«10»: Old School Σουηδικό Death Metal

Πριν από λίγο καιρό σας είχαμε παρουσιάσει το Beginners' Guide για τη σκηνή του Αμερικάνικου Death Metal. Ωστόσο, το death metal δεν περιορίστηκε μόνο στην Αμερική καθώς η Ευρώπη είχε και αυτή σημαντική συμβολή στην εξέλιξη του ήχου, προσφέροντας αν μη τι άλλο μεγάλες συγκινήσεις.

Η πιο αξιόλογη και σημαντική σκηνή επί ευρωπαϊκού εδάφους ήταν αναμφίβολα η σουηδική. Τα πρώτα συγκροτήματα έκαναν την εμφάνισή τους κάπου το 1986-'87. Μετρημένα στα δάκτυλα, αλλά γεμάτα πάθος, έψαχναν να βρουν τον ήχο που θα τους προσέδιδε μια ταυτότητα και θα τους έκανε να ξεχωρίσουν. Οι Obscurity, οι Mefisto, οι Nihilist ήταν κάποιες από αυτές τις μπάντες που άναψαν τις πρώτες σπίθες, πριν ξεσπάσει η φωτιά των επόμενων ετών.

Οι εξελίξεις στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '80 έδωσαν μεγάλη βοήθεια στους Σουηδούς, όπως επίσης η πνοή και η ώθηση που έδιναν τα αλλεπάλληλα δισκογραφικά χτυπήματα των μέγιστων Bathory.

Η σουηδική σκηνή την πρώτη περίοδο είχε κάποια συγκεκριμένα ηχητικά χαρακτηριστικά (σαν αυτά που αναφέρονται στις επιλογές που ακολουθούν), ενώ με τα χρόνια διαφοροποιήθηκε από εκείνες τις αρχικές διδαχές. Σε αυτό το αφιέρωμα εστιάζουμε στον πρωτογενή ήχο της σουηδικής death metal σκηνής και πιο συγκεκριμένα σε κυκλοφορίες μέχρι και το 1992. Είναι δεδομένο ότι από εκείνο το σημείο και μετά τα συγκροτήματα του χώρου όχι μόνο είχαν γίνει γνωστά σε ένα ευρύτερο κοινό, αλλά ορισμένοι από αυτούς άλλαξαν πορεία, ενώ παράλληλα κάποιοι άλλοι συμπατριώτες τους (βλ. η σκηνή του Gothenburg) θέλησαν να προσδώσουν λίγη περισσότερη μελωδία στον death metal ήχο της χώρας αυτής.

Επίσης θεωρείται δεδομένο ότι λόγω περιορισμών παρουσιάζονται (με όσο το δυνατόν χρονολογική σειρά κυκλοφορίας) μόνο δέκα άλμπουμ και ως εκ τούτου μένουν έξω κάποιοι άλλοι σημαντικοί δίσκοι της εποχής.

		10   Merciless - The Awakening (Deathlike Silence - 1990) Οι Merciless θα μπορούσαν και να μην υπήρχαν σε αυτό το αφιέρωμα, καθώς ο ήχος τους διαφέρει από το πρωτόλειο, παραδοσιακό death metal της χώρας τους. Ωστόσο, υπήρξαν ανέκαθεν μέλος της σκηνής και ενεπλάκησαν στη διαμόρφωση του ύφους της. Το "The Awakening" είναι ένα εξαιρετικό δείγμα ορμητικού, αφηνιασμένου και με ευφάνταστες ιδέες death / thrash. Χειμαρρώδεις συνθέσεις, mid tempo περάσματα, λυσσασμένα φωνητικά και πολλές ακόμα ομορφιές σε ωθούν σε ένα μέχρι τελικής πτώσης headbanging. Αδικήθηκαν και εγκλωβίστηκαν από το γεγονός ότι το ντεμπούτο τους κυκλοφόρησε από την Deathlike Silence, που τα επόμενα χρόνια στράφηκε σε μαυρομεταλλικές επιλογές. Η προσφορά τους αναγνωρίζεται από όλους τους σύγχρονούς τους και όχι μόνο. Αντώνης Κονδύλης
