Tool

Δύο ήταν τα ερωτήματα που απασχολούσαν τους φίλους των Tool τα 5 χρόνια αναμονής του "10.000 Days".

A: Θα είναι καλύτερο του "Lateralus"; Και Β: Θα είναι άξιο 1812 ημερών αναμονής; Η παγίδα είναι εύκολα διακριτή και οδήγησε πολλούς στο να περιμένουν περισσότερο για ένα "Οperation Lateralus 2" παρά για ένα βήμα προόδου - διαφορετικότητας του συγκροτήματος.

Η αλήθεια είναι ότι μετά από τη "βόμβα" με το όνομα "Lateralus" και τον αντίκτυπο της στη σκληρή μουσική, οι προσδοκίες ήταν λογικό να είναι πολύ υψηλές. Οι Tool μας συνήθισαν στη σταδιακή και εντυπωσιακή εξέλιξη τους από άλμπουμ σε άλμπουμ, ενώ η επιρροή τους (σε στοιχεία όπως ο ήχος, η συνθετική δομή, η παραγωγή, τα φωνητικά, το artwork κτλ) στη metal σκηνή έφτασε σε τρελά επίπεδα (δεκάδες μπάντες τους μιμήθηκαν ή πιο ευγενικά πήραν στοιχεία από τη μουσική τους ενώ το web κατακλύστηκε απο mp3s με τραγούδια-κλώνους που θα ορκιζόσουν ότι είναι δικά τους).

To πιο εύκολο θα ήταν λοιπόν η μπάντα να ανατροφοδοτήσει αυτό το ενδιαφέρον ικανοποιώντας όλους αυτούς που τους αποθέωναν. To πιο δύσκολο θα ήταν να κάνουν το κοινό τους να τους ακολουθήσει σε μια ακόμη στροφή στην πορεία τους και φυσικά αυτό το δρόμο διάλεξαν για άλλη μια φορά.

Το "10.000 Days" βέβαια δεν είναι ούτε "Lateralus" ούτε "Aenima" αλλά μια προσφορά της μπάντας στους μουσικόφιλους ανά τον κόσμο και συνάμα μια σφαλιάρα στη στασιμότητα και το προβλέψιμο. Λιγότερο θυμωμένο, περισσότερο ώριμο και σίγουρα μελωδικότερο, το άλμπουμ αυτό μπορεί να χαρακτηριστεί τουλάχιστον ως αριστούργημα, ένα διαμάντι που λάμπει σε μια εποχή που κυριαρχεί το αναμάσημα, οι "συνταγές" και η μετριότητα, με τα περισσότερα συγκροτήματα να έχουν μετατραπεί από τις εταιρίες τους σε μηχανές κοπής ψηφιακών δίσκων.

Η αρχή στο "Days" γίνεται δυναμικά με το "Vicarious" και o Keenan φωνάζει: "Cause I need to watch things die / From a distance / Vicariously I / Live while the whole world dies / You all need and choose your own lie" λοιδορώντας όλους όσους τρέφονται με τη δυστυχία και τον πόνο των άλλων μέσα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ενώ ταυτόχρονα δεν κάνουν τίποτα για να αλλάξουν την κατάσταση αφού "Vicariously I / Live while the whole world dies / Much better you than I". Μουσικά το κομμάτι είναι απολαυστικό με το rhythm section να μεγαλουργεί ενώ και η συνέχεια είναι πολύ δυναμική με το "Jambi" και τo πολύ ωραίο ριφ που σκάρωσε o Adam Jones να μας κερδίζει με ευκολία.

Με το ξεκίνημα του, το "Days" δείχνει πως η μαγεία και η χημεία του συγκροτήματος δεν έχουν χαθεί και τα επόμενα 2 τραγούδια μας παίρνουν από το χέρι και μας οδηγούν στα βάθη της ψυχής του Maynard James Keenan.

Στα 1024 δευτερόλεπτα των "Wings For Marie" και "10.000 Days" (ουσιαστικά αποτελούν ένα κομμάτι) ξεδιπλώνονται μέσα από τους στίχους και τη μουσική 27 χρόνια πόνου και αγώνα της μητέρας του τραγουδιστή, η οποία έζησε παράλυτη γι' αυτό το διάστημα μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο. Αργόσυρτο, μελαγχολικό και συγκινητικό, αποτελεί τον πυρήνα του άλμπουμ και οδηγεί την ψυχή του ακροατή σε πραγματική ανάταση με το τελείωμα του.

