To Enter Pagan #1: Η ρίζα, η φάλαινα, το χώμα

Η πρώτη μετενσάρκωση της στήλης, φέρνει σε διάλογο τους Oi Polloi με τους Hexvessel, τη θάλασσα με το δάσος και τον υλισμό με το πνεύμα

Down the trail through this forest, through thicket we ride
The unseen is watching from behind each stone and pine

Στους στίχους του Quorthon καταφύγαμε, όταν προσπαθήσαμε να εξηγήσουμε στους εαυτούς μας τι θέλαμε να πετύχουμε με την παρούσα στήλη. Πράγματι, η μουσική, ως τέχνη, είναι δυσθεώρητα πλούσια. Στη σημερινή εποχή, οι οικολογικές ανησυχίες και προβληματισμοί, επανέρχονται διαρκώς, όλο και πιο επίκαιρα. Σε όλο το μουσικό φάσμα, από καταγωγής πιθανώς της ανθρωπότητας, ο άνθρωπος επιχειρούσε τόσο να υμνήσει τον κόσμο γύρω του, όσο και να τον κατανοήσει. Εμείς, δημιουργήσαμε μια μουσική στήλη, δανειζόμενοι το όνομα από αυτή τη σύνθεση των Primordial και αποφασίσαμε να δούμε κάποιες κυκλοφορίες με ένα άλλο πρίσμα. Η σχέση του ατόμου με τη φύση, πέρα από διαχρονική, έχει αλλάξει πολλές μορφές, άρα και η επίδραση της στην τέχνη.

Μπορεί ο πρώτιστος στόχος, όταν μιλάει κάποιος για μουσική να είναι οι συνθέσεις καθαυτές, εμείς όμως αφήσαμε τον Quorthon να μας καθοδηγήσει, αναζητώντας το αθέατο. Σε κάθε εκδοχή του "Enter Pagan" λοιπόν, θα φέρνουμε σε διάλογο δυο δίσκους, από διαφορετικά ιδιώματα, με διαφορετική στιχουργική προσέγγιση πάνω στις προεκτάσεις της φύσης στον άνθρωπο. Εμβαθύνοντας στους στίχους και την αισθητική, αποκαλύπτουμε τα μυστικά τους και επιχειρούμε να αναδείξουμε μοναδικές οπτικές πάνω σε κοινές αξίες.

Στην πρώτη μετενσάρκωση της στήλης λοιπόν, η προστασία των Γης από τον εκσυγχρονισμό, φέρνει σε διάλογο το "In Defence Of Our Earth (1990)" των Oi Polloi, με το "All Tree (2019)" των Hexvessel, ενώνοντας γη και ύδωρ, ύλη και πνεύμα, υπό την «απειλή» της εκμοντερνισμένης προοπτικής.


Oi Polloi - In Defence Of Our Earth (Words Of Warning, 1990)

Μια από τις εικόνες που μπορεί να σχηματίσει κάποιος όταν του μιλήσουν για «οικολογία», είναι, πέραν μιας vegan διατροφής, αυτή ατόμων που τρέχουν σε κάθε δάσος, σε κάθε δρυμό και σε κάθε υδροβιότοπο για να προστατεύσουν το οικοσύστημα. Δεν είναι σπάνια, βλέπετε, η τάση των σύγχρονων κοινωνιών της αέναης ανάπτυξης, να μετατρέπουν σε καρικατούρες, φιγούρες και καταστάσεις που μπορεί να τους δημιουργούν πρόβλημα στα θεμέλιά τους. Αυτό βέβαια, αν δεν έχουν ήδη καταφέρει να προσαρμοστούν οι βιομηχανίες πάνω σε αντι-κουλτούρες για να εκμαιεύσουν το μέγιστο δυνατό κέρδος. 29 χρόνια πριν, οι σκωτσέζοι θρύλοι Oi Polloi, κυκλοφορούν, ίσως τον καλύτερο δίσκο της καριέρας τους. Η μπάντα, για όσους δεν τη γνωρίζουν, αυτοπροσδιορίζεται ως "antifascist progressive oi!", ή ως "street crust". Η διαρκής ακτιβιστική δράση της μπάντας, ο τρόπος που αντιλαμβάνονται τον κόσμο, και κυρίως ο τρόπος που συνδέουν διακριτά και με ευφυή τρόπο την οικολογία με τον αντικαπιταλισμό, όλα ξεδιπλώνονται σε αυτόν το κλασικό δίσκο.

