Mark Burgess (The Chameleons): «Είμαστε πραγματικά ελεύθεροι από οποιοδήποτε περιοριστικό πλαίσιο επιβάλει η κληρονομιά μας»

Υπάρχουν συγκροτήματα που γρήγορα κατέληξαν να γεμίζουν στάδια και να πουλάνε δίσκους με το τσουβάλι αλλά, με τα χρόνια, κακογέρασαν και κατέληξαν στο περιθώριο. Και υπάρχουν και κάποια άλλα που, μπορεί να μην γνώρισαν ποτέ την τεράστια εμπορική επιτυχία, όμως άφησαν ανεξίτηλο αποτύπωμα σε γενιές μουσικόφιλων και, μέχρι σήμερα, συνεχίζουν να συγκινούν. Οι The Chameleons ανήκουν αναμφίβολα στη δεύτερη κατηγορία καθώς ο ήχος τους διαμόρφωσε το μεταίχμιο ανάμεσα στο post-punk, στο gothic rock, και το ευρύτερο alternative rock, μέσα από άλμπουμ που έχουν κερδίσει το στοίχημα του χρόνου.

Σαράντα και πλέον χρόνια μετά τις πρώτες τους εμφανίσεις στο Manchester, το συγκρότημα προσγειώνεται στην Αθήνα για το Death Disco Open Air 2025, με νέο δίσκο αλλά την ίδια ανάγκη και το ίδιο πάθος να μοιραστούν τη μουσική τους με τον κόσμο. Στη συζήτησή μας, ο Mark Burgess κοιτάζει πίσω χωρίς νοσταλγία αλλά με ειλικρίνεια, μιλώντας μας για τις πρώτες μέρες της post-punk σκηνής, τις δυσκολίες, τα reunions, αλλά και το μέλλον του θρυλικού συγκροτήματος που ήδη επεξεργάζεται την επόμενη κυκλοφορία του.

Mark καλησπέρα κι ευχαριστώ πολύ για αυτή τη συνέντευξη. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Πώς θυμάσαι εκείνες τις πρώτες μέρες της post-punk σκηνής του Manchester στις αρχές της δεκαετίας του '80;

Με πολλή αγάπη καθώς ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα και συναρπαστική περίοδος για τη μουσική. Η παραγωγή δίσκων και η διανομή τους ήταν μια σχετικά απλή διαδικασία, αν είχες τα μέσα. Για πρώτη φορά, οι καλλιτέχνες μπορούσαν να παράγουν τους δικούς τους δίσκους και να τους διαθέτουν στα καταστήματα, και όσον αφορά την καλλιτεχνική έκφραση, όλα ήταν επιτρεπτά, οπότε κατάφεραν να βγουν μερικοί πολύ περίεργοι και πρωτότυποι δίσκοι, με καλλιτέχνες που είχαν τον πλήρη καλλιτεχνικό έλεγχο πάνω σε αυτό που έκαναν. Το punk έφερε αυτές τις αλλαγές. Επίσης, το να πηγαίνεις σε συναυλίες για να δεις συγκροτήματα ήταν πολύ πιο εύκολο για τον κόσμο, δηλαδή δεν ήταν ασυνήθιστο για εμάς να πηγαίνουμε να δούμε τρία ή τέσσερα σχήματα την εβδομάδα. Μικρά, ωραία μαγαζιά ξεφύτρωναν σε όλη την πόλη και σου δινόταν η αίσθηση ότι πάντα γινόταν κάτι ενδιαφέρον σε όλα αυτά.

Αρχικά, ο στόχος μας ήταν σχετικά απλός: να γράψουμε υπέροχα τραγούδια

Ποια ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από τη δημιουργία των The Chameleons και τι θέλατε να εκφράσετε;

