U2

Achtung Baby

Island (1991)
Από τον Γιάννη Κοτζιά, 14/11/2011
Πώς βαθμολογείτε το δίσκο;
«...four men chopping down the Joshua tree...»

Η παραπάνω φράση, προερχόμενη από τους ίδιους τους U2, ίσως και να συνοψίζει με τον καλύτερο τρόπο τη μετάλλαξη του ήχου και του image του συγκροτήματος από το "The Joshua Tree" του 1987 στο "Achtung Baby" του 1991. Συγκλονιστική χρονιά το 1991, είτε μιλώντας σε πολιτικοκοινωνικό επίπεδο, είτε μιλώντας για τα μουσικά τεκταινόμενα. Οι Nirvana με το "Nevermind" οριοθετούν τα rock trends των '90s, οι Metallica βάζουν το metal στα σαλόνια μας με το ομώνυμό τους άλμπουμ, οι Guns N' Roses προκαλούν παροξυσμό στο rock κοινό με τη διπλή κυκλοφορία των "Use Your Illusion", ενώ η χρονιά κοσμείται και με άλμπουμ - διαμάντια, όπως το "Ten" των Pearl Jam και το "Screamadelica" των Primal Scream.

Πίσω στο 1991, η πολύχρωμη και kitsch δεκαετία του '80 αρχίζει ήδη να φαντάζει μακρινή ανάμνηση, με τις περισσότερες μπάντες της να παραμερίζονται από τον αέρα ανανέωσης που επικρατεί στο rock. Οι U2 στα '80s κράτησαν μια απόσταση ασφαλείας από το γενικότερο image της δεκαετίας (με εξαίρεση κάτι ατυχείς κομμώσεις του Bono...) και από τον πρώιμο post-punk χαρακτήρα τους, και με τη βοήθεια του Brian Eno, μεταπήδησαν σε έναν πιο ιδιαίτερο ήχο, με κορύφωση τον εμπορικό και συνθετικό θρίαμβο του αμερικανοθρεμμένου "The Joshua Tree". Η μετάβασή τους στη νέα δεκαετία, δύσκολη. Φήμες περί διάλυσης αιωρούνταν στον αέρα και οι σχέσεις των μελών, με κύριο επίκεντρο της διαφωνίας το μουσικό μέλλον της μπάντας, ήταν σε κακό σημείο.

Οι U2, επιζητώντας αλλαγή παραστάσεων, μεταφέρονται το 1990 για πρόβες και ηχογραφήσεις στα studio Hansa του Βερολίνου. Το Βερολίνο ζούσε κοσμοϊστορικές αλλαγές, το Τείχος ήταν μια περίεργη νωπή ανάμνηση του παρελθόντος και οι δύο Γερμανίες, πλέον μία. Το νέο ιστορικό κεφάλαιο που γραφόταν στην επανενωμένη γερμανική πόλη θα ήταν έμμεσα και ο σπόρος που θα γονιμοποιούσε ένα ιδιαίτερο «μωρό». Η τόλμη των Bono και The Edge για μια νέα μουσική κατεύθυνση, εμποτισμένη από ακούσματα ηλεκτρονικής και industrial μουσικής, ισορρόπησε τελικώς με τις ιδέες των πιο συντηρητικών Adam Clayton και Larry Mullen και το "Achtung Baby" ήταν γεγονός.

Η αποκάλυψη του πρώτου single, "The Fly", ήταν ένα δυνατό αλλά ευχάριστο σοκ στο μουσικό κόσμο. Ήταν προφανές πως οι U2 είχαν μεταλλαχθεί μουσικά, αλλά είχαν αλλάξει και image. Το kitsch που τόσο έντεχνα απέφευγαν στα '80s πλέον έδειχνε σοβαροφανής άποψη πάνω τους, ενώ ο Bono υιοθετούσε τη σαρκαστική persona της «μύγας» με τα χαρακτηριστικά γυαλιά. Η δυναμική του "The Fly" αποτέλεσε τον καλύτερο προπομπό για την κυκλοφορία του "Achtung Baby", ενός άλμπουμ που έμελλε να γράψει τη δική του ξεχωριστή ιστορία στη rock μουσική, ενός άλμπουμ σπάνιας ομορφιάς, άμεσης και εξωτικής ταυτοχρόνως.

