Τουρκία - Γαλλία... συμμαχία;

ProgSession #66: Asia Minor

Από τον Σπύρο Κούκα, 04/08/2021 @ 13:50

Σε ένα παρελθόν που όσο κοντινό φαντάζει, τόσο μακρινό είναι στην πραγματικότητα, οι περιπτώσεις δημιουργών και των έργων τους που παρέμειναν στις σκιές της λησμονιάς φαντάζουν πάμπολλες. Τα γρανάζια της μουσικής βιομηχανίας ανταποκρίνονται κυρίως στη φήμη και το χρήμα, με το ταλέντο και τη σκληρή δουλειά να μην αρκούν για τη μακροημέρευση των καλλιτεχνών και συγκυρίες να ορίζουν το μέλλον τους. Ωστόσο, με το χρόνο ως αντικειμενικότερο κριτή, τα μουσικά πονήματα των αφανών ηρώων υπάρχουν, περιμένοντας να αποκαλύψουν τη μαγεία τους σε αυτούς που θα τα ανακαλύψουν.

Έτσι, αποδεχόμενοι τη δική μας «διαστροφή» και αναλαμβάνοντας το ρόλο του ανήσυχου ρέκτη, θα παρουσιάζουμε ανά τακτά (ή και όχι τόσο) χρονικά διαστήματα, μέσω μίας στήλης που διόλου τυχαία επέλεξε να παίξει με τις λέξεις progress και obsession, το έργο ενός δημιουργού από το ευρύτατο φάσμα και την κληρονομιά του progressive rock, που δεν κατάφερε να ξεφύγει ενός cult συλλεκτικού επιπέδου.

Days of progressive past Vol. 66:

Tο πλέον αμιγώς προοδευτικό σχήμα των '70s από Τούρκους μουσικούς

Asia Minor

Θέλοντας και μη, οι κοινωνικοπολιτικές προεκτάσεις δεν αποφεύγονται σε ό,τι αφορά την έννοια της μουσικής έκφρασης, καθώς το συνθετικό και στιχουργικό υπόβαθρο του εκάστοτε σχήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το περιβάλλον που επέλεξε να το επηρεάσει. Παρ’ όλα αυτά, η σταθερά της πολυπολιτισμικότητας της δημιουργικής έκφρασης και η αποδοχή της σπουδαίας μουσικής απ’ όπου κι αν εκείνη προέρχεται αποτελούν θεμέλιους λίθους της παρούσας στήλης, η οποία ανέκαθεν είχε ως σκοπό την ανάδειξη παραγνωρισμένων προοδευτικών έργων ανά την υφήλιο.

Έτσι, δεν (θα έπρεπε να) αποτελεί ανασταλτικό ή απολογητικό παράγοντα η επιλογή παρουσίασης ενός αμιγώς τουρκικού σχήματος που δραστηριοποιήθηκε στη Γαλλία στα late '70s/early '80s, παρά τα όποια εθνικά αντανακλαστικά του καθενός, τα αναντίρρητα ιστορικά και πολιτισμικά συμβάντα και οποιοδήποτε άλλο τυχόν δρώμενο ξεφεύγει των στενών καλλιτεχνικών πλαισίων. Ο παρών πρόλογος θέλει να προλάβει τυχόν ανάλογες αντιδράσεις, οι οποίες φαντάζουν έως ένα βαθμό αναμενόμενες για κάποιους λόγω του ιστορικού θυμικού για οτιδήποτε αφορά τη γείτονα χώρα και το μικρασιατικό σκέλος εκείνης, έστω κι αν οι δημιουργικές ρίζες των Asia Minor, του σχήματος που μας απασχολεί αυτόν το μήνα, δεν έχουν επουδενί πολιτικές ή εθνοτικές προεκτάσεις.

Μάλιστα, εξαιρώντας τον τομέα του Anadolu pop, ένα μουσικό ρεύμα που βρέθηκε σε άνθηση την περίοδο των ύστερων '60s και '70s και γειτνιάζει με την έννοια του rock προοδευτισμού, αλλά και σχήματα σαν τους (χαρακτηρισμένους και ως progressive folk) MoĞollar, οι Asia Minor διακρίνονται ως το πλέον αμιγώς προοδευτικό σχήμα της εποχής από Τούρκους μουσικούς, επιδιδόμενοι σε ένα progressive rock κιθαριστικό και μελωδικό, κατά τα βρετανικά πρότυπα του είδους.

