"In my Room": Τεχνητή Νοημοσύνη & Άτεχνη Δημοσιογραφία

"Όταν το παλιό πεθαίνει και το καινούργιο δεν μπορεί να γεννηθεί, είναι η εποχή των τεράτων" μας πληροφορούσε πριν πολλά χρόνια ο Αντόνιο Γκράµσι. Κι όσο κι αν η παρακάτω περιγραφή ταιριάζει αρκετά στην εποχή μας, είναι αδύνατον να μην αναρωτηθεί κανείς αν, στην πραγματικότητα, σήμερα, βιώνουμε την "εποχή των ψεμάτων". Σε αυτή, το παλιό έχει με βεβαιότητα πεθάνει, αλλά το καινούργιο περισσότερο μοιάζει με τερατογένεση. Πως αλλιώς μπορούμε εξάλλου να περιγράψουμε την δυστοπία που βιώνουμε καθημερινά, ανοίγοντας το internet ή τα social media και αντικρίζοντας κακοφτιαγμένα, αδιάφορα κείμενα, γεμάτα ανακρίβειες, δημιουργημένα από μια τεχνητή νοημοσύνη που όλο και περισσότερο μοιάζει να αντικαταστεί σταδιακά όλους τους συντάκτες και τους αρθρογράφους που ασχολούνται με το ευγενές άθλημα της μουσικής δημοσιογραφίας.

Όπως βέβαια συμβαίνει και σε όλους τους υπολοίπους τομείς που επηρεάζονται από το AI, η πορεία αυτή ήταν προδιαγραμμένη. Ήταν τόσα πολλά εξάλλου τα ανυπόφορα βαρετά και κενά περιεχομένου κείμενα τα οποία διαβάζαμε όλο και περισσότερα τα τελευταία χρόνια που, σε τελική ανάλυση, το AI, σαν τους βαρβάρους, ίσως να είναι και μια κάποια λύση. Πόσες φορές εξάλλου έχουμε διαβάσει τις ίδιες κριτικές με τα ίδια επιχειρήματα που έκανε ξεπατικωτούρα ο τάδε αρθρογράφος από τα μεγάλα (ή και τα πιο μικρά για ξεκάρφωμα) Μέσα, κάνοντας όλους εμάς που αφιερώνουμε χρόνο και ενέργεια στην ακρόαση ενός δίσκου και την συγγραφή ενός κειμένου, να αισθανόμαστε μια απέραντη μοναξιά και ματαιότητα; Και για να τα λέμε όπως είναι, δεν είναι και λίγοι αυτοί που έφτιαξαν όνομα ή και καριέρες, χωρίς ποτέ τους να εκφράσουν μια προσωπική άποψη, απλώς παπαγαλίζοντας εξυπνάδες που διαβάζανε στα ξένα περιοδικά και site.

Ήταν όμως μόνο η αδιαφορία των ίδιων των Μέσων και των αρθρογράφων που άνοιξε το δρόμο για την ηγεμονία του AI; Η γνώμη μου είναι όχι. Απ’ όταν η προώθηση μιας συναυλίας ή ενός δίσκου έγινε αυτοσκοπός και ξεκινήσαμε να βλέπουμε τις διοργανώσεις και τις δισκογραφικές να αντιμετωπίζουν τα κείμενα μόνο ως link για να έχουν content στα social media και στο event τους, αδιαφορώντας παντελώς για το περιεχόμενο, ήταν μαθηματικά βέβαιο πως, αργά ή γρήγορα, το επίπεδο θα έπεφτε σε τέτοιο βαθμό που το AI ίσως να μοιάζει και με λύτρωση απέναντι στο βασανιστήριο της ανάγνωσης κακών και γεμάτων κλισέ κειμένων.

