To Enter Pagan #13: H απώλεια, η μετάβαση, το τέλος

Η δέκατη τρίτη και τελευταία μετενσάρκωση της στήλης φέρνει σε διάλογο τους Green Carnation με τον Lou Reed, την αναγέννηση με το οριστικό τέλος, δύο οπτικές στην προσπάθεια του ανθρώπου να επεξεργαστεί τον θάνατο

Down the trail through this forest, through thicket we ride
The unseen is watching from behind each stone and pine

Στους στίχους του Quorthon καταφύγαμε, προσπαθώντας να εξηγήσουμε στους εαυτούς μας τι θέλαμε να πετύχουμε με την παρούσα στήλη. Η μουσική, ως τέχνη, είναι δυσθεώρητα πλούσια. Στη σημερινή εποχή, οι οικολογικές ανησυχίες, επανέρχονται διαρκώς, όλο και πιο επίκαιρες. Σε όλο το μουσικό φάσμα, από καταγωγής πιθανώς της ανθρωπότητας, ο άνθρωπος επιχειρούσε να υμνήσει αλλά και να κατανοήσει τον κόσμο γύρω του. Εμείς, δημιουργήσαμε μια μουσική στήλη, δανειζόμενοι το όνομα από αυτήν τη σύνθεση των Primordial και αποφασίσαμε να δούμε κάποιες κυκλοφορίες με ένα άλλο πρίσμα. Η σχέση του ατόμου με τη φύση, διαχρονική, έχει αλλάξει πολλές μορφές, άρα και η επίδραση της στην τέχνη.

Μπορεί ο πρώτιστος στόχος, όταν μιλάει κάποιος για μουσική να είναι οι συνθέσεις καθαυτές, εμείς όμως αφήσαμε τον Quorthon να μας καθοδηγήσει, αναζητώντας το αθέατο. Σε κάθε εκδοχή του "To Enter Pagan" λοιπόν, θα φέρνουμε σε διάλογο δυο δίσκους, από διαφορετικά ιδιώματα, με διαφορετική στιχουργική προσέγγιση πάνω στις προεκτάσεις της φύσης στον άνθρωπο. Εμβαθύνοντας στους στίχους και την αισθητική, αποκαλύπτουμε τα μυστικά τους και επιχειρούμε να αναδείξουμε μοναδικές οπτικές πάνω σε κοινές αξίες.

H δέκατη τρίτη και τελευταία, μετενσάρκωση της στήλης, ασχολείται με το ζήτημα του θανάτου. Αφήνοντας στην άκρη τις προεκτάσεις του που εμπνέουν την τελετουργία, επιχειρούμε, ανήμερα της μικρότερης μέρας του έτους, να ρίξουμε φως στο μεγάλο σκοτάδι του τέλους. Το "Light Of Day, Day Of Darkness" των Green Carnation έρχεται σε διάλογο με το "Magic And Loss" του Lou Reed, ο θάνατος ως αναγέννηση αντιπαραβάλλεται αυτού ως οριστικού τέλους, με την αποδοχή να φαντάζει μονόδρομος.

Επιπρόσθετα, στο τέλος επιχειρούμε έναν σύντομο προσωπικό απολογισμό για τη στήλη που ολοκληρώνεται, μιας και θεωρήσαμε πως έκανε τον κύκλο της. Σας αποχαιρετούμε ανήμερα του Χειμερινού Ηλιοστασίου, με μια, όπως κρίναμε, ταιριαστή θεματική και ελπίζουμε σε μελλοντική αντάμωση υπό διαφορετικές περιστάσεις.

"In this ice-cold Solstice night, death and resurrection await"

Green Carnation - Light Of Day, Day Of Darkness
(The End/Prophecy, 2001)

Green Carnation - Light Of Day, Day Of Darkness

I see the unseen
I hear the unheard
I learned the secret
But not before I learned
Night divide day, day erase night
Light of Day, Day of darkness

 

Μαζί με τις διαφορετικές εκφάνσεις της αγάπης, ο Θάνατος είναι ένα από τα κεντρικότερα θέματα στις διαχρονικές αναζητήσεις της τέχνης, της θρησκείας και της φιλοσοφίας. Το μεγάλο Άβατο, το μεγάλο μυστήριο, το τελικό σύνορο, ο Θάνατος, δεν μπορεί παρά να εξερευνάται μέσα από πολλαπλές οπτικές, αρκετές εκ των οποίων έχουν έναν βαθιά ποιητικό ή φαντασιακό χαρακτήρα. Η θεωρητική προσέγγιση του θανάτου - όπως και η θεωρητική προσέγγιση κάθε θέματος - καλλιεργεί το έδαφος πάνω στο οποίο φυτρώνουν νέες ιδέες.

