευαν την ακρόαση του "Arise" και παρά το γεγονός ότι το thrash metal ήταν πολύ δημοφιλές εκείνα τα χρόνια, το τέταρτο άλμπουμ της παρέας από το Belo Horizonte υπονοούσε ότι μια νέα εποχή ανέτειλε και για το extreme metal της νέας δεκαετίας. Το "Arise" έκανε τεράστιο θόρυβο για μη-εμπορικό άλμπουμ, ανάγκασε τα Melody Maker και NME να ασχοληθούν, πλασαρίστηκε στο αμερικανικό billboard, άνοιξε τον δρόμο για την παγκοσμιοποίηση της μεταλλικής αγοράς και έμεινε στην ιστορία ως λαμπρό metal classic. Καθόλου άσχημα. [Α.Κ.]
8
Lenny Kravitz - "Mama Said"
(2/4)
Lenny Kravitz - Mama Said
Ο δεύτερος δίσκος του Lenny Kravitz είναι σε έναν βαθμό ένας δίσκος χαρμολύπης. Από τη μία η καριέρα του περίμενε να απογειωθεί με τον διάδοχο του επιτυχημένου ντεμπούτου "Let Love Rule", από την άλλη ο καθένας μας μάλλον θα καταθλιβόταν αν έχανε από δίπλα του τη Lisa Bonet. Πολλές φορές αυτές οι καταστάσεις προσωπικής πίεσης και θλίψης μπορούν, ίσως παραδόξως φαινομενικά, να τροφοδοτήσουν τη δημιουργικότητα και να συμβάλουν στον καλλιτεχνικό οίστρο κι εδώ έχουμε μια τέτοια περίπτωση. Ο «πολύς» Slash έπαιξε σε δυο κομμάτια ομορφαίνοντάς τα, ο Yogi Berra βάφτισε, προφανώς εν αγνοία του, το υπέροχο "It Ain"t Over Till It"s Over" και ο Lenny έκανε ένα αποφασιστικό και στιβαρό δεύτερο βήμα για το χτίσιμο μιας καριέρας που απολαμβάνει ακόμα. [Π.Κ.]
9
Temple Of The Dog - "Temple Of The Dog"
(16/4)
Temple of the Dog - Temple Of The Dog
Μνημειώδης δίσκος από την αφρόκρεμα του Seattle. Το πόση μουσική είχαν όλοι αυτοί στα κεφάλια τους εκείνη τη χρονιά, ακόμα δεν το έχω καταλάβει, κι ας έχουν περάσει τριάντα χρόνια. Πρακτικά μιλάμε για μια συνεργασία Pearl Jam και Soundgarden πριν ακόμα κυκλοφορήσουν "Nevermind", "Ten", "Badmotorfinger" και λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις, η οποία θα εξαργυρωνόταν μετά την επιτυχία τους. Ο ευαίσθητος, όπως δυστυχώς αποδείχτηκε, Chris Cornell έχασε τον αγαπημένο του συγκάτοικο Andrew Wood από ναρκωτικά και έγραψε μουσική προς τιμήν του. Τα συναισθήματα υπό το κράτος των οποίων συνέθεσε τον δίσκο εξωτερικεύονται αυτούσια και τα τραγούδια ακούγονται σαν θλιμμένες ελεγείες και επ’ ουδενί μελό. Παρεμπιπτόντως, το "Hunger Strike" αποτελεί την πρώτη major εμφάνιση του Eddie Vedder στη μουσική βιομηχανία. [Π.Κ.]
10
Primus - "Sailing The Seas Of Cheese"
(14/5)
Primus - Sailing The Seas Of Cheese
Το δεύτερο άλμπουμ των Primus δεν βρίσκεται σε αυτό το αφιέρωμα επειδή έκανε τρομερή επιτυχία - θα λέγαμε ότι στην Ελλάδα του 91 τους ήξεραν μόνο ελάχιστοι, ψαγμένοι ακροατές. Αντίθετα, κέρδισε το κοινό και την αναγνώριση του σε βάθος χρόνου. Είναι όμως ένα έξοχο δείγμα του πόσα πράγματα συνέβαιναν στο rock της εποχής και του πως, ανάμεσα στα indie, metal, punk και alternative τεκταινόμενα, υπήρχε χώρος για την εκ νέου ανάσταση του πνεύματος του θείου Frank. Ο Les Claypool αναδυόταν από το underground ως νέος μικρός θεός, επαναπροσδιορίζοντας τη βιρτουοζιτέ μέσα από την ιδιοφυία και το χιούμορ και οι Primus ήταν εκεί και άλλαζαν τα πράγματα, έστω κι αν ο κόσμος δεν το καταλάβαινε ακόμα. [Α.Κ.]
