To Enter Pagan #5: Η μάγισσα, η φλόγα, η σφυρηλατημένη καρδιά

Στην πέμπτη μετενσάρκωση της στήλης, γιορτάζουμε την Βαλπουργιανή Νύχτα, ενθυμούμενοι τους Coven και αναλύοντας τους Malokarpatan, προτείνουμε σχετικές ταινίες και καταθέτουμε τα σέβη μας στο "Hammerheart" των Bathory

Down the trail through this forest, through thicket we ride
The unseen is watching from behind each stone and pine

Στους στίχους του Quorthon καταφύγαμε, όταν προσπαθήσαμε να εξηγήσουμε στους εαυτούς μας τι θέλαμε να πετύχουμε με την παρούσα στήλη. Πράγματι, η μουσική, ως τέχνη, είναι δυσθεώρητα πλούσια. Στη σημερινή εποχή, οι οικολογικές ανησυχίες και προβληματισμοί, επανέρχονται διαρκώς, όλο και πιο επίκαιρα. Σε όλο το μουσικό φάσμα, από καταγωγής πιθανώς της ανθρωπότητας, ο άνθρωπος επιχειρούσε τόσο να υμνήσει τον κόσμο γύρω του, όσο και να τον κατανοήσει. Εμείς, δημιουργήσαμε μια μουσική στήλη, δανειζόμενοι το όνομα από αυτή τη σύνθεση των Primordial και αποφασίσαμε να δούμε κάποιες κυκλοφορίες με ένα άλλο πρίσμα. Η σχέση του ατόμου με τη φύση, πέρα από διαχρονική, έχει αλλάξει πολλές μορφές, άρα και η επίδραση της στην τέχνη.

Μπορεί ο πρώτιστος στόχος, όταν μιλάει κάποιος για μουσική να είναι οι συνθέσεις καθαυτές, εμείς όμως αφήσαμε τον Quorthon να μας καθοδηγήσει, αναζητώντας το αθέατο. Σε κάθε εκδοχή του "To Enter Pagan" λοιπόν, θα φέρνουμε σε διάλογο δυο δίσκους, από διαφορετικά ιδιώματα, με διαφορετική στιχουργική προσέγγιση πάνω στις προεκτάσεις της φύσης στον άνθρωπο. Εμβαθύνοντας στους στίχους και την αισθητική, αποκαλύπτουμε τα μυστικά τους και επιχειρούμε να αναδείξουμε μοναδικές οπτικές πάνω σε κοινές αξίες.

Αυτή την φορά, το πνεύμα της στήλης μας ώθησε σε μια εξαίρεση. Ο συγκεκριμένος Απρίλιος είναι ιδιαίτερος μήνας. Πρώτον, η ημερομηνία δημοσίευσης της πέμπτης εκδοχής της στήλης, σηματοδοτεί και την θεματική της. Η Βαλπουργιανή Νύχτα, είναι, πέραν μιας εκ των σημαντικότερων εορτών για ένα Σατανιστή κατά τον Anton LaVey, ένα από τα ελάχιστα διαδεδομένα ευρωπαϊκά παγανιστικά έθιμα που υφίστανται έως και σήμερα.

Συνεπώς, οι δυο δίσκοι που επιλέγονται σήμερα, είναι μια υπενθύμιση της διαχρονικής (απέχουν χρονολογικά πάνω από πενήντα χρόνια μεταξύ τους), επιρροής της μαγείας στις θεματικές των μουσικών που ακολουθούμε.

Δεύτερον, αυτόν τον Απρίλιο κλείνουν τριάντα χρόνια από όταν ο πνευματικός μας πρόγονος Quorthon, κυκλοφόρησε το "Hammerheart".

