Sigur Ros & London Contemporary Orchestra @ Ηρώδειο, 27/06/23

Η αρχική ανακοίνωση της εμφάνισης των Sigur Ros με μία από τις πιο αναγνωρισμένες και πρωτοποριακές ορχήστρες της σύγχρονης μουσικής, προκάλεσε από μόνη της δέος. Μια τέτοια συνάντηση μάλιστα εντός του Ηρώδειου, με την ιστορικότητα που το περιβάλλει να αποτελεί ένα ακόμη στίγμα πολυπολιτισμικότητας για τη βραδιά, οδήγησε τα εισιτήρια για τη συγκεκριμένη εκδήλωση να εξαφανιστούν σύντομα. Η πολυπόθητη μέρα έφτασε και πληθώρα κόσμου παρευρέθηκε στο κέντρο της Αθήνας, άλλοι από πάθος, άλλοι από απορία, άλλοι ως θερμοί υποστηρικτές του Φεστιβάλ Αθηνών - Επιδαύρου. Η χωροχρονική συνθήκη μας έκανε πραγματικά όλα τα χατίρια. Μια καλοκαιρινή νύχτα με δροσιά, σε ένα κατάμεστο Ηρώδειο – οι πέντε με το ζόρι κενές θέσεις που κατάφερα να διακρίνω ήταν σίγουρα αποτέλεσμα ατυχίας τελευταίας στιγμής – τη Σελήνη να είναι ακριβώς μισογεμάτη και το χώρο να έχει στηθεί άψογα, το μόνο που έμενε ήταν να δούμε πως θα λειτουργούσε το σύνολο μουσικών στη σκηνή.

Όλοι οι παράγοντες που αποτέλεσαν μέρος αυτής της παράστασης, έδειξαν από την αρχή να δουλεύουν στην εντέλεια. Οι Sigur Ros, εναρμονισμένοι τέλεια με τα 40+1 άτομα που απαρτίζουν την London Contemporary Orchestra, ξεκινούν ένα ταξίδι: στα ατέρμονα, ηφαιστειογενή πράσινα της Ισλανδίας, στα στενά σοκάκια του Λονδίνου, στην αρχαία Αθήνα. Πριν από εφτά χρόνια που τους βλέπαμε ως εναλλακτική μπάντα κάτω από το ψιλόβροχο, ίσως να μην είχαμε φανταστεί το μουσικό μέγεθος και εύρος στο οποίο μπορούν να αποδώσουν. Ίσως όμως και με την ικανότητα και μουσική γνώση που τους οδηγεί στο να εκμεταλλεύονται ήχους από όργανα που δεν έχουμε συνηθίσει στην ευρύτερη rock μουσική, να είχαμε μια υπόνοια.

Το πρώτο πράγμα που μου τραβάει την προσοχή είναι η συνεχής κινητικότητα στη σκηνή. Μεγάλος αριθμός μελών της ορχήστρας, μαζί και με τους Sigur Ros, εναλλάσσονται μεταξύ διαφόρων οργάνων και δείχνουν τη ρευστότητα που διακατέχει άτομα που λατρεύουν τη μουσική. Σε περίπτωση βέβαια που οι ορχήστρες δεν είναι το φόρτε σας, να σημειώσουμε εδώ ότι η London Contemporary Orchestra είναι μια πρωτοβουλία νέων μουσικών που προωθούν τη σύγχρονη μουσική. Έχουν βραβευτεί παγκοσμίως και δουλέψει με πάρα πολλούς μουσικούς ευρείας αποδοχής, όπως για παράδειγμα οι Radiohead. Μεγάλο της ατού, το σπάσιμο πολλών κανόνων ένδυσης στο πλαίσιο των αυστηρών κανόνων ορχήστρας, αλλά και το γεγονός ότι η σύνθεσή της μαρτυρά πως η συμμετοχή σε μια ορχήστρα και η για πολλούς «υψηλή τέχνη» δεν είναι πλέον λευκό προνόμιο, ευτυχώς. Η London Contemporary Orchestra εμφανίστηκε στη σκηνή με τους Sigur Ros με σύνθεση δεκάξι βιολιών, έξι βιόλων, έξι βιολοντσέλων και τεσσάρων κοντραμπάσων, πιάνο, grand πιάνο, δύο γαλλικά κόρνα, δύο τρομπέτες, δύο σαξόφωνα, τούμπα, όμποε, ξυλόφωνα, μαρίμπα, drums, κρουστά και gong. Μαζί τους φυσικά, αμέτρητα πλήκτρα, ηλεκτρική κιθάρα και ηλεκτρικό μπάσο στα χέρια των Sigur Ros αλλά και πολύ κόσμο να πηγαινοέρχεται σε θέσεις οργάνων που έχαιραν χρήσης μόνο σε συγκεκριμένα κομμάτια.

Την παράσταση όμως κλέβουν δύο πράγματα. Από τη μία, ο μαέστρος της London Contemporary Orchestra, Robert Ames, που κατάφερε να δαμάσει τόσα ταλαντούχα άτομα σε ένα ενιαίο σύνολο. Από την άλλη,  η φωνή του Jón Þór "Jónsi" Birgisson, η οποία ούτως ή άλλως ξεφεύγει από τα στενά όρια της ερμηνείας, σε μια τέτοια περίπτωση όμως συνειδητοποιεί κανείς ότι πραγματικά τη χρησιμοποιεί ως μουσικό όργανο. Οι νότες που βγαίνουν από τις φωνητικές του χορδές δεν είναι πάντα τραγούδι, συχνά είναι απόηχος μιας άρπας που στολίζει τα υπόλοιπα έγχορδα της ορχήστρας με συχνότητες που δεν μπορούν λόγω κατασκευής να αγγίξουν. Όπου και να εστίαζε βέβαια το βλέμμα σου πάνω σε αυτή την πολυπληθή σκηνή, έβρισκε τρομερό ενδιαφέρον.