11
Electronic - "Electronic"
(28/5)
Electronic - Electronic
Ως συνεργασία δύο «ιερών τεράτων» της Βρετανίας και με το "Getting Away With It" ήδη στις πλάτες τους ως single από το 1989, το ντεμπούτο των Electronic έκανε έναν ψιλοχαμό όταν κυκλοφόρησε. Λέγε με και "hype", παλιά τους τέχνη κόσκινο στο Νησί, άλλωστε. Η αλήθεια πάντως είναι ότι ο Sumner και ο Marr καταφέρανε να συνδυάσουνε πολύ ωραία τις επιρροές που έφερε ο καθένας τους (από Joy Division, Smiths και New Order, όχι τίποτα τυχαίους) με τη χορευτική τάση που άνθιζε εκείνη την εποχή στην πόλη τους το Manchester και να βγάλουν έναν μεστό δίσκο. Με προσήλωση στην ηχητική λεπτομέρεια και με εξαιρετική pop μαεστρία και δεξιοτεχνία μας δίνουν διαμαντάκια όπως το "Get The Message" και το "Tighten Up". [Π.Κ.]
12
Skid Row - "Slave To The Grind"
(11/6)
Skid Row - Slave To The Grind
Ή αλλιώς, η δισκάρα που τα hard rock ακροατήρια δεν πρόλαβαν να χαρούν αρκετά. Οι Skid Row στο "Slave To The Grind" τα είχαν όλα: τραγουδάρες, παικταράδες, πωλήσεις, αλητεία, την εύνοια της βιομηχανίας, τον τραγουδιστή-ονείρωξη που τρύπωσε μέχρι και στη "Μανίνα". Τους έλειψε μόνο η τύχη: αυτό το φανταστικό άλμπουμ σχεδόν συνέπεσε με τους Metallica και τους Guns N' Roses, το καλοκαίρι όμως πέρασε με το "Monkey Business" να ακούγεται στη διαπασών. Ίσως σε έναν εναλλακτικό χωροχρόνο οι Skid Row να γίνονταν ακόμα πιο τεράστιοι, για τους φίλους του hard rock όμως το "Slave To The Grind" έμεινε παντοτινό πετράδι κι ο ήχος του ένα τεκμήριο της ενδιάμεσης εποχής ανάμεσα στο ‘80s hair metal και τα εναλλακτικά '90s. [Α.Κ.]
13
Van Halen - "For Unlawful Carnal Knowledge"
(18/6)
Van Halen - For Unlawful Carnal Knowledge
Η διχόνοια ανάμεσα στους υποστηρικτές του David Lee Roth και του Sammy Hagar κρατούσε ακόμα. Λίγο πριν γυρίσει η σελίδα του hard rock, οι Van Halen ακόμα ήταν ένα τεράστιο όνομα και το ένατο τους άλμπουμ καρφώθηκε στο Νο1 και κέρδισε το Grammy εκείνης της χρονιάς, παρά τις μέτριες κριτικές που το συνόδευαν. Σήμερα μάλλον λίγοι θυμούνται αυτόν τον δίσκο, τότε όμως ήταν μια σπουδαία κυκλοφορία κι αποτέλεσε μάλλον τον τελευταίο δίσκο παλαιάς '80s κοπής που είχε τόση αίγλη. Ενδιαφέρον έχει ότι οι Van Halen διάλεξαν τον «προκλητικό» τίτλο ως αντίδραση στη λογοκρισία της εποχής κι ότι λίγους μήνες μετά η επανάσταση τους έμοιαζε ακίνδυνη σαν γροθιά νεογνού. [Α.Κ.]