Λοιπόν, αμέσως μετά την εμφάνιση του punk από το 1978 και μετά, όλοι σχημάτιζαν συγκροτήματα, διοργάνωναν τις δικές τους συναυλίες, και ό,τι άλλο. Όταν μάθαινα να παίζω, είχα σχηματίσει μια μικρή τριμελή μπάντα και μοιραζόμασταν το προβάδικό μας με μια άλλη τρίμελη μπάντα που ονομαζόταν Years, στην οποία έπαιζαν ο Dave Fielding και ο Reg Smithies. Έτσι, όταν με είδαν να παίζω και κατάλαβαν ότι αυτό που έκανα δεν ήταν και τόσο σοβαρό, καθώς ο τύπος με τον οποίο έπαιζα είχε ήδη αποφασίσει να πάει στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, μου ζήτησαν αμέσως να μπω στο δικό τους συγκρότημα, κάτι που τελικά έκανα. Αρχικά, ο στόχος μας ήταν σχετικά απλός: να γράψουμε υπέροχα τραγούδια. Ξέραμε ότι δεν θέλαμε να μοιάζουμε με οτιδήποτε άλλο γινόταν γύρω μας, οπότε ό,τι μας θύμιζε οτιδήποτε, το απορρίπταμε και συνεχίζαμε να αναπτύσσουμε τα τραγούδια που θεωρούσαμε ότι ήταν αυθεντικά δικά μας. Τελικά, αυτά τα τραγούδια ήταν που τράβηξαν και την προσοχή.

Ποιες ήταν οι κύριες επιρροές σας όταν ξεκινούσατε;

Λοιπόν, μεγαλώνοντας μαζί, είχαμε κάποιες κοινές επιρροές. Ο Dave και εγώ ήμασταν πολύ φανατικοί οπαδοί του David Bowie, ο Reg και εγώ μοιραζόμασταν την αγάπη μας για τον Alice Cooper και τους Beatles, αλλά όταν δημιουργήσαμε το συγκρότημα, αυτό που μας επηρέαζε περισσότερο ήταν το punk και το post-punk με συγκροτήματα όπως οι The Fall, οι Alternative TV και μερικά συγκροτήματα από το Λίβερπουλ, όπως οι Wild Swans και οι The Teardrop Explodes.

Πώς θα περιέγραφες τη δημιουργική χημεία μεταξύ των μελών τότε;

Θα την περιέγραφα ως πολύ φυσική και οργανική. Ο Reg, ο Dave και εγώ μεγαλώσαμε μαζί με την αγάπη για τη μουσική να αποτελεί τον κοινό μας σύνδεσμο. Μας πήρε λίγο χρόνο να βρούμε τον κατάλληλο drummer αλλά, όταν τον βρήκαμε, η χημεία ήταν ο σημαντικότερος παράγοντας και όχι η τεχνική ικανότητά του. Όταν ξεκινούσαμε, ο John μόλις άρχιζε να εξελίσσεται δημιουργικά, όπως κι εγώ εξάλλου. Νομίζω ότι το πιο σημαντικό ήταν ότι ήμασταν πολύ παλιοί φίλοι, πλην του John, τον οποίο συναντήσαμε για πρώτη φορά στην οντισιόν του, αλλά ταιριάξαμε απόλυτα, και το κοινό χιούμορ ήταν ένας σημαντικός παράγοντας για να δέσουμε. Εστιάζαμε στο βελτιώσουμε τον τρόπο που δημιουργούσαμε αλλά, για να είμαι απολύτως ειλικρινής, κανένας μας δεν το έπαιρνε και τόσο σοβαρά.

Δεν ήμασταν πραγματικά μέρος της σκηνής του Manchester

Εκτός από εσάς, το Manchester μας έδωσε επίσης τους Joy Division & New Order, τους The Smiths, αργότερα τους The Stone Roses, ενώ ταυτόχρονα το Haçienda ήταν η Μέκκα της εναλλακτικού ήχου. Πώς ήταν να μεγαλώνεις σε αυτό το περιβάλλον;

