Brighde Chaimbeul

Συχνά αναρωτιέμαι αν το κοινό στρέφεται συχνά προς πράγματα «παράξενα» απλώς επειδή βαριέται εύκολα τα συνηθισμένα ή αν επιδεικνύει αυθεντικό ενδιαφέρον στο να εξερευνήσει και να εκπαιδευτεί. Όποιος κι αν ήταν ο λόγος, το 2023 ήταν η χρονιά που η Σκωτσέζα Brìghde Chaimbeul έκανε μια απρόσμενη επιτυχία με το "Carry Them With Us", μπαίνοντας σε διάφορες έγκριτες λίστες και συγκεντρώνοντας μεγάλη προσοχή πάνω της, απλώς παίζοντας με τα παραδοσιακά σκωτσέζικα bagpipes - για την ακρίβεια τα μικρότερου μεγέθους smallpipes. Όχι και το πιο αναμενόμενο όργανο για τέτοιου είδους επιτυχία, σωστά;

Φυσικά, εξήγηση υπάρχει και είναι πιο σύνθετη από το να «κατηγορήσουμε» το κοινό ότι απλώς καιροσκοπεί. Η μόλις 26 ετών Brìghde ενσωματώνει στο παίξιμο της - πέραν φυσικά της μακραίωνης Scottish-Gaelic παράδοσης - πολλά drone στοιχεία που γενικώς ευδοκιμούν στην πειραματική μουσική της τελευταίας 20ετίας αλλά και δυνατές δόσεις minimalism. Εξάλλου η παρουσία του τεράστιου Colin Stetson στο "Carry Them With Us" δεν ήταν τυχαία. Στο νέο της άλμπουμ, και τρίτο συνολικά, η Brìghde έρχεται να εμπεδώσει περαιτέρω τα παραπάνω στοιχεία και να δικαιολογήσει ακόμα περισσότερο το γιατί η μουσική της αξίζει τον τόσο ντόρο.

Κι ενώ το "Sunwise" τάσσεται προς την φορά του ‘Ήλιου, θεματολογικά αφιερώνεται στον χειμώνα, στα κέλτικα έθιμα που συντροφεύουν το επερχόμενο σκοτάδι και στον folk χαρακτήρα της Cailleach Bhuerr που φέρνει το ψύχος. Η Chaimbeul υπογραμμίζει την παγανιστική της θέαση με τα θερμά ηχοχρώματα των αυλών της, σε θέματα που πάντοτε, πάντοτε, υπονοούν γκρίζους κι ελεύθερους ορίζοντες. Στα 16 λεπτά των εναρκτήριων "Dùsgadh/Waking" και "Α’ Chailleach" τα drones και οι αργές μελωδίες κοιτάνε πολύ πέρα από την trad παράδοση: υψώνουν το βλέμμα πάνω από τον ουρανό και με τις επαναληπτικές μελωδίες τους παλεύουν να αγγίξουν τον ήλιο. Η παρουσία του Stetson και των λίγων φωνητικών της Brìghde στο δεύτερο track είναι αρκετά για να το αναδείξουν ως την επικότερη στιγμή του άλμπουμ. Παρεμπιπτόντως, οι δύο αυτές συνθέσεις είναι της ίδιας κι όχι trad διασκευές.

Μεγάλο μέρος του άλμπουμ είναι solo παίξιμο από την Chaimbeul, ευτυχώς όμως το υλικό μοιράζεται σωστά ανάμεσα στους πειραματισμούς και τα folk standards. Τα "She Went Astray" και "Bog An Lochan" ηχούν πιο παραδοσιακά και φέρνουν στο προσκήνιο το μελωδικά πλούσιο παίξιμο της - τα smallpipes εξάλλου μοιάζουν να βρίσκονται πιο κοντά στα ιρλανδικά Uillean Pipes παρά στους βροντερούς πολεμικούς αυλούς των Highlands. Το "Sguabag/The Sweeper" είναι η μόνη σύνθεση που φιλοξενεί τέσσερα σετ από smallpipes, σε ένα χαρούμενο folk πανηγύρι.

Τα πάντα συμβαίνουν γρήγορα στο "Sunwise". Τα 30 λεπτά του το κάνουν ένα άλμπουμ ιδανικό για πολλές ακροάσεις, ταυτόχρονα όμως όλες οι πληροφορίες, τα στυλ και τα παιξίματα οριοθετούν ένα πλήρες ηχητικό ταξίδι, ένα ταξίδι μεγάλο και γεωμετρικό όσο κι ένας μεγαλοπρεπής χειμώνας. Αυτό όμως που περισσότερο εντυπωσιάζει είναι πως αυτό το τόσο «ειδικό» μουσικό άλμπουμ καταλήγει να σε αφορά. Σε όποιες συνθήκες κι αν το ακούσεις, θα σου παραδώσει πάντα ένα συναίσθημα ζεστό, επικό, ελπιδοφόρο και όμορφο. Κι όταν το τέλος έρθει πιο κοντά με το "Duan" (original σύνθεση), το σύντομο spoken word του πατέρα της Brìghde φέρνει μια παράξενη ανατριχίλα, κι ας μην ξέρεις ούτε μια λέξη στα gaelic. Τα έχουμε εξάλλου πει ξανά στο παρελθόν: εκείνου που έριξαν την Βαβέλ, κατά βάθος απέτυχαν.

Η τρέχουσα δεκαετία αποδεικνύεται εξαιρετικά ενδιαφέρουσα για τα νησιά της Βρετανίας και της Ιρλανδίας, με ένα σωρό από καλλιτέχνες να εξερευνούν τις τοπικές παραδόσεις και να τις επαναδιατυπώνουν σε ένα απρόσμενα σύγχρονο πλαίσιο. Λογικά, η Brìghde Chaimbeul θα έχει πολλά χρόνια λαμπρής καριέρας μπροστά της και πολλές δουλειές που θα κάνουν σημαντικές στιλιστικές υπερβάσεις, κάνοντας μας να αγαπήσουμε κι άλλο το ιδιαίτερο, μυστικό ηχόχρωμα της πατρίδας της. Σε αυτήν την πορεία, το "Sunwise" θα μείνει ως ένα πανέμορφο στιγμιότυπο και ως η στιγμή που η ίδια απέδειξε ότι η μουσική της είναι ταγμένη εκεί που πρέπει, στον ήλιο και τους ανοιχτούς ορίζοντες.

Bandcamp