14
Tom Petty & The Heartbreakers - "Into The Great Wide Open"
(2/7)
Tom Petty & The Heartbreakers - Into The Great Wide Open
Γλυκαμένος μάλλον από τη μεγάλη επιτυχία του "Full Moon Fever", ο Petty εμπιστεύτηκε και πάλι τον Jeff Lynne (των E.L.O.) για να συνεργαστούνε, με αποτέλεσμα άλλον έναν ποιοτικότατο δίσκο στα γνωστά υψηλά standards του. Αυτή τη φορά, και με το όνομα των Heartbreakers στη μαρκίζα. Η συγκεκριμένη περίοδος ήταν πολύ δημιουργική για τον Petty και δεν τον διατήρησε απλώς στην επικαιρότητα, αλλά του αύξησε και το ακροατήριο. Το "Learning To Fly", που ήταν το πρώτο χρονικά single, έγινε και η μεγαλύτερη επιτυχία του. Στο ομώνυμο video clip είδαμε τον νεανία τότε Johnny Depp να ζει την άνοδο και την πτώση ενός rock ειδώλου μέσα σε λίγα λεπτά, σε έναν ρόλο τελικά αναπάντεχα προφητικό για την ίδια του τη ζωή. [Π.Κ.]
15
Metallica - "Metallica"
(12/8)
Metallica - Metallica
Η φράση «στόχευσε τον ουρανό και θα φτάσεις στο ταβάνι, στόχευσε το ταβάνι και θα μείνεις στο πάτωμα» είναι μια από τις πιο χαρακτηριστικές που έχει πει ο Bill Shankly. Οι Metallica διαχρονικά εμπιστεύτηκαν τους κατάλληλους ανθρώπους που θα τους συνεπικουρούσαν στο σχέδιό τους να γίνουν το μεγαλύτερο συγκρότημα στον κόσμο, που ήταν ο στόχος τους από την αρχή της καριέρας τους. Εκείνο το καλοκαίρι έκαναν το τελευταίο ...μίλι για την κατάκτηση της κορυφής. Η συνταγή για τον πολυαναμενόμενο νέο δίσκο τους είχε την άποψη του Bob Rock στην κονσόλα, την έμπνευση στο κόκκινο και την εργασιακή αφοσίωση πιστών θρησκευτικής αίρεσης. Το αποτέλεσμα; Απλά και ξάστερα, ο δίσκος που έβαλε τον σκληρό ήχο μέσα στα σπίτια. Μαζί και στα δικά μας. [Π.Κ.]
16
Mr. Bungle - "Mr Bungle"
(13/8)
Mr. Bungle - Mr Bungle
Όπως και στην περίπτωση των Primus, το ντεμπούτο των Mr Bungle ερχόταν από ένα άλλο μουσικό σύμπαν. Με τον John Zorn στην παραγωγή - καθόλου τυχαία - οι Mr Bungle εισήγαγαν έναν μάλλον πρωτάκουστο συνδυασμό ήχων κι επιρροών, σμιλεύοντας έναν πειραματικό rock κόσμο που ήταν πολύ μπροστά από την εποχή του. Το 1991 δεν νομίζω να τους ανέφερε ποτέ και κανένας, ως κάτι περισσότερο από το project του Patton και παραμένει απορίας άξιο πως ένα τέτοιο άλμπουμ κυκλοφόρησε από τον κολοσσό Warner. Το άλμπουμ είχε φυσικά πολύ μικρή αποδοχή τότε, τίποτα όμως δεν το εμπόδισε να αναδειχτεί σταδιακά σε ένα all time classic, κάνοντας μουσικούς όπως τον Mike Portnoy να το συγκαταλέγουν στα καλύτερα prog άλμπουμ όλων των εποχών. [Α.Κ.]
17
Pearl Jam - "Ten"
(27/8)
Pearl Jam - Ten
Έχει συχνά χαρακτηριστεί ως ένα από τα καλύτερα rock ντεμπούτα όλων των εποχών κι αδυνατούμε να διαφωνήσουμε. Αυτό που έχει ενδιαφέρον για όσους δεν ήταν ενεργοί ακροατές το 1991 είναι ότι το "Ten" δεν έκανε αμέσως μεγάλη επιτυχία, αντίθετα ο περισσότερος κόσμος το ανακάλυψε μετά το "Nevermind", κι όταν το MTV σταμάτησε να προβάλλει οτιδήποτε δεν προερχόταν από το Seattle. Οι Pearl Jam όμως ήταν ένα άλλο φρούτο και το "Ten" ένα λυρικό αριστούργημα που πάντα ασφυκτιούσε κάτω από τον όρο grunge. Πιθανολογούμε ότι θα γραφόταν στη rock ιστορία ακόμα κι αν δεν το ευνοούσαν οι τάσεις της εποχής, γιατί τέτοια είναι η δύναμη των υπέροχων τραγουδιών του. [Α.Κ.]
