«A Beginner's Guide»: Shoegaze

Ακίνητοι και σκυφτοί φτιάχνουμε ένα (ονειρικό) τοίχος θορύβου

Από τον Θεοδόση Γενιτσαρίδη, 18/05/2018 @ 12:04

Πριν, ήταν το εναλλακτικό rock. Δεκαετία ογδόντα. Αμερική και Βρετανία. Κάποιες μπάντες προτίμησαν να φτιάξουν ένα πιο αντιεμπορικό rock. Έμπλεξαν εύπεπτη pop rock, με punk και λίγο folk μελωδίες. Θες να θυμηθείς τους R.E.M ή προτιμάς τους The Cure; Ακόμα καλύτερα μήπως σου κάνουν οι Violent Femmes που μπόλιασαν τα πάντα ή το post-punk των Sonic Youth ταιριάζει καλύτερα; Δεν υπάρχει σαφής ορισμός, όπως και να έχει όμως το alternative (σε κάθε του μορφή και κάθε υποείδος) πριν το κάνουν εμπορικό οι Nirvana, ήταν κατά βάση underground.

Κάπου εκεί υπόγεια, τριγύρω στο alternative rock λοιπόν, ήρθε και βολεύτηκε ο θόρυβος. Εκφράστηκε κατά βάση στα νησιά του Ηνωμένου Βασίλειου. Μεγάλη Βρετανία. Αγγλία. Ιρλανδία. Σκοτία. Πάρα πολύ Λονδίνο, αλλά και Δουβλίνο, Λιντς, Οξφόρδη, Μπρίστολ, Ρέντινγκ, περίχωρα του Ντέρμπι, του Νότινγχαμ και του Νόριτς. Κάπως ονειρικό, αρκετά ταξιδιάρικο, ιδιαιτέρως ρομαντικό, ίσως και μελαγχολικό. Το είπαν shoegaze γιατί οι μουσικοί έστεκαν σκυφτοί κοιτάζοντας (gazing) προς τα κάτω στα παπούτσια τους (shoes) καθώς πείραζαν τις χορδές τους.

Αρχικά όλα ξεκίνησαν από τον θόρυβο των Velvet Underground και κάπου στις αρχές τις δεκαετίας του ογδόντα ήρθαν και έβαλαν ακόμα κάτι παραπάνω οι Cocteau Twins με ένα ονειρικό μεν pop, αλλά αρκετά σκοτεινό και κατά βάση γεμάτο θόρυβο. Ακολούθησαν οι The Jesus And Mary Chain με ακόμα περισσότερο θόρυβο και παρότι παρέμειναν στον εναλλακτικό ήχο πλησίασαν αρκετά τον ορισμό καθώς παρείχαν μπόλικη παραμόρφωση και feedback. Τέλος, το είδος επηρέασαν αρκετά και οι The House Of Love με το ιδιαίτερο jangle τους καθώς άγγιξαν επίσης θορυβώδη μέρη αν και αρκετά πιο ανεξάρτητοι. Όλοι οι παραπάνω αν και δεν έπαιξαν ποτέ shoegaze, ήταν αυτοί που επηρέασαν τις παρακάτω μπάντες για να πειραματιστούν και να καταλήξουν εκεί. Ήταν η βάση που με στοιχεία dream/noise pop και φόρμες νεο-ψυχεδέλειας και noise-rock αλητείας βοήθησαν να γεννηθεί το shoegaze. Ήταν οι πρόγονοι. Ήταν οι παππούδες.

Το εντυπωσιακό είναι ότι μετά από όλα τα παραπάνω, αυτό που γεννήθηκε ήταν πρωτότυπο, φρέσκο, ακουγόταν εντελώς καινούργιο και καινοτόμο. Αν και βασίζεται σε θορυβώδεις κιθάρες είναι απίστευτα γλυκό. Τελικά, μιλάμε για το πολύ δέκα χρόνια. Πραγματικά είναι μόλις πέντε. Η προεργασία έγινε την προηγούμενη δεκαετία αλλά οι δίσκοι που έφτιαξαν το είδος ήταν από το 1990 μέχρι βαριά το 1995. Είναι σίγουρα το πιο μικρό (χρονικά) παρακλάδι του alternative rock. Έζησε τόσο όσο έπρεπε, αλλά πρόλαβε να χαρίσει δισκάρες και κατάφερε να μην γίνει ποτέ μα ποτέ εμπορικό.

