Amy Winehouse

Lioness: Hidden Treasures

Island (2011)
Από τον Παντελή Μαραγκό, 12/12/2011
Πώς βαθμολογείτε το δίσκο;
Για όλα φταίει εκείνο το καφέ αναψυκτικό με την κρυφή συνταγή! Ήταν 1931 όταν ξεκίνησε μια διαφήμιστική καμπάνια (η οποία -πρακτικά- κρατάει μέχρι τις μέρες μας) που επέβαλλε στο συλλογικό υποσυνείδητο την εικόνα του τροφαντού, γελαστού και χαριτωμένου Santa Claus. Με τον καιρό και τις διαδοχικές απεικονίσεις, η σκουρόχρωμη κάπα του μοναχού είχε ήδη ροδίσει μέχρι τότε, αλλά η εικόνα του Saint Nicholas κάθε άλλο παρά με εκείνη του χαριτωμένου παππούλη με την μπαμπακένια γενιάδα που γνωρίζουμε στις μέρες μας έμοιαζε. Μέχρι ο σκιτσογράφος Haddon Sundblom να σκαρφιστεί (εμπνευσμένος από ένα σκίτσο του Thomas Nast από το 1981) τη γνωστή εικόνα του Άη Βασίλη που βλέποντάς τον θέλεις να του ζουλίξεις το σκεμπέ (που μάλλον σε μπύρες και κοψίδια οφείλεται και όχι σε γκαζόζες), οι απεικονίσεις του Santa ποίκιλαν από την τυπική εικόνα του μαυροφορεμένου μοναχού, μέχρι εκείνες που του απέδιδαν -μάλλον τρομαχτικά- χαρακτηριστικά ξωτικού. Δε χρειάζεται, φαντάζομαι, να αναφερθώ στη συνεισφορά της πληθωρικής αυτής εικόνας στη γιγάντωση της καταναλωτικής επιθυμίας, η οποία τις ημέρες των Χριστουγέννων χτυπάει κόκκινο.

Η δισκογραφία δε θα μπορούσε να μείνει έξω από τέτοιο κελεπούρι. Και γιατί θα έπρεπε άλλωστε; Έτσι δουλεύει το πράγμα. Money makes the world go round (για αυτό φτάσαμε εδώ που φτάσαμε). Ε, ναι λοιπόν, δεν επιλέχθηκε τυχαία η εορταστική περιόδος για την πρώτη (άντε να δούμε πόσες ακόμη θα ακολουθήσουν) μεταθανάτια κυκλοφορία της Amy Winehouse. Δεν ξέρω εάν και κατά πόσο γνωρίζει από αυτά τα κόλπα το νεοσυσταθέν ευαγές ίδρυμα που διαχειρίζεται την κληρονομιά της, αλλά είμαι απολύτως βέβαιος ότι ένα σωρό παρατρεχάμενοι μανατζαραίοι που έχουν σπεύσει πρόθυμοι στις υπηρεσίες του τα έχουν διδαχθεί στο πρώτο έτος των βοϊδοσχολών που τελείωσαν.

Τέλος πάντων, πάμε στα του δίσκου τώρα. Με απογοήτευση, αλλά και αρκετή έκπληξη, σας γνωρίζω ότι στο "Lioness: Hidden Treasures" θα βρείτε ελάχιστο πρωτότυπο υλικό. Διασκευές και εναλλακτικές ή πρώτες εκτελέσεις γνωστών της τραγουδιών αποτελούν την πρώτη ύλη του. Προς Θεού, δεν είναι άσχημος δίσκος, μια χαρά ακούγεται. Για την ακρίβεια, πρόκειται για ένα από τα καλύτερα easy-listening ακούσματα της χρονιάς που φεύγει. Οι παραγωγοί του "Back To Black" (2006), Salaam Remi και Mark Ronson, που ανέλαβαν να σταχυολογήσουν τις ώρες ανέκδοτων ηχογραφήσεων που υπάρχουν διαθέσιμες παραείναι ταλαντούχοι για να αφήσουν τα πράγματα στην τύχη τους και εξ αρχής αποτελούσαν εγγύηση για την επιτυχία του εγχειρήματος. Απλά, πρέπει να ξεκαθαρίστεί ότι το "Lioness..." σε καμία περίπτωση δε μπορεί να σταθεί δίπλα σε εκείνο το διαμάντι της περασμένης δεκαετίας και, συνολικά, χαμηλώνει το μέσο όρο των κυκλοφοριών της.
 