Λοιπόν, όταν ξεκινήσαμε, μόνο οι The Fall και οι Joy Division είχαν κάποια φήμη έξω από το Manchester. Εννοώ, υπήρχαν τόσα πολλά σπουδαία σχήματα εκείνη την εποχή που όμως, αν δεν ήσουν από το Manchester, πιθανότατα δεν θα έχεις ακούσει καν το όνομά τους, και αυτό ήταν υπέροχο ως επί το πλείστον. Όμως, εμείς δεν ήμασταν πραγματικά μέρος αυτής της σκηνής, ήμασταν πολύ περιθωριακοί και αργότερα, με την έλευση σχημάτων όπως οι Stone Roses, Happy Mondays, The Smiths κ.λπ., είχαμε ήδη αρχίσει να καθιερωνόμαστε στην Ευρώπη και την Αμερική, όπου βρισκόταν το κοινό μας. Φυσικά, ήταν υπέροχο να έχουμε την ευκαιρία να δούμε όλα αυτά τα συγκροτήματα πριν γίνουν διάσημα έξω. Ο Dave και εγώ ήμασταν οπαδοί των The Smiths, τους οποίους είδαμε μερικές φορές στην αρχή της καριέρας τους. Το Hacienda ήταν προφανώς ένα ενδιαφέρον μέρος, αλλά εντελώς διαφορετικό από αυτό που ήταν η κοινότητα της Factory και το βρήκα λίγο υπερβολικά ελιτίστικο για τα γούστα μου, αν και είδα μερικούς πολύ καλούς καλλιτέχνες εκεί και έπαιξα κι εγώ δύο φορές εκεί και το απόλαυσα. Όπως και να έχει όμως, ποτέ δεν ήμουν οπαδός της τρέλας του acid house, για την οποία το Hacienda κατέληξε να είναι η Μέκκα.

Το "Script of the Bridge" θεωρείται πλέον κλασικός δίσκος του post-punk. Το καταλαβαίνατε πως θα εξελιχθεί έτσι όταν το γράφατε;

Λοιπόν, καθώς το ολοκληρώναμε, πίστευα ότι είχαμε στα χέρια μας ένα υπέροχο ντεμπούτο, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πίστευα ότι είχαμε αυτό το υπέροχο, επιδραστικό, κλασικό άλμπουμ που θα συνέχιζε να ενθουσιάζει τον κόσμο σαράντα χρόνια μετά. Εννοώ, έχοντας συνεργαστεί με το BBC στα Peel sessions και μετά σε ένα single με τον Steve Lillywhite, και καταλήγοντας να κάνουμε την παραγωγή του άλμπουμ μόνοι μας, προφανώς ήμουν πολύ περήφανος για αυτό που είχαμε καταφέρει. Για μένα ήταν απλώς ένα πολύ καλοδουλεμέμο ντεμπούτο.

Αν είχαμε πουλήσει άμεσα εκατομμύρια δίσκους θα είχαμε μεγαλύτερη καλλιτεχνική ελευθερία

Πολλοί θεωρούν πως οι Chameleons δεν πήραν την αναγνώριση που τους άξιζε. Θεωρείς ότι αυτό τελικά σας έδωσε μεγαλύτερη δημιουργική ελευθερία;

Λοιπόν, για να είμαι ειλικρινής, νομίζω ότι έπρεπε να παλέψουμε πιο σκληρά για τη δημιουργική μας ελευθερία εξαιτίας αυτού. Εννοώ, αν είχαμε πουλήσει άμεσα εκατομμύρια δίσκους θα είχαμε μεγαλύτερη καλλιτεχνική ελευθερία και δεν θα χρειαζόταν να παλέψουμε τόσο πολύ, καθώς κάναμε δίσκους για εταιρείες που θεωρούσαν μόνο τις πωλήσεις ως επιτυχία. Όσο πιο επιτυχημένο ήταν ένα σχήμα, τόσο πιο πρόθυμες ήταν κι οι δισκογραφικές εταιρείες να το εμπιστευτούν σε ό,τι έκανε.

Υπάρχει κάποιο άλμπουμ που πιστεύεις ότι ακόμα δεν έχει αποκτήσει την θέση που του αξίζει στην εκτίμηση του κόσμου;

Νομίζω πως δεν με ενδιαφέρει ιδιαίτερα η αναγνώριση σε αυτό το πλαίσιο, δεν χρειάζομαι ούτε τον μουσικό Τύπο, ούτε τη μουσική βιομηχανία για να μου πουν πόσο καλή είναι η μουσική μας, το ξέρω ήδη.