18
Slowdive - "Just For A Day"
(2/9)
Slowdive - Just For A Day
Η πρώτη μεγάλη κυκλοφορία των Slowdive στέκεται στην πιο dreamy πλευρά και αποτελεί τον πόλο του shoegaze που ορθώνει ένα πιο συναισθηματικό ανάχωμα απέναντι στην ακατέργαστη ορμή των έτερων σπουδαίων, My Bloody Valentine. Μπορεί σήμερα να ακούγεται ίσως λίγο ερασιτεχνικό ηχητικά, όμως είναι αιθέρια ατμοσφαιρικό, γεμάτο με υπνωτιστικούς ρυθμούς και εμφορείται από τα πολύ ωραία φωνητικά των Rachel Goswell και Neil Halstead. Τα φωνητικά αποτελούν τη θηλυκή και την αρσενική έκδοση της ίδιας ευαισθησίας, που υπάρχει διάχυτη σε κομμάτια όπως το "Celia"s Dream", το "Ballad Of Sister Sue" ή το "Erik's Song". Ανακάλυψη και αυτοί του γάτου Alan McGee και κατ" επέκταση μουσικό προϊόν της Creation Records. Η προτίμηση στα ελληνικά ονόματα εμφανίστηκε στους επόμενους δίσκους τους. [Π.Κ.]
19
Guns N' Roses - "Use Your Illusion I & II"
(17/9)
Guns N' Roses - Use Your Illusion I & II
Μετά από έναν μήνα που ακούγαμε το "You Could Be Mine" όλη μέρα, αγόρασα το Illusion II σε κασέτα, τη μέρα που κυκλοφόρησε, από το βιντεοκλάμπ της γειτονιάς μου. Την πρώτη μέρα πρέπει να άκουσα το "Civil War" πενήντα φορές και πήρε μια βδομάδα να ακούσω όλη την α' πλευρά. Μέσα σε 2 βδομάδες είχα ένα πελώριο ραφτό με όπλα και τριαντάφυλλα στην πλάτη του μπουφάν μου, προκαλώντας νεύρα στους μεγαλύτερους μακρυμάλληδες. Στις 17 Σεπτεμβρίου 1991 έγινα συνειδητός hardrockάς/μεταλλάς κι ο κόσμος άλλαξε για πάντα. Το βιωματικό αυτό παραλήρημα θα ήταν ανούσιο αν δεν είχε συμβεί σε άπειρους ακόμα ανθρώπους σαν εμένα. Αν ήσουν εκεί, μπορεί και να με νιώσεις. Guns and fuckin' roses. [Α.Κ.]
20
Ozzy Osbourne - "No More Tears"
(17/9)
Ozzy Osbourne - No More Tears
Ο Ozzman και το επιτελείο του πάντα είχαν τη «μύτη» (όχι σχόλια παρακαλώ...) για να βρίσκουν τρομερούς κιθαρίστες για το προσωπικό του σχήμα. Στα τέλη των '80s ξετρύπωσαν λοιπόν τον νοτιόβλαχο από το New Jersey, τον έβαλαν να ζεσταθεί στο "No Rest For The Wicked" και εδώ είχε έρθει η ώρα να κεντήσει. Ήταν ακόμα μια εποχή που ο Ozzy φαινόταν για τους γονείς μας άκρως επικίνδυνος ως δυνητική κακή επιρροή για να δίνουμε σατανιστές ή ναρκομανείς. Μουσικά όμως, μας σερβίρει ντεμέκ σκληράδα στο "Desire", απολαυστική μπασογραμμή στο "No More Tears", σύμπραξη με Lemmαρο στο "Hellraiser", μπαλάντα για τις μανάδες μας στο "Mama, I"m Coming Home". Νομίζω πως η Ιστορία έδειξε ότι αυτό ήταν το τελευταίο πραγματικά μεγάλο του album. [Π.Κ.]