Εδώ έχουν συγκεντρωθεί μια σειρά από ενδιαφέροντα -σε γενικές γραμμές- tracks που καλύπτουν ένα χρονικό εύρος που προηγείται της κυκλοφορίας του πρώτου δίσκου της, "Frank" (2003), και φτάνουν μέχρι την τελευταία της ηχογράφηση, το wannabe jazz standard "Body And Soul", που πρωτακούσαμε ως single, αλλά βρίσκουμε εδώ και καιρό μέσα στο άλμπουμ του 85άρη Tony Bennett (που ζωή να 'χει ο άνθρωπος, αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι σαν έτερος ...επίτιμος την έθαψε και αυτή). Είναι ευνόητο ότι, λόγω της χρονικής απόστασης που χωρίζει τα κομμάτια, το άλμπουμ πάσχει από έλλειψη συνοχής. Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν πάρα πολλά σημεία που το καθιστούν άξιο κυκλοφορίας -και το κυριότερο- υπάρχει η αδιαμφισβήτητη δίψα εκατομμυρίων θαυμαστών που περίμεναν πώς και πώς το διάδοχο του μοσχοπουλημένου δεύτερου δίσκου της.

Και πώς θα μπορούσε να ήταν αλλιώς; Όλες κι όλες οι ηχογραφήσεις της μέχρι σήμερα (ένα πολύ καλό κι ένα απολύτως κλασικό άλμπουμ-ορόσημο, καθώς επίσης και μερικές σκόρπιες συμμετοχές στις δουλειές άλλων) δε φτάνουν ούτε τις δύο ώρες σε διάρκεια. Ωστόσο, πρέπει να είμαστε εντελώς προκατειλημμένοι για να παραγνωρίσουμε τη σημασία αυτών των ελάχιστων αλλά εξόχως ιστορικών tracks. Δε θέλω να πλατιάσω. Απλά θα θυμίσω ότι μέσα από τα κομμάτια εκείνα αναβίωσε και επανακαθορίστηκε η έννοια του standard για τον 21ο αιώνα, ενώ παράλληλα φύτρωσε ένας στρατός από καλλιτέχνες που βγάζουν το παντεσπάνι τους χάρη στα κατωρθώματά της. Για ρωτήστε, ας πούμε, την Adele.

Το πρώτο της solo single μετά το 2007, το "Our Day Will Come", αποτελεί μια πολύ όμορφη διασκευή επιτυχίας των Ruby And The Romantics από το όχι και τόσο μακρινό (ιδιαίτερα όταν έχουμε να κάνουμε με την Amy και τον υπεράνω εποχής και μόδας ήχο της) 1963. Με δεδομένο τον πρόωρο χαμό της, το κομμάτι μου έφερε αυτόματα στο μυαλό την αύρα του θρυλικού "We'll Meet Again" της εθνικής τραγουδίστριας των Βρετανών Vera Lynn, η οποία διανύει το 95ο έτος (ζωή να 'χει κι αυτή) και πριν δύο χρόνια έγινε το γηραιότερο πρόσωπο εν ζωή που σκαρφάλωσε (υποβασταζόμενη; Με πι; Κι γω δεν ξέρω πώς ακριβώς) στο #1 των βρετανικών album charts. Το κομμάτι που ξεκινά το "Lioness..." ακούγεται ιδανικό για να μας θυμίσει την εικόνα της Amy που, πλέον, μας κοιτάζει από ψηλά χαμογελώντας λοξά. Παράλληλα, μας μεταφέρει -από τις πρώτες κιόλας νότες- στις pub και τα μπιλιαρδάδικα του Camden, όπου η μακαρίτισσα συνέχιζε να συχνάζει ακόμη κι αφού είχε γίνει πρώτη φίρμα, έχοντας πουλήσει εκατομμύρια δίσκους.