Oi Polloi

Αν και η φύση της στήλης είναι τέτοια όπου δεν δίνεται βάση στο ηχητικό αποτέλεσμα και στις συνθέσεις καθαυτές, οφείλουν να αναφερθούν κάποια πράγματα. Στα φωνητικά, βλέπουμε συχνά, γυναικεία παρουσία όπως στο εναρκτήριο, βλέπουμε μια τάση όπου οι στίχοι αποδίδονται σαν απαγγελία ενός ποιήματος (φανερώνοντας τις ηχητικές και πολιτισμικές gaelic ρίζες της μπάντας, ενώ υπάρχουν και αρκετά samples, τα οποία λειτουργούν επεξηγηματικά ως προς το όλο κόνσεπτ. Η μουσική τέλος, με την έμφαση στα ρυθμικά μέρη του μπάσου και τις κοφτερές κιθάρες, δραματοποιεί το μήνυμα και εντείνει την κραυγή για δράση, δημιουργεί ένα ηχητικό πεδίο όπου θα μπορέσει το συγκρότημα να διαμορφώσει ένα ολιστικό μήνυμα.

Oi Polloi

Η έναρξη με το "Thin Green Line" με τρόπο επικό, ποιητικό και συναισθηματικό, ξεδιπλώνει το αφήγημα των Oi Polloi. Το κάλεσμα του ύμνου αυτού σε μη-βίαιο ακτιβισμό για να αντιμετωπιστεί η αέναη ανάπτυξη των '90s, ξεμπροστιάζει τις μεθόδους της οικολογικής καταστροφής. Στο "Whale Song", η έμμετρη απαγγελία ενός μανιφέστου εναντίον της φαλαινοθηρίας είναι συγκινητική. Η συνέχεια με το, προσωπικό αγαπημένο "What Have We Done?” θα εντείνει τις φωνές εναντίον της καταστροφής των θαλάσσιων οργανισμών, είτε είναι οι γαλάζιες φάλαινες, είτε μέσω των απόβλητων που καταλήγουν στις θάλασσες, είτε μέσω της θανάτωσης ζώων για επιστημονικούς σκοπούς. Οι στίχοι δε, κάνουν και μια «ειδική» αναφορά στον Αριστοτέλη Ωνάση, η οποία, δεν είναι διόλου τιμητική, αλλά αληθής και αρκετά βάσιμη. Σε αυτό το κομμάτι ξεδιπλώνεται και το ταλέντο των Oi Polloi να μην διατυμπανίζει απλοϊκά τσιτάτα αλλά να δημιουργεί σοβαρούς προβληματισμούς.

Oi Polloi

Η επίθεση της μπάντας εναντίον του υπαρκτού βωμού του κέρδους θα συνεχιστεί και στο "World Park Antarctica", όπου οι στίχοι δίνουν μια λεπτομερή καταγραφή των μεθόδων που επιχειρούνταν τότε στην ήπειρο για την εκμετάλλευσή της. Γίνεται λοιπόν αρκετά ξεκάθαρο πως ο εν λόγω δίσκος, ταυτίζει την οικολογία με τον αντικαπιταλισμό και το κέρδος με την ανάπτυξη. Για τους Oi Polloi, το περιβάλλον, και τα οικοσυστήματα εν γένει, δεν είναι ένα νεκρό τοπίο που λειτουργεί ως βασίλειο της αναγκαιότητας. Η οπτική της μπάντας όμως, διανθίζεται και με αντικαπιταλιστικές και αντιφασιστικές δράσεις. Ο διαχρονικός τους ύμνος "Free The Henge", δεν αναφέρεται απλά στη διατήρηση του μνημείου του Stonehenge, αλλά και στη συνεργασία αστυνομίας και καπιταλιστών ώστε να διαλύσουν «αντιεξουσιαστικές» εκδηλώσεις που διεξάγονταν στον ευρύτερο χώρο, με πρόσχημα την εκμετάλλευση και προστασία του. Μέσα σε όλα αυτά δεν λείπει φυσικά και ένας ακόμη ύμνος, το "Nazi Scum", όπου τα πράγματα δεν χρήζουν περισσότερης ανάλυσης. Η εμπειρία του δε, ζωντανά, όπως έγινε πριν λίγο καιρό στη χώρα μας, σε κατάλληλο κλίμα, αξέχαστη.