Παρόλα αυτά, όταν η τέχνη αντλεί από τα βιώματα της ανθρώπινης εμπειρίας, έχει πάντα μια διαφορετική πειθώ, ένα ψυχικό βεληνεκές που συγκλονίζει τον δέκτη. Στην περίπτωση μας, το "Light Of Day, Day Of Darkness" είναι ένα από εκείνα τα άλμπουμ που λατρεύτηκε χωρίς όρια από τους ακροατές που το βίωσαν. Και όσο κι αν το μουσικό του περιεχόμενο δικαιούται τέτοιες αντιδράσεις, τολμώ το υποθετικό άλμα ότι ήταν το πραγματικό βίωμα του θανάτου που εμπότισε τον δίσκο με τη βαθιά του δραματουργία.

A vision, a call
In times before my fall
In life before I became
I dreamt I was insane

Το "Light Of Day, Day Of Darkness" είναι γραμμένο από τον κιθαρίστα Tchort για τον θάνατο της μικρής του κόρης. Είναι επίσης αφιερωμένο στον γιο του Damien Aleksander - ένα παιδί που γεννήθηκε έπειτα από τον χαμό της κόρης του - έχοντας την παράξενη ταυτόχρονη επίδραση των συναισθημάτων του Θανάτου και της Αναγέννησης. Η απόλυτη τραγικότητα ενυπάρχει ή τροφοδοτεί την απόλυτη ανθρώπινη ολοκλήρωση - φυσικά λειτουργεί και με τον αντίθετο τρόπο. Η κυκλικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης εδώ λοιπόν προκύπτει, όχι ως συμπέρασμα μέσα από την παρατήρηση των κύκλων της φύσης, αλλά ως γλυκόπικρη πραγματικότητα. Και προκειμένου ο Tchort να αναδείξει τα συναισθήματα που έντυσαν το προσωπικό γονεικό του ταξίδι, έπρεπε να βουτήξει βαθιά μέσα στην τρέλα που πολιόρκησε το «μικρό» του ανθρώπινο μυαλό. Ο δίσκος είναι τα οράματα πριν την πτώση του.

Crimson tide
Wave of lost time
Scenario of a velvet blue sky
I dreamt about day
But I lived in the night

Το πρώτο μέρος του 60λεπτου τραγουδιού, ξεκινάει να χαρτογραφεί τον χώρο και τα σύνορα αυτού του ονειρικού κόσμου (της «τρέλας») στην οποία βρισκόταν ο Tchort. Είναι ένας κόσμος που αγγίζει την πραγματικότητα αλλά δεν της ανήκει και δεν αποτελεί μέρος της. Η Μέρα και η Νύχτα είναι η Ζωή και ο Θάνατος. Βαθιά μέσα στην κατάσταση του πένθους, το άτομο, παραδομένο στη θλίψη, γεύεται τον συνειδητό θάνατο της ψυχής του, με τα μάτια ανοιχτά. Ονειρεύεται τη Μέρα αλλά ζει συνειδητά στη Νύχτα, παραδίδεται στα παραληρήματα του, αυτοτιμωρείται που συνεχίζει να ζει ενώ ένα κομμάτι του (το παιδί) έχει ήδη πεθάνει. Όσο κι αν το πνεύμα θέλει να αποδράσει, η ύλη τραβάει την ύλη, η απώλεια ζητάει κι άλλη απώλεια. Η παραίτηση κραδαίνει τον άνθρωπο σαν ξίφος!

