Tigran Hamasyan

Από το 2006 που ξεκίνησε να δισκογραφεί, ο Αρμένιος πιανίστας Tigran Hamasyan συχνά αντιμετωπίζει τα άλμπουμ του ως διεπιστημονικά έργα, προσπαθώντας να ενώσει την jazz/fusion με την folk μουσική της Αρμενίας, προωθώντας παράλληλα λαογραφικά/ιστορικά στοιχεία της πατρίδας του. Αυτή την φορά όμως, στο νέο του άλμπουμ πάει μερικά βήματα παραπέρα, αφού το "The Bird Of A Thousand Voices" είναι ένα εγχείρημα που περιλαμβάνει το παρόν μουσικό άλμπουμ, ένα online video game, μουσικό θέατρο, μια σειρά από films κι ένα art installation. Πρόκειται λοιπόν για ένα πραγματικά φιλόδοξο project στο οποίο ο Tigran έβαλε άπειρη δουλειά και την ψυχή του την ίδια, όπως εξομολογήθηκε και στην όμορφη συνέντευξη που μας παραχώρησε.

Πριν πάμε στην μουσική, ας δούμε το ενιαίο concept πίσω από όλα τα παραπάνω project. Το "The Bird Of A Thousand Voices" ζωντανεύει το αρχαίο Αρμένικο παραμύθι Hazaran Blbul, που μεταφράζεται ως το αηδόνι με τα χίλια τραγούδια. Πρόκειται για μια πραγματικά εκπληκτική ιστορία, ένα γνήσιο παραμύθι της Ανατολής, γεμάτο διδάγματα, συγκίνηση, έπος και μυστικισμό. Πολύ χονδρικά, αφορά την ιστορία του νεαρού πρίγκιπα Areg που αφήνει το βασίλειο του για να αναζητήσει ένα μυθικό πουλί του οποίου τα τραγούδια μπορούν να φέρουν ειρήνη και αρμονία στον κόσμο. Καθώς εκτυλίσσεται η ιστορία, ο Areg θα προδοθεί, θα αγαπήσει, θα διασχίσει διαστάσεις και βασίλεια, θα παλέψει με θεούς και δαίμονες, και τα λοιπά. Δεν είναι απαραίτητο να το διαβάσεις για να απολαύσεις το άλμπουμ, αν όμως το κάνεις, η μουσική εμπειρία μεγιστοποιείται κατά πολύ. Μπορείς να το βρεις εδώ.

Μια τόσο επική ιστορία δεν θα μπορούσε παρά να έχει την απαραίτητη μουσική συνοδεία: σε αυτό το άλμπουμ βρίσκουμε λοιπόν 24 συνθέσεις για όλα τα βασικά επεισόδια του Hazaran Blbul, σε 91 συνολικά λεπτά μουσικής. Γίνεται αντιληπτό ότι πρόκειται για ένα γιγάντιο έργο που απαιτεί από τον ακροατή υπομονή και μεθοδικότητα. Θα έλεγα πως, αναλογικά, απαιτεί αγάπη αντίστοιχη με αυτή που έβαλε ο δημιουργός, αν τουλάχιστον θέλεις να ξεκλειδώσεις τα μυστικά του άλμπουμ στο έπακρο και να αντλήσεις την μέγιστη απόλαυση. Όμως η μουσική είναι τόσο όμορφη, τόσο πλούσια και συγκινητική, που το έργο του ακροατή γίνεται πολύ εύκολο.

Εδώ θα βρούμε όλα τα στοιχεία που έχει ένα τυπικό άλμπουμ του Tigran, το ιδιαίτερο υβρίδιο του δηλαδή ανάμεσα σε jazz, traditional folk μελωδίες/κλίμακες και ακραία πολυρυθμικά μοτίβα που του έδωσαν το προσωνύμιο jazzshuggah και κάνουν πάντα την μουσική του να φλερτάρει πολύ με το progressive rock. Επιπροσθέτως όμως, το "The Bird Of A Thousand Voices" λειτουργεί ως soundtrack κι εντάσσει πολλά τέτοια στοιχεία. Θα βρούμε συνθέσεις σύντομες που χρησιμοποιούν ambient και ηλεκτρονικά στοιχεία - ενδεικτικά το ομώνυμο, το σχεδόν electronica "Areg’ s Calling", τα "Guidance", Bells Of Memory", "Sing Me A Song When You Will Be At The Place Where All Is Bliss" - και, γενικώς, πρώτη φορά ο Tigran χρησιμοποιεί τόσα πολλά synths, προεκτείνοντας αυτό που ξεκίνησε στο φανταστικό "The Call Within" του 2020.