Το "The Pot" ακολουθεί και εδώ μάλλον έχουμε τo μελλοντικό δεύτερο single του άλμπουμ. Όμορφα φωνητικά, δυναμική σύνθεση και το μικρό κρεσέντο στο τέλος σε αναγκάζουν να χαμογελάς με ευχαρίστηση (και να πατάς το replay στο cd player). Ακολουθούν τα "Lipan Conjuring" και "Lost Keys", μια ηχητική ανάπαυλα ουσιαστικά πριν το 11λεπτο "Roseta Stoned" το οποίο είναι και το τελευταίο γρήγορο σε ρυθμό κομμάτι του άλμπουμ, μια ολοκληρωμένη Tool σύνθεση πραγματικά.

Για το τέλος μας φύλαξαν τα καλύτερα με το υπέροχα νωχελικό "Intension" και το ήδη αγαπημένο μου τραγούδι του άλμπουμ "Right In Two", ένα 9λεπτο έπος με τον Maynard να μας χαρίζει την πιο συναισθηματική ερμηνεία του. Η υπόλοιπη μπάντα απλά μεγαλουργεί και μας παρασέρνει σε καταστάσεις ονειρικές για τα πρώτα 5 λεπτά μέχρι το τελικό ξέσπασμα όπου εκεί τα ηνία περνάνε στον Carey και στο εξωγήινο παίξιμο του! Τι τελείωμα, μου θύμισε τι είχα νοιώσει όταν άκουσα πρωτη φορά το "Parabola".

Το τέλος έρχεται με το "Viginti Tres", ένα συνονθύλευμα μυστήριων ήχων, σαν αέρας μέσα από σωλήνες, το οποίο λειτουργεί αποσυμπιεστικά μετά από 1 ώρα και 15 λεπτά έντονων εμπειριών και συναισθημάτων.

Πριν κλείσω με τα μουσικά δε γίνεται να μη γίνει μνεία στο Ε Κ Π Λ Η Κ Τ Ι Κ Ο artwork της digipack συσκευασίας. Σχεδιασμένο από τον Alex Grey ("Lateralus", "In Utero"), περιέχει 2 μεγεθυντικούς φακούς μέσα από τους οποίους εμφανίζονται τρισδιάστατες οι υπέροχες εικόνες του εσωτερικού booklet. Κάτι τέτοιες κινήσεις χτυπούν πραγματικά την πειρατεία αφού τέτοια κυκλοφορία δε σου κάνει καρδιά να την έχεις σε ΤDK CD-R με τα τραγούδια γραμμένα με στυλό!

Συνολικά η εμπειρία του "10.000 Days" (οπτικά, ωτακουστικά, ψυχικά) είναι υπέροχη, ειδικά μετά από κάποιο αριθμό ακροάσεων. Το άλμπουμ έχει μια υπέροχη ισορροπία μεταξύ των γνωστών δυναμικών συνθέσεων και των πιο εσωτερικών και μελωδικών στιγμών, χωρίς η ζυγαριά να γέρνει από τη μια ή την άλλη πλευρά.

Τέλος, οι Tool δείχνουν ότι ο καιρός λειτουργεί υπέρ και όχι κατά τους, αφού αντί να παρακμάζουν, ωριμάζουν και εξελίσσονται. Αδυνατώ να φανταστώ τι μουσική θα παίζουν σε 5-10 χρόνια (πόσο μάλλον σε περισσότερα) από τώρα και τι κατεύθυνση θα ακολουθήσουν. Ίσως κάποια στιγμή να χρειαστεί να σταλεί κάποιο δείγμα της δουλειάς τους σε κάποιον πιο εξελιγμένο πλανήτη για έρευνα και αποκωδικοποίηση, ίσως κάποια στιγμή να βάζουμε τα cd τους στο ηχοσύστημα και να μην ακούμε τίποτα, να χρειάζεται ειδικό chip στον εγκέφαλο για να συντονιστούμε στη συχνότητά τους... θα δείξει. Μέχρι τότε θα απολαμβάνουμε τις δουλειές τους και θα ευχόμαστε να βρεθεί ένας χριστιανός να τους φέρει στη χώρα μας για μια συναυλία.