I think therefore I am
You are a fantasy made by me
I dream this world
When I end, the world will end with me

Το παραλήρημα εντείνεται στο δεύτερο μέρος, όπου ο πρωταγωνιστής φαντασιώνεται τη σωτηρία της ανθρωπότητας και τη δημιουργία ενός τέλειου κόσμου. Κατανοώντας σταδιακά ότι αυτή η φαντασίωση δεν μπορεί ποτέ να γίνει πραγματικότητα κι ότι ο Θάνατος είναι ανίκητος, βιώνει έτσι μια δεύτερη θλίψη, εκείνη της ανημποριάς, της ματαιότητας, της σχετικότητας του κάθε ζωντανού πράγματος. Μέσα σε αυτήν την αστάθεια, ξεπροβάλλει ένα συγκινητικό σχήμα: ο αθώος είναι αιώνιος! Η ψυχή ενός αγγέλου θα ζήσει για πάντα, η αγάπη του αθώου θα κρατήσει για πάντα, λέει ο συγκλονιστικός στίχος και ο πενθών έχει κάνει το πρώτο βήμα προς την ίαση. Έχει συγχωρέσει αυτόν που «τόλμησε» να πεθάνει.

As a traveller I seek hospitality
As a wanderer I seek immortality
As a journey through insanity, I seek divine comparity

Αθανασία, λοιπόν. Η πανίσχυρη Σειρήνα που βασανίζει τους ζωντανούς και τους σέρνει στον χαμό τους. Ο πρωταγωνιστής μοιάζει σταδιακά να αποδέχεται την ιδέα ότι το αθάνατο δεν είναι απαραίτητα ζωντανό. Στο τελετουργικό της κηδείας βλέπει το πρόσωπο της εξαπάτησης. Ο σπόρος της Αναγέννησης έχει προφανώς φυτευτεί όταν η μπάντα τραγουδάει "Κοίτα τη νέα μου επιθυμία, είμαι πιο άδειος από ποτέ αλλά νιώθω ολόκληρος". Η νέα ζωή πλησιάζει. Δεν αποτελεί απάντηση ή πεπρωμένο. Είναι ο ακλόνητος χορός της αιωνιότητας - και ο Tchort αρχίζει να το βλέπει.

It takes one to be a god, it takes one to feel lonely
It takes two to outlast me, it takes two to feel complete
It takes a moon to light the stars, it takes a light to see the dark

Όταν αυτό το μεγάλο και αθέατο προσωπικό ταξίδι αρχίζει να φτάνει στο τέλος του, οι παραπάνω στίχοι φαντάζουν η κεντρική ιδέα και διαπίστωση. Η ανθρώπινη εμπειρία είναι γεμάτη από άπειρους μικρούς θανάτους και αναγεννήσεις, άπειρες μικρές ήττες και μικρούς θριάμβους, ένα χάος από μικρές σπείρες που στροβιλίζονται στο διάστημα και μας παρασέρνουν μαζί τους. Καθώς στροβιλιζόμαστε, έχουμε την τάση να νιώθουμε ότι η Στιγμή έχει ένα οριστικό βάρος. Όσο απομακρύνεσαι και βλέπεις τη μεγάλη εικόνα όμως, ο θάνατος παίρνει τη θέση που του αναλογεί, ως ένα ακόμα μικρό και απαραίτητο επεισόδιο. Το κλάμα και το γέλιο του Damien Aleksander στην αρχή και το τέλος του δίσκου είναι οι μόνες απόλυτες πραγματικότητες που έχουν σημασία.

Και η ψυχή συνεχίζει να ζει λίγο, να πεθαίνει λίγο, να σκοτώνεται και να ανασταίνεται. Συνεχίζει να παραληρεί. Δεν υπάρχει σκοτάδι χωρίς φως, δεν υπάρχει τέλος χωρίς αρχή - και δεν υπάρχει απολύτως τίποτα θεωρητικό σε αυτό. (A.K.)

Insanity reached, whispering voice
The sky above the stars
The wind below the moon
The light created shadows
The dark beyond the eyes


Lou Reed - "Magic And Loss"
(Sire, 1992)

There's a bit of magic in everything
And then some loss to even things out

Όπως εξήγησε και ο Αντώνης, η εν λόγω θεματική, εξαιτίας του εκ φύσεως παραλόγου της, δεν είναι εύκολο να προσεγγιστεί. Ο μέγας Lou Reed, με αυτόν τον δίσκο, επιχείρησε να ενσωματώσει όλες τις σκέψεις του γύρω από τον θάνατο. Μάλιστα, η αφορμή που τον ώθησε στο να αλλάξει, μερικώς, τη θεματική του άλμπουμ, από αυτήν της «μαγείας της μεταμόρφωσης», σε μια καταβύθιση στον θρήνο και σε έναν ατέρμονο προσωπικό διάλογο, δεν μένει κρυφή. "This album is dedicated to Doc and especially Rita". Ο Reed χάνει τον Doc Pomus, έναν από τους σημαντικότερους blues συνθέτες, καθώς και τη Rita, που ο ίδιος δεν αποκαλύπτει ποια είναι, αλλά μάλλον αναφέρεται στη γνώριμη από τους κύκλους του Warhol, Rotten Rita.

