Van Der Graaf Generator

Το ότι οι τελευταίες δουλειές των Van Der Graaf Generator, ουσιαστικά από τότε που έμειναν τρεις, μοιάζουν να συγκλίνουν συχνά προς την προσωπική καριέρα του Peter Hammill είναι κάτι που το έχουμε ξαναγράψει ήδη από την πρώτη τους κυκλοφορία με αυτήν τη μορφή. Στο "Do Not Disturb", όμως, αυτό είναι εξόφθαλμο και αντιληπτό με την πρώτη ακρόαση και δεν χρειάζεται καν να ενημερωθείς ότι τα τραγούδια είχαν ήδη δημιουργηθεί από τον τραγουδιστή-πιανίστα-κιθαρίστα και δόθηκαν στους υπόλοιπους με σκοπό να εμπλουτιστούν και να δημιουργήσουν έναν VdGG χαρακτήρα. Το κακό είναι όταν αυτό έρχεται κάπως εκβιαστικά.

Όπως είναι κατανοητό σε όσους έχουν αγαπήσει το prog rock ειδικά των '70s, οι μουσικοί που πρωτοδημιούργησαν το είδος δεν είχαν ποτέ τους (αυτo)σκοπό να παίζουν δέκα νότες στο δευτερόλεπτο ή να αλλάζουν σαράντα ρυθμούς ανά τραγούδι. Απλώς ακολουθούσαν τη σύνθεση όπου τους πήγαινε και εκμεταλλεύονταν τα περιθώρια που τους έδινε η φαντασία τους και η τεχνική τους κατάρτιση όταν αυτή υπήρχε. Οι τριάδα των Hammill  / Banton / Evans, ως παλιές καραβάνες, θα έπρεπε να το ξέρουν καλά αυτό κι όμως είναι μερικές φορές που την πατάνε σαν νεαροί. Ας πάρουμε για παράδειγμα το "Almost The Words", ένα από τα ομορφότερα τραγούδια του δίσκου. Στο μεγαλύτερο μέρος του είναι μία πιανιστική μπαλάντα πάνω σε έναν λιτό ρυθμό με τις ιδιαιτερότητες και τη μελαγχολία που μόνο αυτός ο υπέροχος συνθέτης μπορεί να δημιουργήσει. Κι όμως, προς το τέλος, σαν να ένιωσε το συγκρότημα ότι αυτό δεν ήταν αρκετό και προκειμένου να κολλήσει μία, ομολογουμένως επίσης εντυπωσιακή «προγκρεσιβιά», δημιούργησε μία εκβιαστική γέφυρα από synthesizer που κάθε άλλο παρά απαραίτητη ήταν. Χαλάει το τραγούδι; Όχι, η ομορφιά του δε κρύβεται. Όμως...

Αυτό συμβαίνει σε λιγότερο φανερό βαθμό και σε άλλα τραγούδια όπου η έγχυση των προοδευτικών (ελλείψει καλύτερης λέξης) στιγμών είναι πιο ήπια και καλοδουλεμένη. Αλλού εκφράζεται αυτό με μία κιθάρα πιο έντονη και κυρίαρχη, αλλού με μία επίθεση από τα πλήκτρα του Banton. Αν τα παραπάνω σας προετοιμάζουν για έναν κακό δίσκο η αλήθεια το διαψεύδει. Όλα τα τραγούδια είναι άκρως ενδιαφέροντα και στηριγμένα σε γερές συνθετικές βάσεις. Όλοι τους δημιουργούν ενδιαφέροντες φράσεις και ρυθμούς, ενώ ο Hammill είχε τόσο καλή φωνή από τότε που ξεκίνησε που όσο και να του αφαιρούν τα χρόνια δεν προλαβαίνουν να την κάνουν έστω και μέτρια. Πολύ περισσότερο όταν έχει την εμπειρία να τη χειριστεί κατάλληλα, να πατήσει στις μελωδίες που πρέπει και να είναι ρυθμικός όταν χρειάζεται, να δώσει βάθος με διπλά φωνητικά εκεί που πρέπει.

Το "Do Not Disturb" (σαρκαστικός ο τίτλος;) θα είναι λέει ο τελευταίος δίσκος αυτού του τεράστιου συγκροτήματος. Κλείνουν σε υψηλά επίπεδα. Ως δουλειά, αποκομμένη από όποιες σκέψεις και υποθέσεις οπαδών του συγκροτήματος, παραμένει ελκυστική, περιπετειώδης, συγκινητική. Ξανά, σε απλά ελληνικά, ο δίσκος είναι πολύ καλός. Το γεγονός, όμως, ότι τα τραγούδια που περισσότερο ξεχωρίζουν ("Almost The Words", "Room 1210") είναι αυτά που θα μπορούσαν και ευκολότερα να βρεθούν σε έναν προσωπικό δίσκο του Peter Hammill ή διαφορετικά τα καλύτερα σημεία των τραγουδιών βρίσκονται πριν μπει η όποια «περιέργεια» θα τα κάνει με το ζόρι prog ("Alfa Berlina" και "Brought To Book" χωρίς το μέσο κομμάτι) και μόνο ένα νιώθεις ότι βρήκε τον προορισμό του ακριβώς με αυτήν την ενορχήστρωση (περιέργως το «jazz-ροκάκι» "Forever Falling") τον κάνει ταυτόχρονα και χαμένη ευκαιρία.