Γαλλία - Τουρκία σε συμμαχία, λοιπόν, χαρίζοντας μας ένα εκλεπτυσμένο σχήμα αισθαντικού κιθαριστικού προοδευτισμού, το οποίο μόλις πριν λίγους μήνες επανήλθε με νέο άλμπουμ έπειτα από μια πολυετή δισκογραφική σιωπή.

Η δύσκολη αρχή, η προέλευση του ονόματος και το εντυπωσιακό πρώτο βήμα

Asia Minor

Κωνσταντινούπολη, 1971. Τρεις μαθητές του St. Joseph College αποφασίζουν να σχηματίσουν μια αμιγώς rock μπάντα, παίρνοντας μέρος και κερδίζοντας κάποιους μουσικούς διαγωνισμούς στην περιοχή τους. Δύο χρόνια αργότερα, οι τρεις τους θα έφευγαν για σπουδές στη Γαλλία, στην πρωτεύουσα της οποίας θα δημιουργούσαν τους Layla, που φαντάζουν ως συνέχεια της πρώτης τους μπάντας - αλλά και προάγγελος των όσων θα ακολουθούσαν.

Οι γνώμες για την προέλευση του ονόματος εκείνου ποικίλουν, με την προφανή να μιλάει για δάνειο από το ομότιτλο κομμάτι του Eric Clapton, και την πιο σύνθετη να αναφέρει πως ο τίτλος προήλθε από το περίφημο "Layla and Majnun", μια αρχαία ρομαντική ιστορία περσικής/αραβικής προελεύσεως. Όποια κι αν είναι η αλήθεια, η μπάντα θα συνεχίσει υπό αυτήν την ονομασία μέχρι το 1976, όταν και θα αποφασίσει να επιλέξει το πιο εύηχο Asia Minor, ως ένα φόρο τιμής στις ρίζες της αλλά και ένα όνομα πιο ταιριαστό στην progressive rock ιδιοσυγκρασία.

Σε αυτό το μεσοδιάστημα, το σχήμα υπήρξε αρκετά δραστήριο συναυλιακά, χτίζοντας ένα όνομα στους σχετικούς κύκλους της εποχής, αλλά και ασταθές, με αρκετούς μουσικούς να έρχονται και να φεύγουν, πλαισιώνοντας για λίγο τους Setrak Bakirel (φωνητικά, κιθάρες), Eril Tekeli (φλάουτο, κιθάρες) και Can Kozla (τύμπανα). Όταν, δε, ο τελευταίος θα έφευγε από το σχήμα, μετακομίζοντας στις Ηνωμένες Πολιτείες, το lineup της μπάντας θα υποστήριζε κι επισήμως την έννοια του διεθνούς με τον νεαρό Lionel Beltrami να αναλαμβάνει τη θέση πίσω από το drum kit και να αποτελεί το τρίτο σταθερό μέλος του.

Με τη συνθετική διαδικασία να προχωρά με γοργούς ρυθμούς ήδη από τα τέλη του 1977 αλλά την αστάθεια στο lineup να θέλει «προβληματική» τη θέση του μπασίστα, ουσιαστικά θα ήταν οι τρεις προαναφερθέντες μουσικοί (Bakirel, Tekeli, Beltrami) που θα έφεραν εις πέρας τις ηχογραφήσεις για το ντεμπούτο άλμπουμ της μπάντας, αλλά και ο Grime Nicolas Vicente, ένας πληκτράς που συνέστησε ο Beltrami ώστε ο ήχος τους να αποκτήσει ευρύτερους ορίζοντες. Χωρίς, ωστόσο, δισκογραφικό συμβόλαιο (αφού η συνεργασία με την CBS δεν ευδοκίμησε), η αυτοχρηματοδότηση υπήρξε ο μόνος τρόπος ηχογράφησης και κυκλοφορίας του δίσκου, ο οποίος τελικά θα ερχόταν επισήμως στο φως τον Απρίλιο του 1979, με το σχήμα να έχει επιμεληθεί το ίδιο κάθε πτυχή του.