		9   Entombed - Left Hand Path (Earache - 1990) Το "Left Hand Path" είναι ένας από τους κορυφαίους death metal δίσκους όλων των εποχών και ο θεμέλιος λίθος για την εγχώρια σκηνή. Όλη η προεργασία και η ζύμωση που είχε προηγηθεί τα προηγούμενα δύο-τρία χρόνια στην τότε underground σκηνή της χώρας, απέκτησε υπόσταση με αυτό το άλμπουμ. Είναι ο δίσκος που όρισε το σουηδικό death metal με τον χαρακτηριστικό συμπαγή ήχο, τις τραχείς σαν αλυσοπρίονο κιθάρες, τα βορβορώδη φωνητικά του L.G. Petrov και συνολικά τη σαπίλα που περιέκλειε. Παράλληλα συμπαρέσυρε όλους τους υπόλοιπους, οδηγώντας σε διεθνή αναγνώριση μια χώρα η οποία μέχρι τότε δεν είχε κάποια ιδιαίτερη παράδοση όχι μόνο στον ακραίο χώρο, αλλά γενικότερα στο metal. Τα riff, οι ιδέες, η ατμόσφαιρα, ο ήχος, η αύρα, κάτω από την καθοδήγηση του σπουδαίου Nicke Andersson συνθέτουν ένα διαμάντι του ακραίου ήχου και όχι μόνο... Και όλα αυτά από μια παρέα κάποιων παιδιών που δεν ξεπερνούσαν τα 17-18 χρόνια. Αντώνης Κονδύλης
		8   Carnage - Dark Recollections (Necrosis Records - 1990) Δεν γίνεται να μην τοποθετήσουμε δίπλα από το "Left Hand Path" αυτόν εδώ τον δίσκαρο. Το μοναδικό full length άλμπουμ της μπάντας κυκλοφορεί το 1990 και καλουπώνει το σουηδικό death metal. Από τους πρώτους δίσκους που ηχογραφήθηκαν στα περίφημα Sunlight Studios φέρει την μπόχα από εκεί και εξαπολύει ένα αρχέγονο death metal παραλήρημα που τιμά τους thrash πατέρες, αγαπάει το grindcore ("Gentle Exhuming") και τέμνεται με τους Autopsy στα πεθαμένα σημεία. Με την διάλυση των Carnage, κάποια μέλη τους όπως ο Michael Amott και Matti Karki (κάτι μου θυμίζουν τα ονόματα) έπαιξαν μουσική στους Carcass και Dismember αντίστοιχα (πάλι κάτι μου θυμίζουν τα ονόματα). Ανυπολόγιστη η αξία αυτού του δίσκου, αντιστρόφως ανάλογη δυστυχώς με την δημοτικότητά του. Τόλης Δόσης
		7   Tiamat - Summerian Cry (CMFT Productions - 1990) Οι Tiamat (πρώην Treblinka) ήταν ανέκαθεν μια μπάντα διαφορετική. Ακόμα και στο ντεμπούτο τους διέφεραν. Tο "Summerian Cry" είναι ένα death metal άλμπουμ με (σε ένα βαθμό) black metal περίβλημα, όχι τόσο στον ήχο όσο στην ατμόσφαιρα καθώς εκπέμπει ένα felling πιο σκοτεινό και μυστηριακό, με τη συνοδεία μιας evil θεματολογίας, ενώ στο οπισθόφυλλο τα δύο μέλη φέρουν corpse paint. Τα φωνητικά του Edlund δεν εστιάζουν τόσο στη δύναμη, αλλά κυριαρχούνται από ένα μυστήριο. Παρά τις εμφανείς συνθετικές του αδυναμίες ο δίσκος παραμένει μέχρι και σήμερα ένα από τα σημεία αναφοράς για εκείνη την περίοδο. Η συνέχεια των Tiamat υπήρξε εντελώς διαφορετική και ακολούθησαν το όραμα του Johan Edlund για να οδηγηθούν σε άλλα ηχοτόπια. Η συναυλία τους τον Δεκέμβριο του 1993 στο ΑΝ club ήταν η μοναδική ευκαιρία που είχαμε να δούμε στην ώρα του ένα από τα συγκροτήματα της Σουηδικής σκηνής, έστω και μετά την κυκλοφορία του διαφορετικού, αλλά υπέροχου "Clouds". Αντώνης Κονδύλης