Το "Achtung Baby", έχοντας ως ραχοκοκαλιά ένα rock χαρακτήρα, κατόρθωσε και φλέρταρε με τη σωστή αναλογία και οξυδέρκεια με άλλους μουσικούς κόσμους. Τα industrial ακούσματα του The Edge αποτυπώνονται με ξεκάθαρο τρόπο στο εναρκτήριο "Zoo Station". Το μοναδικό στυλ του κιθαρίστα των U2 είναι το κύριο πινέλο στον καμβά του "Achtung Baby". Χαρακτηριστικά riffs, μινιμαλιστικά solo, «ζωγραφίζουν» το κάθε κομμάτι, υποβοηθούμενα και από την εντυπωσιακή παραγωγή των Brian Eno, Daniel Lanois. Η χορευτική μουσική, που είχε αρχίσει να παίρνει τα πάνω της με τη νέα δεκαετία και να εκφράζεται και από alternative μπάντες όπως οι The Stone Roses, ασκεί και αυτή την επιρροή της σε μέρη του άλμπουμ. Το ανατολίτικο "Mysterious Ways" και το "Even Better Than The Real Thing" αποτελούν το καλύτερο αποδεικτικό αυτών των επιρροών, ενώ διάσημοι DJ, όπως ο Paul Oakenfold, και μπάντες όπως οι Apollo 440 αναλαμβάνουν σε b-sides/remixes τη μετατροπή τους σε αμιγώς χορευτικά κομμάτια.

Ο μουσικός θρίαμβος του "Achtung Baby" δε θα μπορούσε να είναι ολοκληρωμένος χωρίς το στιχουργικό έργο που συνετέλεσε σε αυτό το άλμπουμ ο Bono. H θεματολογία φεύγει από τον πολιτικοκοινωνικό χαρακτήρα που είχε το συγκρότημα την πρώτη του δεκαετία και αποκτά προσωπικό χαρακτήρα με σχολιασμό και αναζητήσεις σε θέματα όπως οι διαπροσωπικές σχέσεις και η θρησκεία. Η ωμή αμεσότητα του "One", το ερωτικό αδιέξοδο που περιγράφει το "So Cruel" και η απόγνωση που εκφράζει το "Who's Gonna Ride Your Wild Horses", μα κυρίως o αλληγορικός διάλογος στο συγκλονιστικό, απ' όλες τις απόψεις, "Until The End Of The World" καθιστούν τον frontman των U2 εκ των κορυφαίων στιχουργών των τελευταίων δεκαετιών.

Ενδεικτική της μεγαλειώδους υφής του "Achtung Baby" αποτελεί η συναισθηματική φόρτιση με την οποία η τριάδα "Ultra Violet (Light My Way)" / "Acrobat" / "Love Is Blindness" κορυφώνει το άλμπουμ. Το "Acrobat" αποτελεί μια από τις πιο σκοτεινές και έντονες στιγμές των U2, μουσικά και στιχουργικά, και ίσως είναι και το μεγαλύτερο απωθημένο των fan τους, καθώς ποτέ δεν έχει παιχτεί ζωντανά μέχρι στιγμής. To "Love Is Blindness" κλείνει το "Achtung Baby" σε εντελώς αντίθετο κλίμα από αυτό με το οποίο το άλμπουμ μας συστήνεται. Το «θράσος» με το οποίο μας δήλωσαν τη νέα τους ταυτότητα οι U2 με το "Zoo Station", έντεκα τραγούδια μετά έχει μετατραπεί σε έναν εύθραυστο παραλληρισμό της αγάπης με την τρομοκρατία, υπό τον σπαρακτικό ήχο της κιθάρας του The Edge. Μια διαφαινόμενη λύτρωση που δεν ήρθε ποτέ...

Το "Achtung Baby" θα ήταν παράλειψη να ειδωθεί μόνο ως ένα μουσικό άλμπουμ. Ο χαρακτήρας του και η ποιότητά του αποτέλεσαν την αφορμή για την, άνευ προηγουμένου, περιοδεία "Zoo TV", της οποίας ο χαρακτήρας και η σημειολογία οριοθέτησαν στη rock διασκέδαση νέα standards, τα οποία μέχρι και τώρα, δυο δεκαετίες μετά, φαντάζουν πρωτοποριακά. Το "Achtung Baby", χωρίς να αποτελεί μέρος κάποιου μουσικού κινήματος, κατάφερε με τη μοναδικότητά του να ξεχωρίσει και να φτάσει στο σημείο να απολαμβάνει χαρακτηρισμούς όπως «τo "Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band" των '90s». Εκτός από το να αποτελεί κορυφαίο δείγμα γραφής των U2, το εν λόγω άλμπουμ επέδείξε και την απίστευτη ικανότητα της μπάντας να αλλάξει άρδην το «είναι» της σε εντελώς διαφορετικό στυλ, μετουσιώνοντας το ρίσκο της με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Κίνηση που ελάχιστες rock μπάντες έχουν καταφέρει χωρίς «παράπλευρες» απώλειες.
  • SHARE
  • TWEET