Bon Iver

22, A Million

Jagjaguwar (2016)
Από τον Μάνο Πατεράκη, 26/09/2016
Ο Justin Vernon επιχειρεί να κυκλοφορήσει το δικό του "Kid A" και ταυτόχρονα έναν από τους πιο δύσκολους art pop δίσκους που έχουμε ακούσει
Πώς βαθμολογείτε το δίσκο;

Όλα ξεκίνησαν με ένα ταξίδι off-season στην Σαντορίνη...

Ορισμένοι θα βρουν την άγρια ομορφιά των ελληνικών νησιών, όταν δεν κατακλύζονται από ζωή, σαγηνευτική. Κάποιοι θα συμμεριστούμε την αντίδραση του Justin Vernon, που πήγε Σαντορίνη την εποχή που τα μαγαζιά ήταν κλειστά. Οι δρόμοι που άλλοτε έσφυζαν από ζωή σκοτεινοί και μοναχικοί, η προ λίγων μηνών δελεαστική θάλασσα άγρια και αφιλόξενη, η αίσθηση ωραίων μα περασμένων στιγμών που πλανιόνται στον αέρα σαν φαντάσματα κάνει την ησυχία ακόμη πιο βαριά...

Ο Vernon είχε βρεθεί στην Σαντορίνη έπειτα από μια ερωτική απογοήτευση (δεν ήταν μόνο αυτό-ποτέ δεν είναι μόνο αυτό, πάντα είναι και κάτι άλλο, κάτι βαθιά προσωπικό) με σκοπό να μαζέψει τα κομμάτια του και κατέληξε να πάθει κρίσεις πανικού και κατάθλιψη που τον ταλαιπώρησε για μεγάλο χρονικό διάστημα. Δυσκολευόμενος να διαχειριστεί την ξαφνική υπέρμετρη δημοσιότητά του, περιπλανιόταν από πόλη σε πόλη σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση, όταν του ήρθε στο μυαλό η σκέψη: "it might be over soon". Και μαζί με αυτήν, ήρθε η έμπνευση που πάντα είναι η μοναδική ψυχοθεραπεία ενός δημιουργικού πνεύματος.

It might be over soon

Με την ίδια φράση, "it might be over soon", ξεκινάει ο δίσκος, δρώντας ως το ιδανικό σημείο εκκίνησης της προσωπικής εσωτερικής αναζήτησης του Vernon, του πολέμου με τους δαίμονές του, του επαναπροσδιορισμού της σχέσης του με το θείο στοιχείο και εν τέλει μιας νέας δημιουργικής αναζήτησης, πιο πειραματικής και από τους ίδιους τους -αρχικά- ακαταλαβίστικους τίτλους των κομματιών.

Ξεχάστε τους Bon Iver του "For Emma, Forever Ago", του indie folk ντεμπούτου το οποίο ξεκίνησε σαν ντέμο που γράφτηκε και ηχογραφήθηκε σε διάστημα τριών μηνών σε ένα ξυλόσπιτο στο Wisconsin για να σταλεί σε δισκογραφικές και αναδείχθηκε σε ένα από τα πιο χαρακτηριστικά ντεμπούτα των '00s. Ξεχάστε και τους Bon Iver του ονειρικού "Bon Iver", ενός από τους εν γένει πιο όμορφους δίσκους στο indie/alt στερέωμα, τα Grammy του οποίου του έφεραν παγκόσμια αναγνώριση.

Μην ψάξετε για ακουστικές κιθάρες εδώ -πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Από την ακουστική κιθάρα του "Flume" του 2007 μέχρι σήμερα έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι, ένα αυλάκι από το οποίο επιχειρεί να αναδυθεί ο Vernon ("Honey, understand that I have been left here in the reeds/And all I'm trying to do is get my feet up from the creeks").

Where the days have no numbers: The song by song review

Όλος ο δίσκος, ήδη από το όνομα, μέχρι τους τίτλους του εκάστοτε κομματιού, παίζει με νούμερα σημαντικά για τη ζωή του Vernon. "22, A Million". Το 22 είναι ο χαρακτηριστικός αριθμός του, είναι το νούμερο στη φανέλα του στα αθλήματα. Μέχρι και το ξυπνητήρι το θέτει πάντα και 22. Το "A Million" αναφέρεται στον υπόλοιπο κόσμο, στο περιβάλλον του -και κάπως έτσι σκιαγραφείται το κεντρικό, διττό θέμα του δίσκου: η αναζήτηση του Vernon σε σχέση με την πραγματική ουσία του εαυτού του αλλά και σε σχέση με τον έξω κόσμο.

