The Callas: «Πρέπει να νιώθουμε κάποιον σαν οικογένεια για να συνεργαστούμε»

Η πιο όμορφη ώρα της ημέρας για να περπατήσει κανείς στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας είναι γύρω στις πέντε το απόγευμα, τη στιγμή που όσοι βρίσκονται εκεί για δουλειά λιγοστεύουν, αφήνοντας τον χώρο σε αυτούς που δεν βιάζονται. Σου δίνεται η αίσθηση ότι ακόμα και οι ίδιοι οι δρόμοι ρίχνουν τους τόνους και προετοιμάζονται να υποδεχτούν τους βραδινούς τύπους, οι οποίοι από τη φύση τους είναι πιο χαλαροί. Ακριβώς σε μια τέτοια στιγμή ανεβαίνω τη μισοσκαμμένη - δείγμα ότι κάποιες εκλογές είναι κοντά - Βύσσης και κατευθύνομαι προς τη Μιλτιάδου. Εκεί, στα ψηλά μιας πολυκατοικίας που μυρίζει Πασόκ, βρίσκεται το Velvet Room, το γραφείο, studio, ατελιέ - ορμητήριο των αδελφών Άρη και Λάκη Ιωνά, κιθαρίστα / τραγουδιστή και μπασίστα των Callas αντίστοιχα, αν μείνουμε στη μουσική πτυχή των καλλιτεχνικών τους ενασχολήσεων - υπάρχουν πολλές άλλες. 

Προσπερνώντας τον, εμφανώς κουρασμένο από τις ώρες δουλειάς, υπάλληλο του καταστήματος παραπλεύρως της εισόδου, συνειδητοποιώ ότι είναι η πρώτη φορά που μπαίνω σ' αυτό το κτίριο ημέρα. Όλες οι προηγούμενες ήταν για τα Velvet party, τα live δηλαδή που κατά καιρούς διοργανώνουν τα παιδιά και που, αλήθεια είναι ότι, έχουμε αρκετό καιρό να δούμε.

«Όχι, όχι δεν τα έχουμε σταματήσει, κάθε άλλο». Με καθησυχάζει ο Λάκης τη στιγμή που ο αδελφός του μας βάζει τα πρώτα ποτήρια ρακής. «Απλά, όπως βλέπεις εδώ με τον χώρο είναι λίγο δύσκολα. Θα πρέπει να τα ξεστήσουμε όλα και το επόμενο πρωί από τα live, εμείς θα είμαστε εδώ για να δουλέψουμε οπότε θα πρέπει να είναι πάλι στη θέση τους, καθαρά και έτοιμα».

Πράγματι, τo Velvet Room είναι στην ουσία ένα μεγάλος, σχεδόν ενιαίος χώρος, που θυμίζει νεοϋορκέζικο loft στα αυθεντικότερά του, με τα εκάστοτε έργα που δουλεύουν τα παιδιά κρεμασμένα στους τοίχους - τα όργανα στημένα σε μια μεριά - τους υπολογιστές τους στα γραφεία μαζί με άπειρα χαρτιά σε μια άλλη, και γενικότερα μια κατάσταση που ξεχειλίζει δημιουργικότητα μεν, δεν παραπέμπει σε χώρο για live, δε.  Κι όμως, από εδώ έχει περάσει στην κυριολεξία ολόκληρη η «σκηνή» της Αθήνας και όχι μόνο. «Αλλά, για να σου δώσουμε και μια μικρή είδηση» συνεχίζει ο Λάκης, γελώντας και δείχνοντας το πιο πρόσφατο μέλος των Callas, τον Χρήστο που μεταξύ άλλων, παίζει κιθάρα και στους Chickn, «θα κάνουμε ένα με τα παιδιά, επετειακό, μέσα στις γιορτές».

