«A Buyer's Guide»: Mark Lanegan

Βρισκόμαστε στο βροχερό Ellensburg, στην πολιτεία Washington, το μακρινό πια 1984. Μια παρέα εικοσάρηδων φτιάχνει τους Screaming Trees και κάπως έτσι ξεκινάει το ταξίδι του Mark Lanegan στον κόσμο της μουσικής. Μετατοπιζόμενος από τη θέση του drummer σε αυτή του τραγουδιστή επειδή, σύμφωνα με τον ίδιο, το παίξιμό του ήταν τόσο χάλια που οι άλλοι προτίμησαν να τον βάλουν να τραγουδάει, περνάει το δεύτερο μισό των ‘80s βγάζοντας σχεδόν κάθε χρόνο δίσκο με τα αδέρφια Conner και τον Mark Pickerel.

Το 1990 οι Screaming Trees κάνουν ένα μικρό διάλειμμα για να χαλαρώσουν λίγο από τις εντάσεις εντός του συγκροτήματος, οπότε οι τρεις από τους τέσσερις βγάζουν δίσκο είτε προσωπικά, είτε με κάποιο side project. Έτσι, με το "The Winding Sheet", ξεκινάει η συναρπαστική solo καριέρα του Lanegan, η οποία κρατάει μέχρι και σήμερα και τον έχει φέρει πολλές φορές στα μέρη μας - οι επόμενες δύο είναι σε λίγες μόλις μέρες σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα.

Στην καριέρα του ο Lanegan έχει χάσει το μέτρημα με τους μουσικούς που έχει συνεργαστεί τόσο σε δικούς του δίσκους, όσο και με τις συμμετοχές που έχει κάνει ως guest σε δίσκους άλλων. Καταρχάς, έχοντας τραγουδήσει το τραγούδι που ο του Kurt Cobain, σε ένα γράμμα που είχε γράψει προς τον Lanegan αλλά δεν του έστειλε τελικά ποτέ, χαρακτήρισε ως το αγαπημένο του pop τραγούδι από τη δεκαετία του ’80, συνεργάστηκε τελικά μαζί του στο "The Winding Sheet". Τώρα, το κατά πόσο είναι pop τραγούδι το "Polly Perenguin" από το split των Screaming Trees με τους Beat Happening, το προσπερνάμε...

Έπειτα, ήταν τακτικός συμμετέχων στα Desert Sessions του Josh Homme - ο οποίος, ειρήσθω εν παρόδω, ήταν για μερικά χρόνια το πέμπτο μέλος των Screaming Trees μετά τη διάλυση των Kyuss. Συμμετείχε σε δίσκους αλλά και σε περιοδείες των Queens Of The Stone Age. Συνεργάστηκε με την Isobel Campbell των Belle & Sebastian, με την οποία έβγαλε τρεις δίσκους. Ο Mike Johnson των Dinosaur Jr. ήταν μόνιμος συνεργάτης του στα ‘90s, όπως επίσης και ο μπασίστας των Soundgarden, Ben Shepherd. Έβγαλε δύο δίσκους με το gospel ντουέτο των Soulsavers. Τραγούδησε στον μνημειώδη δίσκο του supergroup των Mad Season. Συνεργάστηκε με τον Duke Garwood για δύο δίσκους. Οι δε συμμετοχές του σε δίσκους τρίτων, σε tribute albums και σε λοιπές κυκλοφορίες, πλησιάζουν (αν όχι ξεπερνάνε) τον τριψήφιο αριθμό και μάλλον χρειάζονται δικό τους αφιέρωμα.