I know you hate that mystic shit
It's just another way of seeing
The sword of Damocles above your head

Αυτός ο δίσκος είναι οι ιστορίες των ανθρώπων που το ενέπνευσαν και της σχέσης του Reed με αυτούς. Διαθέτει επίσης, ανάμεσα στη, μη συνεκτική του γραμμή ως προσέγγιση στο ζήτημα της απώλειας, ένα διαρκές πνιγηρό σκοτάδι, που αν και κλειστοφοβικό, με την πορεία που χαράσσει μέχρι το ανυπέρβλητο κλείσιμο, αναζητεί μια εμφανή θέληση για αποδοχή της οριστικότητας του τέλους. Η θνητότητα εξερευνάται και παγιώνεται ως ανυπέρβλητη, ενώ ταυτόχρονα αυτό το τείχος που υψώνει επιτρέπει στο, εν πολλοίς στείρο, αίσθημα της απώλειας να καρποφορήσει και να θεραπεύσει.

What good is life without living
What good's this lion that barks
You loved a life others throw away nightly
It's not fair, not fair at all

Εκκινώντας ουσιαστικά τον δίσκο με το "What’s Good (The Thesis)", ο δημιουργός επιχειρεί να δώσει το προσωπικό του στίγμα σχετικά με το τι είναι εν τέλει η ζωή. Μέσω διαφόρων αλληγοριών, από τη Σανσκριτική μέχρι τον πόλεμο, ο Reed θέτει ρητορικά ερωτήματα για το τι νόημα έχει μια ζωή χωρίς συγκινήσεις, μια ζωή χωρίς τον θάνατο. Στο "Power And Glory (The Situation)" συμμετέχει ο Jimmy Scott. Ο τραγουδιστής που έχει εμφανιστεί και στο τελευταίο επεισόδιο του "Twin Peaks", ήταν χρόνια φίλος του Pomus, και μάλιστα στην κηδεία του είχε τραγουδήσει, όπως ήταν η επιθυμία του, το "Someone To Watch Over Me". Η συμμετοχή του λοιπόν σε ένα τραγούδι που θεματικά, σε πρώτη ανάγνωση αναλύει μέσω του ιδιαίτερου στιχουργικού ύφους του Reed, το φαινόμενο της μεταμόρφωσης, αλλά ουσιαστικά συνδέεται με το πώς έβλεπε ξαφνικά τον φίλο του να χάνεται, ενισχύει το βιωματικό στοιχείο του έργου, εξωτερικεύοντας ένα ασήκωτο φορτίο.

I saw a great man turn into a little child
The cancer reduced him to dust
His voice growing weak as he fought for his life
With a bravery few men know

Στο ίδιο μοτίβο, ο "Magician" παρέχει ενός άλλου είδους μεταμόρφωση. Η κατάδυση συνεχίζεται και ο Reed δεν είναι εξωτερικός παρατηρητής του φαινομένου αλλά επιζητεί από έναν Μάγο να γίνει ο ίδιος το υποκείμενο μιας μετάλλαξης. Δεν θέλει απλώς να απαλλαχθεί από τον πόνο, θέλει ο ίδιος να χαθεί, να αποκοπεί από τα συναισθήματά του, από την ανθρώπινη φύση του, να συνεχίσει το πνεύμα του ακμαίο υπό άλλες συνθήκες. Να κοιμηθεί εν μέσω καταιγίδας και να ξυπνήσει με την ξαστεριά ως πάπλωμα. Επιστρέφει όμως άμεσα στον φίλο του με το "Sword Of Damocles". Ο θάνατος πλανάται ως δαμόκλειος σπάθη, αφού είναι πλέον γνωστό πως οι χημειοθεραπείες δεν θα αναστρέψουν το προδιαγεγραμμένο αποτέλεσμα, απλώς το καθυστερούν. Ο Reed, έστω και τώρα, αποδέχεται την πραγματικότητα.