Τον τελευταίο καιρό πάντως είναι βέβαιο πως όλο και περισσότερα μεγάλα και μικρά Μέσα, δημοσιεύουν κείμενα που είναι είτε εξολοκλήρου, είτε μερικώς, γραμμένα με την χρήση AI. Δεν είναι και δύσκολο να εντοπίσεις την γραφή της μηχανής αφού, αν έχεις έστω και ελάχιστα δουλέψει μαζί της, είναι παιχνιδάκι να αναγνωρίσεις πως λειτουργεί. Λόγος πομπώδης, εκφράσεις που πολύ συχνά δεν σημαίνουν τίποτα, και χαρακτηριστικές φράσεις που μόλις διαβάσεις τρεις σειρές, καταλαβαίνεις τι έχει προηγηθεί. Και είναι εντυπωσιακό πως τα περισσότερα από αυτά, πέραν του ότι δεν έχουν δουλευτεί ούτε λίγο ώστε να γίνουν ένα τσικ πιο ανθρώπινα, είναι και ενυπόγραφα, κάνοντας μας να αναρωτιόμαστε καθημερινά για το αν το βαρέλι έχει πάτο.

Βέβαια, το χειρότερο, όπως ήδη ανέφερα, είναι πως όλα αυτά τα κείμενα – εκ των οποίων πολλά δεν βγάζουν ούτε ελάχιστον νόημα – αντιμετωπίζονται ως επιτυχία για το κάθε site αφού, στον χώρο της μουσικής δημοσιογραφίας, οι καλλιτέχνες, οι διοργανωτές, οι δισκογραφικές, κτλ. σπεύδουν να κάνουν like, να πατήσουν share, και να τα "ταΐσουν" χωρίς τύψεις κι ενοχές στο κοινό, το οποίο, από τη μία, υποτιμούν και, από την άλλη, του χαρίζουν απλόχερα τα καλύτερα επιχειρήματα για να πει μετά πως όλο αυτό δεν είναι τίποτα παραπάνω από κλίκες και παρεάκια που γλείφονται και αλληλοτροφοδοτούνται μεταξύ τους, ανταλλάσσοντας καρδούλες στα social.

Κι εκεί είναι που εμένα τουλάχιστον με πιάνει το παράπονο ή, πιο σωστά, η απελπισία. Όχι γιατί - καλώς, κακώς, ό,τι πιστεύει ο καθένας - έχω βάλει την υπογραφή μου σε εκατοντάδες κείμενα αλλά, κυρίως, γιατί το βασικό μου κίνητρο για να το κάνω αυτό ήταν πως, μεγαλώνοντας, είχα την τύχη να διαβάσω σπουδαία άρθρα από σπουδαίους γραφιάδες που, όχι απλά έπλασαν την αισθητική μου και μου άνοιξαν δρόμους που πιθανά να μην ακολουθούσα ποτέ, αλλά με έκαναν να εκτιμώ την γραφή ενός κειμένου περισσότερο και από το θέμα στο οποίο αναφέρεται.

Κι αυτό αποτέλεσε ένα προνόμιο καθοριστικό για την εξέλιξή μου, με αποτέλεσμα να ακολουθώ ευλαβικά συντάκτες σε εφημερίδες, περιοδικά, και, λίγο αργότερα, στα site, αναμένοντας το επόμενο άρθρο τους, την επόμενη κριτική τους, κτλ. Και κάπως έτσι, βρέθηκα κι εγώ να γράφω δίπλα σε ανθρώπους των οποίων την πένα εκτιμούσα πολλά χρόνια πριν τους γνωρίσω. Συνεπώς, μου είναι αδύνατο να σκεφτώ μια γενιά ανθρώπων που θα καταλήξει να διαβάζει πλαστικά, άνευρα, άψυχα, και προκάτ κείμενα γραμμένα από AI, πιστεύοντας πως αυτό είναι μονόδρομος.

Είναι όμως δυνατόν να σταματήσει κανείς την AI επέλαση σήμερα; Όχι θα πω εγώ, σε καμία περίπτωση δεν είναι. Όμως, αυτό που μπορεί να γίνει είναι να δούμε τελικά, όχι μόνο τι είδους μουσική (και όχι μόνο) δημοσιογραφία θέλουμε, αλλά σε τι είδους μουσική κοινότητα θέλουμε να ανήκουμε. Γνωρίζω καλά πως όλο αυτό το κυνήγι μαγισσών είναι πολύ εύκολο να καταλήξει σε μια ακόμη ανθρωποφαγία όπου όλοι θα κυνηγιόμαστε μεταξύ μας, ανταλλάσσοντας κατηγορίες για το ποιανού το κείμενο μοιάζει περισσότερο ή λιγότερο να έχει γραφτεί με AI. Αλλά αυτό δεν θα οδηγήσει πουθενά.

