Tool

Ο «νέος δίσκος των Tool», το επί 13 χρόνια συντομότερο ανέκδοτο στον κόσμο της rock μουσικής, δεν υφίσταται πια. Προσωπικά αισθάνομαι πάντα στο πλευρό των καλλιτεχνών που παράγουν τέχνη με τους δικούς τους όρους και συμμερίζομαι την προφανή και μνημειώδη αδιαφορία των Tool προς το ίδιο το concept του χρόνου. Το "Fear Inoculum" είναι ένα άλμπουμ όπως κάθε άλλο: καλείται να αποδώσει την ωρίμανση των δημιουργών του και ο ακροατής αντίστοιχα θα πρέπει να κάνει το ίδιο και να διαχειριστεί τις ίδιες του τις προσδοκίες. Εξάλλου, αν οι μεγάλοι της τέχνης όλων των εποχών έκαναν αυτό που ζητούσαν οι οπαδοί τους, θα ήταν όλοι πολύ μικρότεροι.

Ας κινηθούμε από το γενικό προς το επιμέρους. Από την πρώτη ακρόαση του "Fear Inoculum" γίνεται φανερό ότι δεν αποτελεί το "10,000 Days" Part 2 - που ήταν η δική μου πικρόχολη προσδοκία - αλλά, αντίθετα διαφοροποιείται αρκετά και, σε στιγμές, απροσδόκητα, όχι πάντα με θετικό τρόπο. Πρόκειται για το με διαφορά μελωδικότερο άλμπουμ του κουαρτέτου και βασίζεται λιγότερο από ποτέ άλλοτε στο στοιχείο της βαρύτητας. Αισθάνομαι ότι επιχειρεί να διερευνήσει μια σοφότερη, φιλοσοφική ματιά απ' ότι το εντυπωσιακό αλλά και πνιγηρό τους σκοτάδι. Διαθέτει λιγότερη αίγλη - όχι μόνο επειδή είμαστε όλοι υποψιασμένοι από τα ηχοχρώματα και τα κόλπα των Tool -, δεν εμπεριέχει πιασάρικα tracks και είναι άλμπουμ πολλαπλών ακροάσεων, για όποιον τουλάχιστον επιθυμεί να εμπλακεί συναισθηματικά μαζί του.

Ο Maynard ακούγεται μεστός μα και, αλίμονο, προβλέψιμος, κοστίζοντας στην μπάντα ένα μέρος της δυναμικής της

Υπάρχουν στοιχεία στο performance της μπάντας που είναι αναμενόμενα. Για παράδειγμα το rhythm section των Carey/Chancellor παραμένει το κορυφαίο του πλανήτη, με τις ασταμάτητες πολυρυθμίες του πρώτου και την συχνά ελεύθερη, σχεδόν κιθαριστική, μελωδική προσέγγιση του δεύτερου να συγκροτούν ένα αμίμητο θεμέλιο στο όλο κατασκεύασμα του "Fear Inoculum". Η επιλογή τους να ντύσουν μεγάλο μέρος του άλμπουμ με τους μηχανικούς τους tribal-ισμούς και μονά μέτρα όπως πάντα, δίνει σε κάθε σύνθεση την αίσθηση της συνεχούς κίνησης, συμβάλλει όμως στην απουσία κορυφώσεων και σε μια εντύπωση σχετικής ρυθμικής μονοτονίας. Ακόμα κι έτσι, οι οπαδοί του Carey θα ριγήσουν στο πεντάλεπτο - επί της ουσίας - solo του που ονομάζεται "Chocolate Chip Top".

Λιγότερο αναμενόμενη είναι η μερική στροφή του Adam Jones σε αρκετά πιο ήπιες κιθαριστικές φόρμες, η εστίαση του σε αυξημένα lead μέρη και σε περαιτέρω ενασχόληση του με guitar synths. Δεν ξέχασε βέβαια ο άνθρωπος να γράφει φοβερά πράγματα, κάπου όμως το στίγμα του μοιάζει πιο ασθενές από ποτέ. Όσον αφορά στο υπερόπλο και απόλυτο πρωταγωνιστή των Tool Maynard James Keenan, μπορούμε να το θεωρήσουμε επίσημο: η ερμηνεία του στο ανυπέρβλητο περσινό "Eat The Elephant" των A Perfect Circle δεν ήταν τυχαία αλλά σηματοδότησε μια πιο ώριμη και μελωδική φάση της φωνής του, παρούσα για πρώτη φορά και σε δίσκο των Tool. Έχω την υποψία ότι αν τη τελευταία δεκαετία δεν είχαμε εκτεθεί τόσο στις πολλές εντυπωσιακές δουλειές του, ίσως συναντούσαμε και σε αυτό το άλμπουμ κάποιες ανατριχίλες. Αντί αυτού, ο Maynard ακούγεται μεστός μα και, αλίμονο, προβλέψιμος, κοστίζοντας στην μπάντα ένα μέρος της δυναμικής της.