Σε άλλη μια soundtrack-ική πρακτική, το άλμπουμ έχει μερικά κεντρικά μοτίβα. Το ένα βρίσκεται στο εναρκτήριο "The Kingdom" και το άλλο στο "The Curse", με τα δύο μοτίβα να ακούγονται (ίδια ή παραλλαγμένα) σε αρκετές συνθέσεις του άλμπουμ, διαπερνώντας το στο σύνολο του. Ειδικά για το "The Curse" που ως single σόκαρε πολύ κόσμο με την φαντασία και το τρομερό του heaviness - κι είναι πράγματι ένα από τα πιο συγκλονιστικά τραγούδια που μπορεί να ακούσει κανείς - θα το βρει κανείς αρκετά μέσα στο άλμπουμ. Θα βρεις και στιγμές αντίστοιχης βαρύτητας και heavy/avant-prog έντασης, με τις πιο complex συνθέσεις ακραίου prog να είναι τα "The Quest Begins", "Red, White And Black Worlds" και "The Wall Of Death And Resurrection", σε στιγμές που η μουσική εξάλλου καλείται να «περιγράψει» πολύ επικές και αγωνιώδεις σκηνές της ιστορίας που διαδραματίζεται.

Η απόδοση του Tigran είναι, φυσικά, σοκαριστική. Ο άνθρωπος σε ταξιδεύει με το παίξιμο του από τις μεγαλύτερες ενστάσεις στην πιο βαθιά γαλήνη, με απίστευτη δεξιοτεχνία κι έκφραση. Τραγουδάει επίσης πολύ, με την παρουσία ανθρώπινων φωνών να είναι συνολικά πολύ έντονη στο άλμπουμ. Οι άλλοι βασικοί συντελεστές είναι επίσης εκπληκτικοί: ο Mark Karapetian στο μπάσο, η υπέροχη τραγουδίστρια Areni Agbabian και ο αδιανόητος Nate Wood στα τύμπανα, το performance του οποίου είναι κρίσιμο στον δίσκο. Προς μεγάλη μου χαρά, στο άλμπουμ συμμετέχει και η λατρεμένη μου Sofia Jernberg των The End - μοναδικοί οι πειραματισμοί της στο "Temptations".

Χρησιμοποίησα τόσες λέξεις για να μεταφέρω κάποια σημαντικά τεχνικά στοιχεία, αυτό όμως που οι λέξεις δεν έχουν πιάσει ακόμα είναι το συναίσθημα του "The Bird Of A Thousand Voices". Η αλήθεια είναι πως οι λέξεις γενικώς φτωχαίνουν όταν καλούνται να περιγράψουν εμπειρίες, και το παρόν άλμπουμ πρέπει να λογίζεται ως τέτοιο. Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο μουσικό ταξίδι, γεμάτο εναλλαγές σε ατμόσφαιρες και συναισθήματα. Μπορεί να είναι επικό, μυστικιστικό, θλιμμένο ή δραματικό, και σε πολλές στιγμές του μπορεί να προσφέρει βαθιά συγκίνηση, όπως όταν ο Areg ερωτεύεται την Manushak ("Areg And Manushak") ή όταν η ιστορία (σχεδόν) τελειώνει με το καλύτερο τραγούδι του δίσκου, το "The Eternal Bird Sings And The Garden Blooms Again". Το ταξίδι είναι πολύ μακρύ και σίγουρα δεν είναι για όλους. Για κάποιους όμως, σίγουρα για εμένα, το "The Bird Of A Thousand Voices" μπορεί να σταθεί μπροστά στα μάτια τους σαν ένα σύγχρονο μουσικό μνημείο.

Ο Tigran Hamasyan έχει κυκλοφορήσει ως τώρα μερικά εκπληκτικά άλμπουμ, όπως το "A Fable", το "Shadow Theater" και το "Mockroot". Προσωπικά αποφεύγω πάντα τις περιττές συγκρίσεις - ένας καλλιτέχνης δεν πρέπει να διαγωνίζεται ποτέ με τον εαυτό του - όμως μου είναι δύσκολο να μην δω το "The Bird Of A Thousand Voices" ως το πιο πυκνό, το πιο εκλεκτικό και το πιο φιλόδοξο του έργο. Επιπλέον, μου φαίνεται σαν ένα από εκείνα τα λίγα μουσικά δημιουργήματα που μπορούν να σηκώσουν στις πλάτες τους τις προσδοκίες και των πιο απαιτητικών - ή των πιο ονειροπόλων! - μουσικόφιλων. Πέρα από genres και πέρα από τα όσα προσδοκούμε συνήθως από ένα άλμπουμ, η εκτίμηση μου είναι πως ο Tigran Hamasyan σκάρωσε ένα αριστούργημα.

Preorder links