Gang Of Four: «Δεν έχει νόημα το να είσαι μόνιμα ρετρό»

Λίγο πριν τα δύο live τους σε Αθήνα (27.09, Gagarin 205) και Θεσσαλονίκη (28.09, Street Mode Festival), ο κιθαρίστας και ιδρυτικό μέλος των θρυλικών Gang Of Four, Andy Gill μας μίλησε για το Leeds, την πολιτική κατάσταση στην Αγγλία, τα '70s, το "Happy Now" που κυκλοφόρησε τον Μάρτιο αλλά και τα 40 χρόνια κυκλοφορίας του "Entertainment!", ενός από τους δίσκους που αποτέλεσαν σταθμό στην post-punk σκηνή.

Καλησπέρα Andy, ευχαριστώ για τον χρόνο σου μιας και ξέρω ότι προετοιμάζεστε για το υπόλοιπο tour...

Καλησπέρα! Ναι, εμφανιστήκαμε ήδη σε ένα φεστιβάλ στην Πορτογαλία, στην Ισπανία κοντά στο Μπιλμπάο, σε ένα φεστιβάλ στην Ιταλία, το περασμένο Σαββατοκύριακο ήμασταν Αγγλία...

Τα απολαύσατε μέχρι στιγμής;

Ναι, ναι! Μερικές φορές ο ήχος ίσως δεν ήταν τόσο καλός όσο θα έπρεπε, αλλά πέρα από αυτό όλα ήταν πολύ ωραία μέχρι στιγμής. Το κοινό ήταν εξαιρετικό.

Πήγαινες στο CBGB, καθόσουν στο μπαρ και έπινες την μπίρα σου με τον Joey Ramone στα αριστερά σου και τον John Cale δεξιά. Και απλά έπιανες κουβέντα

Χαίρομαι! Φαντάζομαι έχεις κληθεί πολλές φορές να απαντήσεις σε αυτήν την ερώτηση, αλλά θέλεις να μας πεις γυρνώντας πίσω στο 1976 πώς από το CBGB φτάσατε στη δημιουργία των Gang Of Four;

Ναι, βέβαια. Στη Νέα Υόρκη βρέθηκα για πρώτη φορά το '76, όπως πολύ σωστά ανέφερες. Πήγα μαζί με τον Jon King και μέναμε σε μία φίλη φίλου που δεν γνωρίζαμε καν μέχρι πριν. Κοιμόμασταν στο πάτωμα, στον καναπέ, οπουδήποτε. Λόγω του ότι ήταν συντάκτης σε ένα punk περιοδικό της Νέας Υόρκης γνώριζε όλα τα κουλ μέρη εκείνης της εποχής και ήταν τόσο θαυμάσιο άτομο που μας πήγε παντού. Τότε, το CBGB ήταν το καλύτερο μέρος και το πιο σπουδαίο από όλα ήταν ότι ακόμα και αν δεν έπαιζε κάποια μπάντα το μπαρ ήταν πάντα γεμάτο. Όλοι πήγαιναν εκεί. Πήγαινες και καθόσουν στο μπαρ και έπινες την μπίρα σου με τον Joey Ramone στα αριστερά σου και τον John Cale δεξιά. Και απλά έπιανες κουβέντα.

Αναμνήσεις που θα ζήλευαν πολλοί...

Ναι. Με την μπάντα της Patti Smith είχαμε περάσει εκπληκτικά, είχαμε γελάσει πολύ, όπως και με τους Τelevision... Γενικά τους συναντούσες όλους καθημερινά και ήταν τόσο φυσικό, οικείο και απολαυστικό. Επιστρέφοντας στο Leeds είπα στον Jon «Πρέπει να το πάρουμε πιο σοβαρά και να το κάνουμε να πετύχει. Δεν είναι τόσο δύσκολο». Είχαμε γράψει ήδη αρκετά κομμάτια, οπότε απλά ξεκινήσαμε να τα παίζουμε. Τότε, ο Hugo ήταν ο ντράμερ μας, κυρίως επειδή πρώτον είχε drum set και δεύτερον είχε ένα βαν που μπορούσαμε να μετακινούμαστε. Και κάπως έτσι ξεκίνησε.