I want some magic to keep me alive
I want a miracle I don't want to die
I'm afraid that if I go to sleep I'll never wake
I'll no longer exist
I'll close my eyes and disappear
And float into the mist

Το "Magic And Loss", πέραν της προσπάθειας του Reed με κάθε τρόπο να αποδεχθεί τα γεγονότα που τον συγκλόνισαν και τον βύθισαν στο πένθος, λειτουργεί και ως προσωπικό του ημερολόγιο. Το "Goodby Mass" αποτυπώνει τις σκέψεις του κατά τη διάρκεια της κηδείας, όπου παρατηρεί σοκαρισμένος τις κινήσεις των παρευρισκομένων. Το "Cremation", εκκινεί από την καύση του νεκρού για να εξελιχθεί ως μια προσπάθεια εξήγησης της σημασίας που έχουν για τους ζωντανούς, οι νεκρικές τελετές. Ο Reed δεν φέρνει σε πρώτο πρόσωπο ποτέ το παράλογο της ύπαρξης, αλλά το προσεγγίζει, βιωματικά και μέσω αφοπλιστικής ειλικρίνειας. Ότι και να κάνουμε για να προσπεράσουμε την απώλεια, η ίδια μαύρη θάλασσα θα παραμείνει εκεί και θα μας περιμένει. Για πάντα.

Ο δεύτερος πόλος έμπνευσης του δίσκου ξεπροβάλλει με το "Dreamin’", όπου η απώλεια αποκτά συναισθηματικά χαρακτηριστικά. Οι αναμνήσεις περιπλέκουν τις τελευταίες, θλιβερές στιγμές με τις ρομαντικές του παρελθόντος, με αποτέλεσμα η ονειροπόληση να λειτουργεί, εκ νέου, ως διαφυγή. Η απώλεια διαθέτει τέτοιο ειδικό βάρος που σε καθιστά ευάλωτο. Διαθέτει τέτοιες ρίζες που η διαφυγή καθίσταται αδύνατη. Διαθέτει τέτοια επίδραση στην οπτική σου που η καθημερινότητα φαντάζει ως η ανηφόρα του Σισύφου.

If I close my eyes I see your face and I'm not without you
If I try hard and concentrate I can hear your voice saying
"Who better than you"

Και αν τα όνειρα δεν είναι αρκετά για να αναζητήσεις δύναμη, το να εύχεσαι να είσαι ο "Warrior King", απαλλαγμένος από τις ανθρώπινες αδυναμίες, είναι μια σκέψη που όσοι σήκωσαν σε αντίστοιχες περιπτώσεις παρόμοιο υπαρξιακό φορτίο, δεν την απεμπόλησαν. Ο Reed προς το τέλος θα επιστρέψει στο "Power And Glory", ανακυκλώνοντας τους στίχους του πρώτου μέρους, τώρα δίχως συμμετοχές. Θέλει να βρεθεί επιτέλους προ των ευθυνών του, να εκφράσει εκ νέου τη σημασία του στόχου του, την αποδοχή της απώλειας. Θέλει να το δεχθεί «όλο, όχι απλώς ένα μέρος του». Δεν θέλει συμβιβασμούς. Δεν θέλει ιστορίες και παραμύθια ως εξηγήσεις. Θέλει να οδηγηθεί στο συγκλονιστικό φινάλε του ομότιτλου.

When the past makes you laugh and you can savor the magic
That let you survive your own war
You find that that fire is passion
And there's a door up ahead not a wall

Θα μπορούσα να αφιερώσω ξεχωριστό κείμενο για τους στίχους του "Magic And Loss - The Summation". Ο μινιμαλισμός που διακατέχει τον δίσκο, εδώ μεταφέρεται και στη στιχουργική προσέγγιση του συνθέτη. «Πρέπει να είσαι δυνατός, γιατί θα ξεκινάς από το μηδέν κάθε φορά». Τα στάδια του πένθους ενυπάρχουν έντεχνα ανάμεσα στις στροφές, αναζητώντας από την ενσωμάτωσή τους τη δύναμη να αποδεχθείς κάτι που δεν είσαι υποχρεωμένος να κάνεις. Η ειρωνία έγκειται στο γεγονός πως αν και το τέλος είναι αναπόφευκτο, αν και σε ταλανίζει σε κάθε στιγμή της ημέρας, αν και όσο και να προσπαθείς, «δεν είσαι ο Shakespeare ή ο Joyce για να το μετατρέψεις σε κάτι ξεχωριστό», δεν μπορείς και να το αποβάλλεις πλήρως.

