Συνέντευξη Angra (Fabio Lione)

Σκεπτόμενος την σχέση αγάπης που με δένει με την μουσική των Angra εδώ και μια εικοσαετία είχα στο μυαλό μου μια συνομιλία με τον Kiko ή τον Rafael, περισσότερο για να αναφερθούμε στα μεγαλεία του παρελθόντος, αλλά εν τέλει η συνέντευξη με τον Fabio Lione μου υπενθύμισε πως η μπάντα έχει παρόν και μέλλον. Πάντα ευχάριστος κι ευγενικός, μας εξήγησε πως προέκυψε ως μόνιμο μέλος πίσω από το μικρόφωνο του συγκροτήματος και μας μίλησε κυρίως για το νέο άλμπουμ "Secret Garden", αλλά και για το σπουδαίο "Holy Land".

Καλησπέρα Fabio! Πώς τα πας;
Καλησπέρα! Είμαι εντάξει, ευχαριστώ! (σ.σ.: απάντησε στα ελληνικά)

Πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα και κατέληξες να τραγουδάς για τους Angra;
Σε πρώτη φάση επικοινώνησαν μαζί μου σχετικά με το φεστιβάλ 70.000 Tons Of Metal, για το οποίο είχαν μια πρόταση να συμμετάσχουν, αλλά δεν είχαν τραγουδιστή ώστε να πάρουν κάποια απόφαση. Με δεδομένο λοιπόν ότι είμαστε φίλοι εδώ και πολλά χρόνια, ο Kiko (σ.σ.: Loureiro) επικοινώνησε μαζί μου και μου ζήτησε να εμφανιστώ μαζί τους σε αυτό το σόου. Οι αντιδράσεις των οπαδών ήταν πάρα πολύ καλές, όποτε και καταλήξαμε στο ότι θέλουμε να συνεχίσουμε με αυτό το σχήμα, με αφορμή κιόλας τον εορτασμό των 20 χρόνων από την κυκλοφορία του πρώτου τους δίσκου, "Angels Cry", που υπήρχε γενικότερα σαν ιδέα στο πίσω μέρος του μυαλού τους. Πραγματοποιήσαμε πολλές συναυλίες μαζί, με τέτοια επιτυχία που αρχίσαμε να αναρωτιόμαστε «για ποιόν λόγο να αλλάξουμε κάτι που πάει τόσο καλά; Εφόσον είμαστε καλοί φίλοι και όλα λειτουργούν σωστά, ας δημιουργήσουμε και ας ηχογραφήσουμε μαζί έναν νέο δίσκο!». Και να λοιπόν, είμαστε εδώ με το "Secret Garden".

Από την στιγμή που παράλληλα συμμετέχεις σε μια σειρά από συγκροτήματα και project, θα μπορούσες να πεις ότι οι Angra αποτελούν την βασική προτεραιότητα σου;
Λοιπόν... (σ.σ.: ο Fabio ξεφυσσά) δεν νομίζω ότι μπορώ να σου πω κάτι τέτοιο, αλλά παρ' όλα αυτά το 2015 θα πραγματοποιήσουμε πολλές συναυλίες με τους Angra, υποστηρίζοντας το νέο μας υλικό. Δυστυχώς, αυτό δεν θα το κάνουμε με τους Rhapsody Of Fire και τους Vision Divine, καθώς και οι δύο μπάντες έχουν νέο υλικό και νέα κομμάτια να συνθέσουν για επερχόμενες κυκλοφορίες. Θα υπάρξουν κάποιες συναυλίες με τους Vision Divine στην Ιταλία -νομίζω εφτά με οχτώ σόου κατά τον Φεβρουάριο και Μάρτιο-, αλλά τον περισσότερο χρόνο θα τον περάσουμε με τα παιδιά συνθέτοντας νέο υλικό. Το ίδιο και με τους Rhapsody Of Fire. Αυτό δηλαδή σημαίνει ότι πρακτικά φέτος θα είμαι πολύ πιο απασχολημένος με τις πολλές συναυλίες των Angra. Ωστόσο, δεν θέλω να πω ότι οι Angra αποτελούν την προτεραιότητά μου. Αγαπώ τις μπάντες μου. Αγαπώ τους Vision Divine, αγαπώ τους Rhapsody Of Fire, αλλά σαφέστατα αυτή την στιγμή θα κάνω ό,τι μπορώ για να υποστηρίξω τους Angra, και όχι μόνο για αυτήν την χρονιά αλλά και μελλοντικά. Είμαι ένα μόνιμο μέλος τους και φυσικά αγαπώ τα παιδιά και την μπάντα. Αισθάνομαι επίσης τυχερός, γιατί φέτος που έχω τόσες πολλές συναυλίες μαζί τους, πιθανώς να μην έχω τίποτα με τους Rhapsody, στο συναυλιακό σκέλος. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορώ να διαχειριστώ καλά τον χρόνο μου.