Ο άνθρωπος αυτός εκπέμπει μια ηρεμία, μια πραότητα. Εκπέμπει έναν μαγνητισμό κάπως απόκρυφο. Δημιουργεί πάθη, τα οποία μπορεί να ξεκινούν από το ότι δεν ξέρεις σε ποιο γράμμα να κατατάξεις τους δίσκους του στη δισκοθήκη σου και φτάνουν στο ότι με έναν δίσκο του ή με μια ερμηνεία του έχει τη δυνατότητα να σου καταφάει τα σωθικά για μέρες ή και μήνες. Κι αν το δεύτερο πρόβλημα είναι πιο οξύ, το πρώτο, δυστυχώς, είναι μόνιμο και αδιόρθωτο! Αγαπητέ Mark, κάθε σοβαρός μουσικόφιλος θα έβαζε υπό το γράμμα L τις κυκλοφορίες σου ως "Mark Lanegan" και υπό το γράμμα M τις κυκλοφορίες σου ως "Mark Lanegan Band". Μέχρι και το ίδιο το discogs έχει ξεχωριστές σελίδες για τους δίσκους που γράφουν "Mark Lanegan" και γι’ αυτούς που γράφουν "Mark Lanegan Band". Τι βάσανο κι αυτό!

Όσον αφορά την κινηματογραφική του καριέρα (ναι, έχει και τέτοια), μπορεί το "Gutterdammerung", στο οποίο παίζει τον νεκροθάφτη, να βγήκε τελικά προ τριετίας, όμως το πραγματικό cult διαμάντι που πρέπει μια μέρα να δει το φως της δημοσιότητας είναι το "The Fertilichrome Cheerleader Massacre". Με μόνο ένα trailer διαθέσιμο και χωρίς να ξέρουμε αν η ταινία υπάρχει καν, η υπόθεση των Lanegan, Van Conner και Mark Pickerel ως απαγωγέων μιας cheerleader δεν μπορεί παρά να μας εξιτάρει γι’ αυτό που θα δούμε - αν ποτέ το δούμε. Ταυτόχρονα, έχει εμφανιστεί μέχρι και στην εκπομπή του Anthony Bourdain.

Όλα αυτά τα χρόνια, στις περίπου δεκαπέντε φορές που έχουμε παρακολουθήσει τον Lanegan στην Ελλάδα, τον έχουμε δει να μετασχηματίζεται από έναν απόμακρο καλλιτέχνη σε έναν εντελώς διαφορετικό άνθρωπο. Εξακολουθεί να είναι σχεδόν αμίλητος από σκηνής, αλλά πλέον δεν είναι ποτέ «κόκκαλο», όπως ας πούμε τον έχουμε δει με τους Twilight Singers παλιότερα. Από το 2010 και μετά και συγκεκριμένα από τη δεύτερη συναυλία του με την Isobel Campbell, ο Lanegan είναι αλλαγμένος. Ακόμα θυμάμαι πόσο παράξενο και απίστευτο φαινόταν το τοιχοκολλημένο χαρτί που έλεγε ότι μετά το τέλος της συναυλίας, ο Lanegan θα βρισκόταν στο φουαγιέ του Gagarin για να …υπογράψει αυτόγραφα.

Αφού τον έχουμε δει, είτε από κοντά είτε όχι, να αγνοεί groupies που θα έδιναν ό,τι πολυτιμότερο έχουν για να καταφέρουν να μιλήσουν για λίγο μαζί του, να πυγμαχεί μεθυσμένος με το προσωπικό ασφαλείας του Roskilde Festival επειδή ήθελαν να τον εμποδίσουν να πετάξει από τη σκηνή ένα μόνιτορ (τελικά το πέταξε - ακόμα τους ψάχνουν τους Screaming Trees), να φεύγει σε μια από τις πολλές επισκέψεις του στην Αθήνα καταδιωκόμενος από τον συναυλιακό χώρο, επιχειρούμε να οργανώσουμε κάπως το χάος των κυκλοφοριών που φέρουν το όνομά του.

Μέσα λοιπόν στον ορυμαγδό κυκλοφοριών, στο παρόν αφιέρωμα παρουσιάζουμε ορισμένα από τα πιο χαρακτηριστικά albums του Mark. Αποφασίσαμε να μη συμπεριλάβουμε κυκλοφορίες του με τους Screaming Trees, μιας και δεν αποτελούν προσωπικούς του δίσκους αλλά μουσική που βγήκε με τον Lanegan ως ισότιμο μέλος ενός εξαιρετικά ταλαντούχου συγκροτήματος μουσικών, αλλά ούτε και με τους Queens Of The Stone Age, μιας και τον θεωρήσαμε περισσότερο ως guest.

