Socrates Drank The Conium

Όταν έμαθα για την κυκλοφορία των τελευταίων, ημιτελών ηχογραφήσεων των Socrates το πρώτο μου συναίσθημα ήταν ο φόβος. Τα ερωτήματα που τριγυρνούσαν στο μυαλό μου ήταν μάλλον απαισιόδοξα και οι προσδοκίες μου ήταν στην καλύτερη για μία νερωμένη, παρωχυμένη εκδοχή του ήχου τους, πολύ πιο κοντά στην εποχή του "Plaza", και στη χειρότερη κάποια μορφή demo ηχογραφήσεων που θα είχαν συλλεκτικό ή κάπως εγκυκλοπαιδικό ενδιαφέρον. Δε θα μπορούσα να πέσω περισσότερο έξω. Το "Last Forever" είναι το ιδανικό κλείσιμο για ένα ιστορικό συγκρότημα και η όποια συναισθηματική φόρτιση στην ακρόασή του δεν μπορεί να κρύψει μία ποιοτικότατη δουλειά, έναν δίσκο παλιομοδίτικου hard rock που μπορεί να κοιτάζει αφ’ υψηλού στο σήμερα διάφορα νεόκοπα revival συγκροτήματα ή πολλοστά come back γεροβετεράνων του εξωτερικού. Ένα αποτέλεσμα, τελικά, που πρέπει να κάνει περήφανους όλους όσοι εργάστηκαν για αυτό.

Τελευταίο από όλους (χρονικά και μόνο) τον Κώστα Μπίγαλη που εργάσθηκε με τεράστιο σεβασμό και προσήλωση για να μιξάρει τραγούδια από τις σκόρπιες ηχογραφήσεις του συγκροτήματος. Ο συμπαθέστατος μουσικός (κι αν δε σας ήταν συμπαθής μέχρι τώρα βρείτε κάποια από τις συνεντεύξεις που έχει δώσει με αφορμή το άλμπουμ και είναι αδύνατον να μη σας αγγίξει) κατάφερε να φτιάξει έναν δίσκο που δεν μπορεί κανείς να με πείσει ότι δεν ήταν ό,τι πιο κοντινό σε ολοκληρωμένη δουλειά πρόλαβαν να κάνουν οι Socrates πριν αρχικά η σοβαρή περιπέτεια της υγείας του Αντώνη Τουρκογιώργη και εν συνεχεία ο πρόωρος θάνατος του Γιάννη Σπάθα βάλει την οριστική τελεία στο ιστορικό συγκρότημα. Αν είχαν περισσότερο χρόνο θα είχαν αλλάξει κάποια πράγματα; Θα είχαν τελειοποιήσει τα τραγούδια, θα τα είχαν βελτιώσει; Θα ήταν διαφορετικός ο τελικός ήχος, η παραγωγή; Δε θα μάθουμε ποτέ αλλά το αποτέλεσμα παραμένει πολύ πειστικό για να μην το αποδεχτούμε όπως ακριβώς είναι.

Οι άλλοι που αξίζουν επαίνων είναι οι τρεις Socrates. Προφανές, θα μου πείτε, αλλά η έμφαση εδώ είναι στον αριθμό. Τρεις. Trio. Όπως κάποτε. Όπως παλιά. Αυτή η επαναφορά στον αρχετυπικό ήχο κιθάρας-μπάσου-ντραμς είναι κομβική για τη δύναμη που βγάζει αυτός ο δίσκος. Τη βρωμιά, την ένταση, την απλή, ωμή rock ‘n’ roll δύναμη που τους κάνει να ακούγονται ως έφηβοι. Ήθελα να είμαι από κάπου στο στούντιο που ηχογραφούσαν και είμαι σίγουρος ότι θα διέκρινα χαμόγελα ανάμεσα στους δύο παλιόφιλους που θα τους έφερναν πίσω στην παιδική τους ηλικία και τον ενθουσιασμό του ξεκινήματός τους. Σε αυτό συμβάλει σαφώς και ο Μάκης Γιούλης, ο τέταρτος ντράμερ σε άλμπουμ των Socrates και πρωτάρης σε ηχογράφηση μαζί τους αλλά πολλά χρόνια αναπόσπαστο μέλος τους. O τρόπος που δένει και οδηγεί τις συνθέσεις, το τηλεπαθητικό δέσιμό του με το μπάσο του Τουρκογιώργη είναι ιδανικό για τον ήχο αυτό.