Εκείνη την εποχή, άντε και λίγο αργότερα, ακολούθησαν τους Βρετανούς σε αυτό το στιλ και αρκετά συγκροτήματα στην Αμερική. Επιγραμματικά, άξιοι αναφοράς ήταν οι Delaware, Bowery Electric, Medicine, Lovesliescrushing, Mazzy Star, Bardo Pond που είχαν πολλά κοινά στοιχεία και άντε να χωρέσω και το noise pop των Pavement. Σχεδόν κανένας τους τόσο αυθεντικός και γνήσιος (ή προσκολλημένος) στο είδος όσο οι Βρετανοί, αλλά αρκετά επιδραστικοί πέρα από τον Ατλαντικό.

Μετέπειτα, αρκετοί ακολουθητές (μιλάω για σύγχρονες πλέον μπάντες) έμπλεξαν πολλά στην μουσική αυτή, με γνώμονα να την κάνουν ακόμα πιο ακραία. Συγκροτήματα πολύ πιο φρέσκα λοιπόν όπως Alcest, Have A Nice Life, Asobi Seksu, Jesu, The Horrors, A Place To Bury Strangers και Kairon; IRSE! πήραν πολλά από τους πατεράδες, εμπλεξαν metal, καφρίλες και noise, το εξέλιξαν άλλα δεν έπαιξαν ποτέ σαν αυτούς.

Μια ειδική κατηγορία θα έπρεπε να υπάρχει για τους The Angelic Process. Η μπάντα (για μένα από τις καλύτερες που υπήρξαν ποτέ στα θορυβώδη είδη) έχει παίξει κάτι τόσο καινοτόμο και μοναδικό που θα μπορούσε να έχει έναν ολοδικό της οδηγό. Ο ήχος τους στήθηκε πάνω στις φόρμες του shoegaze (φτάνοντας μέχρι το drone metal), αλλά ήταν πιο εντυπωσιακός, πιο βαρύς και πιο απόμακρος.

Τέλος αξίζει να αναφερθούμε στην Creation Records, η οποία ήταν μια βρετανική εταιρεία που ιδρύθηκε το 1983. Η δισκογραφική αυτή ήταν καθοριστική για την ανάπτυξη του εναλλακτικού κινήματος στο Ηνωμένο Βασίλειο γενικότερα και βοήθησε κατά βάση το Shoegaze να γίνει λίγο περισσότερο mainstream. Πολλά συγκροτήματα έγραψαν εκεί, συμπεριλαμβανομένων των The Jesus and Mary Chain, Primal Scream, My Bloody Valentine, Slowdive, Teenage Fanclub, Ride και Oasis. Η πενταετία που καθόρισε αυτό το παρακλάδι ήταν γεμάτη. Ο ήχος είναι ιδιαίτερος και ευδιάκριτος. Τα περισσότερα εξ αυτών αναπόφευκτα έμοιαζαν μεταξύ τους. Η ουσία και η ποιότητα τους όμως είναι τεράστια. To εντυπωσιακό είναι ότι μπάντες του τότε δημιούργησαν μια έξαρση επανενώσεων στις μέρες μας (μετά το 2000). Ας θυμηθούμε / μάθουμε λοιπόν κι εμείς τα βασικά... τριάντα χρόνια μετά!

Ο οδηγός στήθηκε χρονολογικά. 

Εδώ υπάρχει συγκεντρωτική (best of) spotify λίστα με 45 κομμάτια από όλους τους δίσκους, για όποιον επιθυμεί να ακούσει. 

