Sól Án Varma

Το Roadburn Festival έχει κάνει ζημιά. Δεν ξέρω κατά πόσο ασπάζεστε αυτή την παρατήρηση, ειδικά όσα άτομα κινείστε στο ακραίο και heavy πειραματικό (metal) underground, αλλά η τάση των συμπράξεων που έχει καθιερώσει την τελευταία δεκαετία, δεν παραδίδει απλώς τιτάνια αποτελέσματα. Παράλληλα, δείχνει επανειλλημένα το πώς το ευρύτερο post/black/sludge metal καταφέρνει να αποτελεί το ιδανικό ηχοτοπίο ώστε κάθε λογής πειραματισμός στον ακραίο ήχο να αποκτά σάρκα και ωστά με τρόπο σύγχρονο. Κατά μία έννοια βέβαια, αυτή η κατάσταση, βρίσκεται σε ευθεία διαλεκτική με την εξέλιξη του ίδιου του metal τα τελευταία 15 - 20 χρόνια, από και πέρα από τις περιχαρακώσεις των διαρκών αναβιώσεων.

Μέσα από αυτές τις σελίδες, έχει αναλυθεί συχνά το πώς οι αχαλίνωτα πειραματικές αλλά και πιο ατμοσφαιρικές τάσεις του extreme metal το ωθούν στο μέλλον. Από τις tech/avant δυσαρμονίες μέχρι το αχανές post-black metal, και από τις δαιδαλώδεις και ασφυκτικές ατμόσφαιρες μέχρι το blackgaze, έχοντας στο ενδιάμεσο καλύψει κάθε επίπεδο ηχητικής βίας όπως και κάθε σπιθαμή αποδόμησης ή και ανασυγκρότησης. Έτσι, ενώ το black metal θα διαψεύδει μόνιμα κάθε επωδό πως δεν μπορεί να προσφέρει κάτι ευφάνταστο, οι κυκλοφορίες που θα τραβούν το ενδιαφέρον θα συνεχίσουν να έρχονται. Η αισθητική δύναμη αυτού του μουσικού ιδιώματος, παραμένει ακμαία, αποτελώντας από μόνη της μια πηγή διαρκούς επαναπροσδιορισμού του.

Η εν λόγω κυκλοφορία, ένα συλλογικό, υπερβατικό έργο επικών διαστάσεων αποτελεί τομή όλων των προηγούμενων. Στο Roadburn του 2018, ο αξιότιμος καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ, Walter Hoeijmakers, κάλεσε την ελίτ της ισλανδικής black metal σκηνής να συμπράξει σε μια μοναδική συναυλία με πρωτότυπη μουσική. Συγκεκριμένα, τους Sól Án Varma («ήλιος δίχως ακτινοβολία»), απαρτίζουν οι T.Í. και D.G. (Misþyrming, Naðra, Martröð, Skáphe, Núll, Drottinn), G.E. (Misþyrming, Naðra, Svartidauði), Á.B.Z. (Carpe Noctem, Árstíðir Lífsins), M.S. (Svartidauði, Drottinn), S.V. (Svartidauði, Drottinn) and H.V. (Wormlust, Guðveiki, Martröð). Χάος και Vánagandr. Το εν λόγω 70λεπτο μουσικό έργο, παρουσιάστηκε κατ’ αποκλειστικότητα στη σκηνή του 013, με τον υπόλοιπο κόσμο να μένει στην άγνοια γύρω από το τι είναι και πώς ηχεί. Η παρούσα κυκλοφορία, δεν είναι ζωντανή ηχογράφηση. Η γκρούπα αυτή, κατευθύνθηκε ένα χρόνο αργότερα στο στούντιο για μια ολοκληρωμένη μεταφορά και διάνθιση, η οποία, πέραν των επιμέρους προγραμμάτων και υποχρεώσεων, σκόνταψε πάνω στην πανδημία.

Φτάσαμε στο 2023. Στο ενδιάμεσο, οι Svartidauði διαλύθηκαν με τον M.S. να μεταβαίνει στους Misthyrming και να βομβαρδίζει τυμπανιστικά στο τρομερό περσινό "Með Hamri". Skaphe και Wormlust κυκλοφόρησαν την παρανοϊκή σύμπραξη "Kosmískur Hryllingur". Η ισλανδική σκηνή είναι εδώ και καιρό εδραιωμένη με μπάντες να ξεπετάγονται διαρκώς, φτάνοντας μέχρι και στο σημείο κορεσμού. Το "Sól Án Varma" λοιπόν, εμφανίζεται σε μια εποχή που η σκηνή και ο ήχος, για όσα άτομα παρακολουθούν, είναι χαρτογραφημένα. Στο ερώτημα του εάν κομίζει μαζί του κάτι το νέο, η απάντηση είναι πως κάνουμε τη λάθος ερώτηση.

Τα δώδεκα μέρη της εν λόγω κτηνωδίας, που διαρκεί περίπου 70 λεπτά, δεν αποτελούν προϊόν αποδόμησης ή βεβιασμένης συρραφής. Όπως προανέφερα στην εισαγωγή, βρίσκουν στα κολοσσιαία κτισίματα, τις αργές ταχύτητες και τις βάναυσες ατμόσφαιρες, στην προσέγγιση των κιθαριστικών μερών ως δυναμικές και θέματα και όχι ως συγκόλληση riffs, το ιδανικό πεδίο δράσης. Το "Sól Án Varma" είναι υπέρ του δέοντος απαιτητικό. Όχι επειδή ισοπεδώνει κάθε έννοια σύνθεσης και αποδομεί τα κεκτημένα του ιδιώματος, όσο γιατί αποτελεί μια κλινική επίδειξη υψηλής συνθετικής αντίληψης. Ο τρόπος που οι μουσικοί σταχυολόγησαν τις επιμέρους αρετές τους, τόσο εκτελεστικά όσο και σε επίπεδο έμπνευσης και προσωπικότητας, εξερευνώντας τα όριά τους, έως ότου να γεφυρώσουν τα χάσματα ανάμεσα στους διαφορετικούς κόσμους, είναι τρομακτικός.

