Fatoumata Diawara

Fatou

World Circuit (2011)
Από τον Παντελή Μαραγκό, 09/12/2011
Πώς βαθμολογείτε το δίσκο;
Τέτοιο καιρό περύσι έγραφα για τους AfroCubism, μια μουσική συνάντηση των σημαντικότερων μουσικών από το Μάλι και την Κούβα, που έγινε δεκατέσσερα χρόνια μετά το αρχικό ραντεβού, με αποτέλεσμα τη δόξα για το απόλυτο best seller της world music -το Buena Vista Social Club- να την καρπωθούν αποκλειστικά οι Κουβανοί θρύλοι, ο (παραγωγός) Ry Cooder και ο (σκηνοθέτης του συγκλονιστικού ομότιτλου ντοκυμαντέρ) Wim Wenders. Λίγο αργότερα, στα τέλη της χρονιάς, το έγκριτο περιοδικό Mojo ανακήρυσσε τον εν λόγω δίσκο #1 κυκλοφορία του είδους για το 2010, ενώ πριν από λίγες ημέρες το άλμπουμ συμπεριλήφθηκε στις υποψηφιότητες της σχετικής κατηγορίας των Grammy (όποια αξία κι αν έχουν αυτά τα πράγματα, τέλος πάντων).

Ε, μιας και μου έκατσε το στοίχημα πέρυσι, είπα να δοκιμάσω και φέτος την τύχη μου και μάλιστα να διαλέξω ένα outsider. Δεδομένου ότι φέτος έβγαλαν δίσκο οι Tinariwen (αντικειμενικά, ό,τι σημαντικότερο έχει ξεπηδήσει από αυτό το χώρο τα τελευταία χρόνια), το γήπεδο -εκ των πραγμάτων- γέρνει. Παρ' όλα αυτά, προσωπικά ψηφίζω Μάλι και φέτος, αλλά όχι κάτι από τα καταξιωμένα αυτής της χώρας με την απίθανη μουσική παράδοση. Επιλέγω να βάλω τα λεφτά μου σε ένα ντεμπούτο.

Ο πρώτος δίσκος της 28χρονης Fatoumata Diawara ήταν εκείνος που μου γυάλισε περισσότερο από το χώρο της λεγόμενης «world music». Το «πρόβλημα», ωστόσο, είναι ότι καθυστέρησα αρκετά να γράψω για το "Fatou" και αυτό έχει ήδη αρχίσει να δείχνει τα δόντια του, καταλαμβάνοντας θέσεις στα καλύτερα της χρονιάς διαφόρων περιοδικών (π.χ. #34 στα 50 καλύτερα του Uncut), οπότε άκυρο το στοίχημα, με ξεπέρασαν οι εξελίξεις! Μάρτυράς μου ο αρχισυντάκτης του Rocking.gr πάντως, καθώς σε εκείνον έχω -εδώ και καιρό- εξομολογηθεί τις προθέσεις μου για αυτόν το δίσκο.

Τέλος πάντων, η ιστορία ξεκινάει πριν από μερικά χρόνια, όταν η Diawara έφευγε από το Μάλι για να πάει στη Γαλλία, ώστε να κυνηγήσει μια καριέρα ως ηθοποιός.  Ευτυχώς για εμάς, τελικά την τράβηξε η μουσική. Έτσι, στο ντεμπούτο της, "Fatou", θα βρείτε ένα υπέροχο κράμα, αποτελούμενο από όμορφες μελωδίες, ζωντανούς ρυθμούς, τη γλυκιά φωνή της και τον ξεχωριστό τρόπο με τον οποίο παίζει κιθάρα. Το αποτέλεσμα είναι άκρως σαγηνευτικό από τις πρώτες, κιόλας, νότες του λυρικότατου "Kanou" που ανοίγει το δίσκο.

Δε λείπουν τα ρυθμικά κομμάτια, που δημιουργούν ένα κλίμα ευφορίας, ικανό να απομακρύνει -έστω και για λίγο- το κλίμα δυσφορίας που έχουν σπείρει τα χαράτσια της εφορίας. Το "Sowa" ανήκει σε αυτή την κατηγορία και πραγματικά ξεχωρίζει ως το track που αποτελεί το καταλληλότερο διαβατήριο για τον ακροατή που θέλει να εισέλθει στον κόσμο της όμορφης Αφρικανής. Σε ακόμη πιο ζωηρούς ρυθμούς, αλλά εξίσου προσβάσιμο, ακολουθεί το "Bakonoba", το οποίο περιέχει ένα άκρως ενδιαφέρον παίξιμο στην κιθάρα από τη Diawara.

Παρ' όλα αυτά, η ψυχή του δίσκου βρίσκεται στο καλά κρυμμένο μυστικό (εκτός κι αν ομιλείτε Wassoulou) των στίχων που πραγματεύονται κάποια ιδιαιτέρως ζόρικα θέματα, όπως η κλητοριδεκτομή (στο "Boloko") ή οι προσυμφωνημένοι γάμοι (στο "Bissa"). Ευτυχώς, τα λόγια υπάρχουν μεταφρασμένα στα αγγλικά στο βιβλιαράκι του cd -όπως συνηθίζεται στις κυκλοφορίες της World Circuit- και μάς παρέχεται η δυνατότητα να καταλάβουμε σε τι αναφέρεται όταν ακούγεται τόσο φορτισμένη. Ο δίσκος κλείνει με το "Clandestin", το οποίο -έτσι όπως έχουν γυρίσει τα πράγματα- αντηχεί πολύ πιο σκληρό από όσο ακουγόταν το "Clandestino" του Manu Chao προ δεκαετίας. Δυστυχώς, οι καιροί έχουν αλλάξει και πλέον η σκληρή προοπτική της μετανάστευσης έχει γίνει κάτι περισσότερο από μια «folklore» λέξη για πολλούς στη χώρα μας.
 
Ιδιαίτερη μνεία αξίζει να γίνει και στις ζωντανές της εμφανίσεις, οι οποίες έχουν συμβάλλει τα μέγιστα στο να μεγαλώσει η φήμη της μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Εκεί τα τραγούδια της αποκτούν επιπρόσθετο πλεονέκτημα και αναδεικνύονται, χάρη στην όμορφη και εκφραστική φυσική παρουσία της. Πέρυσι έπαιζε με τους AfroCubism που λέγαμε πιο πάνω (οι οποίοι κατάφεραν να φτάσουν μέχρι τα μεγάλα φεστιβάλ, όπως το «σκληρό» Roskilde), ενώ φέτος ξετρέλλανε κόσμο από τα πρώτα, κιόλας, δευτερόλεπτα της εμφάνισής της στο show του Jools Holland.

Παρά το εμπόδιο της γλώσσας, τα τραγούδια και οι ερμηνείς της Diawara ξεχειλίζουν από εκφραστικότητα και «μιλάνε», πάλλοντας χορδές του μουσικού μας αισθητηρίου που παραμένουν ανενεργές στη διέγερση των συνηθισμένων ακουσμάτων. Αν μη τι άλλο, για αυτό και μόνο αξίζει να την προσέξετε.
 
Υ.Γ.: Δεν ξέρω εάν πρόκειται να ξαναδιοργανωθεί το Kosmos Festival στο Θέατρο Βράχων ή οπουδήποτε αλλού, οι καιροί είναι δύσκολοι. Πάντως, αυτήν πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος να τη φέρουμε να παίξει στη χώρα μας.
  • SHARE
  • TWEET