Μόλις κυκλοφορήσατε το νέο άλμπουμ και είμαι σίγουρος ότι θα είσαι ενθουσιασμένος με αυτό. Σηματοδοτεί επίσης τον τρίτο μεγάλο κύκλο στην ζωή των Angra, όποτε τί θα μπορούσες να μου πεις ότι επιφυλλάσσει στην μπάντα η νέα αυτή εποχή;
Ναι, συμφωνώ μαζί σου. Πιστεύω κι εγώ ότι πρόκειται για μία νέα περίοδο και συγκεκριμένα το τρίτο κεφάλαιο για την μπάντα. Νομίζω πως το συγκρότημα είναι πλέον πιο ώριμο, τα μέλη του πιο έμπειρα και δεν πρόκειται να επαναλάβουμε λάθη του παρελθόντος. Γνωριζόμαστε πολλά χρόνια, όλοι μας είμαστε καλοί μουσικοί, και όλοι έχουμε την ίδια όρεξη για να συνθέσουμε, όπως ακριβώς στον τελευταίο δίσκο όπου συνεργαστήκαμε και λειτουργήσαμε ομαδικά. Κάθε μέλος της μπάντας έφερε τις ιδέες του. Κάποιοι ίσως περισσότερο φυσικά, και κάποιοι λιγότερο. Για παράδειγμα, ακόμη και ο νέος μας drummer, ο Bruno, πήρε μέρος στην σύνθεση ενός κομματιού, του "Upper Levels". Μου δόθηκε εμένα η βασική κατεύθυνση των φωνητικών σε πέντε κομμάτια, έγραψα τους στίχους με την βοήθεια του Rafael για ένα τραγούδι, και ο Rafael έγραψε τους υπόλοιπους. Ξέρεις, όλοι μας προσφέραμε από κάτι και αυτό πραγματικά μου αρέσει, είναι ομαδικό. Η μπάντα λοιπόν θέλησε να προχωρήσει έτσι δυνατή σε αυτή την νέα κυκλοφορία, και πιθανώς σε ένα πιο progressive πεδίο, από την στιγμή που είμαστε όλοι οπαδοί της progressive μουσικής. Γι' αυτό και μπορεί κανείς να ακούσει στο νέο άλμπουμ από βραζιλιάνικα κρουστά μέχρι progressive, power metal, symphonic, ακόμη και jazz στοιχεία. Κατά την γνώμη μου η μπάντα αυτή την φορά έκανε το κάτι παραπάνω σε σχέση με παλιότερα...