Η φυσική έκδοση περιλαμβάνει, εκτός του "Chocolate Chip Top", ακόμα έξι τραγούδια με διάρκειες από δέκα ως δεκαπέντε λεπτά και καλό θα είναι εδώ να ξεχάσουμε τις τρεις "γνωστές" συνθέσεις για να τις επανεξετάσουμε μαζί με τα συμφραζόμενα τους. Το ομώνυμο κάνει εξαιρετική δουλειά ως υποβλητικό άνοιγμα του άλμπουμ, διαθέτει το σχετικά πιο ευδιάκριτο ρεφρέν και προετοιμάζει ομαλά το έδαφος για το "Pneuma", πιθανόν δηλαδή για το πιο αξιόλογο track του "Fear Inoculum". Το μελωδικό riff του μεταφέρεται από το μπάσο στην κιθάρα, ταξιδεύει στοιχειωμένα μες στη σύνθεση, είναι εύστοχο και με καρδιά.

Το "Fear Inoculum" ως συλλογή τραγουδιών αποτελεί το πρώτο άλμπουμ των Tool που δεν μοιάζει ανώτερο από το άθροισμα των μερών του

Ακολουθούν τα ήδη γνωστά στους οπαδούς των Tool, "Invincible" και "Descending" και κάπου εκεί γίνεται κατανοητό το βασικό πρόβλημα του δίσκου: Δεν διαθέτει ικανοποιητική ροή. Όλα τα tracks βασίζονται περίπου στις ίδιες δυναμικές, στις ίδιες ατμόσφαιρες και στις ίδιες δομές, οι κλιμακώσεις που περιμένεις δεν έρχονται ποτέ ή διαρκούν λίγο και τελικά ακόμα και τα τόσα μουσικά χαρίσματα της μπάντας δεν καταφέρνουν να σε γραπώσουν. Το "Culling Voices" δεν αλλάζει την κατάσταση, όσο κι αν εντοπίζω με χαρά μου στο συγκεκριμένο track (όπως και στο "Descending") την διάθεση τους να αφήσουν πίσω την διαχρονικά "κλινική" αίσθηση της μουσικής τους.

Το δεκαπεντάλεπτο "7empest" που κλείνει το άλμπουμ είναι μάλλον πιο κοντά σε αυτό που ο κόσμος θα περίμενε από τους νέους Tool. Heavy και περίπλοκο, πρόκειται για ένα κομμάτι που περιλαμβάνει κάνα-δυο από τα σκληρότερα riffs που έγραψε ποτέ η μπάντα και την μόνη "κλασική" Keenan ερμηνεία. Έχοντας την χρυσή ευκαιρία να σηκώσει σχεδόν μόνο του όλη την κάθαρση του άλμπουμ, καταφέρνει μερικώς να αποτύχει διότι διαρκεί πολύ περισσότερο από όσο θα του έπρεπε.

Ενώ λοιπόν αυτόνομα οι συνθέσεις κυμαίνονται από ενδιαφέρουσες ως πολύ καλές, το "Fear Inoculum" ως συλλογή τραγουδιών αποτελεί το πρώτο άλμπουμ των Tool που δεν μοιάζει ανώτερο από το άθροισμα των μερών του. Δεν είναι ζήτημα στιλιστικό, ούτε σχετίζεται με τον χρόνο που πέρασε, αφορά μόνο τον τρόπο που οι Tool σκηνοθέτησαν την τέχνη τους. Προσωπικά δεν περίμενα κάτι καινούριο από το γκρουπ, τους περίμενα όμως λιγότερο πιασμένους στα δίχτυα του φορμαλισμού τους.

Το συγκρότημα αναζητά το επόμενο εξελικτικό του στάδιο, αναμετράται με τον ίδιο του τον μύθο και για πρώτη φορά ηττάται

Αν λοιπόν πόνταρες κάθε ένα από τα προηγούμενα δεκατρία χρόνια στο επόμενο αριστούργημα των Tool μάλλον έπαιξες κι έχασες. Αν οι προσδοκίες σου ήταν πιο λογικές, το "Fear Inoculum" είναι ένας σημαντικός δίσκος που έχει αρκετά να προσφέρει, χωρίς όμως να συναρπάζει ή, φυσικά, να επαναπροσδιορίζει το rock ή και τους ίδιους. Είναι μια δουλειά μιας τεράστιας μπάντας που αναζητάει το επόμενο εξελικτικό της στάδιο, αναμετράται με τον ίδιο της τον μύθο και για πρώτη φορά ηττάται -όπως κάποια στιγμή συμβαίνει σε όλους τους μεγάλους. Σχολιάζοντας τον στίχο τους, θα τους έλεγα ότι ο Πολεμιστής δεν πρέπει να ασχολείται με το αν είναι επίκαιρος. Δουλειά του είναι μόνο να πολεμήσει.

Από εκεί και πέρα, το ότι όλοι θα το ακούσουμε και θα χτίσουμε συζητήσεις και διαφωνίες γύρω του είναι δείγμα υγείας για την μουσική που όλοι αγαπάμε. Οι Tool είναι ξανά μέρος της συζήτησης κι αυτό από μόνο του είναι πολύτιμο.