Η κουβέντα μας «επίσημα» δεν έχει ξεκινήσει ακόμα. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να έρθει η Χρυσάνθη που σε μία εσωτερική μεταγραφή σε σχέση με τον προηγούμενο δίσκο, άφησε την κιθάρα και κάθισε πίσω από τα τύμπανα παίρνοντας τη θέση της Μαριλένας, που θα συνοδεύει την μπάντα στα κρουστά σε κάποιες, επιλεγμένες εμφανίσεις. Αμέσως μόλις φύγω από το Velvet Room οι Callas θα συνεχίσουν προβάροντας το setlist τους, μιας και σε λιγότερο από μια βδομάδα, από τη στιγμή που είπαμε όλα αυτά προηγήθηκαν και θα ακολουθήσουν, θα βρίσκονται στο Λονδίνο και το Βερολίνο για δύο συναυλίες με αφορμή την κυκλοφορία του έκτου τους δίσκου (αν μετράω σωστά), που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τη σύμπραξη της αγγλικής Dirty Water και της Inner Ear σε CD/digital και βινύλιο αντίστοιχα. 

Μια «μικρή» λεπτομέρεια: Στο "Trouble And Desire" συμμετέχει ένας από τους δύο τρεις σημαντικότερους και επιδραστικότερους κιθαρίστες των τελευταίων 30+ χρόνων (κι ο άλλος από την ίδια μπάντα προέρχεται). Ο Lee Ranaldo, ιδρυτικό μέλος των Sonic Youth και o άνθρωπος που συνευθύνεται για τη μελωδικότερη κακοφωνία που έχουν ακούσει τα αυτιά μας. Αυτό που ίσως εκπλήξει ορισμένους, είναι το ότι αυτή είναι η δεύτερη φορά που ο Ranaldo συνεργάζεται με τα αδέλφια Ιωνά. Δύο περίπου χρόνια πριν, είχε γράψει το soundtrack για την, επίσης δεύτερη ταινία, των παιδιών, το "Great Eastern", μια μεταφορά του γιγαντιαίου μυθιστορήματος του Ανδρέα Εμπειρίκου στη μεγάλη οθόνη. Με την έλευση και της Χρυσάνθης, λοιπόν, ξεκινάμε, διατυπώνοντας την ανάλογη, κλισέ αλλά αναγκαία ερώτηση: Πώς προέκυψε η συνέχεια της συνεργασίας με τον Ranaldo και πώς αυτή μετεξελίχθηκε σε δίσκο. Ο Άρης παίρνει βαθιά ανάσα και απαντάει

«Γενικά μας αρέσει να δουλεύουμε παράλληλα πολλά πράγματα. Έτσι, όταν μιλούσαμε με τον Lee για τη μουσική του Ανατολικού, στο πίσω μέρος του μυαλού μας έτρεχαν ιδέες για τον επόμενο δίσκο. Ακούγοντας κάποιο από το υλικό που μας είχε στείλει, σε συνδυασμό με τα δικά μας πράγματα και ήχους, αρχίσαμε να σκεφτόμαστε ότι όλο αυτό θα μπορούσε να βγει σε μία ολοκληρωμένη παράσταση. Πράγμα που έγινε στα πλαίσια της πρεμιέρας της ταινίας μας στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών πριν από περίπου δυο χρόνια. Στο περιθώριο, λοιπόν, των προβών γι’ αυτήν την παράσταση και ενώ στο μυαλό μας είχε κάπως αποκρυσταλλωθεί στην πρώτη του φάση ο δίσκος, βήμα-βήμα προχωρούσε και η συνεργασία μας. Καταλάβαμε ότι όπως ακριβώς ταίριαζαν οι ήχοι στο performance έτσι θα μπορούσαν να ταιριάξουν και σαν εισαγωγικά αλλά και ενοποιητικά στοιχεία ανάμεσα στα τραγούδια μας. Κάπως σαν ένα χταπόδι που τα σκεπάζει, για να γίνουμε και λίγο πιο παραστατικοί.»