Η ζωή του Lanegan ήταν τέτοια που σου έδινε την αίσθηση ότι δύσκολα θα προλάβαινε να γεράσει. Μερικές δεκαετίες αργότερα, έχει έναν ατελείωτο κατάλογο με δουλειές και συμμετοχές. Με αυτό το αφιέρωμα, ανοίγουμε την πόρτα για τον κόσμο του. Έχει μέσα Παράδεισο, έχει και Κόλαση. Σίγουρα πάντως αυτό που δεν έχει, είναι επιστροφή. Μια εντυπωσιακή, περιπλανώμενη, μουσική ζωή ενός μοναχικού λύκου, που μόλις έκλεισε τα 55 του χρόνια. (Π.Κ.)

 

Mark Lanegan - Whiskey For The Holy Ghost
(Sub Pop, 1994)

Οι Screaming Trees ανάμεσα στους δίσκους και στις περιοδείες τους στα ‘90s έκαναν απαραίτητα διαλείμματα, προκειμένου να καταλαγιάζουν λίγο οι δολοφονικές τάσεις που συχνά έτρεφαν ο ένας για τον άλλο. Ο Lanegan εκμεταλλεύτηκε αυτά τα μεσοδιαστήματα για να γράψει και να ηχογραφήσει το magnum opus του.

Στον αριστουργηματικό δεύτερο δίσκο του λοιπόν, τα ελαφρώς πρωτόγονα φωνητικά του "The Winding Sheet" έχουν ωριμάσει και εξελιχθεί σε πιο βαθιές, μπαρουτοκαπνισμένες ερμηνείες.Το grunge είναι κι αυτό παρόν, όπως φαίνεται λόγου χάρη στο "Borracho", αλλά σε ψήγματα. Το songwriting πλέον βασίζεται περισσότερο στο πάντρεμα blues, country και λοιπών παραδοσιακών αμερικανικών ήχων και ο Lanegan, συνδυάζοντας υπέροχες συνθέσεις, πολύ όμορφες ενορχηστρώσεις και καθηλωτικές ερμηνείες, μας δίνει διαμάντια σαν το "Carnival", το "Beggar’s Blues" και το "Dead On You". Τυχαία τα παραδείγματα, μιας και ο δίσκος είναι αψεγάδιαστος.

Ας είναι καλά ο Jack Endino, που σε ένα από τα περιστατικά παράνοιας του τοξικομανούς Lanegan εκείνης της περιόδου, τον εμπόδισε να πετάξει τα master tapes σε παρακείμενο ποτάμι. (Π.Κ.)

Mark Lanegan Band - Bubblegum
(Beggars Banquet, 2004)

Στον έκτο solo δίσκο του, και τον πρώτο με την επωνυμία Mark Lanegan Band, ο καλλιτέχνης απομακρύνεται κάπως από τις ακουστικές ανησυχίες που χαρακτήρισαν τη δουλειά του ως τότε, και βάζει τις βάσεις για τη μετέπειτα πορεία του.

Λίγα περισσότερα «γκάζια», λίγος θόρυβος παραπάνω, περισσότερη προσοχή στην ατμόσφαιρα, και μια all-star παρέα μουσικών που περιλαμβάνει, μεταξύ πολλών άλλων, τους Josh Homme, Chris Goss, Wendy Rae Fowler και Duff McKagan, καθιστούν το “Bubblegum”, που φέτος έγινε 15 χρονών, έναν εκ των κορυφαίων δίσκων του Lanegan, αλλά κι έναν από τους καλύτερους rock δίσκους της προηγούμενης δεκαετίας.

Η εμπορική λοιπόν επιτυχία ήταν αναπόφευκτη κι έδωσε μια νέα ώθηση στην καριέρα του Lanegan, ο οποίος ευτυχώς δεν εφησυχάστηκε και συνέχισε να διευρύνει τον ήχο του. Ένας πραγματικά σπουδαίος δίσκος από έναν σπουδαίο καλλιτέχνη. (Α.Α.)