Να υποθέσω λοιπόν ότι είσαι απόλυτα ευχαριστημένος με το τελικό αποτέλεσμα του "Secret Garden";
Ναι. Η παραγωγή είναι πολύ καλή. Ο ήχος αυτό ακριβώς που θέλαμε, φρέσκος, μοντέρνος, και με μεγαλύτερο όγκο στις κιθάρες. Το μόνο ζήτημα που προσωπικά θέτω σχετικά με τον δίσκο είναι το ότι μου λείπει από αυτόν κάτι σαν ένα ντουέτο μου με την Simone. Γιατί για παράδειγμα στο κομμάτι "Crushing Room" υπάρχει ένα πολύ όμορφο ντουέτο μεταξύ του Rafael και του Doro Pesch, όπου πιστεύω ότι οι φωνές τους δένουν πολύ καλά μεταξύ τους. Ακούγοντας τον δίσκο, η Simone ερμηνεύει το "Secret Garden" όπου πρακτικά τραγουδάει το μέρος για την σύζυγο του βασικού χαρακτήρα στο concept, ο οποίος είναι γιατρός. Αυτός οδηγούσε το αμάξι, συνέβη ένα ατύχημα στο οποίο σκοτώθηκε γυναίκα του, και σε αυτό το τραγούδι αυτή στην ουσία επικοινωνεί μαζί του, μετά θάνατον. Κάτι πολύ ενδιαφέρον όσον αφορά στο concept. Αυτό λοιπόν που θα μπορούσαμε να κάνουμε σε αυτό το κομμάτι, είναι ένα ντουέτο, όπως ακριβώς στο chorus, ένα οξύφωνο μέρος, αν με καταλαβαίνεις. Αυτό νομίζω ότι είναι το μόνο πράγμα που μου λείπει από τον δίσκο, και μου φαίνεται σαν καλή η ιδέα της ηχογράφησης στο μέλλον μιας νεότερης εκδοχή του κομματιού με το ντουέτο μέσα. Γιατί όχι; Όπως, επίσης, και το να το ερμηνεύσουμε ζωντανά μαζί σε κάποιες συναυλίες...

Εφόσον αναφέρθηκες σε αυτό το ζήτημα και συγκεκριμένα στην ανάμειξη διαφορετικών επιρροών, θα ήθελα να είμαι ειλικρινής μαζί σου λέγοντας ότι κατά την γνώμη μου το άλμπουμ εστιάζει περισσότερο στην power metal πλευρά της μπάντας, την ώρα που τα tribal στοιχεία και η πολυμορφία που συνήθως χαρακτηρίζει τους Angra απουσιάζει σε κάποιον βαθμό. Συμφωνείς; Αν ναι, υπήρξε αυτό μια συνειδητή επιλογή σας, ότι δηλαδή προτιμήσατε ένα άλμπουμ πιο συνεκτικό απ' ότι πειραματικό;
Δηλαδή, κατά την γνώμη σου αυτό το άλμπουμ είναι περισσότερο power metal απ' ότι πειραματικό;



Χμμ, ναι...
Νομίζω, ναι και όχι. Διότι μπορείς να θεωρήσεις σαν πραγματικά power metal κομμάτια δύο μόνο τραγούδια του δίσκου, το "Black Hearted Soul" και "Perfect Symmetry". Αυτά για εμένα είναι τα μόνα πραγματικά power metal κομμάτια. Τα υπόλοιπα δεν είναι ξεκάθαρα power metal, γιατί ακούγονται περισσότερο σκοτεινά, progressive, και heavy... Θεωρώ λοιπόν, ότι ο δίσκος τελικά παρουσιάζει μία ποικιλία. Δεν πρόκειται για μία κλασσική power metal κυκλοφορία. Σαφέστατα, αυτή την φορά δεν προσπαθήσαμε να πειραματιστούμε και πολύ. Στην τελική είμαστε ένα power metal / progressive metal συγκρότημα, και σε αυτό το άλμπουμ προσπαθήσαμε απλά να γράψουμε κομμάτια με μία μεγαλύτερη progressive προσέγγιση απ' ότι συνήθως. Ούτε καθαρή progressive metal μπάντα θα μας χαρακτήριζα, αλλά τελικά, όπως είπα και προηγουμένως, ο συγκεκριμένος δίσκος ποικίλει σε σχέση φυσικά με τις προηγούμενες κυκλοφορίες των Angra. Είμαι λοιπόν ευχαριστημένος και δεν θεωρώ ότι η μπάντα κυκλοφόρησε έναν cliché δίσκο.