Rocking Shoegaze Compilation


Α.R. Kane - Lollita EP
4AD (1987)

Α.R. Kane - Lollita EP

Πρόκειται για ένα δισκάκι με τρία μόλις κομμάτια. Η μπάντα έπαιζε ένα ονειρικό pop με πάρα πολλούς πειραματισμούς. Τα κομμάτια "Sado-Masochism Is Α Must" και "Butterfly Collector" που θα ακούσεις εδώ όμως ήταν τα πρώτα shoegaze που θα βρεις. Έβαλαν ένα θόρυβο που δεν είχε ακουστεί ξανά. Έφτιαξαν μια ατμόσφαιρα που δύσκολα μπορούσες τότε να περιγράψεις. 

Listen


The Telescopes - Taste
What Gies On / Capote (1989)

The Telescopes - Taste

Υπάρχουν ακόμα. Ήταν πιο αλήτες. Είχαν noise-rock ήχο, αλλά ξεκαθάρισαν από τους πρώτους τις ιδιαιτερότητες του shoegaze. Μαζί με τον επόμενο δίσκο τους (ομώνυμο, 1992) έφτιαξαν όμορφες μουσικές που έδεσαν το γλυκό και μπήκε το νερό στ’ αυλάκι για τους επόμενους. Σε αυτούς ακούς και ουρλιαχτά, που δεν ταιριάζουν στο είδος, ελέω του πιο punk χαρακτήρα τους. Μεγάλη επιρροή.

Listen


Ride - Nowhere
Creation / Sire (1990)

Ride - Nowhere

Ήταν της σχολής της ψυχεδέλειας. Διαφέρουν λίγο αλλά το jangle στιλ τους έδωσε στο χώρο μια διαφορετική ύφη. Έχουν μια γλύκα και μια βρετανίλα πιο έντονη από τους υπολοίπους. Είναι τεράστια για το είδος μπάντα και μαζί με τον επόμενο δίσκο "Going Blank Again" παρουσιάσαν εξαιρετικές μουσικές. Απίθανα κομμάτια που έκαναν τον θόρυβο να ακούγεται λίγο παραπάνω προσιτός. Σε ξεγέλαγαν. 

Listen


My Bloody Valentine - Loveless
Creation (1991)

My Bloody Valentine - Loveless

Αν οι μπάντες της εισαγωγής ήταν οι προπομποί. Οι από πάνω ήταν οι πρωτεργάτες. Αυτοί εδώ είναι οι στυλοβάτες του είδους. To '87 και το '88 στους πρώτους τους δίσκους το έφτιαχναν πριν καν οριοθετηθεί το είδος. Σε αυτό εδώ το μνημείο έπαιξαν ότι παίζουν όλοι οι άλλοι, ότι εξελίσσουν οι μοντέρνοι και ότι φαντάζονται όσοι αντιγράφουν. Αυτό είναι στην κορυφή, αυτό είναι η κολόνα, αυτό είναι το καλύτερο όλων. Ο θόρυβος του είναι αξιοζήλευτος.

Listen


Kitchens Of Distinction - Strange Free World
One Little Indian (1991)

Kitchens Of Distinction - Strange Free World

Αυτοί κατάφεραν να βγάλουν κάτι από 80s στον ήχο τους. Παίζουν ακριβώς όπως φαντάζεσαι και πρέπει για το είδος, αλλά με μια αδιανόητη παλιομοδίτικη ομορφιά. Ακούστε και τον δίσκο τους "Death Of Cool". Όλα τα κομμάτια τους μοιάζουν πολύ. Είχαν μια Echo and The Bunnymen αισθητική στις συνθέσεις. Είχαν πάρει ότι καλύτερο από το παρελθόν και το έφεραν στο μέλλον με σεβασμό και θόρυβο. 

