«A Buyer’s Guide»: Thom Yorke (Radiohead, Atoms For Peace, solo)
Οδηγός δισκογραφίας για παρανοϊκά ανδροειδή
Αναζητώντας τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες του εναλλακτικού rock (;) ήχου, σε περίοπτη θέση θα συναντήσουμε την εύθραυστη μορφή του Thomas Edward Yorke. Τραγουδιστής, πιανίστας, κιθαρίστας και εν γένει πολυοργανίστας περιωπής. Κυρίως, βέβαια, συνθέτης που συνδέει το καινοτόμο ανήσυχο πνεύμα με τον βιωματικό αυθορμητισμό. Μέσα από τις πάντα ενδοσκοπικές του συνθέσεις ύμνησε όπως κανείς άλλος τα άγχη, την αγωνία, τα αδιέξοδα και τη συναισθηματική ένδεια της σύγχρονης καθημερινότητας. Με επιρροές που ξεκινούν από τον Neil Young και φθάνουν μέχρι τον Aphex Twin, η μουσική του κατέληξε εξίσου πολυσχιδής και περιπετειώδης.
Κάνοντας μια κατάταξη δισκογραφικών του στιγμών με τους κανόνες του Buyer’s Guide του Rocking.gr (σύστημα 2-2-3-1-1-1 με ξαφνικές άμυνες) διαφωνήσαμε σε αρκετά σημεία μεταξύ μας, η αλήθεια είναι, εκτός από το εξής ένα: Την αδιαμφισβήτητη κορυφή του μεγαλειώδους "OK Computer". Τα καθέκαστα μπορείτε να τα διαβάσετε παρακάτω, σε ένα buyer’s guide που χτίσαμε με αφορμή τον πολυσυζητημένο νέο δίσκο των Radiohead, "A Moon Shaped Pool", μα πραγματικό αίτιο την επιθυμία να βουτήξουμε για ακόμη μια φορά στους νεφελώδεις κόσμους που έχει χτίσει ο κύριος Thom Yorke με αρωγούς τους ταλαντούχους μουσικούς που τον πλαισιώνουν.
Radiohead - OK Computer
(Parlophone/Capitol, 1997)
Είναι αναμφίβολα πολύ πιο εύκολο να γράψεις για το "OΚ Computer" δεκαεννιά χρόνια αφότου κυκλοφόρησε, αφού πλέον έχεις δει την επίδρασή του στον ήχο αμέτρητων καλλιτεχνών που προσπάθησαν σκληρά να το αντιγράψουν χωρίς επιτυχία, αλλά και τον αντίκτυπο που είχε στη διαμόρφωση της δικής σου μουσικής παιδείας. Ο λόγος που αυτό το άλμπουμ παραμένει αναλλοίωτο στον χρόνο και ακόμα ξεχωρίζει απ' τα υπόλοιπα της γενιάς του, είναι ότι έθιξε, διορατικά, το μονίμως επίκαιρο θέμα της αποξένωσης μέσω της τεχνολογίας, με μία σύγχρονη και συνάμα διαχρονική έκφανση του rock. Για πρώτη φορά, βλέπουμε τους Radiohead να εισαγάγουν κοινωνικό μήνυμα στις ανησυχίες τους και να δημιουργούν ένα σύνολο συνθέσεων, που παρ' ότι δεν προορίζονταν για concept-ικές, έχουν τέτοια συνοχή που η μία τροφοδοτεί την άλλη. Συνειδητά πια, απομακρύνονται απ' την κιθαριστική βάση του "The Bends" και πειραματίζονται προοδευτικά στο art rock, προγραμματίζοντας τη μουσική δεξιότητά τους να αποκαλύπτεται μόνο με πολλαπλές ακροάσεις, φωτίζοντας έτσι την κρυμμένη electronica και τα πλήκτρα. Η φωνή του Yorke, που βρίσκεται στα καλύτερά της, ενισχύει το πυκνό sci-fi στοιχείο της κιθάρας του Greenwood με τις εναλλαγές των γλυκών uplifting falsetto σ' έντονα γρυλίσματα, στις περισσότερες μαζεμένες επιτυχίες μίας εκ των πιο καινοτόμων μπαντών των '90s, η οποία τη στιγμή που το grunge ξεψυχούσε, ήδη τελειοποιούσε τον ήχο του millennium.
Τ.Π.