		6   Grotesque - Incantation (Dolores - 1990) Το "Incantation" αποτελεί μια από τις σημαντικότερες κυκλοφορίες για την πρώιμη Σουηδική σκηνή και αναμφίβολα ένα άλμπουμ μεγάλης ιστορικής και συλλεκτικής αξίας, ακόμα και αν δεν έχει την επίδραση και την φήμη άλλων σύγχρονών του κυκλοφοριών. Σε αυτό το άλμπουμ οι Σουηδοί καταφέρνουν τα συνδυάσουν τεχνικό παίξιμο, τραχύτητα και έναν πρωτόγονο ήχο που διαφέρει από την πλειονότητα, γιατί ήταν από τους λίγους που δεν ηχογραφήθηκαν στο ξακουστό Sunlight Studio. Τα μοναδικά φωνητικά του Tomas Lindberg, οι ογκώδεις κιθάρες του Kristian Wahlin (Necrolord), το πειστικό παίξιμο στα drums του Tomas Eriksson και το έρπον σκοτάδι, συνθέτουν ένα old school (μέχρι το κόκκαλο) διαμάντι. Δυστυχώς, λόγω εσωτερικών διαφωνιών για την μουσική τους κατεύθυνση, οι Grotesque δεν μπόρεσαν να μακροημερεύσουν και δεν προσέφεραν άλλο δίσκο. Από αυτούς προέκυψαν οι σπουδαίοι At The Gates και οι Liers In Wait ένα ακόμα συγκρότημα με επίσης μικρή διάρκεια ζωής. Αντώνης Κονδύλης
		5   Unleashed - Where No Life Dwells (Century Media - 1991) O Johnny Hedlund την κάνει από τους Nihilist οι οποίοι και διαλύονται (την μετέπειτα ιστορία την ξέρουμε) και φτιάχνει την δικιά του μπάντα τους Unleashed όπου και μεγαλουργεί. Το "Where Life Dwells" είναι το πρώτο full length άλμπουμ της μπάντας και θα αφήσει το στίγμα του στην νεοσύστατη τότε σουηδική death metal σκηνή(και όχι μόνο). Στακάτο, καθόλου στυλιζαρισμένο old-school death metal, που κάνει τα «απλά» πράγματα τέλεια. Πραγματικό κοπανηστήρι δεν σταματάει να απλώνει σουβλερά riffs μέχρι το τελευταίο του δευτερόλεπτο χωρίς να φοβάται να χτίσει βαρύγδουπα mid-tempo σημεία για να ανασάνει αλλά και πωρωτικά groov-άτα θέματα που ταιριάζουν γάντι. Η παραγωγή χωρίς να κουβαλά την χαρακτηριστική σουηδική χροιά είναι όσο βρώμικη πρέπει και αναδεικνύει έντεκα τον αριθμό, πραγματικά μεγαλειώδεις συνθέσεις. Τόλης Δόσης
		4   Dismember - Like An Ever Flowing Stream (Nuclear Blast - 1991) Ένα κομψοτέχνημα του death metal το οποίο σμιλεύει τον σουηδικό ήχο που ίδρυσαν οι Entombed και γράφει ιστορία. Είναι τρομακτική η ποιότητα των συνθέσεων πόσο μάλλον αν αναλογιστεί κανείς το νεαρό της ηλικίας τους. Τέτοια riff δεν γράφονται κάθε μέρα, συνδυάζουν thrash metal τραχύτητα και όγκο ενώ σε αρκετές περιπτώσεις θα κλείσουν το μάτι στη μελωδία συστήνοντας στο κοινό αυτόν τον trademark ήχο των Dismember που θα τους συνοδεύσει σε όλη την διάρκεια της τεράστιας καριέρας τους. Το "Dismembered" παραμένει μετά από τόσα χρόνια για τον γράφοντα ένα από τα καλύτερα death metal τραγούδια, στο οποίο -όπως και σε όλoν τον δίσκο- παίζει τα καταπληκτικά lead και solo ο «πατέρας» Nicke Andersson, απογειώνοντας το ούτως ή άλλως αριστουργηματικό αυτό άλμπουμ. Τόλης Δόσης