Συνδυάζοντας τον ταπεινό αυτό εορτασμό με κατάλληλες κινηματογραφικές προτάσεις, αποδίδοντας έναν ελάχιστο φόρο τιμής σε έναν από τους σημαντικότερους δίσκους του ακραίου ήχου, ενθυμούμαστε την κληρονομιά του "Witchcraft Destroys Minds And Reaps Souls" των Coven, και αναλύουμε την ιστορία πίσω από τους στίχους του "Krupinske Ohne" των Malokarpatan.


Coven - "Witchcraft Destroys Minds & Reaps Souls"
(Mercury, 1969)

If witchcraft all the fools condemn
It turns around and crushes them
When good has been twisted
When good has been killed
Then love is resisted and blood will be spilled

Coven - Witchcraft Destroys Minds & Reaps Souls

Αν και τα trivia που αφορούν το συγκεκριμένο δίσκο είναι πολλά κι εξαιρετικού ενδιαφέροντος, σε αυτήν την «εορταστική» έκδοση της στήλης μας, θα αρκεστούμε στην αδιάσειστη διαπίστωση: αυτό εδώ είναι το πρώτο καταγεγραμμένο άλμπουμ όπου η rock μουσική αναμείχθηκε με τον αποκρυφισμό, τον σατανισμό και την μαγεία. Εφευρέτες της πατέντας, οι Coven από το Chicago και, κυρίως, η τραγουδίστρια Jinx Dawson. Σύμφωνα με τα λεγόμενα της ίδιας, η οικογένεια της ήταν αφοσιωμένη στην εωσφορική λατρεία για πάρα πολλές γενιές και η ίδια υπήρξε πιστή συνεχίστρια της οικογενειακής παράδοσης. Αν κάτι είναι ολοφάνερο στο "Witchcraft Destroys Minds & Reaps Souls" ντεμπούτο τους, είναι ότι η στιχοπλασία του δεν τροφοδοτήθηκε από «τουριστικό» ενδιαφέρον ή θρησκοληπτική περιέργεια. Μέσα στις λέξεις, κάπου κρύβεται το αληθινό βίωμα.

Είναι προφανές κι από τον τίτλο του άλμπουμ, η μαγεία καταλαμβάνει την μερίδα του λέοντος στην κατανομή των στίχων. Το εναρκτήριο "Black Sabbath" (ναι, η πρώτη φορά που συναντάται αυτός ο τίτλος..) μας μεταφέρει με κάθε λεπτομέρεια στην καρδιά μίας τελετής που διαδραματίζεται στο Brocken Mountain και στην σταδιακή κλιμάκωση και κορύφωση της. Ο Πρίγκιπας-Τράγος που άρχεται της τελετής υπονοείται ότι έχει επιλεγεί τυχαία, γεγονός που δεν εμποδίζει την σοκαριστική θυσία του βρέφους που γίνεται προς τιμή του. Σε αντίστοιχο ύφος, το "Choke, Thirst, Die" κουβαλάει τις κατάρες των βασανιστηρίων που συνοδεύουν τις επικλήσεις, αποθεώνοντας την εμπειρία του πόνου. Το "Dignitaries Of Hell" έχει χαρτογραφικό χαρακτήρα και παρατηρούμε με ενδιαφέρον ότι τα ηγετικά προσωπεία της Κόλασης, παρατίθενται σχεδόν με δομή μαθήματος.