21
Bryan Adams - "Waking Up The Neighbours"
(23/9)
Bryan Adams - Waking Up The Neighbours
Συνυπολογίζοντας τον ρόλο που είχε το MTV εκείνη την εποχή στη διάδοση της μουσικής και την τρομακτική επιτυχία της ταινίας του Kevin Costner για τον Ρομπέν των Δασών, καταλαβαίνει κανείς ότι ο βομβαρδισμός μας με το "(Everything I Do) I Do It For You" (παρεμπιπτόντως, 650 εκατομμύρια προβολές στο youtube) ήταν ανελέητος και τα αθώα όνειρα μέσα στα παιδικά μας μυαλά πήγαιναν κι έρχονταν. Παρότι στριμωγμένος ανάμεσα σε κυκλοφορίες-μεγαθήρια, αυτός ο δίσκος κατάφερε με τον πιο εμπορικό του ήχο να κάνει τον Bryan Adams εντελώς household name. Κι επειδή έχω ένα μικρό κόλλημα με τους παραγωγούς, που το απέκτησα λίγο μεγαλύτερος, το όνομα του Robert "Mutt" Lange πίσω από την κονσόλα αλλά και σε ορισμένα credits εγγυάται την ακουστική αρτιότητα του αποτελέσματος. [Π.Κ.]
22
Primal Scream - "Screamadelica"
(23/9)
Primal Scream - Screamadelica
Γινόντουσαν πραγματάκια τότε από την Creation Records, δεν μπορώ να πω. Ανάμεσα σε εκστατικά μουσικά μου ντελίρια ύστερα από διαδοχικές ακροάσεις δίσκων των Primal Scream, είναι πολλές πια οι φορές που μονολογώντας έχω ισχυριστεί φωναχτά ότι είναι το σπουδαιότερο βρετανικό συγκρότημα των ’90s. Με το που μπήκε η δεκαετία, οι Σκωτσέζοι ντύθηκαν για πρώτη φορά χαμαιλέοντες και έβαλαν μπουρλότο στα decks τόσο των rock όσο και των χορευτικών clubs. Πάρε "Loaded", πάρε "Movin' On Up", πάρε "Higher Than The Sun", κι αν σταματήσεις να χορεύεις, τρύπα μου τη μύτη. Με αυτόν τον δίσκο από «άλλο ένα συγκρότημα», ανέβηκαν στην κατηγορία των μεγάλων. Λίγα μόλις χρόνια αργότερα, η funky, rock 'n' roll στροφή θα ήταν σχεδόν 180 μοιρών και απολύτως ευπρόσδεκτη. [Π.Κ.]
23
Nirvana - "Nevermind"
(24/9)
Nirvana - Nevermind
Όλο αυτό το αφιέρωμα, χωρίζεται σε δίσκους προ και μετά το "Nevermind" και τί να πούμε που δεν έχει ήδη ειπωθεί; Σαν το ξίφος του Αλέξανδρου πάνω στον Γόρδιο Δεσμό, το άλμπουμ με το τσουτσουνάκι στο εξώφυλλο άλλαξε με τη μία τα πάντα, από τη μια μέρα στην άλλη. Θυμάμαι ότι οι Έλληνες μεταλλάδες το μισούσαν βαθιά (τους πήρε 3-4 χρόνια να παραδεχτούν ότι τους αρέσει), θυμάμαι ότι το έπαιζε μέχρι και το Club Mercedes, ότι το τραγουδούσαν όλοι, από τύπους με μοικάνες μέχρι τη γιαγιά μου, κι ότι ξαφνικά όλες οι δισκοθήκες γίνονταν λίγο πιο μπλε. Φυσικά, ελάχιστα rock άλμπουμ σήκωσαν στις πλάτες τους τόσο μύθο, και αυτό συνέβαινε - αν είναι δυνατόν! - από την πρώτη μέρα. [Α.Κ.]