Αυτό το άλμπουμ, μέσα σε 70 λεπτά, αποτελεί μια ωδή στη συμφωνική δυναμική του black metal. Όχι, δεν διαθέτει ορχήστρες ή στρώματα από αταίριαστα πλήκτρα και εφέ που ηχούν παράταιρα. Κάθε ηχητικό στρώμα, αποτελεί ένα κεφάλαιο σε μια παράσταση. Ναι, οι Ισλανδοί εδώ κατέβασαν την dream team τους και είπαν να διδάξουν μπαλίτσα, τόσο απλά. Η πορεία που διανύουν οι διαθέσεις, οι εντάσεις και το black metal το ίδιο από την αρχή μέχρι το τέλος, οφείλει να ακουσθεί για να κατανοηθεί. Στην περιπλάνηση στον μαύρο πλανήτη αυτού του δίσκου, ξεπετάγονται από τις σκιές riffs που φλερτάρουν με προσωπικές δισκογραφικές κορυφές των δημιουργών τους, εναλλαγές που τεμαχίζουν τις ατμόσφαιρες, υμνητικά σημεία που αποκαλύπτουν στιγμιαία τη λύτρωση, υπνωτικά και δύσβατα περάσματα που σε τραβούν σε μια κινούμενη ηφαιστειακή άμμο.

Αναμενόμενα, υπάρχουν συνθέσεις όπως τα "Afbrigði II", "VI", "VII" ή "XI", που υφολογικά ξεχωρίζουν μονομιάς. Δεν θα είχαν όμως την ίδια βαρύτητα αν δεν περιστοιχίζονταν από τραγούδια με λόγο ύπαρξης σε ατομικό όσο και συλλογικό επίπεδο. Ο δίσκος παρουσιάζει στην αρχή τις μακροσκελείς, οκτάλεπτες και εννιάλεπτες στιγμές του, δείγματα φανταστικού post/black metal, για να καταλήξει σε δευτεροκυματικά τρίλεπτα και τετράλεπτα που δίνουν στη σιωπή τα ηνία με τον θόρυβο που προκαλούν, πριν χαθούν μέσα σε ambiance.

Κοινώς, δεν υπάρχει στιγμή στο "Sól Án Varma" που να ανατρέπει την εντροπία του. Η φυσικότητα της εξέλιξης, η σχεδόν τελετουργική προσμονή της λύτρωσης του θανάτου, υπό ένα μουσικό πρίσμα, το θράσος της δημιουργίας τεσσάρων «εποχών» με τρείς υποκατηγορίες σε black metal πλαίσιο, οι επιρροές κλασικής μουσικής, τόσο σε ύφος και αίσθηση όσο και σε δυσαρμονικό περιεχόμενο, η οικειότητα επιρροών αλλά και ηχοχρωμάτων των μπαντών, η ένωση του θράσους με την ψυχεδέλεια, η αρετή της υπομονής λες και βγήκε από τις διδασκαλίες του Τάο, η θρησκευτικότητα που διακατείχε τους Deathspell Omega της μεσαίας περιόδου, οι ισλανδικές μελωδίες της ψυχικής ανάτασης, της ανύψωσης του εγώ και της μοναξιάς του εαυτού, γίνονται έρμαια μιας τελεολογίας. Ανάσα.

Το "Sól Án Varma" είναι ένα magnum opus. Αποτελεί εκείνο τον δίσκο που δεν θα συζητηθεί επειδή οι εκ προοιμίου απόψεις θα υπερισχύουν των συμπερασμάτων που προκύπτουν από τις ακροάσεις, επιφανειακές ή μη. Θα παραγκωνισθεί στη λήθη εξαιτίας του εφήμερου hype, ενώ οι δημιουργοί του επιχείρησαν να του προσφέρουν καλλιτεχνική αθανασία, γεννώντας το μέσα στις σκιές. Δεν αναζητεί δύσκολες αλληγορίες, αλλά πλάθει εικόνες της παρακμής, του τέλους, της αποκάλυψης, της δευτέρας παρουσίας αλλά ουχί ευκαιρίας, των στιγμών μέχρι και αφού σβήσει ο ήλιος, την ανυπαρξία ζωής. Της ερήμωσης.

Κυριότερα όμως, αναδεικνύει το πώς μια υπομονετική και επίμονη απόπειρα σύζευξης, σύμπτυξης και μετουσίωσης ιδεών και μουσικών, μπορεί να γεννήσει κάτι το ρηξικέλευθο. Το "Sól Án Varma" είναι η black metal δραματουργία στο απώγειό της. Δεν έχει σημασία αν ξεπερνά τα πεπραγμένα των σχημάτων των δημιουργών του, που μπορεί και να το κάνει. Κατάφερε να απομονωθεί και να περιχαρακωθεί από απόρθητα τείχη από κατράμι, όντας ένα μοναδικό, αλλά εσωτερικά τόσο ευρύ, στιγμιότυπο στον μουσικό χάρτη . Όντας απροσπέλαστο. Όντας σχεδόν μυθικό.

Bandcamp
Youtube
Spotify