Oi Polloi

Αν κάτι πρέπει να μείνει ως συμπέρασμα στην αναζήτηση των νοημάτων του "In Defence Of Our Earth", είναι πως για τους Oi Polloi, ο αγώνας για μια οικολογική κοινωνία έχει προεκτάσεις. Η «απελευθέρωση» του κόσμου και η δημιουργία μιας πιο οικολογικής κοινωνίας αρμονικής συνύπαρξης, απαιτεί, για την μπάντα, συγκρούσεις με κρατικούς και παρακρατικούς μηχανισμούς, με την ίδια την οικονομία, ακόμη και με σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους. Τέλος, απαιτεί έναν επαναπροσδιορισμό των μύθων και της πολιτισμικής κληρονομιάς ενός λαού, σε ένα πλαίσιο όπου αναδεικνύονται οι κρυφές συνδέσεις με εν δυνάμει κοινωνικές αρετές. Κλείνοντας, θα ήθελα να παραθέσω λίγους από τους στίχους-κάλεσμα του συγκλονιστικού "Victim Of A Chemical Spillage". [Α.Ζ.]

Oi Polloi

What could be more extreme than the mass poisoning and polluting of our planet, the destruction of huge areas of rainforest and the wholesale slaughter to extinction of vast numbers of species of animals? It's time to stand up and be counted - If you're not part of the solution. You're part of problem. No compromise in defence of our Earth!

Hexvessel - All Tree

(Century Media, 2019)

Όταν μια μπάντα αυτοπροσδιορίζεται ως ‘’Forest Folk’’ είναι προφανές ότι βάζει τη Φύση στο επίκεντρο της τέχνης της, ως μουσικό αλλά και ως αισθητικό άξονα. Οι Φινλανδοί Hexvessel είναι ένα γκρουπ που επιθυμεί να αυθυποβάλλει αλλά και να μεταφέρει τον ακροατή στην καρδιά του Δάσους. Τι είναι όμως το Δάσος για τους Hexvessel; Σίγουρα δεν είναι μια στροφή στην οικολογία και δεν εμπεριέχει κανέναν πολιτικό συμβολισμό, όπως στην περίπτωση των Oi Polloi. Το "All Tree", το τέταρτο και πιο πρόσφατο album της μπάντας, αποβάλλει σχεδόν κάθε ηλεκτρικό ήχο και αναλύεται 100% στην ακουστική του φύση, με προφανή σκοπό να ντύσει ηχητικά τη θεματική της επιστροφής στο φυσιολατρικό παρελθόν. Η φυσιολατρία των Hexvessel έχει καθαρά συμβολικό/πνευματικό χαρακτήρα και φτάνει ως τα όρια της Τελετουργίας, χωρίς όμως να ενδιαφέρεται να μπει σε θρησκευτικά και παγανιστικά μονοπάτια.

Hexvessel

Ο ηγέτης των Hexvessel Mat McNerney (αλλιώς γνωστός ως ο Kvohst των Dodheimsgard, αλλά και έχοντας συμμετάσχει σε Code, Grave Pleasures, The Deathtrip και τα λοιπά) έχει μια μακρά στιχουργική εμπειρία σε μη-χριστιανικά περιβάλλοντα. Στο "All Tree" περισσότερο από ποτέ όμως χρησιμοποιεί τις δικές του βιωματικές και ταξιδιωτικές εμπειρίες, επιχειρώντας μια συγκριτική προσέγγιση του θέματος των τελετουργιών. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην επαρχιακή Αγγλία, με πολλές παραστάσεις από τη δυτική Ιρλανδία όπου περνούσε τα καλοκαίρια του με τον παππού του να του αφηγείται "τοπικούς θρύλους και ιστορίες φαντασμάτων", πριν μετακομίσει μόνιμα στη Φινλανδία όπου εμπνέεται ιδιαίτερα από την «ιδιαίτερα ζωντανή προ-Χριστιανική παράδοση». Οι στίχοι του "All Tree" βασίζονται στις ομοιότητες των τελετουργιών και των παραδόσεων Αγγλίας-Ιρλανδίας-Φινλανδίας φτάνοντας στο προφανές συμπέρασμα: ο συμβολισμός της φύσης στις ανθρώπινες κοινωνίες είναι πανανθρώπινος και χωρίς σύνορα.

