Swans, Ψαραντώνης @ Gagarin 205, 05/03/17

Είτε τους έχεις ξαναδεί τους Swans στο πρόσφατο παρελθόν είτε όχι, το Warning Excessive Sound Levels που βρισκόταν απειλητικά τοιχοκολλημένο σε διάσπαρτα σημεία του Gagarin σίγουρα δεν προκαλούσε ερωτηματικά. Ως ένα από τα πιο ρηξικέλευθα συγκροτήματα στον ευρύτερο χώρο της πειραματικής "rock" μουσικής και με τον επάξιο τίτλο του ακραίως στριφνού και μεγαλεπήβολου ακούσματος στην ύστερη περίοδό τους (οι τέσσερις δίσκοι που κυκλοφόρησαν στα '10s), είναι πλέον κοινό μυστικό ότι στο σανίδι ο Gira και η παρέα του μεγεθύνουν και πολλαπλασιάζουν τη στριφνάδα, τον ζόφο και την ολική αίσθηση των στούντιο συνθέσεών τους.

Παρά την απεργία στα μέσα, το Gagarin είχε γίνει sold-out και μέχρις ότου να βγουν οι Swans είχε γεμίσει ασφυκτικά, με ένα 15% περίπου του κόσμου να μην έχει έστω και υποτυπωδώς ικανοποιητική οπτική στη σκηνή. Έτσι είναι όλοι οι συναυλιακοί μας χώροι, τι να κάνουμε, ε; Ωστόσο, ας μην σταθούμε σε αυτό. Η φαινομενικά παράταιρη σύμπραξη δύο τεράστιων μουσικών προσωπικοτήτων, εκ των αυθεντικότερων στο μουσικό στερέωμα ως ένα από τα ελάχιστα κοινά τους, του Ψαραντώνη και του Michael Gira, μας προσέφερε ένα βράδυ-μυσταγωγία.

Ο Ψαραντώνης βγήκε στη σκηνή με το "Φαράγγι" και η σαγηνευτική του παρουσία έκανε τα πάντα τριγύρω να εκλείψουν. «Ευχαριστούμε. Ήρθαμε να τιμήσουμε τους καλούς μας μουσικούς... Που μας τιμάνε και αυτοί...» Οι συνειρμοί ήταν αναπόφευκτοι. Ο Ψαραντώνης, συγκινητικός όπως πάντα, με τη λεβεντιά να αντηχεί στις κονταριές του και την ευγένεια να σπαρταράει στο βλέμμα πίσω από τις άγριες λευκές τρίχες, πήγε από το "Ζηλεύω Του Σταυραετού" μέχρι την "Τίγρη" με σπιρτάδα 18αρη.

Πολλές φορές έστρεψε το βλέμμα και τραγουδούσε με πάθος εκτός μικροφώνου. Προφανώς, δεν ήταν λίγοι οι «ασεβείς» που συζητούσαν μεγαλοφώνως και δημιουργούσαν μια βαβούρα σε στιγμές που απαιτούνταν απόλυτη ησυχία. Όμως, ακόμα και αυτό συνέβαλλε σε ένα θετικό αποτέλεσμα, καθότι ουδέποτε έχουμε ακούσει τόσο έντονα και επίμονα «σουτ» σε συναυλία, τα οποία έγιναν ουσιαστικό μέρος του live και φόρος τιμής από τη νεολαία στον παππού Ψαραντώνη που μας έβλεπε σαν εγγόνια του. Την πρώτη φορά που τραγούδησε δειλά ο κόσμος ένα από τα τραγούδια, μας έστειλε ένα φιλί. Στο τέλος του μας χάρισε κι ένα μπράβο.

Και για να αποδώσουμε σε «δικούς μας» όρους τα κρητικά άσματα του Ψαραντώνη, ας πούμε έμοιαζαν τόσο φυσικά και ζωντά, σαν αυτοσχεδιαστικά, που σε στιγμές έφταναν τα όρια τζαμαριστής ψυχεδέλειας. Πόσο πιο rock να γίνουν ατάκες σαν αυτές που είπε εκτός μικροφώνου και άκουγες μόνο αν ήσουν κοντά; «Πάμε, μην την κουρντίζεις», έλεγε στους μουσικούς όταν πήγαιναν ανάμεσα στα κομμάτια να κουρδίσουν τα όργανα. Δεν χρειάζονταν κούρδισμα.

Ήρθε η ώρα των Swans και πήραμε όλοι μια βαθιά ανάσα για να βουτήξουμε. Ξεκίνημα με το "The Knot". Οι Pink Floyd της Πομπηίας παίζουν μουσική για βασανιστήριο, σφίξιμο καρδιάς και ματωμένα αυτιά. Ο Gira κοπανάει με δύναμη τις χορδές με ανηλεές μίσος ενώ τα ασταμάτητα και ολίγον τι απροσδιόριστα με την πρώτη όψη πλήκτρα είναι θαρρείς το μόνιμο background noise στο καθαρτήριο.

Μετά από 45 λεπτά ακούστηκε το πρώτο χειροκρότημα. Ο Gira μας παρότρυνε να χειροκροτήσουμε και τον Psarantonis. Με τα "Screen Shot" και "Cloud Of Unknowing" η συναυλία απογειώθηκε. Τα πιατίνια του εξαιρετικού Phil Puleo δεν σταματούσαν να πάλλονται. Αυτό το ογκώδες τέρας που για κάποιους είναι θόρυβος βρισκόταν ευθύς μπροστά μας. Αντιμέτωποι με αυτό, που ουδέποτε έδινε μελωδίες ή  ρυθμούς ως σανίδες σωτηρίας για να πιαστείς, δεν μπορούσαμε παρά να παρατηρήσουμε αποσβολωμένοι τις μικρές του λεπτομέρειες. Να το αποσυνθέσουμε και εν τέλει να ανακαλύψουμε τον πλούτο και την κοσμική αισθητική που κρύβει μέσα του.

Με το περσινό "The Glowing Man" έκλεισε στουντιακά ένας κύκλος για τους Swans. Με την εμφάνιση της Παρασκευής έκλεισε και ένας κύκλος των ζωντανών εμφανίσεών τους στη ζωή μας. Πέντε συνθέσεις χρειάστηκαν, από το "The Glowing Man", το "To Be Kind" και ακυκλοφόρητες. Νομίζω πως όσοι βρέθηκαν στο κατάμεστο Gagarin, παρά τις δυσκολίες, αντιλήφθησαν γιατί ο Michael Gira έχει μπει στο πάνθεον των πρωτοπόρων της εποχής του.