Στην πορεία άλλαξαν πολλά μέλη της μπάντας. Πώς επηρέασαν αυτές οι αλλαγές τον ήχο σας;

Ναι και έγιναν και αρκετά γρήγορα. Ήταν κάπως περίεργο το πώς συνέβη για παράδειγμα με τον Dave Allen. Ήμασταν στο Liverpool και ετοιμαζόμασταν να εμφανιστούμε σε ένα πολύ διάσημο club, το Eric's. Ενώ πλησίαζε η ώρα που έπρεπε να βγούμε στη σκηνή ο Dave απλά εξαφανίστηκε. Τον ψάχναμε παντού. Τελικά, μετά από ώρα τον βρήκαμε στο δωμάτιο του ξενοδοχείου. Το μόνο που μας είπε ήταν ότι δεν ήθελε να παίξει. Είχαμε ένα sold-out live να μας περιμένει, οπότε το μόνο που μπορούσαμε να κάνουμε ήταν να βρούμε μία δικαιολογία, τύπου ότι είχε κάποιο ατύχημα με το αυτοκίνητο και το ακυρώσαμε. Δεν ξέρω τι άλλο θα μπορούσαμε να κάνουμε, δεν είχαμε ιδέα τι γινόταν και δεν μπορούσαμε να εξηγήσουμε τη συμπεριφορά του, όπως και ο ίδιος άλλωστε. Λίγους μήνες αργότερα μας ανακοίνωσε ότι δεν μπορούσε να συνεχίσει.

Εκείνη τη στιγμή ήρθε ο Busta Jones. Κάναμε μία πρόβα που διήρκησε 24 ώρες και εκτός από το ότι είναι ένα ιδιοφυής καλλιτέχνης, εκείνη την ημέρα είχαμε μία εμπειρία που ήταν πραγματικά λυτρωτική. Ξέρεις, είναι η περίπτωση που μπορεί να απογοητεύεσαι από κάποιον, αλλά συνειδητοποιείς ότι μπορείς να το διορθώσεις και να συνεχίσεις. Έναν χρόνο περίπου μετά αποχώρησε ο Hugo. Τότε ήμασταν μόνο εγώ και ο Jon και συνεχίσαμε να δουλεύουμε μουσικά οι δυο μας. Ο Hugo βέβαια εκείνη την εποχή δεν συμμετείχε στο γράψιμο των στίχων και της μουσικής, ουσιαστικά αυτό το έκανα εγώ και με τον Jon γράφαμε μαζί τους στίχους, οπότε δεν έκανε τεράστια διαφορά η αποχώρηση του από την μπάντα.

Σημασία έχει η ουσία, αυτό που θέλεις να επικοινωνήσεις με τη μουσική σου και τους στίχους του κάθε τραγουδιού και αυτό δεν αλλάζει ως προς το πώς παράγεται

Η τεχνολογία πρέπει να έπαιξε και αυτή το ρόλο της. Πώς επηρέασε τη μουσική σας;

Με την τεχνολογία είναι όλα διαφορετικά. Πλέον όλα γίνονται με υπολογιστές. Τότε το μόνο που κάναμε ήταν πρόβες στο δωμάτιο μου και ηχογραφήσεις. Αυτή είναι η διαφορά. Βέβαια, στο τέλος της ημέρας σημασία έχει η ουσία, αυτό που θέλεις να επικοινωνήσεις με τη μουσική σου και τους στίχους του κάθε τραγουδιού και αυτό δεν αλλάζει ως προς το πώς παράγεται. Μπορεί να αλλάζει για κάποιους, αλλά όχι για εμένα. Κοιτάω πάντα τις νέες τεχνολογίες, όπως για παράδειγμα όταν κυκλοφόρησαν τα πρώτα samples στα μέσα του '80, είπα «αυτό το θέλω» και πάντα ενσωμάτωνα samples στη δουλειά μου με διάφορους τρόπους. Πάντα θα είμαι ανοιχτός σε νέες ιδέες, δεν βλέπω κάποιο νόημα στο να είσαι προσκολλημένος στο παρελθόν, στο να είσαι μόνιμα ρετρό. Σημασία έχει να κάνεις δικό σου ό,τι μπορεί να φανεί χρήσιμο στο αποτέλεσμα του ήχου που θέλεις να πετύχεις.

Αυτό μπορεί να ήταν και ένας από τους λόγους κυκλοφορίας του live άλμπουμ "Live... In the Moment", το 2016; To αμέσως προηγούμενο ήταν το 1984, αν δεν κάνω λάθος.

Ακριβώς, το προηγούμενο ήταν το 1984. Ναι, λίγο πολύ αυτή είναι και η απάντηση στο πώς αποφασίσαμε να κάνουμε το άλμπουμ το 2016. Είχαμε πολλά νέα κομμάτια από το 1984 και τελείως διαφορετική προσέγγιση πλέον. Τότε χρησιμοποιούσαμε backing singers σε κάθε live μας, κάτι που πια δεν ισχύει, αν και το έχω σκεφτεί αρκετές φορές. Θέλαμε αρκετό καιρό κάτι που να είναι σαφής αντανάκλαση του πώς είναι live οι Gang Of Four και εκείνη στιγμή ήταν κάτι που άξιζε να το κάνουμε.