Πιο ηλεκτρονικός από ποτέ, με περισσότερα παιχνιδίσματα επεξεργασίας της ευάλωτης φωνής του ακόμα και από το «φωνητικό» "Bon Iver", ήδη από το "22 (OVER S∞∞N)" παίζει με τους ήχους με τρόπο αυθεντικό, φρέσκο, καινοτόμο. Αμέσως μετά, στο "10 d E A T h b R E a s T ⚄ ⚄" με τις πεντάρες στον τίτλο, τα ντραμς γίνονται βλοσυρά και ο ήχος αποκτάει το βάρος της κατάθλιψης. Κάπου εδώ μέσα ακούμε τον υπέροχο στίχο "I'm unorphaned in our northern lights/Dedicoding every daemon".

Το a cappella (αλήθεια το λες a cappella με τόση ηλεκτρονική επεξεργασία;) "715 - CRΣΣKS" διάρκειας μόλις 2:12 προλαβαίνει να αναδειχθεί σε μία από τις πλέον ανατριχιαστικές στιγμές του δίσκου. Το 715 είναι ο κωδικός του Wisconsin ενώ το Σ αντί για E είναι τυπική χρήση από ξένους όταν θέλουν να αποδώσουν ελληνική γραμματοσειρά, οπότε η συσχέτιση CRΣΣKS-GREEKS κάθε άλλο παρά άτοπη μοιάζει. Εδώ ο Vernon λυγίζει και σκέφτεται πως η πνευματική του αναζήτηση είναι εν τέλει σημαντικότερη από την ερωτική ("And love at second glance/It is not something that we need").

Το "33 GOD" συνεχίζει τις ανατριχίλες σε δεύτερο κομμάτι σερί. Το 33 είναι αναφορά στην ηλικία του Ιησού στον Σταυρό και τα 3:33 που διαρκεί το εν λόγω άσμα έρχονται να προστεθούν στις «συμπτώσεις». Ο στίχος του Paolo Nutini που sample-άρεται είναι καίριας σημασίας "We find God and religions to" για να συνεχιστεί από τον στίχο του Vernon "Staying at the Ace Hotel". Το κεντρικό πρόσωπο, ο ίδιος ο Vernon, βρίσκεται σε ένα από τα ξενοδοχεία όπου έχει περάσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του ψάχνοντας τις απαντήσεις στα υπαρξιακά του ερωτήματα. Το κομμάτι κλείνει με τον στίχο παρμένο από τον Ψαλμό 22, "Why are you so far from saving me?".

Αμέσως μετά τη φόρτιση θα έχουμε για πρώτη φορά ψήγματα παλιών Bon Iver στο "29 #Strafford APTS" με την ακουστική του κιθάρα και τη γλυκύτητα των μελωδιών να επαναφέρουν προσωρινά τις folk-soul υπόνοιες που είχαμε κάποτε αγαπήσει και έπειτα το "666 ʇ" με το ανάποδο t να εικονίζεται σαν ανάποδος σταυρός. "Sixes hang at the door" λέει στην αρχή, με τους δαίμονές του να βρίσκονται σε μια πόρτα και την εικόνα που κυριαρχεί διάχυτα και ασυναίσθητα σε όλο το άλμπουμ να περιγράφεται επιτέλους με ακρίβεια: "I 'm still standing in your need of prayer/The need of prayer/No, I don't know the path".

«Δεν μ’ αρέσει να μιλάω γι' αυτό, αλλά μου φαίνεται σημαντικό να μιλάω γι' αυτό, για να μην νομίζει κάποιος ότι το παθαίνει μόνο αυτός», εξήγησε στην Guardian ο Vernon, εννοώντας ταυτόχρονα τις κρίσεις πανικού αλλά και τη γενικότερη απώλεια σκοπού ή πορείας.

Στο "21 M♢♢N WATER" γίνεται σχεδόν Sigur Ros-ικός και αφηρημένος, μουσικά και στιχουργικά, παίζοντας το παιχνίδι της ασάφειας ούτως ώστε να φτάσει σαν νησίδα το πιο προσβάσιμο κομμάτι του άλμπουμ, το "8 (circle)", το οποίο και είναι το μοναδικό που ξεπερνάει τα πέντε λεπτά σε διάρκεια -κατά εννιά δεύτερα, μην φανταστείτε. Οι κάτω παύλες του "____45_____" αναπαριστούν τον ίδιο τον αριθμό 45. Ολόκληρο το τραγούδι αποτελείται από τρεις στίχους που επαναλαμβάνονται και τραγουδιούνται με διαφορετικό τρόπο με soul χροιά, ενώ τα παιχνιδίσματα των πνευστών στο παρασκήνιο δίνουν μια κατανυκτική ατμόσφαιρα, η οποία θα μετουσιωθεί σε σαφή αίσθηση επιλόγου στο "00000 Million" (είναι το δέκατο κομμάτι, άρα προσθέστε το 10 με το 0000 και έχετε το ένα εκατομμύριο).