By night in the black
When she did rise
Anyone in her path would die

Το θηλυκό στοιχείο είναι φυσικά κυρίαρχο, με το αρχέτυπο της Μάγισσας να είναι το πλέον ισχυρό όργανο κατανόησης της αναλυόμενης κοσμοθέασης. Το "Wicked Woman" δεν μπαίνει σε λεπτομέρειες, αποδίδει όμως την φρίκη και την έκπληξη που γεννάνε (στον παρατηρητή), οι πράξεις της Μάγισσας προς την καρδιά ενός άνδρα κι ενώ, κυριολεκτικά, η αγάπη γίνεται στάχτη. Το αριστουργηματικό "The White Witch Of Rose Hall" αντίθετα περιγράφει λεπτομερώς πως, στο όνομα μιας αγάπης ξανά, μια κοπέλα καταφεύγει στην βοήθεια της Λευκής Μάγισσας για να εξαφανιστεί η αντίζηλος της. Εκείνη, με την βοήθεια του διαβόλου, την ικανοποιεί και η Annie κερδίζει την καρδιά του Robert. Αυτό το love story δεν θα έχει όμως ευτυχισμένο τέλος και η ψυχή της Annie θα τιμωρηθεί από το ίδιο το Κακό που αγκάλιασε. Μιλώντας για την αγκαλιά του Κακού, η Μάγισσα του "For Unlawful Carnal Knowledge" δεν έχει παρά να υπομείνει την μόνη εγκόσμια μοίρα που της αρμόζει: αν βάλεις τον Διάβολο στο κρεβάτι σου, σε περιμένει η πυρά.

Οι πιο ενδιαφέρουσες στιχουργικές επιλογές όμως βρίσκονται αλλού. Στο "Coven In Charing Cross" αναπαρίσταται πολύ ζωντανά μια μάζωξη δεκατριών αποκρυφιστών, με απώτερο στόχο την κατάρα προς έναν κυνηγό μαγισσών και την οικογένεια του. Δυστυχώς, δεν υπάρχει χώρος για περαιτέρω ανάλυση εδώ, είναι όμως αξιοσημείωτοι οι συμβολισμοί του σχήματος "το 13 επικαλείται το 7 για να σπάσει το 1". Το "Pact With Lucifer" έχει ένα συγκεκριμένο κοινωνικό ενδιαφέρον, αφού στον Διάβολο εδώ στρέφεται ο απογοητευμένος, φτωχός αγρότης, σε ένα μοτίβο που βλέπουμε συχνά πρόσφατα: ότι ο Διάβολος είναι ο φίλος τόσο του εξαθλιωμένου όσο και του ηδονιστή. Όσο για το 13λεπτο "Satanic Mass", αποτελεί μια άριστα σκηνοθετημένη σατανιστική τελετή. Η μεταστροφή του πρώην θρησκόληπτου κοριτσιού και οι αντεστραμμένες προσευχές είναι τόσο γλαφυρές, που ο σύγχρονος όρος "disturbing" μοιάζει απολύτως ταιριαστός.

The farmer'd lost most all he had
His crop had failed, his stock went bad
He cursed his fate, wife and son
Vowed to sell his soul for dollar one

Και όμως, όταν κυκλοφόρησε αυτός ο δίσκος, τα ημερολόγια έδειχναν 1969. Πέραν την μουσικής κι επιδραστικής του αξίας, το "Witchcraft Destroys Minds & Reaps Souls" αποτελεί μάλλον τεκμήριο της διαχρονικότητας της αποκρυφιστικής γλώσσας. Δεν είναι "τέκνο των '60s" κι είναι μάλλον δευτερεύον ότι η γλώσσα αυτή συγχρονίστηκε για πρώτη φορά με rock ήχους. Αντίθετα, είναι μια γλώσσα χωρίς genre που ομιλείται σταθερά, εδώ και αιώνες, από έναν μικρό - αλλά όχι ασήμαντο - αριθμό ανθρώπων. Σε κάποιους ξυπνάει τον τρόμο και για άλλους είναι κάλεσμα.