Listen


Chapterhouse - Whirlpool
Dedicated (1991)

Chapterhouse - Whirlpool

Αν έψαχνα το δεύτερο σκαλί στο είδος (μετά από My Bloody Valentine και Slowdive) ενδεχομένως να επέλεγα αυτούς. Και αυτοί έζησαν όσο και η άνθιση του είδους. Μεταξύ αρχές και μέσα της δεκαετίας. Από τα πιο δυνατά, εναλλακτικά και έντονα shoegaze που έχουν παιχτεί ποτέ. Εδώ θα βρεις μερικά πραγματικά εξαιρετικά κομμάτια. Νομίζω ότι δεν είχαν εκτιμηθεί όσο έπρεπε τότε. Αυτή την στιγμή είναι κλασικό. 

Listen


Lush - Spooky
4AD / Reprise (1992)

Lush - Spooky

Σαν το ντεμπούτο τους κέρδισε στο νήμα το επόμενο (επίσης εξαιρετικό δίσκο) "Split". Από τους πιο ονειρικούς του είδους. Μαγικά φωνητικά. Χαμένες κιθάρες, όπως ακριβώς πρέπει, στο υπόβαθρο. Έκαναν μια προσπάθεια επανένωσης πρόπερσι, έβγαλαν ένα EP και εμφανίστηκαν σε μερικά φεστιβάλ, αλλά τελικά τα παράτησαν. Το δικό τους ηχόχρωμα είναι αυτό που καθόρισε το παρακλάδι τούτο. Τα γυναικεία φωνητικά έδεσαν απίθανα. 

Listen


Pale Saints - In Ribbons
4AD (1992)

Pale Saints - In Ribbons

Αν και το ντεμπούτο τους "The Comforts Of Madness" δύο χρόνια νωρίτερα ήταν πιο εμπορικό, αυτό εδώ ήταν πιο shoegaze. Άλλη μια μπάντα που γεννήθηκε και πέθανε μέσα σε πέντε με έξι χρόνια, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας. Το πανέμορφο σε αυτόν τον δίσκο είναι ότι ακούγονται λίγο διαφορετικοί από όλους τους άλλους και κάθε κομμάτι είναι τόσο ξεχωριστό. Είναι δυναμικός δίσκος. Έφτιαξε καταστάσεις.  

Listen


Curve - Doppelgänger
Anxious (1992)

Curve - Doppelgänger

Εδώ θα βρεις τα πιο χορευτικά κομμάτια του χώρου. Αρκετά εναλλακτική και βιομηχανική μπάντα που έφτιαχνε σκοτεινούς δίσκους γεμάτους υποχθόνιο θόρυβο. Αν έχεις στο μυαλό σου, ακούγοντας για το συγκεκριμένο είδος, έναν ηλεκτρονικό θόρυβο στο υπόβαθρο, μάλλον αυτοί εδώ είναι οι υπεύθυνοι. Ήταν λίγο πιο μπροστά από την εποχή τους. Μερικές φορές κόβουν την ανάσα. 

Listen


Catherine Wheel - Ferment
Fontana (1992)

Catherine Wheel - Ferment

H επιλογή μεταξύ αυτού του δίσκου και του επόμενο “Chrome” δεν ήταν εύκολη. Αν μπορούσα να βάλω και τα δύο, θα ήταν όλα καλά. Θα μπορουσαν και τα δύο να είναι βασικά παραδείγματα για το τι ήταν το alternative στην αρχή της δεκαετίας. Απλά τα εφέ του το έφεραν τόσο κοντά στο shoegaze (άλλοι θα έλεγαν noise/dream pop καθότι αρκετά εύπεπτο) και περιέχει μερικά τόσο γλυκά κομμάτια που αξίζει να είναι στην βασική λίστα. Ο τραγουδιστής Rob Dickinson αν το τράβαγε λίγο παραπάνω θα μπορούσε να γίνει πολύ διάσημος.