Asia Minor - Between Flesh And Divine (W.A.M., 1980)

Asia Minor - Between Flesh And Divine

Tο νερό είχε μπει για τα καλά στο αυλάκι και το σχήμα δεν θα αργούσε να σμιλεύσει το δεύτερο πόνημα του, με το αριστουργηματικό "Between Flesh And Divine" να έρχεται στο φως με τη χαραυγή της νέας δεκαετίας, αλλά να πατάει και με τα δύο πόδια στους prog θησαυρούς των '70s.

Ένας ήχος ρομαντικός κι αισθαντικός κυριαρχεί σε ολόκληρο το υλικό του δίσκου, το οποίο είναι κατά κύριο λόγο instrumental, έντονα μελωδικό μα συνάμα απρόβλεπτο, με το γλυκόπιοτο άρωμα του mellotron να αφήνει το στίγμα του ανεξίτηλο. Την ίδια στιγμή, οι κιθάρες εξυμνούν το μεγαλείο του Andrew Latimer, όντας όσο εγγύτερα επιτρέπεται για να μην καούν από την πορφυρή του ακτινοβολία, αλλά διατηρώντας το δικό τους προσωπείο και τοποθετώντας εαυτόν κάπου μεταξύ των Camel, των King Crimson και των Caravan.

Η παρουσία του φλάουτου φέρνει στο νου τους ιδιόρρυθμους παιανισμούς του Ian Anderson στους Jethro Tull των πρώιμων '70s, ενώ η συνολική ατμόσφαιρα, σκοτεινή και ονειρική ταυτόχρονα, ενισχύεται από την περιορισμένη παρουσία των φωνητικών και της ιδιαίτερης προφοράς αυτών. Εκτός των προαναφερθέντων σχημάτων, εξέχουσας σημασίας φαντάζει και η επιρροή των Genesis της περιόδου "Trespass", καθώς αυτή η υπερβατική ηρεμία που αποπνέει δεν θα μπορούσε να μην έχει τις ρίζες της στην πλέον συνώνυμη με την ανωτέρω έννοια μπάντα.

Έτσι, το μελαγχολικό, συμφωνικό prog "Between Flesh And Divine" μπορεί να καταταχθεί μετά πάσης βεβαιότητας ανάμεσα στα παραγνωρισμένα και αδίκως λησμονημένα progressive rock διαμάντια των early '80s, μιας εποχής μεταβατικής για το ευρύτερο είδος, η οποία χάρισε, παρ’ όλα αυτά, μερικούς εξαιρετικούς μουσικούς λόγους για να την εξερευνήσει κανείς βαθύτερα, πέραν των προφανών και περισσότερο γνωστών έργων της.

Τί ακολούθησε;

Asia Minor

Η επακόλουθη αδράνεια και η σιωπή από πλευράς της μπάντας έμοιαζε αναμενόμενη, αν αναλογιστεί κανείς τις συνθήκες που η ίδια δημιουργούσε και κυκλοφορούσε τα άλμπουμ της, δίχως έμπρακτη υποστήριξη από κάποια δισκογραφική. Το σαράκι της δημιουργίας, ωστόσο, συνέχισε να κατατρώει τα μέλη του σχήματος, με τα project των Eurasia και Blind Dervish να έρχονται την περίοδο 1986 - 1993, ως μερικά υποκατάστατα των Asia Minor. Όσο για τους τελευταίους, ένα EP με επιλεγμένες επανηχογραφήσεις τους είχε δει το φως το 1988, δίχως να ακολουθήσει κάτι ουσιαστικότερο.

Με τον ερχομό της νέας χιλιετίας, η μπάντα άρχισε με αργούς ρυθμούς να φαντάζει πιο ενεργή, ενώ τα τελευταία χρόνια προγραμματίστηκε η επανακυκλοφορία του back catalogue της. Το πραγματικά εντυπωσιακό κι απροσδόκητο υπήρξε, όμως, το γεγονός της κυκλοφορίας ενός νέου άλμπουμ, 40 ολόκληρα χρόνια μετά το "Between Flesh And Divine". Το "Points Of Libration" αποτέλεσε μια ευχάριστη έκπληξη, δείχνοντας μια μπάντα δημιουργική και ακμαία και αφήνοντας υποσχέσεις για τη συνέχιση των δραστηριοτήτων της και στο εγγύς μέλλον.

  • SHARE
  • TWEET