 

Mark Lanegan Band - Blues Funeral
(4AD, 2012)

Η νέα δεκαετία βρήκε τον Lanegan να κυκλοφορεί τον τρίτο του δίσκο με την Isobel Campbell, και στη συνέχεια, όπως έχει αποκαλύψει, να χάνει το ενδιαφέρον του για τη μουσική. Η συνεργασία του όμως με τον Alain Johannes στο "Burning Jacob’s Ladder" για το trailer του παιχνιδιού RAGE αποτέλεσε το έναυσμα για τη συνέχεια της συνεργασίας τους και τη δημιούργια ενός άκρως φιλόδοξου άλμπουμ.

Συνεχίζοντας από εκεί που τελείωσε το "Bubblegum" και εμποτίζοντας τον ήχο του με ένα ευρύ φάσμα μουσικών επιρροών που ξεκινούν από τους Joy Division και τους Gun Club και φτάνουν μέχρι τον Keli Hlodversson, ο Lanegan βουλιάζει σε κινηματογραφικά τοπία και μας παραδίδει τον ίσως πιο ολοκληρωμένο δίσκο της καριέρας του.

Το "Blues Funeral" είναι ένα εκπληκτικό άλμπουμ που, αν δεν έχετε ακούσει, πρέπει να ακούσετε. (A.A.)

The Gutter Twins - Saturnalia
(Sub Pop, 2008)

Τι μπορεί να πάει στραβά όταν δύο καλλιτέχνες που σημάδεψαν τη δεκαετία του 1990 ενώσουν τις δυνάμεις τους; Μάλλον τίποτα αν πάρουμε ως παράδειγμα το "Saturnalia" των Gutter Twins. Ο Greg Dulli είχε κάποια στιγμή δηλώσει πως το συγκρότημα ξεκίνησε όταν ο Mark Lanegan είπε σε έναν δημοσιογράφο πως κάτι ετοιμάζουν παρέα και στη συνέχεια, όταν ο δημοσιογράφος τον πήρε τηλέφωνο, αυτός το επιβεβαίωσε παρόλο που δεν θυμόταν να έχουν πει κάτι τέτοιο.

Όπως και να έχει, από το 2003 μέχρι και το 2008, οι δύο δημιουργοί ηχογράφησαν διάφορα τραγούδια από τα οποία προέκυψε τελικά το ντεμπούτο τους. Οι Gutter Twins έχουν την ικανότητα να συνδυάζουν στοιχεία και των δύο μουσικών ενώ, παράλληλα, πετυχαίνουν να λειτουργήσουν και ως μια τελείως αυτόνομη πρόταση. Ναι οι solo πειραματισμοί του Lanegan είναι εδώ, ενώ το ίδιο ισχύει και για τις ηχητικές πινελιές από τους The Afghan Whigs και τους The Twilight Singers του Dulli. Όμως, το "Saturnalia" στέκεται άξια μόνο του ως ένα μικρό αριστούργημα που δικαίως αποθεώθηκε από κοινό και κριτικούς. (Α.Α.)

 

Mark Lanegan - Field Songs
(Beggars Banquet, 2001)

Στο "Field Songs" o Lanegan συνεχίζει τη συνεργασία του με τον Mike Johnson των Snakepit και Dinosaur Jr. και τον Ben Shepherd των Soundgarden και δημιουργεί έναν πανέμορφο ακουστικό δίσκο στον οποίο όμως εμφανίζονται και οι πρώτοι πειραματισμοί που θα χαρακτήριζαν την πορεία του στο μέλλον.

Εδώ όμως, κάνοντας στροφή προς την ηχητική παράδοση του Tom Waits, ο καλλιτέχνης μας παραδίδει μερικά από τα καλύτερα τραγούδια που έχει ηχογραφήσει ποτέ. Το "One Way Street" εξάλλου αποτελεί ένα από τα πιο διάσημα κομμάτια του, ενώ το "Miracle" και το "Kimiko’s Dream House", που αποτελεί έμπνευση του τεράστιου Jeffrey Lee Pierce, κάνουν το δίσκο να ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες κυκλοφορίες του.