Μας μένει η ίδια η δομή της εμφάνισης. Μεγάλο μέρος της συνάντησης των Sigur Ros και της London Contemporary Orchestra, ήταν η ζωντανή απόδοση μεγάλου μέρους του πρόσφατου δίσκου των πρώτων, "Átta". Το πρώτο κομμάτι της παράστασης,  πέρασε από εκεί με τα "Blóðberg", και "8". Αναμφίβολα όμως οι επιλογές των κομματιών των Sigur Ros για ζωντανή εκτέλεση με συνοδεία ορχήστρας, που επίτηδες δεν είχα ελέγξει πρότερα, με άφηνε με μια μόνιμη ευχάριστη έκπληξη. Ένα πέρασμα από κυριολεκτικά όλη τους δισκογραφία – ναι, ακόμη και από το "Von" με το ομώνυμο κομμάτι, δημιουργούσαν στο κοινό επιφωνήματα και χειροκροτήματα ξαφνιάσματος και θαυμασμού. Ενδιαφέρον μου προκάλεσε το γεγονός ότι επέλεξαν πιο ήρεμα και μη «φορτωμένα» ηχητικά κομμάτια τους για το πρώτο κομμάτι της setlist. Δημιουργήθηκε έτσι μια αίσθηση κορύφωσης σταδιακά με κάθε βήμα προς το τέλος. Στη μέση του κρεσέντο, το "Varðeldur" του εμβληματικού "Valtari" που αποδίδεται για πρώτη φορά φέτος μαζί με την London Contemporary Orchestra ολοκληρώνει τη μισή παράσταση, και μετά από λίγο παραπάνω από μία ώρα απολαμβάνουμε ένα διάλειμμα που φέρνει στα χέρια μας πολυπόθητο για την εποχή νεράκι.

Επιστρέφοντας στις θέσεις μας εντός των κερκίδων του Ηρωδείου, οι δύο οικοδεσπότες μας για τη βραδιά, μας υποδέχονται με λίγες προσθήκες ακόμη από το νέο δίσκο, "Ylur" και "Skel", αλλά και με μια βόλτα στο "( )" με την παρουσία των "Untitled ("Vaka")", "Untitled ("Samskeyti")" και "Untitled ("Álafoss")". Σκέφτομαι εδώ ότι πρέπει να μιλήσω για τον ήχο, αλλά πραγματικά είμαστε στο Ηρώδειο, μπορείς να ακούσεις άτομο στην απέναντι κερκίδα που έσυρε το πόδι του ενώ παίζει η ορχήστρα. Με μια τέλεια σύμπραξη άρτια προβαρισμένη, μπορεί κανείς να φανταστεί το αποτέλεσμα. Απλά σοκαριστικό. Το κοινό από την άλλη υποδειγματικά, δεν βγάζει ούτε ψίθυρο. Παρά το γεγονός των ετερόκλητων παρουσιών στο χώρο λόγω του διπόλου rock συγκροτήματος και ορχήστρας, η πλειοψηφία του κοινού φαίνεται να γνωρίζει τι βρίσκεται μπροστά της, να ενθουσιάζεται, ενώ η μερίδα που δεν ανήκει σε αυτή την κατηγορία παρακολουθεί αποσβολωμένη.

Κι αυτό το ανομοιογενές μείγμα ανθρώπων, μέσα σε επευφημίες αναγνωρίζει από τις πρώτες νότες τα "Hoppípolla" και "Avalon" τα οποία κλείνουν το πρόγραμμα δυόμιση ωρών που ετοίμασαν για εμάς με αγάπη οι ερμηνευτές. Το τέλος, βρίσκει ένα Ηρώδειο όρθιο να καταχειροκροτεί συγκρότημα και ορχήστρα για δύο με τρία λεπτά ασταμάτητα. Ήταν αξιοθαύμαστο και ίσως η πρώτη φορά που το αντίκριζα, ορχήστρα και συγκρότημα που έχουν βρεθεί μαζί για μια σειρά εμφανίσεων ενώ δεν είναι μόνιμοι συνεργάτες, να γίνονται κυριολεκτικά ένα. Τα μέλη των Sigur Ros δεν ήταν απλά μια ηλεκτρική μπαντούλα που έπαιζε παράλληλα με μια ορχήστρα ξένο σώμα, αλλά αποτελούσαν οργανικό μέρος του όλου, ανεβάζοντας την εμπειρία στα ύψη και δίνοντας τους άλλο ένα αυτοκόλλητο στη συλλογή με τις κατακτήσεις τους, αυτό της καλής και ισότιμης συνεργασίας. Η Αθήνα έζησε μια μαγική εμπειρία από μια πληθώρα ταλαντούχων νέων μουσικών – μετρώντας φυσικά και τους Sigur Ros αλλά και τα μέλη της London Contemporary Orchestra σε μία σύμπραξη που όμοια της δε θα υπάρξει άλλη. Σε περίπτωση που φτάσατε μέχρι εδώ περιμένοντας το λογοπαίγνιο, ναι, είμαι σίγουρη.

Φωτογραφίες: Γιώργος Κρίκος