Radiohead - Amnesiac
(Parlophone, 2001)
1999-2000. Το συγκρότημα που προ ολίγου έβαλε όλη την αστική ανασφάλεια σε ένα ποιητικό κάδρο όπως κανείς άλλος, με έναν από τους κορυφαίους rock δίσκους όλων των εποχών, κάνει μαραθώνια πειραματικά sessions για κάποιον νέο ήχο, σερφάροντας με κεκτημένη ταχύτητα σε ένα ανέλπιστο και ανεπανάληπτο κύμα έμπνευσης. Το αποτέλεσμα κυκλοφόρησε ως τα αδερφάκια "Kid A" (ο πρωτότοκος-2000) και "Kid B" - κατά κόσμον "Amnesiac" (το 2001). Και ενώ αυτοί οι δύο δίσκοι βρίσκονται αρκούντως κοντά ηχητικά και καθόρισαν την ηλεκτρονική τροπή που θα διεκδικούσε μεγάλη μερίδα του ενδιαφέροντος της indie σκηνής για τα επόμενα χρόνια, το "Amnesiac" κοιτούσε κατάτι περισσότερο το παρελθόν των Radiohead, όντας έτσι αισθητά πιο μεστό και προσιτό. Η σύγκριση εκ των δύο προφανώς δεν βγάζει αδιαφιλονίκητο νικητή, αλλά σήμερα η μπίλια έκατσε στο "Amnesiac". Ίσως είναι αυτό το πιάνο στην αρχή του "Pyramid Song", η σκληρότητα των μελωδιών του "Knives Out" ή απλά η φινέτσα του "Life In A Glasshouse". Ποτέ δεν θα μάθουμε...
Μ.Π.
Radiohead - The Bends
(Parlophone/Capitol, 1995)
Aκούγαμε τότε Radiohead γιατί ήμασταν μελαγχολικοί ή γίναμε μελαγχολικοί επειδή ξεκινήσαμε να ακούμε Radiohead; "High and Dry", "Street Spirit (Fade Out)" και "Fake Plastic Trees" έγιναν η αιτία της αιώνιας σχέσης μας με την μπάντα, το μέρος όπου θα επιστρέφουμε για να ακούσουμε ξανά φουλ κιθάρες ("Just", "My Iron Lung"). Οι Radiohead κατάφεραν, μόλις με τον δεύτερο δίσκο τους, να ακούγονται τεράστιοι και μεγαλοπρεπείς, αλλά την ίδια στιγμή τόσο συναισθηματικοί. Οι θορυβώδεις κιθάρες έδεσαν με τη θλίψη και το φαλτσέτο της φωνής του Yorke, έγιναν από τότε game changers και δυστυχώς (;) η αιτία που ήρθαν μπάντες σαν τους Coldplay. Εν μέσω της BritPop, κατάφεραν να μην συσχετιστούν με αυτήν. Η πρώτη τους δισκάρα!
Γ.Λ.
Radiohead - Kid A
(Parlophone/Capitol, 2000)
Τι θα έκανε κάθε μπάντα στον πλανήτη μετά την κυκλοφορία του (εμπορικού και μουσικού) θριάμβου της; Θα προσπαθούσε να τον επαναλάβει στον πολυαναμενόμενο διάδοχό του; Γράψτε λάθος. Οι Radiohead αποδομούν πλήρως τον ήχο του "OK Computer", πετούν στην άκρη κιθάρες και τύμπανα και δοκιμάζουν ό,τι πληκτροφόρο υπάρχει, από synth της IDM μέχρι Ondes Martenot! Ο Thom Yorke και η παρέα του, έχοντας γνωρίσει διθυράμβους, την πίεση των media και την ψυχολογική κατάρρευση, αποφασίζουν να χαιρετήσουν την άφιξη της νέας χιλιετίας με έναν δίσκο χωρίς προώθηση, χωρίς singles, απόλυτα αντιεμπορικό και αντισυμβατικό. Η ηλεκτρονική μουσική κυριαρχεί, αναμειγνύεται με στοιχεία jazz, ορχηστρικής και krautrock και μαζί με μία συλλογή μυστηριωδών στίχων προκάλεσε έκπληξη στη μουσική βιομηχανία, που πολύ πιθανόν να μην έχει συνέλθει ακόμη από τον πειραματικό χείμαρρο του "Kid A". Ο δίσκος του σήμερα ήρθε αρκετά χρόνια νωρίτερα και άλλαξε για πάντα τα πράγματα στον κόσμο των Radiohead - κι όχι μόνο.
Β.Κ.