Μια άκρως εθιστική κυκλοφορία, ιδανική για ακρόαση με τη συνοδεία ποτού. (Α.Α.)​

Isobel Campbell & Mark Lanegan - Ballad Of The Broken Seas
(V2, 2006)

Κι εκεί που καθόμασταν αμέριμνοι, ξαφνικά το 2006 έσκασε νέος δίσκος Lanegan, σε συνεργασία, λέει, με την πρώην τραγουδίστρια των Belle & Sebastian. Ο Mark είχε κάνει μια guest εμφάνιση δυο χρόνια πριν στο "Time Is Just The Same" EP της Campbell, αλλά δεδομένης της συχνότητας και της πυκνότητας των guest εμφανίσεών του, αυτό σήμαινε περίπου τίποτα.

Σκύβοντας από πάνω με περιέργεια, όπως με κάθε νέα κυκλοφορία του, διαπιστώνουμε ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με μια συνεργασία αντρικών/γυναικείων φωνητικών που λειτουργεί άψογα. Τα φανταστικά “Revolver” και "Honey Child What Can I Do?", το ρυθμικό "Ramblin’ Man", το ερωτικό "Do You Wanna Come Walk With Me" και το μεγαλειώδες "The Circus Is Leaving Town" κάνουν τον δίσκο ενδιαφέροντα από την αρχή ως το τέλος.

Το ντουέτο έμελε να κυκλοφορήσει άλλους δύο δίσκους, με το εξαιρετικό "Hawk" του 2010 να χάνει στις λεπτομέρειες τη θέση του στο αφιέρωμά μας από το ντεμπούτο, ενώ μας επισκέφτηκαν και δύο φορές για συναυλίες. (Π.Κ.)

Soulsavers - Broken
(V2 / Columbia, 2012)

Σε άλλη μία αναπάντεχη συνεργασία του η οποία δεν ήταν one-off, αλλά κράτησε για δύο δίσκους ο Lanegan αποτέλεσε για κάποια χρόνια τη βασική φωνή των Soulsavers.

Στον δεύτερό τους δίσκο μαζί, τραγουδά σε όλα σχεδόν τα κομμάτια, ενώ έχει συμμετάσχει και στη συγγραφή των περισσότερων από αυτά. Σκοτεινό, λυρικό και καθαρτικό, το gospel του “Broken” έχει ένα ελαφρώς πιο live feeling από τον προκάτοχό του, ίσως και λόγω του ότι η μπάντα είχε περιοδεύσει μαζί με τον Lanegan μετά το "It’s Not How Far You Fall, It’s the Way You Land" και είχε συνηθίσει να παίζει μαζί.

Με τους Soulsavers ο Lanegan φάνηκε πως είχε βρει ένα λιμάνι. Όμως, πιστός στο μοτίβο του ακολούθησε στα ‘00s και τον ήθελε να «ψάχνεται» συνεχώς και να μην αφήνει να μακροημερεύσει καμία του συνεργασία, αποχώρησε μετά την περιοδεία του "Broken", μόνο και μόνο για να αντικατασταθεί από τον Dave Gahan. (Π.Κ.)​

 

Mark Lanegan & Duke Garwood - Black Pudding
(Ipecac / Heavenly Recordings, 2012)

Συνεχίζοντας την περιπλάνησή του με διάφορους και διαφορετικούς μεταξύ τους συνεργάτες, ο Lanegan στις αρχές της δεκαετίας μας έγινε καλλιτεχνικό ταίρι με τον Άγγλο πολυοργανίστα Duke Garwood, με τον οποίο έβγαλε δύο δίσκους.

Το "Black Pudding" είναι μεν γραμμένο και από τους δύο, όμως ο Garwood έχει την ευφυΐα να αφήσει περισσότερο χώρο στα φωνητικά του Lanegan, αναδεικνύοντάς τα με το ελαφρώς πρωτόγονο και απογυμνωμένο στυλ της μουσικής. Δε λείπουν σε σημεία ούτε τα ηλεκτρονικά μπλιμπλικάκια ούτε ακόμα κι αυτή η pop, ο δίσκος όμως στο σύνολό του έχει μια τραχύτητα και μια αγριάδα, στον βαθμό που κάτι τέτοιο μπορεί να οριστεί.

