Electric Litany, Kepler Is Free @ Gazarte Ground Stage, 21/12/25

«Τα μυαλά της Ελλάδας φεύγουν στο εξωτερικό» λένε δεξιά και αριστερά boomers και δυστυχώς έχουν δίκιο – ασχέτως που το δίκιο τους προέρχεται από το λογικό οξύμωρο του «ένα χαλασμένο ρολόι είναι σωστό δυο φορές τη μέρα». Αποφεύγοντας την προβληματική κοινωνική ανάλυση πίσω από αυτή τη φαινομενικά απλή παρατήρηση, θα πάμε στο γεγονός πως, τα μουσικά μυαλά της Ελλάδας φεύγουν έξω και πίσω δεν κοιτούν, και ίσως καλύτερα, μιας που αν οι Electric Litany δεν είχαν φύγει την εποχή που έκαναν το μπαμ τους από νωρίς στην Αγγλία, ίσως να μην τους είχαν δοθεί οι ίδιες ευκαιρίες. Παρά το πόσο άσχημα τους φέρθηκε και συνεχίζει να φέρεται σε όλους μας, οι Electric Litany αγαπούν την ουσία της παράδοσης του τόπου τους και γυρνούν πάντα εδώ, ώστε να μοιραστούν μαζί μας τη μουσική τους, μουσική εμποτισμένη με παραδοσιακά ντόπια χαρακτηριστικά. Ποια καλύτερη συνθήκη από την πολύ πρόσφατη κυκλοφορία του υπέροχου “Desires”, της πρόσφατης δισκογραφικής τους δουλειάς που άργησε, μα ήρθε.

Αν έχεις δει πρότερα ζωντανά τους Electric Litany, γνωρίζεις ότι πρόκειται για συναυλία που δεν πρέπει να χάσεις εκτός αν είσαι στο νοσοκομείο. Οι πολλαπλές στρώσεις της μουσικής τους και πως αυτές λαμβάνουν υπόσταση ζωντανά είναι μια εμπειρία σε στιγμές υπερβατική, στην πλειοψηφία της διάρκειάς της υπόδειγμα ανθρώπων που αγαπούν τη μουσική τους χωρίς όρους. Λογικό και συνεπές, το γεγονός πως ο χώρος του Gazarte ήταν γεμάτος από κόσμο που αναγνωρίζει αυτή την αξία της ζωντανής απόδοσης, μιας πραγματικής ομώνυμης ηλεκτρικής λιτανείας, μόνο που στο ρόλο των εικόνων έχουμε σκηνές καθημερινής αστικής τρέλας, ενώ οι λιτανεύοντες είναι όλοι εικονοκλάστες.

Στην πληθώρα οξύμωρων σχημάτων που παραθέτω ως τώρα, θα προσθέσω και άλλο ένα – τον τρόπο που οι Kepler Is Free, το συγκρότημα που άνοιγε τη βραδιά, έγιναν γνωστότεροι στο ευρύ κοινό. Ιδιαίτερα πρόσφατα, για χάρη της ταινίας του Γιάννη Οικονομίδη, «Σπασμένη Φλέβα», o Λεξ (αυτός που κατάλαβες) και οι Kepler Is Free ενώνουν τις δυνάμεις τους για το ομώνυμο κομμάτι. Μια ιδιαιτέρως παράξενη σύμπραξη το να ενώσεις τα ραπς του Λεξ με το free jazz rock των Kepler Is Free, όμως, λειτουργεί από τη μία, και από την άλλη, είναι δοκιμασμένη συνταγή, αφού οι δυο τους έχουν ξανασυνεργαστεί στην διασκευή του “Spike Lee”. Βέβαια, οι εγχώριοι υπόγειοι jazz κύκλοι είχαν ξεθάψει από νωρίς κυρίως το δεύτερο δίσκο των Kepler Is Free, “Second Light”, ενώ οι πιο δυνατοί τους στήριζαν ήδη από το “Teegarden”.

Μα, τι μαγικός ο ορχηστρικός κόσμος των Kepler! Μια πραγματικά ζεστή παράσταση, που δεν παριστάνει τίποτα, μα αποδίδει μουσικές βγαλμένες από την ψυχή. Και αυτά τα φώτα του Gazarte, ήταν λες και έβαλαν τα καλύτερα τους ρούχα για να υποδεχτούν αυτούς τους τόσο ταλαντούχους καλλιτέχνες που θα κοσμούσαν τη σκηνή του εκείνο το βράδυ. Φυσικά τα φώτα δεν έχουν δική τους βούληση, οπότε, πολλά συγχαρητήρια στον άνθρωπο που τα χειρίστηκε, και για τα δύο σχήματα. Πίσω στα μουσικά, ενώ η jazz σίγουρα δεν είναι το φόρτε μου σε επίπεδο πληθώρας γνώσεων επί τους είδους, οι Kepler is Free είναι το αντίθετο από ότι ίσως κάποιος φαντάζεται τη jazz: χτίζουν έναν κόσμο ιδιαίτερα κατανοητό και προσιτό, με μια ελευθερία κινήσεων που παραπέμπει στο όνομα αλλά και το μουσικό τους στόχο – την ελευθερία εξερεύνησης δηλαδή του τηλεσκοπίου Kepler από τη στιγμή που ξέφυγε του ανθρώπινου ελέγχου και πλέον, ίσως να βρίσκεται κάπου στο διάστημα. Θα ‘λεγες πως οι διαστημικές και μουσικές αναφορές κάνουν τους Kepler Is Free να μοιάζουν με την resident μπάντα του Blue Crow Bar από το Cowboy Bebop. Ωραία εικόνα.