Slowdive - Souvlaki
Creation (1993)

Slowdive - Souvlaki

Δεν έβγαλαν ποτέ κάτι άσχημο, από την αρχή μέχρι τον πρόσφατο δίσκο τους. Αυτός είναι ένας από τους καλύτερους δίσκους όλων των εποχών. Το έξυπνο και ονειρεμένο rock τους ήταν το κάτι άλλο. Τόσο όμορφο και τόσο ιδιαίτερο. Αν οι MBV ήταν στο άκρο του θορύβου για το είδος οι Sowdive ήταν στο άκρο του ονείρου. Είναι απλά τέλειο. Τέλειοι στίχοι. Τέλειες μελωδίες. Τέλειος έρωτας. Τέλεια διάθεση. Ονειρικό. Μαστουρωτικό. Υπνωτικό. Γλυκό. Σκοτεινό. Ειδυλλιακό. Εσωτερικό και ποιητικό.   

Listen


Swervedriver - Mezcal Head
Creation (1993)

Swervedriver - Mezcal Head

Αυτό θα χώραγε σε πολλά μουσικά είδη. Ίσως η μπάντα που έβγαλε λίγο grunge παραπάνω στο είδος. Ναι είναι εναλλακτικοί. Ναι έχουν θόρυβο. Δεν θα τους έλεγες και τόσο ονειρικούς. Εκφράζουν το πιο άγριο και επιθετικό κομμάτι του χώρου. Οι μελωδίες τους και ο τύπος τους μπορεί να επηρέασε μπάντες όπως Soundgarden και Pearl Jam, αλλά ο τοίχος θορύβου που χτίζουν ανά σημεία τους κατατάσσει σαν μεγάλη επιρροή του gaze.

Listen


The Boo Radleys - Giant Steps
Creation (1993)

The Boo Radleys - Giant Steps

Επίσης μια μπάντα που έπαιξε τα πάντα. Στα πρώτα βήματα με τους δίσκους "Ichabod" και "Everything's Alright Forever" ήταν ξεκάθαρα στο κίνημα noise pop/shoegaze. Στην εξέλιξη τους θα ακούσεις από αυτούς britpop, neo-psychedelia, indie και alternative... Έβαλα αυτόν τον δίσκο τους στην λίστα, γιατί είναι ο καλύτερος και γιατί τα περιέχει όλα. Εσύ μην κολλήσεις εκεί, άκου ότι έχουν βγάλει. Ήταν μια μπάντα πολύ μπροστά για την εποχή της.

Listen


Flying Saucer Attack - Flying Saucer Attack
Heartbeat (1993)

Flying Saucer Attack - Flying Saucer Attack

Έπαιξαν εξαιρετικά με τον θόρυβο. Θα βρεις lo-fi και drone στοιχεία στον ήχο τους. Ίσως η πιο πειραματική μπάντα του είδους και σίγουρα από τις πιο θορυβώδεις. Από τα καλύτερα shoegaze όλων των εποχών. Απροσάρμοστο. Αλήτικο. Ατμοσφαιρικό και αρκετά ψυχεδελικό. Η πιο καινοτόμα ηχητικά μπάντα και σίγουρα από τις πιο μελαγχολικές. Έπαιζαν τότε κάτι που ακούς τώρα και λές ότι είναι πολύ ιδιαίτερο και μοναδικό. Ακούγεται τόσο σκληρό, αλλά βγάζει κάτι διαστημικό που σε ηρεμεί.

Listen


Whipping Boy - Ηeartworm
Columbia (1995)

Whipping Boy - Ηeartworm

Οι Ιρλανδοί alternative rockers έκλεισαν την απίθανη αυτή πενταετία. Σε αυτήν τη θέση στην λίστα θα μπορούσαν επίσης να μπουν οι συμπατριώτες τους Horsedrawn Wishes. Το καλά κρυμμένο shoegaze όμως που ακούς πίσω από τις alternative τραγουδάρες τους πρέπει να σημειωθεί. Έδωσαν στο είδος κάτι φρέσκο. Αν και αργοπέθαινε ήδη εκείνη την χρονιά, αυτοί απέδωσαν αυτό τον γλυκό θόρυβο όσο καλύτερα μπορούσαν.

Listen

  • SHARE
  • TWEET