Η συνεργασία των δύο μουσικών μας έδωσε επίσης το "With Animals" το 2018 και μέχρι στιγμής έχει «παγώσει» στο συγκεκριμένο σημείο. Άγνωστοι αι βουλαί του Mark για τη συνέχεια. (Π.Κ.)

 

Mark Lanegan - Imitations
(Vagrant / Heavenly Recordings, 2013)

Το 2013 ο Lanegan αποφάσισε να κυκλοφορήσει ένα άλμπουμ με διασκευές. Σε αντίθεση όμως με το "I’ll Take Care Of You", στο οποίο είχε δοκιμάσει κάτι αντίστοιχο, εδώ δεν τα κατάφερε και τόσο καλά παραδιδοντάς μας ένα δίσκο που ξεχάστηκε γρήγορα.

Σε όλες τις διασκευές που συναντάμε στον δίσκο, ο Lanegan φαίνεται πως έχει αφιερώσει χρόνο και μεράκι. Αντίστοιχα, οι επιλογές του είναι άκρως ενδιαφέρουσες, καθώς μεταξύ των καλλιτεχνών που διασκευάζει συναντάμε “μεγάλα” ονόματα όπως τον Nick Cave, τον Kurt Weill, τον John Cale, τη Nancy Sinatra και τη Chelsea Wolfe.

Απλά, κάπου ανάμεσα στο "Blues Funeral" και το “Phantom Radio” τα οποία έκαναν μεγάλη αίσθηση, η συγκεκριμένη κυκλοφορία μοιάζει κάπως παράταιρη, ενώ η αναπόφευκτη σύγκριση με το "I’ll Take Care Of You" το ρίχνει αρκετά ως σύνολο, καθιστώντας το μάλλον την πιο αδύναμη κυκλοφορία που φέρει την υπογραφή του καλλιτέχνη. (Α.Α.)

 

Mark Lanegan - The Night Porter, Live In The House Of The Lord, Union Chapel, London, 18/8/2010
(Not On Label - Self Released), 2010)

Ένα επίσημο, ζωντανά ηχογραφημένο άλμπουμ, μάλλον δεν άνηκε ποτέ στις προτεραιότητες του Lanegan. Από τη στροφή του στα εγκόσμια και μετά όμως, έχει κυκλοφορήσει μόνος του, χωρίς τη βοήθεια δισκογραφικής, περίπου δυο ντουζίνες ζωντανών ηχογραφήσεων που καλύπτουν τις περισσότερες πρόσφατες περιοδείες του. Οι κυκλοφορίες αυτές διατίθενται συνήθως στις συναυλίες του, στον πλούσιο συνήθως πάγκο του merch.

Ως πιο ξεχωριστή επιλέξαμε μία εμφάνισή του στην οποία τον συνοδεύει ο πρόσφατα εκλιπών κιθαρίστας Dave Rosser και που έλαβε χώρα στο Union Chapel του Λονδίνου. Δηλαδή, σε μια εκκλησία του 19^ου αιώνα. Το πολύ "Bubblegum", το πολύ "Field Songs" και τα πέντε τραγούδια από Screaming Trees στο setlist, σε θανατηφόρο συνδυασμό με τη δωρική, υποβλητική ερμηνεία του Lanegan, έχουν αποτέλεσμα μια ξεχωριστή κυκλοφορία. Και πλέον, εξαιρετικά δυσεύρετη. Αν πετύχετε σε live του κάποια τέτοιου τύπου κυκλοφορία που σας κινεί λίγο την περιέργεια, μη διστάσετε. Δύσκολα θα το πετύχετε αλλού. (Π.Κ.)

A Compilation

Σε μια σταχυολόγηση από όσο το δυνατόν περισσότερους δίσκους, με αυτοπεριορισμό το κατ’ ελάχιστον ένα και κατά μέγιστο δύο τραγούδια από κάθε δίσκο, χωρίς περαιτέρω κουβέντες, ιδού ο Mark Lanegan. Καλή ακρόαση. (Π.Κ.)​

Spotify Playlist