Radiohead - Hail To The Thief
(Parlophone, 2003)
Βάλε λίγες δόσεις "Ok Computer", ό,τι εναλλακτικό είχε το "Amnesiac", λιγότερα ηλεκτρονικά σημεία από τα προηγούμενα, ακόμα παραπάνω rock, έμφαση στον πολιτικοποιημένο στίχο και έχεις αυτόν τον υπέροχο δίσκο. Έχει χτιστεί σαν σύνολο, με μια απαράμιλλή συνέχεια και εκπληκτική ροή που καθηλώνει. Πρόκειται για μια συλλογή από πάρα πολλά διαφορετικά μουσικά παρακλάδια και είδη, που ακούγονται τόσο εύκολα από κάθε είδους ακροατή, με διαφορετικό γούστο και οποιαδήποτε ψυχική διάθεση. Δίσκος που μπορεί να προσαρμοστεί σε οποιαδήποτε συναισθηματική κατάσταση βιώνεις.
Θ.Γ.
Thom Yorke - The Eraser
(XL, 2006)
Ηλεκτρονική μουσική με έντονη διάθεση για πειραματισμό και κοινωνικοπολιτικές ανησυχίες. Έτσι επέλεξε να θέσει σε τροχιά τη solo καριέρα του ο Thom Yorke το 2006, έπειτα από μια κάπως περίεργη κατάσταση στο στρατόπεδο των Radiohead που ακολούθησε την κυκλοφορία του "Hail To The Thief". Το προγραμματισμένο drumming συνδυάζεται με την απογυμνωμένη από τα εφέ των "Kid A"/"Amnesiac" φωνή του Yorke. Η απουσία του Jonny Greenwood δεν περνάει απαρατήρητη, όμως ο τρόπος με τον οποίο ο Yorke επιχειρεί να την ξεπεράσει αποτελεί την πραγματική ουσία των κομματιών. Το "The Eraser" ελάχιστες φορές γνώρισε την αποθέωση, περισσότερο θα λέγαμε πως δυσκόλεψε τους συμβατικούς, τότε, οπαδούς των Radiohead, όσο και να ήξεραν να οργώνουν τα χωράφια της IDM. Όμως, ακόμα και σήμερα, είναι κοινώς αποδεκτό πως αποτελεί έναν από τα κρυμμένα του διαμάντια. Ένας δίσκος που άνοιξε χώρο στον δημιουργικό καμβά του Yorke για το "In Rainbows"...
Μ.Π.
Radiohead - In Rainbows
(XL, 2007)
Ο πρώτος δίσκος μεγάλου συγκροτήματος που κυκλοφόρησε με τη μέθοδο «κατεβάζεις και πληρώνεις ό,τι επιθυμείς» κατέλαβε εξαπίνης τον μουσικό κόσμο, βιομηχανία και κοινό. Το επιμελώς ατημέλητο -ή μήπως δουλευμένα πρόχειρο;- εξώφυλλο που πολλοί αντιγράφουν ακόμα και εν έτει 2016, καθώς και η μηδενική προώθηση προοιώνιζαν δίσκο που θα πάει άπατος. Αντ’ αυτού, η κάπως πιο rock δομή και γήινη στροφή του "In Rainbows" μέσα από ένα μάτσο κομματάρες συντέλεσαν στον τελευταίο πραγματικά μεγάλο δίσκο του Thom Yorke. Οι συνθέσεις απογειώθηκαν σε ακόμα μεγαλύτερη ύψη στις εκτελέσεις του "From The Basement", απ’ όπου, όμως, έλειπε το καλύτερο κομμάτι: Το "Jigsaw Falling Into Place" μέσα στο μεγαλείο του κατάφερε να περάσει από κατάσταση χιτ ραδιοκυμάτων μέχρι συντρόφου στις πιο ευάλωτες στιγμές μας, τις μικρές τις ώρες... Το "In Rainbows" ήταν, εκ των υστέρων, ένας θετικά αναπάντεχος δίσκος σε κάθε του πτυχή και ως τέτοιος μένει στην ιστορία.
Μ.Π.