Ο ήχος ήταν πάντα ένα πολύ σημαντικό στοιχείο του συγκροτήματος. Πώς διαμορφώσατε αυτό το χαρακτηριστικό σας;

Και πάλι ήταν πολύ οργανικό, εννοώ αν ακούσεις το πρώτο session στον John Peel, τα πάντα ακούγονται πολύ διαφορετικά από τον ήχο που καθιερώσαμε όταν φτιάξαμε το "In Shreds" με τον Steve Lillywhite, και αυτή η εξέλιξη οφειλόταν προφανώς στον ήχο της κιθάρας και ειδικά στον Dave που πειραματιζόταν πολύ με τα εφέ που ήθελε να χρησιμοποιήσει. Μόλις μπορέσαμε να το αντέξουμε οικονομικά, αγόρασε καλύτερο εξοπλισμό και ο ήχος της κιθάρας άρχισε να εξελίσσεται με έναν πολύ πιο ενδιαφέροντα τρόπο. Αργότερα ανακαλύψαμε τις χορδές solina, που πρόσθεσαν ακόμα περισσότερες υφές. Η εξέλιξη του ήχου του συγκροτήματος ήρθε πολύ φυσικά.

Οι στίχοι ήταν πάντα κεντρικό στοιχείο της μουσικής σας. Τι έρχεται πρώτο στη σύνθεση, οι στίχοι ή η μουσική;

Οι λέξεις συνήθως έρχονται τελευταίες, αφού έχω δουλέψει τις μελωδίες.

Η διάσπαση του γκρουπ στα τέλη της δεκαετίας του '80 έκοψε την πορεία σας και στεναχώρησε τους οπαδούς σας. Τι ήταν τελικά αυτό που έκανε αδύνατο το να συνεχίσετε τότε;

Λοιπόν, ο John ήταν ο πρώτος που έφυγε από το συγκρότημα αμέσως μετά το θάνατο του Tony Fletcher και εγώ τον ακολούθησα λίγο μετά. Αυτό οφειλόταν κυρίως στο πόσο αγχωτικό και περίπλοκο είχε γίνει όλο. Απλώς δεν το απολάμβανα πια καθόλου, οπότε αποφάσισα ότι ήταν ώρα να φύγω και να κάνω κάτι άλλο.

Πώς ένιωσες όταν επέστρεψες το 2000 και ξαναβγήκες σε περιοδεία;

Στην αρχή ένιωθα υπέροχα. Εννοώ, ξεκινήσαμε ως πολύ καλοί φίλοι που περνούσαν καλά μαζί αλλά, στην πορεία, τα πράγματα πήραν άσχημη τροπή και οι σχέσεις μας υπέφεραν ως αποτέλεσμα αυτού, οπότε ήμουν πολύ χαρούμενος που αυτές οι φιλίες μπόρεσαν να αναζωπυρωθούν. Είχα ακόμα τεράστια πίστη στο ταλέντο του συγκροτήματος. Ακόμα ένιωθα πως κουβαλάμε μέσα μας το καλύτερο άλμπουμ μας κι επίσης, ήταν σαφές πως η δημοτικότητα της μπάντας είχε αυξηθεί αρκετά από τότε που σταματήσαμε, οπότε στην αρχή ήταν πολύ συναρπαστικό.

Δεν περίμενα πως θα ξαναπαίξουμε παρέα μετά τη δεύτερη διάλυση

Στη συνέχεια διαλυθήκατε ξανά μέχρι το πρόσφατο reunion. Τι είναι αυτό που σε παρακινεί να επιστρέφεις στους The Chameleon;

Λοιπόν, δεν περίμενα πως θα ξαναπαίξουμε παρέα μετά τη δεύτερη διάλυση, Μόνο όταν ο Reg αποφάσισε να επιστρέψει σκέφτηκα την πιθανότητα να γράψουμε μουσική ξανά για τους Chameleons. Ο Reg ήταν ο καλύτερος συνεργάτης που είχα ποτέ, οπότε φυσικά με ενδιέφερε να δουλέψω ξανά μαζί του. Πίστευα πραγματικά ότι θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε μουσικά αν βρίσκαμε τους κατάλληλους ανθρώπους για τους κατάλληλους ρόλους μέσα στο συγκρότημα, κάτι που τελικά καταφέραμε.