Hexvessel

Μετά από τη σύντομη κέλτικη ευχή ("Blessing"), το "Son Of Sky" εμπνέεται από μια φινλανδική τελετή, κατά την οποία το πνεύμα της Αρκούδας τιμάται μετά το κυνήγι της - σε ένα μοτίβο που οι περισσότεροι αναγνωρίζουμε ως ινδιάνικο. Το video του τραγουδιού περιλαμβάνει footage από home video του McNerney σε διάφορα παγανιστικά μνημεία σε Αγγλία, Γερμανία και Φινλανδία. Κοινό σημείο των μνημείων είναι ότι πρόκειται για τόπους που πραγματοποιούνταν τελετές για το Χειμερινό Ηλιοστάσιο. Αυτό που δείχνει να έχει περισσότερη σημασία για τους Hexvessel είναι η αίσθηση της κοινότητας, η σύσφιξη των ανθρώπινων σχέσεων γύρω από τα τελετουργικά.

Hexvessel

Η σημασία του Χειμερινού Ηλιοστασίου - του θανάτου της Φύσης ως προαπαιτούμενο για την Αναγέννηση της - τονίζεται στο "Old Tree", όπου ο θαυμασμός για τα πράγματα που είδε ένα δέντρο στη ζωή του καταλήγει στη διαπίστωση ότι When the plough's teeth turn the weeds / your minerals start to shine. Ακόμα όμως περισσότερο, ο θάνατος γιορτάζεται στο μαγευτικό "Closing Circles", όπου ο σπαρακτικός θρήνος (Fare thee well / for we won't meet again) δεν απευθύνεται σε πρόσωπο αλλά στον Ήλιο. Μένει όμως η υπόσχεση της συνέχειας (For as long as we live /you too shall live). Η στροφή στις κέλτικες ρίζες φαίνεται περισσότερο στο "Wilderness Spirit", όπου η μουσική χρωματίζει κατάλληλα με το ιρλανδικό jig, αλλά και στον μύθο του "Changeling" - ο gaelic αντίστοιχος του δικού μας αλαφροΐσκιωτου.

Hexvessel

Ενώ όμως οι στίχοι ταξιδεύουν ανάμεσα σε τελετές, μύθους κι εποχές, αχνοφαίνεται σε διάφορα σημεία ότι το υποκείμενο των Hexvessel βρίσκεται στο παρόν και επιθυμία του είναι να διαφοροποιηθεί από τον καθιερωμένο δυτικό-χριστιανικό-αστικό τρόπο ζωής. Αυτή η διαφοροποίηση ίσως αποτελεί το "βάρος" και το "στίγμα" του, όπως διαισθανόμαστε στο "Birthmark" (For you have always worn a birthmark / our secret shadows give us away / and I tried to wave to you across this canyon / but there are no bridges to bear this weight). Η επιστροφή στους αρχαίους τρόπους της Φύσης είναι η επιλογή ενός διαφορετικού τρόπου ζωής και είναι συνώνυμη του «εναλλακτικού». Αυτό το εναλλακτικό μονοπάτι - περίπου με τον ίδιο τρόπο που όλες οι σύγχρονες εναλλακτικές φιλοσοφίες στοχεύουν στο wellbeing του ανθρώπου - είναι για τους Hexvessel μια συμβολική, πνευματική επιλογή που έχει ως στόχο την εσωτερική αρμονία.

Hexvessel

Δεν είναι όμως η ατομικότητα το απόλυτο ζητούμενο, όπως είναι στη σύγχρονη εποχή. Η στροφή των Hexvessel στο παλιό σημαίνει την επιστροφή σε χαμένες αξίες και στην παλιά θέαση του κόσμου, τότε που η μικρή κοινωνία και η οικογένεια ήταν σημαντικότερα από το άτομο. Το "All Tree" με την ίδια απλότητα που ενώνει ανθρώπινα χέρια στο εξώφυλλο, απευθύνει το κάλεσμα στους ακροατές του: ένα κάλεσμα που, μέσω της προφορικής παράδοσης και της τελετουργίας, προσπαθεί να τραβήξει τα βλέμματα ξανά πίσω στην καρδιά του Δάσους, εκεί που οι αληθινές αξίες είναι ζωντανές και περιμένουν. Πρέπει απλώς να διαβάσεις τα σημάδια όπως αυτό του "A Sylvan Sign":

We 're told that the ancient gods have ceased to exist
But deep in the woodland and valleys I hear music

Κι όσοι ακούν το κάλεσμα, πρέπει να το ακολουθήσουν... (Α.Κ)

  • SHARE
  • TWEET