Κάπως έτσι κλείνει και ο κύκλος του "22, A Million", από το 22 του εναρκτήριου κομματιού στο εκατομμύριο του τελευταίου. Μετά από τόση αριθμητική, όμως, είναι ο στίχος του Ιρλανδού folk μουσικού Fionn Regan που sample-άρεται, ο οποίος δείχνει τι πραγματικά ονειρεύεται ο Vernon: "Where the days have no numbers", με τα νούμερα να αναπαριστούν το παρελθόν αλλά και όλες τις συνδέσεις μας με τον γήινο κόσμο, ο οποίος αποτελεί την πηγή του άγχους και της ανισορροπίας.

Ο δίσκος κλείνει με τη μελαγχολική μα θετική νότα, ότι τα πράγματα θα προχωρήσουν θες δεν θες ("What a river don't know is: to climb out and heed a line/To slow among roses, or stay behind"). Οπότε, φέρνοντας τον κύκλο σε πορεία 360 μοιρών, φτάνουμε στο αναπόφευκτο συμπέρασμα του εναρκτήριου κομματιού, πως ό,τι έχεις θα είναι "over s∞∞n".

Part love letter, part final resting place

Ο τρίτος δίσκος των Bon Iver είναι ό,τι πιο απαιτητικό έχουν βγάλει ποτέ. Δεν μπορείς παρά να βγάλεις το καπέλο στον Justin Vernon για την απέραντη τόλμη που επιδεικνύει ηχογραφώντας ένα άλμπουμ που δεν έχει σκοπό να σου ανοιχτεί, παρά να αποτραβηχτεί και να σε περιμένει να το κυνηγήσεις. Δεν θα είναι καθόλου εύκολο στις πρώτες ακροάσεις, το παραδέχομαι. Ίσως κάπως έτσι ένοιωσαν οι οπαδοί των Radiohead όταν κλήθηκαν να ξεκλειδώσουν το "Kid A", μιλώντας πάντα από άποψη ηχητικού (και απόλυτα καλλιτεχνικά προσανατολισμένου) άλματος, όχι από άποψη μεγέθους.

Ο Vernon από το παλικάρι που έπλαθε την τέχνη του σε μια καλύβα στο Wisconsin κατέληξε να είναι ο μουσικός-σύμβολο του «κινήματος» των hipsters. Έφτασε να βγαίνει στη σκηνή με τον Kanye West, να καλείται στα μεγαλύτερα late shows της αμερικάνικης τηλεόρασης, να γίνεται αντικείμενο αποδόμησης μέσω σάτιρας και μια από τις πιο χαρακτηριστικές φιγούρες στο indie στερέωμα.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, δεν έχεις παρά να τα βροντήξεις όλα και να φτιάξεις κάτι βαθιά αρτιστικό, που θα πιάσει όλους απροετοίμαστους -και ό,τι προκύψει. Αν έχεις και τα προσωπικά σου προβλήματα ως μελάνι για να υπογράψεις με πηγαίο προβληματισμό (πατήρ κάθε τέχνης), ακόμα καλύτερα. Πιστέψτε με, το "22, A Million" που αρχικά κοιτούσα επίμονα, αποσβολωμένος, θέλει πάμπολλες ακροάσεις αλλά όταν ξεκινάει να ανοίγεται, τότε είναι που θα φανεί η σύνδεση που μπορείς να πετύχεις με τον ψυχισμό του. Δεν φτάνει επ’ ουδενί την κορυφή του "Bon Iver", αλλά μιλάμε για κάτι παντελώς διαφορετικό. Για το ακριβώς πόσο καλό είναι, επιτρέψτε μου να απαντήσω του χρόνου τέτοια εποχή.

Υ.Γ.: Ευχαριστώ το ιντερνέ για όλες τις πληροφορίες σχετικά με τις κρυφές συνδέσεις και αναφορές. Όχι, δεν τα βρήκα όλα μόνος μου.

  • SHARE
  • TWEET