Δεν με νοιάζει πραγματικά η βιομηχανία. Δεν είμαστε κάποιο νεανικό γκρουπ που προσπαθεί να τα καταφέρει

Πόσο διαφορετικά είναι τα πράγματα τώρα σε σύγκριση με τη δεκαετία του '80 όσον αφορά τη βιομηχανία και τις προσδοκίες;

Λοιπόν, η κύρια διαφορά είναι πως όλο αυτό είναι πολύ πιο ευχάριστο από ό,τι ήταν ποτέ στο παρελθόν και νιώθω ότι το συγκρότημα είναι πιο δυνατό από ό,τι υπήρξε ποτέ στο παρελθόν και γι' αυτό είναι πολύ πιο ευχάριστο για μένα προσωπικά. Όσον αφορά τις προσδοκίες, δεν έχουμε άλλες από το να ευχαριστούμε τους εαυτούς μας, αλλά έτσι ήταν πάντα. Τώρα είμαστε και πάλι ένα γκρουπ μέσα στο οποίο ο καθένας μπορεί να αναδείξει το καλύτερο του άλλου. Νιώθω ότι αυτό είναι που κάνουμε, ή τουλάχιστον αυτό κάναμε στο "Arctic Moon", και ελπίζω ότι θα συνεχίσουμε έτσι. Δεν με νοιάζει πραγματικά η βιομηχανία. Δεν είμαστε κάποιο νεανικό γκρουπ που προσπαθεί να τα καταφέρει. Έχουμε το κοινό μας, το οποίο φαίνεται να μεγαλώνει με πολλούς νεότερους ανθρώπους, αλλά, στην πραγματικότητα, πρέπει απλώς να είμαστε χαρούμενοι με αυτό που κάνουμε και αν μπορούμε να το πετύχουμε αυτό, τότε μπορούμε να μείνουμε πιστοί σε αυτό που ήταν πάντα οι Chameleons.

Τι θα ήθελες να αποκομίσουν οι νεότεροι ακροατές από τους The Chameleons σήμερα;

Λοιπόν, κοίτα, στις συναυλίες μας έρχεται ένα πολύ διαφορετικό κοινό, μερικοί που είναι μαζί μας από την αρχή, μερικοί νέοι που δεν είχαν καν γεννηθεί όταν κάναμε τα άλμπουμ μας και όλοι οι ενδιάμεσοι, και αυτό είναι προφανώς πολύ ικανοποιητικό. Τι ελπίζω να πάρουν από αυτό; Λοιπόν, κατά τη γνώμη μου, όλη η μουσική είναι φάρμακο, οπότε αν η μουσική μας τους κάνει να νιώθουν κάτι σε ένα βαθύ επίπεδο ή τους βοηθά να θεραπευτούν ή οτιδήποτε άλλο, ή να νιώθουν λιγότερο μοναχικοί ή απομονωμένοι ή πιο κατανοητοί, τότε είμαι ικανοποιημένος.

Πιστεύεις ότι το post-punk βιώνει μια αναγέννηση σήμερα μέσω συγκροτημάτων όπως οι Fontaines D.C., οι Idles κ.ά.;

Ειλικρινά, δεν έχω ιδέα. Νομίζω ότι από άποψη στάσης, εξακολουθούμε να έχουμε μια αρκετά punk προσέγγιση, αλλά επίσης νιώθω ότι το γράψιμό μας έχει ωριμάσει και αντλούμε επιρροές που προηγούνται του punk. Ειλικρινά, βρίσκω λίγο κουραστικά τα σχήματα που προσπαθούν να μιμηθούν την post-punk ατμόσφαιρα. Όταν ενσωματώνει κανείς τις επιρροές του πρέπει πάντα να είναι ανοιχτός σε νέες ή να τις διευρύνει ώστε να δημιουργήσει κάτι φρέσκο και πρωτότυπο, όχι απλώς να παίξει post punk. Σε κάθε περίπτωση, για μένα το punk ήταν πάντα θέμα στάσης και όχι συγκεκριμένου ήχου.

Οπότε αν ξεκινούσες τους Chameleons το 2025, τι πιστεύεις θα έκανες διαφορετικά;

Αυτή είναι μια ερώτηση που είναι αδύνατο να απαντήσω. Οι στίχοι μου βασίζονται στις εμπειρίες της ζωής μου και ζω εδώ και αρκετό καιρό, οπότε αν με ρωτάς αν ξεκινούσα τώρα το συγκρότημα όντας αυτός που είμαι, τότε θα ακουγόταν ακριβώς το ίδιο. Από την άλλη, αν με ρωτάς αν θα ξεκινούσα ένα συγκρότημα ως ένα νεαρός 20 χρονών στο 2025, δεν έχω απολύτως καμία ιδέα γιατί δεν είμαι και δεν μπορώ να μπω σε αυτή τη θέση.