Καταλαβαίνω αυτό που λες και θα συμφωνήσω πως πράγματι υπάρχουν διάφορα στοιχεία, ατμόσφαιρες και διαθέσεις κατά την διάρκεια του δίσκου, ωστόσο υποθέτω πως μάλλον είχα στο μυαλό μου κάτι σαν το "Holy Land" με όλο αυτό το tribal concept του που έκανε τους Angra να ξεχωρίσουν... Γι' αυτό και το επισήμανα.
Δεν θα διαφωνήσω. Το "Angels Cry" είναι ένα καταπληκτικό άλμπουμ, αλλά μάλλον η πιο power metal κυκλοφορία των παιδιών. Το "Holy Land" είναι ίσως ο δίσκος με το μεγαλύτερο συναίσθημα και την μεγαλύτερη ποικιλία στην μουσική του, πράγματι. Είναι μάλλον η καλύτερη δισκογραφική στιγμή της μπάντας κατά την γνώμη μου, μαζί και με το "Temple Of Shadows"... Αυτό πιστεύω. Ήταν μια δημιουργία από νέους και γεμάτους κίνητρα ανθρώπους, εξαιρετικούς συνθέτες, με την συμβολή του Sascha Paeth, ήταν μια πραγματικά μοναδική στιγμή για το συγκρότημα. Προσωπικά, μου αρέσει πολύ το "Holy Land" και βλέπω πως πράγματι τα παιδιά πειραματίστηκαν πολύ σε αυτό το άλμπουμ. Στο "Secret Garden" δουλέψαμε πάνω σε αυτό που θέλαμε στην προκειμένη περίπτωση, οπότε και πειραματιστήκαμε λιγότερο, ίσως όχι σε ανάλογο βαθμό, αλλά πιστεύω ότι το αποτέλεσμα βγήκε καλό, και σίγουρα καλύτερο από πολλές άλλες δουλειές. Κατά την γνώμη μου, αν πρέπει να αναφερθούμε στις καλύτερες κυκλοφορίες των Angra τότε θα μιλήσουμε για το "Holy Land", το "Temple Of Shadows" και το "Secret Garden". Επιπλέον, αναφορικά με την παραγωγή, τα τρία αυτά άλμπουμ είναι εκείνα όπου σίγουρα η μπάντα ακούγεται καλύτερα. Δεν λέω, προφανώς, ότι στα υπόλοιπα η μπάντα ακούγεται άσχημα, αλλά σε αυτά τα τρία μιλάμε για κάτι ανώτερο ηχητικά.

