Τελικά, πόσα χρωστάει ο καλλιτέχνης στον ακροατή;

Είδα τον Mark Lanegan εχθές. Από τις σπουδαιότερες φωνές στον εναλλακτικό rock χώρο, όχι τόσο λόγω επιδραστικότητας ή αντίκτυπου (οι Screaming Trees ήταν άλλωστε από τα παραμελημένα παιδιά του grunge-αν υφίσταται αυτός ο όρος ηχητικά), αλλά επειδή κάποια κοσμική δύναμη τον έχει προικίσει με χροιά φωνής που δίνει σε έναν στο εκατομμύριο. Και ενώ, λοιπόν, στα χαμηλά ήταν φοβερός, μοιάζοντας πια στον Tom Waits, στον οποίο φέρνει και φυσιογνωμικά όσο γερνάει, στα ψηλά η φωνή του δεν του έβγαινε και τόσο. Θες οι -απαραίτητες για να έχεις μπαρουτοκαπνισμένη φωνή- καταχρήσεις; Θες η εξάντληση από την περιοδεία; Θες κάποιο πρόβλημα υγείας;

Μου δημιουργήθηκε αυτομάτως μια μικρή αίσθηση προδοσίας. Αδικαιολόγητης, βέβαια, γιατί το live διήρκησε πάνω από μιάμιση ώρα δίχως να κάνει κοιλιά και ακούσαμε κάμποσες κομματάρες... Απαράδεκτης, επίσης, γιατί ο Mark Lanegan, έχοντας κλείσει μισό αιώνα ζωής και μερικές δεκαετίες στη δισκογραφία με δικές του συνθέσεις και guest συμμετοχές με άγγιγμα του Μίδα, δεν έχει τίποτα να αποδείξει σε μένα, αρκεί να γουστάρει αυτό που κάνει, όσο το μπορεί την εκάστοτε φορά. Και όμως, στον ακροατή πάντα θα δημιουργείται το συναίσθημα ότι ο καλλιτέχνης του χρωστάει. Πάντα. Ακόμα και αν κατεβάζει παράνομα τη μουσική του και κάνει μαντραπήδα στις συναυλίες του. Και αυτό φτάνει και στην αντίπερα όχθη...

Οι Decemberists στον φετινό τους, εξαιρετικό, δίσκο έχουν ένα τραγούδι που ο Colin Meloy ονόμασε "The Singer Addresses His Audience". Και αν δεν ξέρεις ποιοι είναι αυτοί οι τύποι, αρκέσου στο ότι είναι ένα συγκρότημα που σε κάποια στιγμή στην εξελικτική του πορεία αποφάσισε / του βγήκε να κάνει μια τολμηρή αλλαγή, όπως τόσοι και τόσοι. Προφανώς, δέχθηκε τα πυρά όλων όσων δεν ψήθηκαν που οι progressive επιρροές των εν λόγω indie rockers αντικαταστάθηκαν από ραδιοφωνική americana... Η απάντησή του, μισο-ειρωνική μισο-απολογητική ήταν η εξής:

Ο μουσικός, σε κάποια φάση της πορείας του, όταν επιτυγχάνει ένα ποσοστό αναγνώρισης από τον κόσμο, φτάνει στην επίγνωση του γεγονότος ότι ανήκει στους ακροατές του. Και, ως εκ τούτου, τους χρωστάει και δεν μπορεί να κάνει μονομερείς ενέργειες όπως ...η αλλαγή του μουσικού του προσωπείου. Βέβαια, ούτε η στασιμότητα είναι αρκετή. Ό,τι και να κάνεις, πάντα θα βγει κάποιος να διαμαρτυρηθεί. Και οι άναρθρες κραυγές του ηλιθιωδώς, μονίμως διαμαρτυρόμενου και αδικημένου πάντα ακούγονται πιο δυνατά από κάθε φωνή σύνεσης. Και, φυσικά, θα υπάρχουν οι τύποι που παίρνουν τη μουσική σου λίγο περισσότερο στα σοβαρά απ' ό,τι πρέπει...