24
Soundgarden - "Badmotorfinger"
(24/9)
Soundgarden - Badmotorfinger
Ναι, κοιτάξτε, υπάρχουν και όρια στην αντικειμενικότητα: το "Badmotorfinger" είναι για τον γράφοντα ένα από τα σπουδαιότερα rock άλμπουμ ever - για χάρη του παραλίγο να φάω ξύλο από ένθερμους ντεθμεταλλάδες, ενώ αγόραζα το t-shirt στο Rock City της Σωκράτους! Όπως και το "Ten", έφτιαξε τον μύθο του μέσα σε κλίμακα μηνών και σίγουρα βοηθήθηκε πολύ από την έκρηξη του "Nevermind", έχτισε όμως το δικό του κοινό, μια και μουσικά ήταν πολύ πιο δύσκολο να τοποθετηθεί. Στο MTV ξεκίνησε ως metal άκουσμα στη νυχτερινή ζώνη και, για λίγο, ο κόσμος μίλαγε για το "Jesus Christ Pose" σαν το τραγούδι με τους ανάποδους σταυρούς και τα κρεμασμένα κοτόπουλα. Σύντομα, όλοι καταλάβαμε ότι οι Soundgarden είναι κάτι πολύ, πολύ, πολύ παραπάνω. [Α.Κ.]
25
Red Hot Chili Peppers - "Blood Sugar Sex Magik"
(24/9)
Red Hot Chili Peppers - Blood Sugar Sex Magik
Έχοντας για πρώτη φορά την ίδια σύνθεση για δεύτερο διαδοχικό δίσκο, οι Peppers καταφέρνουν να ξεπεράσουν την τοπική σκηνή του Los Angeles και, με όχημα το MTV, να φτάσουν μέχρι ...παντού. Το ασπρόμαυρο video clip του "Give It Away" με τις τέσσερεις Πιπεριές να χορεύουν σαν τρελές, και να ήθελες να μην το δεις, δεν μπορούσες, μιας και έπαιζε συνέχεια. Το "Under The Bridge" δεν υστέρησε ιδιαιτέρως στα διάφορα κανάλια διάδοσης της μουσικής. Τα πιασάρικα singles έσπρωξαν εμπορικά τον δίσκο στο έπακρο. Το "Blood Sugar Sex Magik" είναι πολύ ωραία ισορροπημένο ανάμεσα στο επιθετικό funk των παλιότερων χρόνων (κλίνει λίγο περισσότερο εκεί) και τον εμπορικό ήχο που μάλλον επιδίωξαν και τελικά πέτυχαν. Δίσκος που εκτόξευσε το συγκρότημα, αλλά «έκαψε» τον καταλυτικό Frusciante.
26
Savatage - "Streets: A Rock Opera"
(4/10)
Savatage - Streets: A Rock Opera
Το "Streets" συμπύκνωσε το όραμα των Savatage και του Paul O"Neill, αποτέλεσε σημαντική κυκλοφορία στον χώρο του metal τη χρονιά που βγήκε και άξιο διάδοχο του "Gutter Ballet". Ακούγοντάς το και πάλι τόσα χρόνια μετά, καταλαβαίνω πώς ένας νεαρός ακροατής μπορεί να ξεκινήσει μια σχέση αγάπης και ταύτισης με τους Savatage μέσω του συγκεκριμένου δίσκου. Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο έργο, με «μεγάλα» τραγούδια όπως το "Believe", το "Jesus Saves" και το "Ghost In The Ruins", με την εκτελεστική αρτιότητα να έχει σύμβολο τον αδικοχαμένο Criss Oliva, με συναίσθημα και φορτισμένους στίχους. Επιτρέψτε μου την υπερβολή, αλλά ίσως τελικά αυτός να ήταν ο πρώτος δίσκος των Trans-Siberian Orchestra, απλώς τότε ήταν πολύ νωρίς για να το φανταστούμε ή να το καταλάβουμε. [Π.Κ.]
27
Death - "Human"
(18/10)
Death - Human
Ναι, ξέρω, τι δουλειά έχει εδώ ένα death metal άλμπουμ; Οι Death ήταν ήδη η σημαντικότερη μπάντα στο ιδίωμα της, ο τέταρτος όμως δίσκος τους ήταν μια δουλειά που (μαζί με μερικούς ακόμα) πήρε το genre από το χεράκι και το οδήγησε στη νέα χιλιετία. Ο προοδευτικός κι έντεχνος χαρακτήρας του "Human" έμοιαζε σαν να βάλθηκε μόνος του να ενηλικιώσει όλο τον χουλιγκανισμό των 80s και να προσδώσει ένα καινούριο ήθος σε όλο το extreme metal. Πολύ πριν έρθουν οι Tool, το βίντεο του "Lack Of Comprehension" ροκάνιζε το εφηβικό μας μυαλό με την ιδέα ότι «εδώ υπάρχει ψωμί», κάτι που δεν καταλαβαίνουμε ακόμα. Τεράστιος δίσκος από ένα τιτάνιο line up ανθρώπων και μουσικών. [Α.Κ.]