Αρκετά τολμηρό σαν εγχείρημα, το "Trouble And Desire" απαρτίζεται από επτά Callas τραγούδια που διανθίζονται από ισάριθμα ιντερλούδια και πρελούδια με ήχους της θαυματουργής κιθάρας του Lee Ranaldo. Ο οποίος εκτός από βασιλιάς του cool, δείχνει ότι δεν «κάθεται» πάνω σε αυτό που έχει ήδη χτίσει όλα αυτά τα χρόνια, αλλά τον καίει ακόμα μέσα του η ανάγκη για δημιουργία, τόσο ώστε να αλλάζει ηπείρους για να συμμετάσχει σε ένα project όχι απλά σαν ένας συνεργαζόμενος στα credit, αλλά σαν συν δημιουργός: The Callas with Lee Ranaldo - "Trouble And Desire".  Όλοι μας γνωρίζουμε τί σημαίνει και πόσες πόρτες ανοίγει μια τέτοια συνεργασία.

«Φαντάσου ότι το να βγει ο δίσκος σαν Callas with Lee Ranaldo, αυτός μας το είχε προτείνει. Μας είχε πει ότι αν δεν έχουμε πρόβλημα, θα ήθελε να γίνει με αυτόν τον τρόπο. Εμείς με τη σειρά μας τι πρόβλημα να έχουμε;», αναφέρει ο Λάκης λίγο πριν ξεσπάσουμε όλοι σε γέλια, μόνο και μόνο στην ιδέα της ερώτησης. Για να συνεχίσει ο Άρης: «Όμως όλο αυτό μας γέμιζε και με άγχος, γιατί θα πρέπει να είμασταν πολύ συγκεκριμένοι σε αυτά που θέλαμε. Τέτοιου βεληνεκούς καλλιτέχνες είναι διαρκώς σε κίνηση, συμμετέχουν σε πολλά project και το τελευταίο πράγμα που χρειάζονταν ήταν να τον μπερδεύαμε με τυχόν δικές μας ασάφειες. Σε αυτό βέβαια βοήθησε και η εμπειρία που είχαμε αποκτήσει από τις δουλειές που έχουμε κάνει με τον Jim» - εννοεί τον Jim Sclavuno, πολυοργανίστα και παραγωγό, τα τελευταία 20+ χρόνια Bad Seed μεταξύ άλλων, που έχει επιμεληθεί την παραγωγή των δύο προηγούμενων δίσκων των Callas - «στο θέμα του σφικτού προγράμματος και στο πώς να παίρνεις το μέγιστο από ένα session».  

Κάπως έτσι λοιπόν, σταδιακά και με μια αλληλουχία αποστολής υλικού μεταξύ των δημιουργών του, χτίστηκε το "Trouble And Desire", που συνεχίζει ακριβώς εκεί που είχαν μείνει οι Callas με το "Half Kiss, Half Pain" του 2016, με μία ειδοποιό διαφορά: Στον δίσκο υπάρχουν τρία ελληνόφωνα τραγούδια. Εδώ έχουμε μια αντίφαση - από την μία το "Trouble And Desire" είναι εν τη γενέσει του ο πιο «διεθνής» δίσκος των Callas μιας και η ξένη εταιρία και η συνεργασία τους με τον Ranaldo τους φέρνει σε επαφή με άλλα ακροατήρια, από την άλλη είναι η πρώτη φορά μετά από τόσα χρόνια πορείας, που επιλέγουν να τραγουδήσουν στη μητρική μας γλώσσα - που εύλογα γεννά απορίες. Κι έρχονται τα αδέλφια Ιωνά να μας τις λύσουν:

Άρης: «Ναι ακούγεται αρκετά τρελό σε πρώτη σκέψη, ακόμα κι εμείς όταν ηχογραφούσαμε τον δίσκο γελούσαμε με το ότι δεν έχουμε κάνει ποτέ ελληνικό στίχο και θα κάνουμε τώρα που θα φτάσει σε όλο τον κόσμο. Αλλά θεωρώ ότι έχει ενδιαφέρον αυτό, πέρα από πρόκληση για εμάς, ιντρίγκαρε και τον Lee, να κάνει κάτι το διαφορετικό - όπως είναι να μπει σε έναν δίσκο που έχει και ελληνικό στίχο. Βέβαια δεν στάθηκε καθόλου σε αυτό, ούτε ο ίδιος ούτε εμείς, έτσι μας βγήκαν τα τραγούδια από την αρχή και δεν θελήσαμε να τα αλλάξουμε».