Με παρατηρίσιμη χημεία επί σκηνής, όμορφη όπως και οι σκιές τους στους τοίχους που αριστουργηματικά πλαισίωναν το οπτικοακουστικό γλύκισμα που απολαμβάναμε, οι Kepler Is Free δεν είπαν πολλά λόγια. Στάθηκαν μόνο στο να μας ευχαριστήσουν για την παρουσία μας και να μοιραστούν τη χαρά τους που θα βρίσκονταν στην ίδια σκηνή με τους Electric Litany. Άλλωστε, τα είπαμε και σε προηγούμενη συναυλία που παρευρέθηκα προσωπικά με ρόλο συντάκτη, η ορχηστρική rock μουσική στην Ελλάδα είναι φτιαγμένη από ένα άλλο, στιβαρό υλικό. Πολλά συγχαρητήρια στους Kepler που κράτησαν το μουσικό επίπεδο της βραδιάς στα ύψη από το πρώτο δευτερόλεπτο.

Με ολιγόλεπτο διάλειμμα και μια μικρή ανθρωποανακατανομή στο χώρο, οι Electric Litany ανέβηκαν στη σκηνή παρασύροντάς μας στην πλούσια δισκογραφία τους για περισσότερες από δύο ώρες. Η τετράδα αγκαλιάζει τη σκηνή με το δικό της μοναδικό τρόπο. Στρώσεις ήχου εξαπολύονται από κάθε πιθανή μεριά. Το μπάσο του George Alevizeo που ενίοτε σε παιχνίδια χαδιού με το δοξάρι του αποδίδει ήχους αλλόκοσμους (ειδικά με το Μεξικάνικο σκηνικό alter ego του, οπτικά μοιάζει με χαρακτήρας western μέσα στην ομίχλη), τα πλήκτρα και τα samples του Jason Tsontili γεμίζουν κάθε κενό, τα κρουστά και τα pads του Richard Simic. Φυσικά, στο προσκήνιο, η σαγηνευτική σε βαθμό στοιχειού παρουσία του Αλέξανδρου Μίαρη σε κιθάρες, πιάνο, σαντούρι, φωνητικά, samples. Μα τω θεώ, μέχρι και οι στιγμές που έπιανε το σκαμπό του πιάνου για να το μετακινήσει και το άφηνε πάλι κάτω στο σανίδι, έμοιαζαν κομμάτι του ήχου.

Με μια δυνατή έναρξη, οι Electric Litany περιηγήθηκαν για αρχή στο νέο δίσκο πε τις παρουσίες των “Falcon”, “Opia” και “Itor”, συνδυασμένα με το τεράστιο κομμάτι “Feather Of Ecstacy” που όπως αργότερα μας εξομολογήθηκαν θέλησαν να ενσωματώσουν εντός του το ποίημα του Allen Ginsberg “I have the moan of doves and the feather of ecstasy”. Συνεχίζουν με ένα ταξίδι στα παλία. Το “Window” εκπροσωπεί το πανέμορφο “Sonder” EP. Έπειτα, μαγικό σερί από τραγούδια που λατρέψαμε: “Sealight”, “Home”. Η παρουσία του Αντρέα Πολυζωγόπουλου και της τρομπέτας του ανεβάζουν πολλά σκαλιά την αμεσότητα του μουσικού αντικρίσματος των Electric Litany. Η φωνή του Μίαρη ξυπνά χτικιά ξεχασμένα από θρύλους, άλλοτε η λάμια κι άλλοτε ο καλικάντζαρος κατοικούν στο λαιμό του, μα οι φωνές τους είναι όμορφες. Τόσες πολλές ηχητικές στρώσεις δημιουργούν κάτι μεταξύ ορχηστρικής πειραματικής μουσικής και εκκλησιαστικής ψαλμωδίας, οδηγώντας σε άμεση, άφωνη κατάνυξη τους παρευρισκόμενους.