Οφείλεις να μάθεις να ζεις μαζί του. Οι φωτιές δεν είναι απλώς καταστροφικές αλλά και εξιλεωτικές. Αν περάσεις από μέσα τους μην τις σβήσεις, μην ξεχάσεις τα σημάδια τους γιατί θα σε μετατρέψουν σε κάτι καινούριο, κάτι νέο, κάτι που οφείλει να δει την απώλεια ως μέρος της διαδικασίας για εξέλιξη. Η απώλεια, δεν είναι όμως ένα στάδιο, ένα εργαλείο ή ένα στιγμιότυπο της ζωής των άλλων. Είναι ο μέγας ισοσταθμιστής. Είναι το πεδίο όπου το παρελθόν είναι διαρκώς παρόν, συνεπώς οφείλεις να βάλεις το χέρι μες το κεφάλι σου και να κάνεις τη διαλογή, να βρεις τη νέα ισορροπία. Η οποία, δεν είναι μια πρότερη, ασφαλής κατάσταση, είναι η, ολιστική παραδοχή πως, όπως και να προσεγγίσεις το μόνο υπαρξιακό μυστήριο που κατά βάθος ξέρεις την απάντηση, «υπάρχει λίγη μαγεία μέσα στα πάντα, καθώς και λίγη απώλεια για να τα ισορροπήσει». [Α.Ζ.]

You're stuck with yourself and a rage that can hurt you
You have to start at the beginning again
And just this moment this wonderful fire
Started up again

Ένας προσωπικός απολογισμός για το "To Enter Pagan"

Δεν ήξερα τί θέλαμε να κάνουμε, ενώ απαντούσα στο κάλεσμα του Αποστόλη γι' αυτήν τη στήλη. Περισσότερο απαντούσα στο κάλεσμα της φιλίας και της συν-δημιουργίας, όπως και στην αιώνια χίμαιρα του ότι «την επόμενη φορά ίσως και να καταφέρεις να αναλύσεις έναν δίσκο άψογα». Φυσικά, τέτοιο πράγμα δεν υπάρχει! Στις τυχερές δεκατρείς ενσαρκώσεις της στήλης μας, αγγίξαμε όμως θέματα που μας αφορούν και μας αγγίζουν, γνωρίσαμε καλύτερα τον εαυτό μας καθώς και 26 δίσκους με πυκνό περιεχόμενο. Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε, αναπόφευκτα όμως θα αντιμετωπίζαμε ζητήματα ανακύκλωσης. Το λήγουμε εδώ ενώ είμαστε ακόμα ανθισμένοι, κι ας είναι απόψε η μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου και ο ευρύτερος θάνατος του φυσικού κόσμου. Τίποτα εξάλλου δεν πεθαίνει, η ενέργεια ταξιδεύει - όπως και η φιλία και η μουσική - και ο κόσμος στροβιλίζεται γύρω μας, τρελός. Ελπίζω να τον αφουγκραστήκαμε λίγο καλύτερα, εσείς κι εμείς, μέσα από τα 13 μας παραληρήματα! (Α.Κ)

Η αλήθεια είναι πως όταν ζήτησα από τον Αντώνη να συμμετέχει στη στήλη, εν μέρει περίμενα το πώς θα επιδράσει πάνω μας. Η προοπτική του να αντιπαραβάλλουμε διαφορετικούς κόσμους με γνώμονα τους στίχους, μας έδινε μια ελευθερία που ελπίζω πως σεβαστήκαμε. Ερασιτεχνικά μεν, παθιασμένα δε, βρήκαμε 13 θεματικές και 26 δίσκους για να μιλήσουμε για πράγματα που θεωρούμε πως, αν και αθέατα ή παραγκωνισμένα, λειτουργούν ως φάρος στο πώς (θέλουμε να) πορευόμαστε. Κάθε φορά που έφτανε η ώρα της στήλης, ήταν η στιγμή του μήνα όπου τα αυτιά και το μέσα μας καθάριζαν, όπου οι ρυθμοί της καθημερινότητας έκαναν μια παύση. Μέχρι που ένιωσα πως αν είχαμε κάτι να πούμε, και κυρίως αν καταφέραμε να το πούμε, αυτό έκανε τον κύκλο του. Εις το επανιδείν. [Α.Ζ.]

  • SHARE
  • TWEET