Το Arctic Moon θα είναι το πρώτο σας άλμπουμ από το 2001. Θες να μας πεις περισσότερα για τη διαδικασία ηχογράφησης;

Λοιπόν, η διαδικασία δεν διέφερε ιδιαίτερα απ’ ό,τι κάναμε πάντα. Πρώτα φέρνουμε ιδέες, μετά δουλεύουμε τις ενορχηστρώσεις μέχρι να νιώσουμε ότι έχουμε κάτι ενδιαφέρον, εστιάζουμε σε αυτές που μας ενδιαφέρουν περισσότερο, τις αναπτύσσουμε όσο μπορούμε μέχρι να μείνουμε ικανοποιημένοι και, στο τελικό στάδιο, βάζω τα φωνητικά. Αυτός ήταν ο τρόπος που πάντα δουλεύαμε.

Δεν μας απασχολεί ιδιαίτερα το πόσο συγγενεύει αυτό που κάνουμε με ό,τι έχουμε κάνει στο παρελθόν

Έχει αλλάξει κάτι στο πως εκφράζεστε καλλιτεχνικά με την πάροδο του χρόνου;

Λοιπόν, όπως είπα, νομίζω ότι έχουμε ωριμάσει στο πως γράφουμε κι είμαστε πραγματικά ελεύθεροι από οποιοδήποτε περιοριστικό πλαίσιο που επιβάλει η κληρονομιά μας. Νομίζω πως τώρα αντλούμε έμπνευση από ένα ευρύτερο φάσμα επιρροών, από μια ζωή αγοράς δίσκων και ακρόασης μουσικής, και όχι μόνο από ό,τι συνέβη κατά τη διάρκεια του punk. Δεν μας απασχολεί ιδιαίτερα το πόσο συγγενεύει αυτό που κάνουμε με ό,τι έχουμε κάνει στο παρελθόν.

Τι ενέπνευσε τον τίτλο και τι θα ήθελες να πετύχετε με αυτό το δίσκο;

Κατά τη δημιουργία, θέλαμε απλώς να προχωρήσουμε μουσικά και, κατά τη γνώμη μου, καταφέραμε να φτιάξουμε ένα σχήμα που είναι ικανό να το κάνει αυτό. Ο τίτλος είναι ένα είδος αστείου που έχω με τη σύντροφό μου, η οποία δεν είναι αγγλόφωνη και μερικές φορές μας αποκαλούσε lunatics (τρελούς) αλλά το προφέρει Lune artics. Το βρήκα πολύ αστείο και έτσι έγινε μέρος του λεξιλογίου μας. Ένα απόγευμα το σκεφτόμουν και μου ήρθε το Arctic Moon. Άρεσε σε όλους, οπότε το επιλέξαμε. Ήταν ένα εσωτερικό αστείο.

Για το τέλος, πες μας τι να περιμένουμε από τη συναυλία σας στην Αθήνα;

Περίπου μία ώρα μουσικής από παλιά και νέα τραγούδια των Chameleons, που ελπίζουμε να σας μείνει αξέχαστη για πολύ καιρό.

Και ποια τα επόμενα βήματά σας;

Λοιπόν, η κρυστάλλινη σφαίρα μου είναι λίγο θολή, οπότε είναι δύσκολο να πω. Επιστρέφουμε στις ΗΠΑ αμέσως μετά την Αθήνα για να δώσουμε συναυλίες εκεί, έχουμε την πρώτη μας επίσκεψη στην Πολωνία, περισσότερες ημερομηνίες στην Ε.Ε. και το Ηνωμένο Βασίλειο και τελειώνουμε με μια συναυλία στο Παρίσι στις αρχές Δεκεμβρίου. Τον Ιανουάριο του επόμενου έτους ελπίζουμε να αρχίσουμε να γράφουμε το νέο μας άλμπουμ.