...και το άκρον άωτον της υποκρισίας του χρέους του καλλιτέχνη προς τον ακροατή επέρχεται όταν η κουβέντα φτάνει στη λέξη «ξεπούλημα». Δεν θα το αναλύσω αυτό διότι θεωρώ προφανές πως οποιοσδήποτε έχει φιλοσοφήσει λίγο παραπάνω την αγάπη του για τη μουσική δεν θα μιλήσει για ξεπούλημα, ακόμα και αν οι Arcturus αποφασίσουν να παίξουν σαν τους One Direction. Κυρίως, όμως, δεν θα το αναλύσω διότι οι Tool, για ακόμη μια φορά, σκέφτηκαν πριν από εμένα, για εμένα, στο κομμάτι "Hooker With A Penis".

Βέβαια, πρέπει να έχει ο καλλιτέχνης πλήρη διαύγεια στο νου και άκρατο κυνισμό για να φτάσει στο παραπάνω συμπέρασμα / στάση ζωής όσον αφορά την καριέρα του και να μην πέσει στην λούπα που παραμονεύει ως δαμόκλειος σπάθη και από τη μία και από την άλλη πλευρά. Ή, απλά, με άλλα λόγια, όταν σου δημιουργούνται κάποιες σκέψεις όπως αυτές που εμφανίστηκαν στο κεφάλι μου όταν είδα τον Lanegan, όταν αισθάνεσαι προδομένος, όταν αισθάνεσαι ότι ο καλλιτέχνης οφείλει να σου δώσει κάτι που δεν σου δίνει... Ρίξε έναν κουβά νερό στο κεφάλι σου και επανάφερε τη λογική στην ιδιοσυγκρασία σου. Ναι, η λογική χωράει στην τέχνη.

Footnotes

♠ Κάπου διάβασα ότι είναι παράνοια να θες να λιντσάρεις φοιτητές ως ένδειξη διαμαρτυρίας για το bullying. Βέβαια, ζούμε στον πλανήτη εκείνο όπου οι ειρηνευτικές αποστολές γίνονται με οπλισμένους στρατιώτες, οπότε οκέη, τίποτα δεν μας κάνει εντύπωση.

♠ Απ' ό,τι κατάλαβα, από ορισμένα σχόλια που διάβασα στο site (για τον Portnoy συγκεκριμένα), υπάρχει κόσμος που δεν έχει συνειδητοποιήσει πως είναι πολύ πιθανό -και υγιές- οι συντάκτες να έχουμε αντιδιαμετρικές απόψεις μεταξύ μας. Δεν μας πειράζει αν ο διπλανός μας γράφει μαλακίες. Αρκεί να είναι τεκμηριωμένες μαλακίες. Ε, και αυτό το κάνουμε, όσο να πεις...

♠ Να, για παράδειγμα, διαφωνώ εν μέρει με το χθεσινό άρθρο του Αντώνη Μουστάκα. Δεν πιστεύω ότι ο ρατσισμός ενέχει κάπου στην εξίσωση στο θέμα του Kanye West. Όσοι γκρινιάζουν για τον Kanye West στο Glastonbury, γκρινιάζουν επειδή δεν τους ταιριάζει στην αισθητική που διατηρεί το εν λόγω φεστιβάλ, κυρίως από άποψη headliner, που είναι θέμα σημαντικότατο για τον Βρετανό. Και όσον αφορά το «πίθηκος», πάλι δεν πιστεύω ότι αναφέρεται στο χρώμα του δέρματός του. Η αλήθεια είναι πως η κινησιολογία της hip hop μουσικής φέρνει λίγο σε πιθηκισμό, είτε το κάνει λευκός, είτε μαύρος. Και δεν το λέω αρνητικά, μου αρέσουν πολλά hip hop πραγματάκια (Jedi Mind Tricks ρε!). Κλειστομυαλιά υπάρχει, ναι, και άπλετος συντηρητισμός. Το ιδανικό φεστιβάλ στο μυαλό μου θα είχε από hip hop μέχρι death metal. Δεν θα αποκαλούσα, ωστόσο, τις αντιδράσεις αυτές ρατσισμό.

♠ Έκλειψη ηλίου σήμερα και αναλογιζόμενοι το τι συμβαίνει εκεί έξω, καταλαβαίνουμε πόσο μικρή σημασία έχουν όσα κάνουμε και γράφουμε σε αυτήν την κουκίδα.