28
Fates Warning - "Parallels"
(29/10)
Fates Warning - Parallels
Με τον αρχοντικά λιτό Mark Zonder να πλουτίζει με το αριστουργηματικό του παίξιμο για δεύτερο δίσκο τους, οι Fatez Warning τραβάνε μπροστά στον δρόμο που είχαν αρχίσει να χαράσουν ήδη από το "Perfect Symmetry". Ουσιαστική, κυριολεκτική προοδευτική μουσική χωρίς καθόλου μινάρισμα, με κάθε νότα, κάθε στίχο, κάθε χτύπημα στα τύμπανα να έχει σημασία και να προσδίδει στο τελικό αποτέλεσμα, το οποίο είναι οκτώ τραγουδάρες η μία καλύτερη από την άλλη. Άσε που μας συστήσανε και τον LaBrie, που έκανε δεύτερα φωνητικά στο "Life In Still Water"! Πρόσφατα, τη μέρα που έβαλα να ακούσω 1-2 κομμάτια που είχα κατά νου για να επιλέξω για τη λίστα μας, απλώς κατέληξα να ακούσω τρεις φορές ολόκληρο τον δίσκο. Φταίω; Δε φταίω... [Π.Κ.]
29
My Bloody Valentine - "Loveless"
(4/11)
My Bloody Valentine - Loveless
Όπως συνέβη και με τους Slowdive, τότε δεν ήμασταν αρκετά μεγάλοι ούτε οι εποχές μας ευνοούσαν για να έχουμε πρόσβαση σε τέτοιους δίσκους όταν «συνέβαιναν». Κάλλιο αργά, παρά ποτέ όμως. Το διαχρονικό διαμάντι "Loveless" είναι πιστεύω το δημιούργημα για το οποίο ο Kevin Shields θα πρέπει να αισθάνεται πιο περήφανος. Οι παχειές, παραμορφωμένες μέχρι τελικής πτώσης κιθάρες του και τα αισθαντικά, ταξιδιάρικα φωνητικά της Bilinda Butcher δημιουργούν μια μοναδική, καταπληκτική ατμόσφαιρα εξ" αρχής. Τα χαρακτηριστικά εφέ και η ένταση στα κιθαριστικά μέρη που ξυρίζουν, αλλά και το γεγονός ότι τα φωνητικά βρίσκονται σχετικά πίσω στη μίξη, έχουν ως αποτέλεσμα ίσως τον ορισμό του shoegaze ήχου (κυρία μου). Απίθανος δίσκος που σημάδεψε μια ολόκληρη σκηνή και φέρει τη σφραγίδα της μυθικής Creation. [Π.Κ.]
30
U2 - "Achtung Baby"
(19/11)
U2 - Achtung Baby
Οι U2 ήταν ήδη ένα πολύ δημοφιλές συγκρότημα, λίγα όμως γκρουπ στην ιστορία μπόρεσαν να πιάσουν το πνεύμα της αλλαγής της εποχής και να εξελιχτούν όπως έκαναν στο "Achtung Baby" - κατά τη γνώμη μου, στον με διαφορά καλύτερο δίσκο τους. Κάποιοι «κακοήθεις» θα έλεγαν ότι ο Brian Eno και ο Daniel Lanois στην παραγωγή έκαναν θαύματα και έκαναν τους U2 από αγόρια, άνδρες. Σύμφωνος με αυτήν την άποψη, θεωρώ το "Achtung Baby" ως ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της μουσικής παραγωγής, αλλά για να τα λέμε και όλα, είχε μέσα μόνο κομματάρες. Οι U2 είχαν πια προσεδαφιστεί στο παρόν της μουσικής και μέσα σε γενική αποδοχή ήταν έτοιμοι να κατακτήσουν τα πάντα, μέσα σε απόλυτο superstardom. [Α.Κ.]