Είσαι εντάξει με το γεγονός ότι ο Rafael έχει επιλέξει να παίζει έναν τόσο σημαντικό ρόλο συμμετοχής στο κομμάτι των φωνητικών; Από την μία αυτό προσθέτει μία ποικιλομορφία, από την άλλη όμως δεν είμαι σίγουρος αν βοηθάει και τόσο ή όχι, καθώς εσύ είσαι ο βασικός τραγουδιστής για πρώτη φορά...
Ο Rafael ήθελε πάντοτε να τραγουδάει, αγαπάει το τραγούδι. Ωστόσο, είναι ταυτόχρονα επιφορτισμένος και με το να παίζει κιθάρα... Είναι όμως καλός τραγουδιστής, και επειδή αυτό το γουστάρει και λόγω του concept το οποίο έγραψε, σκεφτήκαμε ότι θα ήταν καλό να έχουμε διάφορες φωνές σε όλη την διάρκεια του δίσκου. Η Simone για παράδειγμα ανέλαβε το μέρος της συζύγου του γιατρού, ο Rafael τον γιατρό, και εγώ το μέρος ενός αγγέλου που βρίσκεται σε επικοινωνία με τον γιατρό. Και είναι πραγματικά καλός σε αυτό που κάνει, σε σχέση μάλιστα και με το concept που έγραψε. Βρίσκω θετικό το ότι ακούγοντας τα κομμάτια διαπιστώνει κανείς πως υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία τόσο στην μουσική όσο και στα φωνητικά του δίσκου, όπου στην ουσία ακούς τέσσερις διαφορετικές φωνές και χροιές. Μου φαίνεται πως έτσι ο ακροατής βαριέται λιγότερο, καθώς είναι ενδιαφέρον το να ακούει κάτι διαφορετικό κάθε λίγο και λιγάκι. Όμως, καταλαβαίνω πως κάποιος μπορεί να βρίσκει λίγο ασυνήθιστο μόνο επτά στα έντεκα κομμάτια να τραγουδιούνται από τον βασικό τραγουδιστή... Γιατί έχει δίκιο, είναι ασυνήθιστο! Αλλά είναι εντάξει...  Πιστεύω ότι είναι καλό για τον δίσκο και φυσικά για το concept που ερμηνεύουμε.
Κι από την άλλη υπάρχει και ένα πρακτικό ζήτημα. Ας πούμε ότι η μπάντα έχει μια πρόσκληση για ένα μικρό ακουστικό πρόγραμμα σε έναν ραδιοφωνικό σταθμό της Βραζιλίας, για δέκα λεπτά για παράδειγμα, και να παίξει δυο ακουστικά κομμάτια. Με αυτόν τον τρόπο ο Rafael μπορεί να ανταπεξέλθει, καταλαβαίνεις; Δεν χρειάζεται να μου κλείσουν πτήση από την Ευρώπη στην Βραζιλία για δύο μόνο ακουστικά κομμάτια στο ραδιόφωνο, και μετά να επιστρέψω πίσω στην Ιταλία. Όποτε είναι και λίγο πρακτικό το όλο θέμα.



Παρακολουθώ τους Angra για σχεδόν είκοσι χρόνια και έχουνε κατά καιρούς υπάρξει μία από τις αγαπημένες μου μπάντες. Είναι μια παλιά μπάντα με ένα όνομα καθιερωμένο, αλλά ξέρεις οι καιροί αλλάζουν όπως και τα μουσικά είδη, και αναρωτιόμουν γενικά, θα μπορούσαν οι Angra να ξανασκεφτούν το ενδεχόμενο επανατοποθέτησης του ονόματος τους ανάμεσα σε μπάντες όπως οι Kamelot και οι Epica οι οποίοι σημειώνουν μεγάλη επιτυχία στον metal κόσμο στις μέρες μας;
Δεν ξέρω. Προσωπικά, γουστάρω πολύ την μπάντα. Είμαστε οι Angra όλα αυτά τα χρόνια, και ξέρω ότι και τα υπόλοιπα μέλη αισθάνονται πολύ καλά με αυτό που κάνουν αυτή την στιγμή. Το ζήτημα είναι ότι η μπάντα προέρχεται από την Βραζιλία και ορισμένες φορές δεν είναι και τόσο εύκολο όταν δεν είσαι Αμερικάνος ή Γερμανός... Αν με καταλαβαίνεις. Είμαι Ιταλός και το ξέρω καλά αυτό... Γι' αυτό και η συνεργασία μεταξύ Βραζιλιάνων και Ιταλών λειτουργεί αρκετά καλά. Αντιθέτως, δε νομίζω πως ο συνδυασμός θα ήταν καλός αν εγώ ήμουν Σουηδός ή Γερμανός... Αυτό δεν θα δούλευε. Είμαι ο βασικός τραγουδιστής των Angra γιατί τους γνωρίζω, είμαι φίλος τους, είμαι ένας Λατίνος από την Ιταλία, τραγουδάω καλά, και κάπως έτσι δουλεύει όμορφα το πράγμα.