Λάκης: «Είναι αλήθεια ότι μας δημιούργησε αρκετά ερωτηματικά όλο αυτό και το συζητούσαμε αρκετά και στις πρόβες αλλά και εκτός μεταξύ μας. Είχαμε δίλημμα γιατί ενείχε και κάποιου είδους ρίσκου, μιας και δεν είναι μόνο ο στίχος. Γενικότερα τα τρία αυτά τραγούδια έχουν αναφορά στην ελληνική μουσική, είναι ελληνικά τραγούδια, οπότε το να τα χρησιμοποιήσουμε σε αυτόν τον δίσκο θα μπορούσε κάποιος να πει ότι δεν ήταν "εμπορικά" σωστή κίνηση. Από την άλλη θέλαμε να βγάλουμε αυτό ακριβώς που είχαμε στο μυαλό μας και ευτυχώς τελικά αυτό έγινε».

"Μελανιά", "Πετώ", "Γλυκιά Μου Όμορφη". Αυτά είναι τα τρία ελληνόφωνα μεταμοντέρνα ρεμπέτικα, που βρίσκονται στο "Trouble And Desire", μια μίξη των ρεμπετών του παρελθόντος με το No Wave της Ν. Υόρκης των αρχών της δεκαετίας του '80. Κάπως σαν να έρχονται οι Teenage Jesus And The Jerks να διασκευάσουν Μπαγιαντέρα. Σίγουρα ετερόκλητο, ενδιαφέρον και δύσκολο εγχείρημα που παίρνει ακόμα περισσότερους πόντους αν βάλει κάποιος στην εξίσωση τα ηχητικά drones και τα spoken word που παρεμβάλλονται από τον Lee Ranaldo.

Άρης: «Το ακόμα μεγαλύτερο ερώτημα είναι το πού θα το πάμε μετά για να σου βγάλω και άλλη μία είδηση (γέλια). Δηλαδή το πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει ο ελληνικός στίχος σε μία διεθνή κυκλοφορία. Το οποίο είναι μια μεγάλη και γενικότερη κουβέντα».

Κάπου εδώ γυρνάω τον χρόνο πίσω στο 2013 και σε μία συζήτηση που είχαμε με τα παιδιά για λογαριασμό της εκπομπής στον indiegroundradio.com, με αφορμή την κυκλοφορία του "Am I Vertical", του πρώτου άλμπουμ των Callas στο οποίο είχε κάνει παραγωγή ο Jim Sclavunos. Τότε λοιπόν οι «Ιωνάδες» μου είχαν αναφέρει ότι ο ψιλόλιγνος Bad Seed υποστήριζε με θέρμη ότι η φωνή είναι απλά άλλο ένα όργανο και ότι σημασία δεν έχει ακριβώς η γλώσσα ή ακόμα και η εκφορά αυτής, αλλά ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιείται και δένει με το υπόλοιπο αποτέλεσμα. Σύμφωνα με αυτήν τη θέση τα αγγλικά με ελληνική προφορά ή ακόμα περισσότερο τα ίδια τα ελληνικά, ακούγονται σε κάποιους εξωτικά και είναι προτιμότερα από ένα ακόμα τύπο που προσπαθεί με νύχια και με δόντια να τραγουδήσει όσο πιστά μπορεί σε μια γλώσσα που δεν είναι η μητρική του.

«Η αντιμετώπιση αυτή είναι θέμα αισθητικής», υποστηρίζει ο Άρης. «Από την εμπειρία μας να σου πούμε ότι σε αυτό που αναφέρεις είναι πιο ανοιχτοί οι Αμερικάνοι που έχουν πιο έντονη την πολυπολιτισμικότητα  σε σχέση τους Άγγλους που λόγω σωβινισμού και αυτοκρατορίας θεωρούν κάπως ότι η γλώσσα τους ανήκει».