Do What Thou Wilt, Shall Be The Whole Of The Law

Προφανώς και υπάρχουν φοβερές ταινίες για την Μαγεία, πολλές εξ αυτών πολύ πιο αξιόλογες από το "The Blair Witch Project" (1999) των Daniel Myrick και Eduardo Sanchez. Όμως, είναι ιδιαιτέρως δίκαιο να μνημονεύσουμε αυτό το film ως ένα μνημείο εκσυγχρονισμού του όλου μαγικού μύθου/folklore: το νευρικό μονοκάμερο και η τεχνική του, υποτίθεται, "ανακτημένου footage" προσέδωσε έναν αναπάντεχο ρεαλισμό και μια εντελώς φρέσκια νέα ματιά σε θρύλους που, ως τότε, είχαν πάντα μια μεσαιωνική επικάλυψη. Ως αποτέλεσμα και πέρα από το marketing-φαινόμενο, η Μάγισσα του Blair λειτούργησε σαν πολιορκητικός κριός, ώστε μια παλιά ιστορία να φορέσει νέα ρούχα και να συναντήσει μια νέα γενιά «πιστών», στο κατώφλι μιας νέας χιλιετίας. [Α.Κ.]


Malokarpatan - "Krupinské Ohne"
(Invictus Productions / The Ajna Offensive, 2020)

Malokarpatan - Krupinské Ohne

Θα ακολουθήσουμε τα τραγούδια–σκηνές της ιστορίας, σαν ένα σενάριο μιας ταινίας, μεταφερόμενοι στο Krupina του 17ου αιώνα, με ειδική μνεία στην παραστατικότητα με την οποία εμπλουτίζουν με σχόλια τους στίχους τους (που εδώ παρατίθενται μεταφρασμένοι στα Αγγλικά) οι Σλοβάκοι.

On the Nativity of the Lord, Walpurgis Night
and the Birth of the Virgin Mary we held meetings
To renounce the Nazarene and his celestial father
And to enter into service of the archdevil

Σκηνή πρώτη: "In birchen groves near Babiná the netherworld magnate has been appearing to us".

Σε κάθε γωνιά της πόλης, κυριαρχεί μια αίσθηση πως κάτι διαβολικό υποβόσκει, ενώ οι κάτοικοι ζουν μες την προκατάληψη. Εμείς όμως, γινόμαστε μάρτυρες ενός ανίερου χορού, από πλάσματα της νύχτας, που σκοπό έχουν να βεβηλώσουν τα θεία, thn Βαλπουργιανή νύχτα της χρονιάς εκείνης. Ένας γάιδαρος, ένα κοράκι, μια μάγισσα, ένα μαύρο σκυλί, τριχωτά τριβόλια, παίρνουν μέρος σε ένα ανίερο όργιο, μέχρι που Αυτός, μεταμορφώθηκε από τράγος σε άνθρωπο για να τους αποκαλύψει το μυστικό του. Η αμαρτία, μονόδρομος.

In the middle of the cemetery we have buried the root,
and watered it for thirty nights with milk
in which bats have been drowned
Until finally we have exhumed it from the grave
and folded it into a cadaver's shroud
So it would serve us for witching.

Σκηνή δεύτερη: "From the semen of the hanged, a magical root arises".

Μεταφερόμαστε στα περίχωρα της πόλης, στον λόφο όπου πραγματοποιούνται οι απαγχωνισμοί, μέρος, δύσοσμο, απόκοσμο για κατοίκους και περαστικούς. Εκτός από τις μάγισσες, οι οποίες γνωρίζουν τις μαγικές ιδιότητες του εδάφους. Εκεί, αναζητούν αυτήν την ρίζα, η οποία θα τους επιτρέψει να επιδοθούν στα γιατροσόφια τους, το ανθρωπόμορφο φυτό, γνωστό και ως μανδραγόρα. Ο ξεριζωμός του είναι ιδιαίτερη διαδικασία, αξιοποιώντας ένα πεινασμένο σκυλί που πεθαίνει στην πορεία, ώστε να είναι έπειτα ασφαλές για αυτές. Η διαδικασία, ίδια με αυτή που γνωστοποίησε ο διάσημος αποκρυφιστής Eliphas Levi στο "Transcendental Magic: Its Doctrine and Ritual" ενώ η επιρροή του αλχημιστή Παράκελσου, έντονη σε όλη την ιστορία.

Σκηνή τρίτη: "Upon a black horse, we rode the firmament".