		3   Grave - Into The Grave (Century Media - 1991) Το σκοτάδι απλώνεται νωρίς, αμέσως μόλις το "Deformed" αναδύεται από τον βούρκο και θα συνεχιστεί μέχρι και το τέλος αυτού του καταπληκτικού δίσκο, στο οποίο οι Grave έδωσαν τα διαπιστευτήριά τους μετά από μια σειρά demo και split. To χαοτικό, μουντό παραλήρημά τους, μυρίζει νεκροταφείο στο οποίο πρέπει να έπαιζαν όταν ήταν μικροί κάνοντας το death metal τους παράδειγμα σκατοψυχιάς. Μια σειρά από thrash-y, θανατηφόρα riff αναλαμβάνουν το ρόλο του ξεναγού σε αυτόν τον τρισκατάρατο κόσμο και έχουν για παρέα την υπέρ-brutal φωνή του αρχηγού της μπάντας, Ola Lindgren ο οποίος δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας. Οι Grave με αυτόν τον δίσκο ο οποίος διαφοροποιείται σε έναν βαθμό ηχητικά από αυτούς της Στοκχόλμης, έπαιξαν αυτό το death metal που θα αντιγραφεί-αναπαραχθεί κατά κόρον και αυτό είναι ακόμα ένα στοιχείο που δείχνει την τεράστια αξία του. Τόλης Δόσης
		2   Therion - Beyond Sanctorum (Active Records - 1992) Μια χαρά είναι τα οπερετικά τερτίπια των Therion και ενίοτε τους έχουν οδηγήσει στην κυκλοφορία εξαιρετικών δίσκων, αλλά το βάρος του λερωμένου ποινικού τους μητρώου θα είναι για πάντα δυσβάσταχτο. Ο λόγος; Το Beyond Sanctorum. Το άλμπουμ κυκλοφόρησε το 1992 και παρόλη την old-school death metal βιαιότητά του, έριξε γέφυρες με την μελωδική πλευρά του σουηδικού ήχου διαδραματίζοντας μείζονα ρόλο στην αποτελμάτωση αυτού. Τα πανέμορφα μονολιθικά riff είναι φοβιστικά και ο τρόπος που συνδυάζονται με τις μελωδικές απολήξεις του ήχου τους (γυναικεία φωνητικά, πλήκτρα) δεν στερεί τίποτα από την αποπνικτική ατμόσφαιρα του δίσκου, αποκαλύπτοντας το συνθετικό ταλέντο του αρχηγού της μπάντας Christofer Johnsson, ο οποίος σε τραγούδια όπως το "The Way" κάνει σπουδαία πράγματα. Τόλης Δόσης
		1   Edge Of Sanity - Unorthodox (Black Mark - 1992) Ο Dan Swanö αποτελεί αναμφίβολα έναν από τους πιο δραστήριους και ταλαντούχους μουσικούς της σουηδικής σκηνής. Οι Edge Of Sanity ήταν το πρώτο του project και η πιο «ντελικάτη» μπάντα εκείνης της γενιάς. Το "Orthodox", δεύτερό τους άλμπουμ, είναι πιο ολοκληρωμένο, μεστό και κατασταλαγμένο σε σχέση με το ντεμπούτο τους, στο οποίο παρουσίαζαν αισθητές αδυναμίες και μια «εξόφθαλμη» προσπάθεια να βρουν τα πατήματά τους. Τα βασικά ηχητικά χαρακτηριστικά του τότε σουηδικού ήχου δεν λείπουν, αλλά οι έντονες μελωδίες κάνουν την παρουσία τους περισσότερο από αισθητή, όπως επίσης και μια προσπάθεια για πιο τεχνικό παίξιμο και πιο πολύπλοκες συνθέσεις. Μελαγχολικές στιγμές, groove περάσματα, αλλά και πολλά ξεσπάσματα μας οδηγούν σε ένα υπέροχο άλμπουμ και ένα συγκρότημα που ήθελε να ξεχωρίσει και να τραβήξει το δικό του δρόμο από το ξεκίνημά του. Αντώνης Κονδύλης