Κατ' αρχήν να πούμε πως με το που παίρνεις στα χέρια σου αυτή την κυκλοφορία παρατηρείς κάτι διαφορετικό στη συσκευασία. Δύο στερεοσκοπικοί φακοί είναι προσαρμοσμένοι σε αυτήν... Ανοίγοντας λοιπόν το digipack, αρχίζεις να ξεφυλλίζεις το βιβλιαράκι για το οποίο συνεργάστηκαν κυρίως ο Adam Jones (κιθαρίστας των Tool) και ο Alex Grey( που είχε βοηθήσει ξανά τη μπάντα στο "Lateralus"). Το όλο concept, δε, στηρίζεται στο έργο "Net Of Being" του τελευταίου. Χρησιμοποιώντας τα ειδικά γυαλιά μπορεί κανείς να χαζέψει τις τρισδιάστατες φωτογραφίες και να παρατηρήσει ουκ ολίγες λεπτομέρειες που χαϊδεύουν τον ουρανίσκο της όρασης. Άσχετα λοιπόν με την εκτίμηση που μπορεί να έχει κάποιος για το μουσικό περιεχόμενο του cd, το artwork είναι σίγουρα κάτι πολύ καλαίσθητο (το λιγότερο) και πολύ διαφορετικό σε ό,τι έχουμε συνηθίσει.

Όσον αφορά το μουσικό μέρος τώρα, να αναφέρουμε πως την παραγωγή του δίσκου επιμελήθηκαν οι ίδιοι οι Tool που βοηθήθηκαν στο μιξάρισμα από τον κύριο "evil" Joe Barresi. Το αποτέλεσμα είναι κατά τη γνώμη μου εντυπωσιακό καθώς δίνει στο κουαρτέτο τη δυνατότητα να μεταφέρει χωρίς προβλήματα στον ακροατή τον όγκο, τη δύναμη, τη «σκοτεινιά» και την όλη ατμόσφαιρα που χαρακτηρίζουν τις συνθέσεις του.

Έχω την εντύπωση πως οι Tool κατάφεραν να συνδυάσουν το παρελθόν τους, όπως αυτό εκφράστηκε στα "Opiate", "Aenima" και "Lateralus", με τη διάθεση τους να προχωρήσουν τη μουσική τους ένα βήμα παραπέρα. Σε αυτόν τον δίσκο θα παρατηρήσει κανείς μια πιο έντονη προσέγγιση στις μελωδίες (επιρροή ίσως που κουβαλάει ο τραγουδιστής από την ενασχόληση του με τους A Perfect Circle), μια διαφοροποίηση στους ρυθμούς αλλά και στη δομή των κομματιών, η οποία όμως για να γίνει αντιληπτή επί της ουσίας πρέπει να αφιερωθεί αρκετός χρόνος.

Όπως πάντα το ρόλο του μαέστρου έχει και σε αυτή την κυκλοφορία ο drummer, ο οποίος μέσω της εξαίσιας τεχνικής του ξεδιπλώνει όλο το ταλέντο και τη φαντασία του για να οδηγήσει τη μπάντα σε περίπλοκα μουσικά μονοπάτια. Όποιος ακούσει, για παράδειγμα, τα έπη "Rosetta Stoned", "10.000 Days" και "Right In Two" δε μπορεί παρά να μην εντυπωσιαστεί από τις εμπνεύσεις του Danny Carrey που δείχνει γιατί θεωρείται ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους drummer (τρομερά επίσης και τα ηλεκτρονικά του τύμπανα στο "Intension"). Εκπληκτικό είναι και το rotation που εφαρμόζουν οι Tool σε όλα τους τα τραγούδια. Εκεί που για παράδειγμα ακούς τα τύμπανα να συνεργάζονται με την κιθάρα, ξαφνικά αλλάζουν οι ισορροπίες και ακούς τη φωνή να κρατάει ρυθμό συνεπικουρούμενη από το μπάσο. Ουσιαστικά δίνουν τη δική τους ερμηνεία για το τι θα πει rhythm section. Η σπειροειδής αυτή γραφή της μπάντας τη βοηθάει να «βολτάρει» μεταξύ των διαφορετικών συναισθημάτων και ήχων που παρουσιάζει.