Αφού πιάσαμε τον ελληνικό στίχο, θέτω στα παιδιά μια διαπίστωση μου ότι τα τελευταία χρόνια είτε δειλά, σε ένα δυο τραγούδια, μπάντες όπως οι Victim Of Society, οι Head On, ο Prins Obi, οι Baby Guru παλιότερα, είτε πιο «επιθετικά» - οι Bazooka που το γύρισαν εντελώς, χρησιμοποιούν  όλο και περισσότερο τα ελληνικά, πράγμα που λίγο καιρό πριν θεωρούνταν ανήκουστο. Μήπως έχουμε να κάνουμε με κάποιου είδους τάση; 

Λάκης: «Εννοείται ότι ισχύει αυτό που λες. Σε ένα δεύτερο επίπεδο θεωρώ ότι έχει να κάνει και με το νέο -  psych που είναι στην ηχητική επικαιρότητα και που έτσι και αλλιώς έχει πιο ανατολίτικα στοιχεία.  Στοιχεία που ασυνείδητα, όλοι μας έχουμε μεγαλώσει με αυτά. Έτσι όταν ακούει κάποιος το καινούργιο των Moon Duo για παράδειγμα, αναγνωρίζει ενδόμυχα μνήμες από την ελληνική μουσική και άρα του βγαίνει πιο αβίαστα η χρήση ελληνικών».

Το "Trouble And Desire" είναι ο δεύτερος δίσκος στον οποίο συμμετέχει η Χρυσάνθη, πρώτος στα τύμπανα όπως είπαμε παραπάνω. Ο Χρήστος μπήκε στο συγκρότημα μετά την ηχογράφησή του. Και οι δύο ήταν fan, πριν γίνουν μέλη της μπάντας. Πώς εντάσσονται απέναντι στο καλλιτεχνικό όραμα που έτσι κι αλλιώς προϋπάρχει στους Callas;

Χρυσάνθη: «Α εγώ ένιωσα από την πρώτη στιγμή οικεία και ισότιμο μέλος της μπάντας. Έτσι και αλλιώς δεν ερχόμαστε απλά στις πρόβες για να παίξουμε τα τραγούδια του Λάκη και του Άρη. Ρίχνουμε ιδέες, πειραματιζόμαστε, εμπλεκόμαστε όλοι στη διαδικασία. Το σημαντικότερο, όμως, για μένα είναι ότι με τα παιδιά  έχουμε κολλήσει όχι μόνο μουσικά αλλά και στη νοοτροπία και στο πώς αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα στη ζωή γενικότερα. Με τον καιρό αισθανόμαστε σαν μέρος μιας οικογένειας. Θεωρώ επίσης ότι έτσι ακριβώς αισθάνονται και όλοι όσοι συνεργάζονται με τα αδέλφια - και ο Lee και ο Jim λόγου χάρη. Δεν είναι μία στείρα μουσική συνεργασία, όπου ο καθένας κάνει το κομμάτι του και μετά τέλειωσε. Είναι κάτι περισσότερο από αυτό. Γι' αυτό και πάντα το αποτέλεσμα είναι τόσο ζεστό.»

Χρήστος: «Εγώ τα παιδιά τα ξέρω πολύ καιρό μιας και είμαι στο studio Sonic Playground μαζί με τον Νίκο (Τριανταφύλλου - ηχολήπτης των Callas και των μισών συγκροτημάτων της "σκηνής" ο, στην κυριολεξία, αφανής ήρωας του "χώρου"). Οπότε τα κομμάτια τα ήξερα από τα live που κάναμε όλα αυτά τα χρόνια. Μου ήταν εύκολο να ενταχτώ στο σχήμα και να βάλω τη δική μου πινελιά στα τραγούδια».

Λάκης: «Για να μιλήσουμε και από την δική μας πλευρά, αν πούμε ότι υπάρχουν πλευρές, μόνο έτσι μπορούμε να δουλέψουμε. Δημιουργώντας σχέσεις μιας ευρύτερης οικογένειας. Με όλους μας τους συνεργάτες. Για εμάς δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Οι σχέσεις που καλλιεργούμε είναι και η περιουσία μας».