Μου άρεσε ιδιαίτερα η εκτέλεση του ιστορικού "Will You Still Love Me Tomorrow?" των Carole King / Gerry Goffin που είχαν πρωτοπεί οι Shirelles. Η ευστοχότερη αποτύπωση της γυναικείας ανασφάλειας σε στίχους pop κομματιού σε συνδυασμό με τη θαραλλέα ενορχήστρωση που χρησιμοποιείται εδώ της πάει γάντι. Λογικά θα είναι το επόμενο single και θα ακουστεί πολύ περισσότερο από το "It's My Party" που είχε πει στη συμμετοχή της στον τελευταίο δίσκο του Quincy Jones. Προσέξτε κάτι οκτάβες που χτυπάει στα 02:29. Δε θυμάμαι να την έχω ξανακούσει να φτάνει τόσο ψηλά.

Στο "Lioness..." υπάρχουν μόλις δύο ολοκαίνουργια κομμάτια: το "Between The Cheats" και το "Like Smoke" που λέει παρέα με τον καλό rapper Nas. Οι στίχοι «Like smoke, I hung around in the unbalanced» στο δεύτερο συμπυκνώνουν καλύτερα από οτιδήποτε το γλυκόπικρο συναίσθημα που εισπράττει ο ακροατής ακούγοντας το άλμπουμ. Είναι εντελώς περίεργο να την ακούς να υπόσχεται μετά θάνατον, ιδιαίτερα όταν υπόσχεται ότι θα είναι συνεπής και θα «βρίσκεται τριγύρω». Ως γνωστόν, η συνέπεια δεν ήταν το φόρτε της. Με αυτή την υπόσχεση έρχονται στο μυαλό μονομιάς όλα τα μπες-βγες στις κλινικές, όλες οι αναζωπυρώσεις του ενδιαφέροντος της κοινής γνώμης που περίμενε να τη δει να επανέρχεται, όλες εκείνες οι υποσχέσεις που ήταν αδύνατο για αυτήν να τις τηρήσει (π.χ. η συναυλία στα μέρη μας). Τα φωνητικά της είναι ηχογραφημένα το 2008 και ο Nas ήρθε πρόσφατα να συμπληρώσει εύστοχα: «I 'll be out in London, Camden, hunting for the answers / Why did God take away the homie? / I can't stand it».
 
To κομμάτι αυτό είναι ό,τι πλησιέστερο σε track που θα υπήρχε σε έναν υποθετικό τρίτο δίσκο της, στην περίπτωση που ο δεύτερος είχε την τύχη του πρώτου, που -όπως όλοι μας θυμόμαστε- πέρασε σχεδόν απαρατήρητος. Τα πράγματα όμως, ως γνωστόν, πήραν άλλη τροπή, καθώς το "Back To Black" ήταν αναπόφευκτο να περάσει δίχως να προκαλέσει πάταγο. Εκεί υπάρχουν κομμάτια κλασικά (με την έννοια του standard) και πιθανότατα όλοι την ώθησαν να επενδύσει όσο περισσότερο μπορούσε στην αναβίωση του ρετρό ήχου και αυτό ακριβώς ακούμε στο "Between The Cheats". Και τα δύο, πάντως, ακούγονται ιδιαιτέρως ευχάριστα.