Θα πει κανείς, πού είναι το "Spiderland" των Slint, πού είναι το "White Light from the Mouth of Infinity" των Swans, , πού είναι το "Bullgod" των Melvins, πού είναι το "Roll The Bones" των Rush, πού είναι το "Bandwagonesque" των Teenage Fanclub, πού είναι το "Uncle Anesthesia" των Screaming Trees (καλά, αυτό 2-3 θα το πούμε μόνο!), πού είναι το "0+2=1" των NoMeansNo, πού είναι το ένα, πού είναι το άλλο. Όλα τα προαναφερόμενα, μαζί με άλλα πολλαπλάσια, διαπεράσανε το μυαλό μας καθώς σκαρώναμε τούτο εδώ το αφιέρωμα. Όπως είπαμε και στον πρόλογο όμως, αυτό που θελήσαμε δεν ήταν να διεκδικήσουμε μια αυθεντία επί των «καλύτερων» δίσκων εκείνης της χρονιάς. Ήταν να αναδείξουμε την πολυσυλλεκτικότητα των ποιοτικών κυκλοφοριών στον ευρύτερο χώρο της rock μουσικής και τη διαχρονικότητα πάρα πολλών από αυτές. Οι οποίες σε έναν γερό βαθμό έτυχε να μας διαμορφώσουν προσωπικά ως ακροατές και να μας μείνουν ως παντοτινές αγάπες. Το ευτυχές έτος 1991 είναι το έτος που έκανε πάρα πολλούς από εμάς ροκάδες for life.

Spotify

1. Motorhead - "The One To Sing The Blues"
2. Motorhead - "1916"
3. Queen - "Innuendo"
4. Queen - "The Show Must Go On"
5. Dinosaur Jr. - "Puke + Cry"
6. Dinosaur Jr. - "Muck"
7. R.E.M - "Losing My Religion"
8. R.E.M - "Low"
9. The Jesus Lizard - "Seasick"
10. The Jesus Lizard - "South Mouth"
11. Mr. Big - "Alive And Kicking"
12. Mr. Big - "Voodoo Kiss"
13. Sepultura - "Dead Embryonic Cells"
14. Sepultura - "Altered State"
15. Lenny Kravitz - "Always On The Run"
16. Lenny Kravitz - "It Ain"t Over ‘til It"s Over"
17. Temple Of The Dog - "Say Hello 2 Heaven"
18. Temple Of The Dog - "Call Me A Dog"
19. Primus - "Here Comes The Bastards"
20. Primus - "American Life"
21. Electronic - "Getting Away With It"
22. Electronic - "Get The Message"
23. Skid Row - "Monkey Business"
24. Skid Row - "Quicksand Jesus"
25. Van Halen - "Poundcake"
26. Van Halen - "Runaround"
27. Tom Petty & The Heartbreakers - "Learning To Fly"
28. Tom Petty & The Heartbreakers - "Into The Great Wide Open"
29. Metallica - "Wherever I May Roam"
30. Metallica - "The God That Failed"
31. Mr. Bungle - "Squeeze Me Macaroni"
32. Mr Bungle - "Carousel"
33. Pearl Jam - "Jeremy"
34. Pearl Jam - "Garden"
35. Slowdive - "Celia"s Dream"
36. Slowdive - "Waves"
37. Guns N" Roses - "November Rain"
38. Guns N" Roses - "Civil War"
39. Ozzy Osbourne - "Mama, I"m Coming Home"
40. Ozzy Osbourne - "Hellraiser"
41. Nirvana - "Smells Like Teen Spirit"
42. Nirvana - "In Bloom"
43. Bryan Adams - "Can't Stop This Thing We Started"
44. Bryan Adams - "(Everything I Do) I Do It for You"
45. Primal Scream - "Movin" On Up"
46. Primal Scream - "Loaded"
47. Soundgarden - "Outshined"
48. Soundgarden - "Slaves And Bulldozers"
49. Red Hot Chili Peppers - "Give It Away"
50. Red Hot Chili Peppers - "Suck My Kiss"
51. Savatage - "Jesus Saves"
52. Savatage - "Believe"
53. Death - "Flattening Of Emotions"
54. Death - Lack Of Comprehension
55. Fates Warning - "The Eleventh Hour"
56. Fates Warning - "We Only Say Goodbye"
57. My Bloody Valentine - "I Only Said"
58. My Bloody Valentine - "Only Shallow"
59. U2 - "Until The End Of The World"
60. U2 - "The Fly"

  • SHARE
  • TWEET