Φυσικά και ορισμένες φορές δεν είναι εύκολο για μία μπάντα από την Βραζιλία να κατακτήσει τον κόσμο. Αυτά τα παιδιά έχουν πραγματικό ταλέντο, είναι πολύ καλοί μουσικοί με ωραία κομμάτια, μόλις κυκλοφορήσαμε μαζί έναν καλό δίσκο, και θα τον προωθήσουμε όπως μπορούμε και όπου μπορούμε παίζοντας και περιοδεύοντας. Σαφώς όμως είναι ευκολότερο να προέρχεσαι από τις Η.Π.Α., και όσον αφορά στους Kamelot τους ξέρω αρκετά καλά, μιας και τραγούδησα γι' αυτούς για μία χρονιά. Είναι διαφορετικό, γιατί η οργάνωση είναι διαφορετική και η χώρα σου δίνει πολλές προοπτικές και δυνατότητες... Παρ' όλα αυτά, εξακολουθώ να πιστεύω ότι η μπάντα μπορεί να κάνει ακόμη πολλά πράγματα εν έτει 2015, καθώς έχουμε ένα δυνατό, μοντέρνο, και φρέσκο υλικό από πίσω και έναν καλό manager που συμπαθούμε, συνιστώσες που κάνουν το συγκρότημα να προχωρά μπροστά χωρίς να σκέφτεται ενοχλητικά πράγματα όπως το ότι είναι από την Βραζιλία και τα σχετικά, ξέρεις...

Προετοιμάζετε να παίξετε το "Holy Land" στο σύνολο του στο φετινό ProgPower Festival στην Ατλάντα. Αυτός ο δίσκος υπήρξε ένα από τα καλύτερα άλμπουμ στην ιστορία του metal, ένα αριστούργημα που κανένας δεν κατάφερε ποτέ να πλησιάζει ή να αντιγράψει. Είναι για σας αυτό μια πρόκληση; Σχεδιάζετε να κάνετε περισσότερα live παίζοντας το;
Μπορεί, είναι πιθανό... Δεν ξέρω. Είναι μια καλή ιδέα και σ' ευχαριστώ γι' αυτή... Μας πρότειναν απλά να παίξουμε τον δίσκο από την αρχή μέχρι το τέλος του κι εμείς είπαμε «ναι, γιατί όχι;», σκεπτόμενοι ότι αυτό θα είναι πραγματικά κάτι όμορφο για τους οπαδούς του ProgPower festival στην Ατλάντα, και επίσης σημαντικό και για την μπάντα, καθώς θα παρουσιάσουμε επί σκηνής κάτι το διαφορετικό αυτή την φορά.
Συμφωνώ μαζί σου πως το "Holy Land" είναι ένα από τα καλύτερα άλμπουμ σε αυτό το είδος μουσικής και αναμφισβήτητα ένας από τους καλύτερους δίσκους του συγκροτήματος. Όπως σου 'πα και νωρίτερα, μου αρέσει πάρα πολύ τόσο το "Holy Land", όσο και το "Temple Of Shadows" και είμαι πραγματικά χαρούμενος που θα πραγματοποιήσουμε αυτό το σόου στο ProgPower και θα έχουμε την δυνατότητα να το παίξουμε ολόκληρο. Σαφέστατα θα μπορούσαμε να κάνουμε το ίδιο σόου και στο μέλλον, και όχι μόνο για μία εμφάνιση... Γιατί όχι;

Εύχομαι να σας δω κάποια στιγμή να παίζετε αυτό το άλμπουμ και στην Ελλάδα, αλλά και γενικά να μας έρθετε κάποια στιγμή για μια συναυλία με τους Angra...
Ευχαριστώ! Ελπίζω και εγώ το ίδιο. Ελπίζουμε, ειλικρινά, ότι κάποια στιγμή θα καταφέρουμε να επισκεφθούμε την Ελλάδα και να παίξουμε ζωντανά τον κορυφαίο αυτόν δίσκο.