Μια μέρα με δυνατό αέρα, οι μάγισσες συνευρίσκονται σε ένα συμβούλιο στην παραθαλάσσια μεριά της πόλης. Αφηγούνται τα έως τώρα πεπραγμένα τους σε έναν ευγενή κύριο, του οποίου το κεφάλι είναι περιστεφανωμένο με μια γαλάζια φλόγα, καλοντυμένο με βελούδινα ενδύματα. Με έντονη την νοσταλγική υπενθύμιση των εποχών που δεν ήταν παρατρεχάμενες, οι μάγισσες απολαμβάνουν αυτές τις στιγμές επιδιδόμενες ξανά, σε ένα τεράστιο όργιο με τον Διάβολο, τον προαναφερθέντα κύριο.

Our mission persists through the shifting of times –
unmoved inside remote stone circles;
in shelter of the most miserable cabins
the spells of the past dwell
forgotten by the pigeon-hearted man,
who still turns his other cheek
to the kicking boot, that feeds him with mouldy bread!

Σκηνή τέταρτη: "Walpurgis Night on the Štangarígel Rocks".

Η μεγάλη νύχτα έφτασε, η τελετή παίρνει επιτέλους μέρος. Η Žofia Krištofíčka, μάγισσα, εκπαιδευόμενη της Κatruša, σηκώνει τα χέρια της και ξεκινάει την διαδικασία. Στους λόφους του Štangarígel οι φωτιές ανάβουν, οι επικλήσεις δίνουν και παίρνουν. Η νεαρή μάγισσα, επιθυμεί να εισέλθει στην εξουσία του Διαβόλου, να επισφραγιστεί αυτή η εορτή της Γης και του ερχομού του καλοκαιριού. Οι επικλήσεις πέτυχαν, ένα τραγόμορφο πλάσμα εμφανίστηκε και η τελετή έλαβε τέλος.

That was in the year when fires burnt across Krupina,
in sixteen seventy-five
during the reign of Leopold of Habsburg,
Holy Roman Emperor

Κεφάλαιο πέμπτο: "The Fires Of Krupina have been set ablaze four times that year".

Oι μάγισσες έχουν συλληφθεί, φυλακιστεί, βασανιστεί, ανακριθεί, και εν τέλει ομολογήσει τις συνευρέσεις τους με Αυτόν που περπατά στις σκιές της Φύσης, όπως τον περιγράφουν οι Malokarpatan. Το εκπληκτικό αυτό τραγούδι, ξεκινάει με ηχητικά χωρία διαλόγων που επιτυγχάνουν αυτήν την απότομη αλλαγή κλίματος. Οι στίχοι αφηγούνται με παραστατικότητα την ιερά εξέταση. Κάποιες, τοποθετήθηκαν σε σιδερένια κλουβιά και πυρπολήθηκαν μπροστά στους κατοίκους του Krupina. Άλλες αποκεφαλίστηκαν σε μια πράξη ελέους. Η πίστη τους όμως στον Διάβολο δεν κλωνίστηκε, δεν τον απαρνήθηκαν τελευταία στιγμή, αυτή επέζησε ανάμεσα στα δάση και τα στενά της πόλης. Η αρχιμάγισσα Κatruša, πριν αφήσει την τελευταία της πνοή μάλιστα, βλέπει ένα όραμα που την διαβεβαιώνει πως έπραξε το σωστό.