Και τον Μάρτιο κυκλοφορήσατε το καινούργιο σας άλμπουμ "Happy Now".

Ναι.

Είναι αρκετά σύγχρονο και κλασικό ταυτόχρονα. Πες μου λίγα λόγια για αυτήν τη δουλειά.

Ήθελα να φτιάξω έναν δίσκο στον οποίο θα συμμετείχαν και άλλοι παραγωγοί. Έχω την τάση να κάνω εγώ πάντα παραγωγή στους Gang Of Four, μιας και έχω κάνει παραγωγές και σε τόσους άλλους, οπότε φαινόταν απολύτως λογικό να το αναλάβω. Το πρόβλημα είναι ότι έχεις τον ρόλο του καλλιτέχνη, του συνθέτη και του παραγωγού. Σαν να φτιάχνεις ένα φιλμ μόνος σου. Είναι πάντα εποικοδομητικό να έχεις και άλλες οπτικές, γιατί αυτό που χρειάζεσαι να έχεις κάποιον να σε βοηθάει να είσαι συγκεντρωμένος στην ουσία, στο πού θέλεις να πάει αυτό που φτιάχνεις. Δεν τίθεται θέμα να βρεις τον «σωστό» ήχο ή κάτι τέτοιο. Αυτό είναι κάτι που μπορώ να κάνω μόνος μου. Το νόημα είναι να έχεις κάποιον να σε ακολουθεί σε αυτό που θέλεις να φτάσεις, να έχεις μία δεύτερη γνώμη που θα σε πάει ένα βήμα παραπέρα. Στο "Happy Now" δούλεψα με τρεις διαφορετικούς παραγωγούς και ήταν τρεις διαφορετικές εμπειρίες. Κάποιες φορές θα ακούσεις μία ιδέα που δεν είχες σκεφτεί ποτέ μέχρι πριν και είτε σου αρέσει, είτε λες «Όχι, δεν θέλω να πάω προς τα εκεί». Σε κάθε περίπτωση σε βοηθάει να βρεις αυτό που εσύ ψάχνεις. Θα μπορούσα να πω άπειρα πράγματα για το "Happy Now", αλλά αυτή είναι μία καλή αρχή.

Όπως ανέφερες, έχεις υπάρξει παραγωγός πολλών μεγάλων συγκροτημάτων όπως οι Stranglers, οι Therapy, οι Killing Joke... Τον απολαμβάνεις εξίσου αυτόν τον ρόλο;

Είναι φοβερό το πόσο διαφορετικό είναι να δουλεύεις με άλλες μπάντες. Οι Therapy για παράδειγμα... Γνωρίζεις πολύ καλά από πριν ότι υπάρχει ένα project, το οποίο δεν είναι δικό σου, αλλά θέλουν να βρίσκεσαι εκεί να τους βοηθήσεις στο πού θέλουν να το φτάσουν. Στους Gang Of Four η παραγωγή και η σύνθεση δεν είναι ευδιάκριτα, δεν υπάρχει αυτό το στάδιο, είναι κάπως «Το μπάσο θα πρέπει να είναι έτσι, τα drums έτσι, κοκ», οπότε είναι πολύ διαφορετικό. Θα έλεγα ότι μάλλον προτιμώ τη δουλειά που κάνω για τους Gang Of Four, από τις παραγωγές σε άλλους, αλλά σίγουρα απολαμβάνω και τα δύο.

Το βασικό πρόβλημα στη μουσική βιομηχανία είναι ότι οι καλλιτέχνες δεν πληρώνονται όπως θα έπρεπε.

Τι αλλαγές θα ήθελες να δεις στη μουσική βιομηχανία; Ποια πιστεύεις ότι είναι τα βασικότερα προβλήματα αυτήν τη στιγμή;

Α, η απάντηση είναι πολύ εύκολη. Το βασικό πρόβλημα είναι ότι οι καλλιτέχνες δεν πληρώνονται όπως θα έπρεπε. Κάποτε ίσως συνέβαινε να πληρώνονται σωστά, αλλά τώρα δεν ισχύει. Μπορεί να έχεις χιλιάδες play στο Spotify και να παίρνεις £200. Αυτό είναι κάτι που το καθιστά πολύ δύσκολο για όλους τους καλλιτέχνες, αλλά ειδικότερα για τις νέες μπάντες που μόλις έχουν ξεκινήσει. Ναι, είναι πολύ δύσκολο. Ίσως καταλήγω βαρετός να το επαναλαμβάνω κάθε φορά που με ρωτάνε, αλλά θα συνεχίζω να υποστηρίζω ότι οι καλλιτέχνες πρέπει να αμείβονται καλύτερα. Πώς θα γίνει αυτό; Δεν έχω ιδέα...