Βέβαια δεν είναι όλα μέλι-γάλα στο δίσκο. Ας πούμε, στο δύσμοιρο "The Girl From Ipanema" θα ακούσετε μια «άγουρη» Amy (που ακόμη δεν είχε βγάλει δίσκο) να δίνει ένα από τα χειρότερα scat singing στην ιστορία. Μην ξεχνιόμαστε όμως, δε φταίει η Amy. Αυτή έτσι γούσταρε, έτσι το είπε κάποια στιγμή που ηχογραφούσε -χαλαρά- τραγούδια που αγαπούσε. Τα είπαμε, εκείνοι που το κυκλοφόρησαν και το γνωστό αναψυκτικό φταίνε, σε εκείνους να στείλετε τυχόν hate mail.

Η απάντηση στην εύλογη απορία όσων αναρωτιούνται εάν τα κομμάτια αυτά θα κυκλοφορούσαν στην περίπτωση που η Amy ζούσε, είναι σχεδόν προφανής: αφού δεν κυκλοφόρησαν μεταξύ 2007-2011, που τα εκατομμύρια που λάτρεψαν το "Back To Black" περίμεναν εναγωνίως τη συνέχεια, πιθανότατα δεν προορίζονταν για κυκλοφορία. Μπορεί κάποια στιγμή στο μέλλον να έβγαιναν από κάποιο συρτάρι για να δοθούν εν είδει συλλογής απευθυνόμενης προς τους φανατικούς, αλλά αυτό λογικά δε θα συνέβαινε προτού η καριέρα της προσέγγιζε ένα όψιμο σημείο. Κάπως έτσι κυκλοφορούν και σήμερα θα μου πείτε (πιο «όψιμο» σημείο από αυτό δύσκολα θα βρει κανείς), αλλά η μεγάλη προσμονή του κόσμου για μια νέα κυκλοφορία όλα αυτά τα χρόνια που πέρασαν από τα "Rehab", "You Know I'm No Good", "Back To Black", "Tears Dry On Their Own" (θα μπορούσα να γράψω και τα δώδεκα!) αναπόφευκτα προσδίδει στο άλμπουμ αυτό μια επιπρόσθετη διάσταση. Όλοι περιμένουν να βρουν εδώ μερικές από τις ηχογραφήσεις που θα υπήρχαν σε ένα νέο της δίσκο ώστε να βγάλουν κάποιου είδους συμπέρασμα για το πώς θα ακουγόταν αυτός.

Όπως είπαμε, όμως, εδώ -περιέργως- υπάρχει ελάχιστο τέτοιο υλικό. Προσωπικά, το θεωρώ απίθανο να μην υπάρχουν τουλάχιστον μια ντουζίνα αξιοπρεπή νέα κομμάτια σε κάποιο σκληρό δίσκο. Το πιθανότερο είναι ότι το ευαγές ίδρυμα που θα διαχειρίζεται την κληρονονιά της εφεξής χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να ξεσκαρτάρει το διαθέσιμο υλικό και στην παρούσα φάση προτίμησε να το παίξει εκ του ασφαλούς εν όψει της Χριστουγεννιάτικης αγοράς. Όπως και νά 'χει, πάντως, το "Lioness: Hidden Treasures" είναι ευπρόσδεκτο και τηρεί τα προσχήματα.

Ο δίσκος κλείνει με τη διασκευή στο "A Song For You" του Leon Russell. Ηχογραφημένο το 2009, δεν επιλέχθηκε τυχαία ως τελευταίο track. Εμφανώς καταβεβλημένη την ακούμε να τραγουδά απογυμνωμένη ψυχολογικά:

«I love you in a space there’s no place or time,
I love you for in my life you are a friend of mine,
When my life is over,  
Remember when we were together,  
And I was singing this song for you»

καθώς η φωνή της γίνεται όλο και πιο θολή, μέχρι να σβήσει. Προσωπικά με «έπιασε». Κρίμα ρε κοπελιά, είχες πολλά ακόμη να πεις. Πού σηκώθηκες κι έφυγες και μας άφησες μονάχους με τις μαλακίες της Gaga;
  • SHARE
  • TWEET