Remember their bequest, and carry ye on the torch of Pan:
the terrifying flame of knowing, which was handed to humankind at the dawn of time

Η ταινία που συνοδεύει εξαιρετικά αυτόν τον δίσκο, αλλά αποτελεί κατ' εμέ και ένα must για την σημερινή μέρα, είναι το "Häxan" του Benjamin Christensen (1922). Η προσπάθεια του, με πρωτότυπες για την εποχή αφηγηματικές τεχνικές, να εξιστορήσει μια συνοπτική ιστορία της μαγείας από την αρχαιότητα μέχρι τον μεσαίωνα, τηρουμένων των αναλογιών, παραμένει εντυπωσιακή. Πέρα από την παρουσίαση παραστάσεων, ο Christensen, εμπλουτίζει την ιστορία με γλαφυρές σκηνές που αναπαριστούν διάφορα γεγονότα, υπό το πρίσμα της δεισιδαιμονίας. Συνδέοντας τις προκαταλήψεις με τα ιατρικά ευρήματα γύρω από την υστερία και την σχιζοφρένεια, δημιουργεί ένα horror έργο τέχνης που παραμένει έως σήμερα αξεπέραστο. [Α.Ζ.]


Bathory - "Hammerheart"
(Noise, 16/4/90)

Πάντα πίστευα ότι, για κάποιο λόγο, το "Hammerheart" είναι το αδικημένο μέρος της Viking τριλογίας του Quorthon. 30 χρόνια μετά την κυκλοφορία του - και νομίζω 27 από την μέρα που το πρώτο riff του "Shores In Flames" κατέστρεψε τα ηχεία μου - η κατάταξη μοιάζει εντελώς ασήμαντη, έτσι ή αλλιώς. Η κληρονομιά (και) αυτού του άλμπουμ δεν αναλύεται σε απλές λέξεις, σε ότι αφορά την αισθητική του ιδιώματος που γέννησε. Και να πω την αλήθεια μου, δεν έχω διάθεση να γράψω για κληρονομιές. Έχω διάθεση να πω ότι ο δρόμος είναι πάντα Ένας, ότι τα λιμάνια ακόμα καίγονται κι ότι φωτιά και πάγος ακόμα βαφτίζουν τους αβάπτιστους. Όσο για το ότι το "Father To Son" κάνει νεαρούς άνδρες να ονειρεύονται ότι, αν μια μέρα κάνουν γιο θα του το τραγουδήσουν, ε, καμιά φορά γίνεται και πραγματικότητα. Το "Hammerheart" δεν επισκέπτεται συχνά το στερεοφωνικό μου. Όταν όμως το κάνει, τα ηχεία μπουκώνουν όπως την πρώτη φορά. Απ' ότι φαίνεται, για πάντα. [Α.Κ.]

Πιθανώς αυτός ο δίσκος να είναι η πεμπτουσία του οράματος του Quorthon και η κορυφαία στιγμή της δισκογραφίας των Bathory. Λίγη σημασία έχει όμως αυτό. Τριάντα χρόνια μετά, η κληρονομιά αυτού του δίσκου, μπορεί να θεωρηθεί τόσο αναγνωρισμένη όσο και υποτιμημένη. Είναι από αυτές τις στιγμές, όπου κατά τον γράφοντα, χαράζονται για πάντα στην μνήμη σου. Κάθε νέα ακρόαση, υπενθυμίζει την πρώτη φορά που εκτέθηκα σε αυτήν την ψυχανάλυση, σε μια ενδοσκόπηση, καθώς περί τέτοιων πρόκειται, όπου ένιωσα πως ο παγωμένος αέρας που πνέει στις υψηλότερες βουνοκορφές, αυτός που σου τρυπάει τα πνευμόνια αλλά καθαρίζει τον νου, έχει τον δικό του ήχο, αγέρωχο, ανεξίτηλο, υπερβατικό. Αυτό το μνημείο, δεν είναι απλά μια επική Viking ελεγεία. Δεν χρήζει απλά στείρας μουσικής ανάλυσης. Είναι ένα ψυχοδράμα, όπου οι συνθέσεις και η φωνή του Quorthon, αντηχούν, ωσάν την υπεράνθρωπη κραυγή του ανθρώπου που κοντράρει πάσης φύσεος θεούς, τιθασεύοντας την αιώνια φλόγα της ύπαρξης. [Α.Ζ.]

  • SHARE
  • TWEET