Δεν χρειάζεται να περάσει κανείς πολύ χρόνο με τους Callas για να καταλάβει ακριβώς αυτό που λέει η Χρυσάνθη παραπάνω. Μία ώρα κουβέντας είναι αρκετή για να νιώσεις μέλος ενός ευρύτερου Κυριακάτικου οικογενειακού τραπεζιού. Για να επιστρέψουμε στα του δίσκου, τώρα που ετοιμάζονται γι' αυτή τη μίνι περιοδεία που θα κορυφωθεί στις 30 του μήνα στο πάρτυ για την κυκλοφορία του "Trouble And Desire" στο Χοροστάσιο με καλεσμένο τον Jim Sclavuno, πώς θα αναπαράξουν το δίσκο, μιας και θα λείπει ο Lee Ranaldo. Θα έχουμε ένα κλασικό live Callas;

Άρης: «Ναι, έχουμε δουλέψει πολύ με αυτό το σχήμα που έχουμε τώρα. Σχεδόν έναν χρόνο είναι ο Χρήστος στην μπάντα και έχουμε διαμορφώσει πλήρως τα τραγούδια μας. Περιμένουμε αυτές τις συναυλίες πώς και πώς. Περάσαμε ένα αρκετά μεγάλο διάστημα εσωστρέφειας και τώρα ήρθε η ώρα να βγούμε προς τα έξω».

Έμεινα για πάνω από μία ώρα στο Velvet Room και σ’ αυτό το διάστημα είπαμε πολλά ακόμα. Για το ότι η δημιουργία είναι από μόνη της μια πράξη αντίστασης σε αυτό το ζοφερό περιβάλλον, για τη «σκηνή», που ενώ είναι στα καλύτερα της, μάλλον δεν υπάρχει ο κόσμος να την υποστηρίξει και για την αίσθηση της συντροφικότητας μέσα από την τέχνη και πολλά άλλα που θα χρειαζόταν χιλιάδες λέξεων για να αποτυπωθούν. Για το τέλος θα κρατήσω αυτό που μου απάντησαν όταν τους θύμισα μια παλιά τους συναυλία:

Πίσω στο 2006 ή 7 στο Soul στην Ευριπίδου, θα ήταν η πρώτη φορά που θα έβλεπα τους Callas live - δεν είχα πάει εκεί καν γι' αυτούς, αλλά για τους Dread Astaire που έπαιζαν μαζί. Είδα δύο τύπους ντυμένους Superman και ο ένας έπαιζε ένα παιδικό drum kit. Μία πρωτόλεια μπάντα σε κάτι ανάμεσα σε live και performance. Στα περίπου δώδεκα χρόνια που έχουν μεσολαβήσει οι Callas έχουν συνεργαστεί με δύο τεράστιες προσωπικότητες της μουσικής, έχουν δώσει live από το Brooklyn της Νέας Υόρκης, μέχρι το Ηράκλειο της Κρήτης και έχουν κυκλοφορήσει έξι δίσκους παίζοντας ακριβώς αυτό που ήθελαν να παίξουν κάθε φορά, χωρίς να λογαριάζουν τίποτα άλλο. Κοιτώντας πίσω σε αυτή τη διαδρομή, τί είναι αυτό που τους μένει;

«Όσο και να σου φαίνεται παράξενο, με την ίδια ακριβώς σοβαρότητα και αφοσίωση που αντιμετωπίσαμε τη συνεργασία μας με τον Lee Ranaldo, έτσι ακριβώς βλέπαμε και το live τότε. Δίνουμε όλες μας τις δυνάμεις σε ό,τι κάνουμε.»

Το "Trouble And Desire" κυκλοφορεί από την Dirty Water σε CD/Digital και από την Inner Ear σε LP.

Οι Callas θα παρουσιάσουν τον δίσκο στο club Χοροστάσιο την Παρασκευή 30/11. Αμέσως μετά θα ακολουθήσει Dj set από τον Jim Sclavuno.