Βέβαια, αν υπάρχει άλλος ένας λόγος να αγαπάμε τους Electric Litany πέρα από την απόκοσμη μουσική τους, αυτός είναι η πάντοτε και απρόσκοπτα αιχμηρή τους προσωπική και πολιτική στάση απέναντι στην κατάντια της χώρας μας. Ο Αλέξανδρος, χωρίς ανούσια φίλτρα και καθωσπρεπισμούς, έθιξε ό,τι πραγματικά είχε ανάγκη στην θλιβερή καθημερινότητα της Ελλάδας: τους εγκληματίες που κυβερνούν, τα τάγματα ασφαλείας που επικυρώνουν έναν βίαιο κοινωνικό έλεγχο, την ανάγκη της λαϊκής βίας που κοιμάται, ελπίζουμε όλοι, έναν ύπνο μακρύ μα όχι αιώνιο. Αφιερωμένη στον Νίκο Ρωμανό που ακόμη κρατείται άδικα, «Ο Φυλακισμένος» του Ψαραντώνη ηχεί με τον τρόπο των Electric Litany. Σαν σε ξεχασμένο ξωκλήσι στα άδυτα της Κρητικής ορεινής επαρχίας, το κομμάτι φορτίζεται με ακατανόμαστες έννοιες και παραλληλισμούς. Κι όταν η λύρα του Θεόφιλου Λάη προσκαλείται στη σκηνή για την ζωντανή απόδοση του “The Soul Remembers Everything”, σε συνδυασμό με το σαντούρι, πλέκουν κόμπους στα στήθη ολωνών.

Το “Minute”, είχε να παιχτεί δώδεκα χρόνια, όπως μας είπε ο Αλέξανδρος. Φυσικά το απολαύσαμε. Όμως, η εκτέλεση του κορυφαίου “Under A Common Sky (Refugee)”, πονάει μαζί με την εισαγωγή της. Οι Electric Litany έγραψαν το κομμάτι το 2018 για την Παλαιστίνη, αδυνατώντας να φανταστούν την ιστορική του ειρωνεία. Με το κομμάτι πιο επίκαιρο από ποτέ, και τον κόσμο να το ακολουθεί σοκαρισμένος με συνθήματα ελευθερίας για την Παλαιστίνη, ίσως ένα μαχαίρι να μπορούσε να κόψει την ατμόσφαιρα του δωματίου στα δύο. Ίσως, αν ο καπιταλισμός δεν μας είχε γονατίσει σε μια εξαντλητική καθημερινότητα και σε ένα «που να τρέχω τώρα μωρέ», η συναυλία των Electric Litany να ξεκινούσε τη λαϊκή βία και επανάσταση που ονειρεύονται, για τη χώρα που τους έδιωξε.

Το περίπου κλείσιμο, περνά ξανά από αγαπημένα κομμάτια και ξαναγυρνά στο “Desires”, φυσικά με κορύφωση το “Reciprocate”. Η αναφορά στα αδέρφια Γιώργο και Τάσο Μπότη που αποτελούν τρόπον τινά μέλη του συγκροτήματος δεν γινόταν να λείπει, όπως και η φυσική τους παρουσία. Οι Electric Litany αποχωρούν με ένα «ψεύτικο encore» όπως ονόμασαν, για να επιστρέψουν με τέσσερα ακόμη κομμάτια. Το “Junkie” κλείνει τον κύκλο του νέου δίσκου, το “Tear” όμως με την ηχογραφημένη απαγγελία της «Σονάτα Του Σεληνόφωτος» του Ρίτσου σε ρόλο φωνητικών, πάντα θα επισκιάζει ό,τι βρίσκεται γύρω του. Τα “Empty Sea” και “Name” κλείνουν έναν μουσικό κύκλο που θάμπωσε χωρίς προσπάθεια, χωρίς γκλαμουριές και υπερβολές. Διάολε, αν είχα ένα παράπονο από τη μαγική βραδιά, θα ήταν πως μου έλειψε το “For Another”, δηλαδή αίτημα για περισσότερη μουσική τους μετά από τόσες ώρες συγκλονιστικής ερμηνείας – συνεπώς θα ήμουν άδικη.

Η μουσική και πολιτική ειλικρίνεια των Electric Litany είναι από τις πιο ατόφιες εκεί έξω, με την επιλογή τους να τις διοχετεύσουν σε μια μουσική γλυκιά όπως αυτό το μαγικό συνονθύλευμα που συνθέτουν και όχι αντιδραστική, σαν και τις rock και punk μουσικές που συνηθίζουν ιστορικά να κοντράρουν το κατεστημένο να τους κάνει να ξεχωρίζουν και να τραβούν ένα επικίνδυνα μοναχικό μονοπάτι. Ένα μονοπάτι στο οποίο όμως παρασύρουν με άνεση το κοινό, το ήδη δικό τους και αυτό που πρόκειται να τους ακολουθήσει. Γιατί μια ζωντανή επαφή μαζί τους θα σε αλλάξει μια για πάντα, οδηγώντας σε ανεπιστρεπτί στο δικό τους στρατόπεδο της σωστής μεριάς της ιστορίας.

Φωτογραφίες: Άννα Βασιλικοπούλου