Στα πλαίσια αυτής της δομής μπορεί κανείς να εξηγήσει και τον αφαιρετικό τρόπο παιξίματος του κιθαρίστα Adam Jones ο οποίος χωρίς να παίζει «άπειρα» πράγματα όσον αφορά την τεχνική, αν και σε σημεία τον χαζεύεις, δίνει πάντα τη χαρακτηριστική χροιά και βάθος που έχουν όλα τα κομμάτια των Tool. Οι ήχοι που βγάζει με την κιθάρα του (τα εύσημα πάνε και στον Joe Barresi) είναι άλλοτε απόκοσμοι και άλλοτε απίστευτα άμεσοι. Ουσιαστικά αφήνει τον εαυτό του ελεύθερο να παίζει ότι του κατέβει υπακούοντας όμως στο γενικότερο πλαίσιο της ομάδας. Με τον μπασίστα Justin Chancellor δένουν θεσπέσια και συνθέτουν ένα από τα καλύτερα δίδυμα που έχω ακούσει. Η ήρεμη δύναμη που βγάζει αυτός ο τύπος είναι απλά καθηλωτική. Αναμφίβολα η μουσική των Tool θα ακουγόταν πολύ διαφορετική χωρίς τις μπασογραμμές του κυρίου αυτού, ο οποίος εντάσσει το prog παίξιμο του στα μουσικά πλαίσια του κουαρτέτου, δίνοντας πάντα ό,τι χρειάζεται στο σωστό χρόνο με τη σωστή ένταση.

Αυτός όμως ο οποίος πάει τη μπάντα σε άλλο επίπεδο είναι ο κύριος Maynard James Keenan. Τα φωνητικά του είναι τόσο ευφάνταστα και θεατρικά που κυριολεκτικά «βουλιάζεις» μέσα τους. Σε αυτόν τον δίσκο είναι λιγότερο οργισμένος και περισσότερο μελωδικός και αποκαλύπτει τις πιο εσωτερικές πτυχές του εαυτού του με κομμάτια σαν το "10.000 Days" (που αναφέρεται στην 27χρονη καθήλωση της μητέρας του σε αναπηρικό καροτσάκι μετά από εγκεφαλικό) και το "The Pot" που θυμίζει τις ερμηνείες του με τους A Perfect Circle. Δεν είναι λίγα τα σημεία του δίσκου στα οποία ο Keenan παίρνει τον ακροατή από το χέρι και τον ξεναγεί σε έναν άλλο κόσμο προσφέροντας ρίγη συγκίνησης. Οι στίχοι του όπως πάντα είναι άκρως ενδιαφέροντες, όντας πότε ενδοσκοπικοί, πότε σκωπτικοί και ειρωνικοί (π.χ. "Vicarious", "The Pot", "Right In Two") και πότε έχοντας εξωγήινο ενδιαφέρον (π.χ. "Rosetta Stoned").

Αν μη τι άλλο, από όποια πλευρά κι αν εξετάσεις τον δίσκο, αυτή η κυκλοφορία δεν πρόκειται να περάσει απαρατήρητη και ασχολίαστη. Πολλοί θα πουν πως οι Tool δεν πρωτοπορούν δα, καθώς έχουν υπάρξει μπάντες όπως οι Rush, οι Pink Floyd, οι King Crimson κ.λ.π. κ.λ.π.. Πολλοί επίσης λένε πως δημιουργείται πολύ θόρυβος για μερικά τυπάκια που και καλά το παίζουν έξυπνοι και ψαγμένοι. Για μένα, οι Tool είναι μεγάλη μπάντα κυρίως γιατί βάζουν τον ακροατή να σκεφτεί, να αμφισβητήσει και να νιώσει. Σε βάζουν να ψάξεις ποιος στο διάολο είναι ο Bill McConnell, ποιος είναι αυτός ο Hofmann και τι σχέση έχει με κάτι χαμένα κλειδιά, τι παράξενες φωτογραφίες είναι αυτές που βλέπουμε στο βιβλιαράκι, τι στο καλό είναι η Rosetta Stone, τι νόημα έχουν αυτοί οι παράξενοι ήχοι που ακούγονται στο τελευταίο κομμάτι του δίσκου και γιατί το ονόμασαν "Viginti Tres". Όπως και να 'χει πάντως, δεν ξέρω τι άποψη έχουν οι υπόλοιποι, αλλά αυτή τη σταδιακή εξύψωση και το ανελέητο σφυροκόπημα (μεταξύ 04:10 και 07:30) που δέχθηκα στο "Right In Two" είχα να τα νιώσω από τότε που άκουσα το "Into The Void" και το γράφω και ανατριχιάζω...

Υ.Γ.: Όσοι πιστοί επισκεφτείτε τα www.toolband.com και www.alexgrey.com, εάν φυσικά δεν το έχετε ήδη κάνει.