Atoms For Peace - Amok
(XL, 2013)
Τί γίνεται όταν συναντιέται ο Yorke με τον μακροχρόνιο συνεργάτη-παραγωγό Nigel Godrich, τον Flea των RHCP, τον perussionist Mauro Refosco και τον Joey Waronker των REM και Beck; Αρχίζουν οι ιστορίες του The Eraser Tour, να τζαμάρουν σε κάποιο στούντιο του L.A. και να δένονται πάνω στην κοινή τους αγάπη για το afrobeat και συγκεκριμένα τον Fela Kuti και την μαστούρα. Το αποτέλεσμα αυτών, ήταν να δημιουργηθεί μέσα σε τρείς μόνο μέρες το ντεμπούτο ενός supergroup, ικανό να προβληματίσει σκληροπυρηνικούς fans των Radiohead και να τους διαχωρίσει απ' τους καινούριους των Atoms for Peace. Η αιτία της διαμάχης τους είναι η αναρχία του άλμπουμ και τα νευρικά beats που στ' αυτιά των πρώτων ηχούν ως προχειρότητα, ενώ των δεύτερων ως την IDM του μέλλοντος. Τα προβληματικά σημεία και το αίσθημα του ανολοκλήρωτου που θα λογομαχήσουν οι Ραδιοκέφαλοι, οι άλλοι τα βλέπουν ως λόγους να αγαπήσεις το ελαττωματικό, σε όρους συμμετρίας και ισορροπίας που μόνο ο συνεχώς-ενθαρρυντικός-του-δεν-υπάρχει-το-τέλειο Thom Yorke μπορούσε να εφεύρει. Κανείς, όμως, δεν διαφωνεί όταν πρόκειται για τα ρευστά και αναπάντεχα ζεστά φωνητικά του ή για τη ρηξικέλευθα μοντέρνα φόρμα της υπόθεσης.
Τ.Π.
Radiohead - I Might Be Wrong: Live Recordings
(Parlophone/Capitol, 2001)
Ζωντανές ηχογραφήσεις από τα "Kid A" και "Amnesiac". Το τελευταίο κομμάτι, "True Love Waits", κυκλοφόρησε σε δίσκο μόλις φέτος, κοντά δεκαπέντε χρόνια μετά, στο "A Moon Shaped Pool". Φυσικά και δεν είναι ολοκληρωμένη ζωντανή ηχογράφηση. Δεν αποτυπώνει επ' ουδενί την παρουσία τους στην σκηνή και δεν καλύπτει ούτε καν τους φίλους τους. Περιέχει όμως όμορφα κομμάτια και αφήνει μια διαφορετική αίσθηση απ’ ό,τι οι studio ηχογραφήσεις τους. Υπήρχε μια περίοδος που οι εμφανίσεις της μπάντας ήταν ακριβές και οι κυκλοφορίες τους επίσης. Για καλή τους τύχη, η αγάπη του κόσμου και ο οπαδισμός έφερνε αρκετά μεγάλες πωλήσεις. Έτσι κι εδώ. Αν και πρόκειται για κάτι λειψό, ο κόσμος ανταποκρίθηκε.
Θ.Γ.
Radiohead - Pablo Honey
(Parlophone/Capitol, 1993)
Δεν είναι αυτό που λέμε «κακό άλμπουμ», θεωρείται όμως το πιο αδύναμο της δισκογραφίας των Radiohead, ενώ ταυτόχρονα συγκαταλέγεται στα καλύτερα rock ντεμπούτα ever. Περίεργα πράγματα. Πίσω στο 1993, ο πρωτογενής ήχος των Radiohead δεν έχει πολλά κοινά με τους μουσικούς απογόνους του: κιθαριστική alternative rock, πιο soft από τη μοδάτη grunge της άλλης άκρης του Ατλαντικού, στίχοι επιθετικά αφοριστικοί -αχ τα νιάτα!- και φυσικά το "Creep", που εκτόξευσε την μπάντα αυτόματα στο μουσικό stardom. Το "Pablo Honey" είναι ένα πρώτο σημαντικό βήμα, που έδωσε μεν κάποιες κατευθυντήριες γραμμές, μοιάζει βέβαια παιδικό συγκριτικά με ό,τι ακολούθησε.
Β.Κ.
A Compilation
"Creep" (Pablo Honey)
"Fake Plastic Trees" (The Bends)
"My Iron Lung" (The Bends)
"Paranoid Android" (OK Computer)
"Exit Music (For A Film)" (OK Computer)
"Everything in Its Right Place" (Kid A)
"Idioteque" (Kid A)
"Pyramid Song" (Amnesiac)
"I Might Be Wrong" (Amnesiac)
"2 + 2 = 5" (Hail to the Thief )
"Harrowdown Hill" (The Eraser)
"Jigsaw Falling into Place" (In Rainbows)
"Little By Little" (The King Of Limbs)
"Judge, Jury and Executioner" (Amok)