Και βέβαια να πούμε ότι το μπάσο υπήρξε και παραμένει η ραχοκοκαλιά των Socrates, η συνεισφορά του δεν έχει εκτιμηθεί όσο θα έπρεπε. Αντίθετα όλοι ξέρουν πώς ο τρόπος τραγουδιού του Τουρκογιώργη, οι φωνητικές του μελωδίες, αναπληρώνουν το γεγονός ότι δεν υπήρξε ποτέ σπουδαίο λαρύγγι και σε εκείνη την ηλικία είναι ήδη αρκετά πιο βραχνός. Δεν πειράζει, δεν το χρειάστηκε ποτέ, ήξερε πώς να φτιάξει δικές του μελωδίες ή να πατήσει σε αυτές της κιθάρας, πώς με την εκφραστικότητά του να αναπληρώσει οτιδήποτε του έλειπε σε έκταση, και εδώ μας προσφέρει αρκετές περιπτώσεις να θαυμάσουμε ακριβώς αυτό. Πρώτο και καλύτερο το "Hood" ένα από τα καλύτερα τραγούδια του δίσκου με την καλύτερη και εν τέλει συγκινητικότερη ερμηνεία του.

Όταν όμως μιλάμε για Socrates, δεν μπορούμε παρά να μιλάμε για την κιθάρα του Σπάθα. Όλα τα άλλα φτιάχνουν έναν καμβά, αλλά είναι τελικά ο Σπάθας που θα έρθει να ζωγραφίσει. Και αποδεικνύεται σε μεγάλη φόρμα. Ανεπανάληπτος στα riff, το παίξιμό του είναι αναγνωρίσιμο από οποιονδήποτε έχει ακούσει Socrates έστω και λίγο. Τόσο το "Bazaar" που ξεκινάει το δίσκο, όσο και τα "Shake It" και "Crack In The Mirror" είναι χαρακτηριστικά αυτού ακριβώς ενώ στα σόλο του τελευταίου η κιθάρα στάζει μέλι. Πιο πρωταγωνιστικά βγαίνει η κιθάρα σε δύο συνθέσεις που μοιάζουν σε κάτι ανάμεσα σε ξεμούδιασμα ή ημιτελείς ιδέες, τα "Blues" και "Tribes", με το δεύτερο σχετικά εκτός κλίματος του δίσκου αλλά πιστό στην παράδοση των Socrates να μπλέκουν στοιχεία ελληνικής μουσικής στο hard rock τους.

To "Last Forever" είναι κάτι πολύ παραπάνω από μία συγκινητική τελευταία επικοινωνία του συγκροτήματος με τους οπαδούς τους. Είναι πολύ περισσότερο από μία αναφορά σε ένα ιστορικό παρελθόν μέσα από ένα νοσταλγικό παρόν. Είναι ένας δίσκος που στέκεται επάξια ηχητικά, στιχουργικά, παικτικά δίπλα στην υπόλοιπη δισκογραφία τους. Κι αν μας κάνει ταυτόχρονα να λυπόμαστε που είναι η τελευταία μουσική που θα ακούσουμε ποτέ από αυτούς, θα πρέπει μάλλον να νιώθουμε καλύτερα τυχεροί που είχαν τελικά άλλη μία τέτοια δουλειά να μας δώσουν. Οι άνθρωποι φεύγουν, η μουσική μένει για πάντα, όπως λέει και ο τίτλος του δίσκου.