Πρέπει λοιπόν όλοι, από τους γραφιάδες και τους site-άρχες μέχρι τους διοργανωτές, τους ατζέντηδες και τους μουσικούς, να τραβήξουμε μια γραμμή και να αντιληφθούμε πως ο δρόμος στον οποίο βαδίζουμε, μακροπρόθεσμα, όχι μόνο θα αποδυναμώσει αυτές τις φωνές που – συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς μαζί τους - εκφράζουν μια ολοκληρωμένη αισθητική άποψη, αλλά, σταδιακά, η προώθηση τέτοιων κειμένων θα βλάψει ολόκληρη τη σκηνή και θα κάνει τον κόσμο να την ακυρώσει συνολικά. Γιατί όσο και αν πιστεύει κανείς πως τα like και οι καρδούλες θα είναι εκεί για πάντα, η ιστορία μας έχει δείξει πως τα πράγματα δεν λειτουργούν με αυτόν τον τρόπο, και η υποτίμηση της νοημοσύνης του κοινού, αργά ή γρήγορα, έχει πάντα αρνητικά αποτελέσματα. Είναι λοιπόν νομίζω προτιμότερο να αποδεχτούμε τον ανθρώπινο παράγοντα και το γεγονός ότι καμιά φορά αυτά που γράφει ο συντάκτης δεν θα αρέσουν σε όλους, παρά να τον αντικαταστήσουμε από ένα βολικό AI που, μπορεί σε clicks να μην κάνει διαφορά εκ πρώτης όψεως, αλλά, σταδιακά, βλάπτει την συνολική μας αξιοπιστία.

Το βέβαιο είναι πως, ακόμη και αν αυτό δεν συμβεί, εμείς, εδώ, θα συνεχίσουμε να γράφουμε την άποψή μας, χωρίς την βοήθεια του AI, όχι για να το παίξουμε υπεράνω αλλά γιατί ο λόγος που γράφουμε είναι επειδή το απολαμβάνουμε και γιατί πιστεύουμε στην δύναμη των ανθρώπων και των παρεών που, με συμφωνίες και διαφωνίες, και, κόντρα καμιά φορά στο ρεύμα, με μια ξεροκέφαλη επιμονή, κάνουν πάντα αυτό που γουστάρουν. Κι επίσης, είναι σαφές, πως, ανεξαρτήτως την γνώμη που έχουμε για αυτά, θα στηρίξουμε χωρίς δεύτερη σκέψη τα Μέσα, τους συντάκτες, και αυτά τα κομμάτια της μουσικής βιομηχανίας, που θα επιλέξουν να μην ακολουθήσουν τον εύκολο δρόμο της AI αρθρογραφίας.

Είναι το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε για να διασώσουμε ό,τι μπορούμε από τον χώρο της μουσικής δημοσιογραφίας, να τιμήσουμε όσους τον βάδισαν στο παρελθόν, αλλά και για να βάλουμε ένα λιθαράκι προκειμένου, τα επόμενα χρόνια, να μπορέσουν να υπάρξουν πιτσιρικάδες που κάποια στιγμή θα καθίσουν μπροστά σε ένα πληκτρολόγιο και θα σκαρώσουν ένα κείμενο, μόνο και μόνο για να αποδείξουν πως αυτοί μπορούν να το κάνουν εξίσου καλά - αν όχι καλύτερα - από όλους τους συντάκτες που εκτιμούν ή σιχαίνονται εκεί έξω.

*Το παρόν κείμενο (δεν) έγινε με τη βοήθεια ΑΙ ( ή τουλάχιστον έτσι υποστηρίζουμε).