Το πρόβλημα αρχικά ξεκίνησε με το file sharing και το ίντερνετ. Ο κόσμος θεωρεί ότι είναι κουλ και επαναστατικό να μοιράζει δωρεάν μουσικά αρχεία στο LimeWire ή οπουδήποτε, αλλά αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην αμείβονται οι μουσικοί, εφόσον η μουσική τους κυκλοφορεί δωρεάν. Μετά εμφανίστηκαν πλατφόρμες σαν το Spotify και ουσιαστικά είπαν στους καλλιτέχνες «Δεν θα πληρωθείς μεν, αλλά θα πάρεις ένα μικρό ποσό. Δεν είναι καλύτερο από το να κλέβουν τη δουλειά σου;» Κάπως έτσι έχει η κατάσταση, αλλά προφανώς δεν είναι και η πιο δίκαιη.

Μιλώντας για το παρελθόν και το παρόν... Έχεις πει για την πόλη σας ότι το '70 ήταν «ένα μέρος όπου η τέχνη ήταν ο καθρέφτης και οι κιθάρες τα όπλα». Πες μου για το Leeds του τότε και του τώρα.

Το Leeds ήταν πάντα μια κλασική βόρεια πόλη όπου οι παλιές βιομηχανίες πέθαναν ή εξακολουθούν να πεθαίνουν. Σαν μαθητής έζησα σε ένα μέρος όπου το νερό έτρεχε από τους τοίχους και το κρύο ήταν τόσο πολύ που έπρεπε να καίω ξύλα από τον φράχτη για να ζεσταθεί το δωμάτιο. Σίγουρα δεν μεγαλώσαμε με πολυτέλειες, αυτό μπορώ να το πω με σιγουριά. Όλα αυτά που σου περιγράφω ήταν ακριβώς πριν έρθει η Θάτσερ στην Αγγλία και πιστεύω ότι η μουσική αντανακλούσε ακριβώς την κατάσταση που επικρατούσε τότε. Η μουσική ήταν ο καθρέφτης όλων όσων συνέβαιναν υποθέτω.

Μιλάμε για έναν τρελό πρωθυπουργό, εντελώς αντιδημοκρατικό και αντισυνταγματικό για τον οποίο οι περισσότεροι νιώθουν μόνο ντροπή.

Θέλεις να μοιραστείς μερικές σκέψεις για την τωρινή πολιτική κατάσταση στην Αγγλία; Αναφέρομαι στο Brexit.

Φυσικά! Είναι... δεν ξέρω από πού να ξεκινήσω... Μιλάμε για έναν τρελό πρωθυπουργό, εντελώς αντιδημοκρατικό και αντισυνταγματικό για τον οποίο οι περισσότεροι νιώθουν μόνο ντροπή. Είναι αηδιαστικό! Δεν υπάρχει εύκολη λύση δυστυχώς, για όλο αυτό που συμβαίνει. Πολύς κόσμος, ίσως η πλειοψηφία, θέλει να παραμείνει στην ΕΕ αλλά, όπως έχει γίνει σαφές παγκοσμίως, είναι φοβερά δύσκολο όταν ο Boris Johnson προσπαθεί χωρίς καμία υπομονή να τους ξεγελάσει όλους με κάθε τρόπο, προκείμενου να αποχωρήσει η Αγγλία από την ΕΕ. Από την άλλη υπάρχει πολύς κόσμος σε άλλες χώρες της ΕΕ που θέλει να αποχωρήσει η χώρα τους από όλο αυτό και από το ευρώ. Κανείς δεν γνωρίζει τι πρόκειται να συμβεί τελικά και πώς μπορεί να καταλήξει όλο αυτό.

Ο Peter Gabriel είχε αναφέρει (σ.σ.: στη Guardian) σχετικά με το φεστιβάλ Womad, ότι «Είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι το φεστιβάλ θα έχει πραγματικά μεγάλο πρόβλημα να φέρει τους καλλιτέχνες εδώ... [πολλοί από τους οποίους] δεν θέλουν πλέον να έρχονται στο Ηνωμένο Βασίλειο λόγω της δυσκολίας, του κόστους και των καθυστερήσεων». Κατά πόσο το Brexit θα επηρεάσει τη μουσική βιομηχανία;

Φυσικά θα την επηρεάσει, θα υπάρξουν τεράστια αρνητικά... Θα είναι πολύ πιο δύσκολο για έναν καλλιτέχνη να έρθει στην Αγγλία και αντίστοιχα κάποιος από την Αγγλία να κινηθεί στην Ευρώπη. Όλη αυτή η κατάσταση είναι πολύ περίεργη και τελείως ηλίθια. Δεν γνωρίζω κάποιον στη Βρετανία που να πιστεύει ότι θα λυθούν τα προβλήματα με αυτόν τον τρόπο ή ότι θα δημιουργηθούν καλύτερες συνθήκες. Δεν διαφωνώ καθόλου με όσους θεωρούν ότι η ΕΕ είναι ένας διεφθαρμένος και εντελώς αναποτελεσματικός οργανισμός. Τρέφω πλήρη συμπάθεια γι' αυτήν την άποψη, αλλά αυτήν τη στιγμή η έξοδος από την ΕΕ το μόνο που θα δημιουργήσει είναι τεράστια προβλήματα στη Βρετανία. Και ναι, η μουσική και οι τέχνες θα υποφέρουν εάν συνεχιστεί αυτό.

Θυμάσαι πιο έντονα κάποιο περιστατικό λογοκρισίας λόγω των στίχων σας ή των πολιτικών σας θέσεων; Εννοώ, ένα γνωστό παράδειγμα είναι το "I Love A Man In Uniform" το οποίο απαγορεύτηκε από το ΒΒC ως ακατάλληλο.

Ισχύει. Σχετικά με το "I Love A Man In Uniform", δεν γνωρίζαμε ότι θα ξεσπούσε ο πόλεμος των Falklands. Ήταν κάτι που συνέβη ακριβώς τη στιγμή που ήταν να παίξουμε ζωντανά στο BBC. Μόλις βρέθηκαν στρατιωτικά πλοία στον Νότιο Ατλαντικό, το τραγούδι απαγορεύτηκε από το ραδιόφωνο γιατί δεν ήθελαν οτιδήποτε που να έχει σχέση με τους στρατιώτες ή το Πολεμικό Ναυτικό. Το BBC τότε είχε την πιο δημοφιλή μουσική εκπομπή όπου φιλοξενούσε μπάντες. Εκείνη την ημέρα θα παίζαμε και εμείς αλλά όταν μας ζήτησαν να αλλάξουμε τους στίχους, συγκεκριμένα τη λέξη "rubbers" (προφυλακτικά) σε "rubbish", αρνηθήκαμε. Δεν γίνεται να ασκείς τέτοιου είδους απροκάλυπτη λογοκρισία και να το κρύβεις. Γενικά ναι, υπάρχουν πολλά παραδείγματα λογοκρισίας, αν και δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι άλλο αυτήν τη στιγμή.

Ανυπομονούμε να επιστρέψουμε στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, γιατί η Ελλάδα είναι ίσως το πιο αγαπημένο μου μέρος στην Ευρώπη

Σύντομα, ένα από τα σημαντικότερα άλμπουμ της post-punk το "Entertainment!" κλείνει 40 χρόνια από την κυκλοφορία του και μάλιστα δύο ημέρες πριν τα live σας σε Αθήνα (Gagarin 205) και Θεσσαλονίκη (Street Mode Festival). Πώς νιώθεις;

Ναι είναι πολύ ωραίο συναίσθημα. Θα παίξουμε το μεγαλύτερο μέρος του άλμπουμ αλλά και πολλά νέα κομμάτια από το "Happy Now" και από τους υπόλοιπους δίσκους. Τα live μας πάντα τα απολαμβάνουμε και τα περιμένουμε με ενθουσιασμό. Ανυπομονούμε να επιστρέψουμε στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη. Η Ελλάδα είναι ίσως το πιο αγαπημένο μου μέρος στην Ευρώπη και μπορώ να πω με σιγουριά ότι το ίδιο ισχύει και για τους υπόλοιπους της μπάντας. Έχουμε περάσει πολύ ωραίες στιγμές και πραγματικά αγαπάμε το ελληνικό κοινό και εκείνο εμάς.

Ευχαριστώ, Andy. Ανυπομονούμε να απολαύσουμε την επιστροφή σας στην Ελλάδα.

Και εμείς το ίδιο, ευχαριστώ.