Michael Kiwanuka

Τις προάλλες, μια καλή παρέα καθόμασταν και γράφαμε έναν οδηγό αγοράς για τον David Bowie. Μεταξύ άλλων, η κουβέντα μας έφτασε και στο μεγάλο χρονικό διάστημα που χρειάστηκε αυτό το ιερό τέρας για να «ψηθεί» και να βρει το δρόμο της επιτυχίας. Το εν λόγω διάστημα, μας φάνηκε ακόμη μεγαλύτερο όταν αναλογιστήκαμε το πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα στις μέρες μας, με όλα αυτά τα «ολοκληρωμένα πακέτα» που κυκλοφορούν έτοιμα (;) για κατανάλωση. Είναι ανατριχιαστικά σκληρή η εποχή μας. Σήμερα αξιώνουμε από τους πιτσιρικάδες να ακούγονται «έτοιμοι-ψημένοι» από το πρώτο τους, κιόλας, βήμα. Τους θέλουμε φτασμένους δρομείς, προτού καλά-καλά βγουν απ’ την κοιλιά της μάνας τους.

Ωστόσο, δεν χρειάζεται να ξέρει κανείς τρελλή θερμοδυναμική για να καταλάβει ότι η ταχεία ωρίμανση είναι μια μη αδιαβατική διαδικασία (ενέχει ανταλλαγή θερμότητας με το περιβάλλον). Οι σημερινοί καλλιτέχνες μοιάζουν λες κι έχουν ψηθεί από δέσμες αδυσώπητων ακτίνων laser. Αλλά, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, το έχουμε δει πολλές φορές το έργο: από το πουθενά εμφανίζεται ένας φέρελπις πιτσιρικάς που έχει το «πακέτο» και ρίχνεται στο λάκο των λεόντων, βορά στα τσογλανοειδή κοράκια που άλλη δουλειά δεν κάνουν απ' το να ψάχνουν το next best thing που θα τους προσδώσει τον τίτλο του μεγάλου εξερευνητή. Κι αμέσως μετά -με εξίσου μη αδιαβατικό τρόπο-, τα άγρυπνα τζιμάνια έχουν βρει το επόμενο αστέρι και ο καλλιτέχνης απορρίπτεται στο ράφι κάποιου ψυγείου, όπου «ψύχεται» απότομα και σύντομα ξεχνιέται.

Στα 24 του ο Michael Kiwanuka ακούγεται ώριμος σε βαθμό σοκαριστικό. Το "Home Again" είναι ένα ιδιαιτέρως ολοκληρωμένο άλμπουμ, από τα πιο όμορφα δείγματα του είδους των singer/songwriters που έχουμε ακούσει εδώ και καιρό. Δεν του λείπει τίποτε: όμορφες μελωδίες, πειστικές ερμηνείες, ωραίο παίξιμο, περιπετειώδεις ενορχηστρώσεις, ισορροπημένη παραγωγή,  ίσως στους στίχους να υστερεί λιγάκι, αλλά -για όνομα του Θεού- είναι μόλις το πρώτο ολοκληρωμένο άλμπουμ του!

Στην περίπτωσή του, η ωριμότητα και το «ολοκληρωμένο πακέτο» της πρότασης που συνιστά έχουν εντελώς διαφορετική έννοια απ' ό,τι συνήθως. Δεν είναι από εκείνους που τραγουδούν κορώνες, παίζοντας παπάδες, την ίδια στιγμή που ποζάρουν γεμάτοι φωτογένεια κάνοντας κωλοτούμπες επί σκηνής. Τουναντίον, είναι εντελώς έξω από όλα αυτά. Πρόκεται για παλιομοδίτη με τα όλα του. Το "Home Again" είναι από εκείνα τα πράγματα που βρίσκονται πέρα και πάνω από εποχικές τάσεις. Θα μπορούσε, κάλλιστα, να είχε βγει 40 χρόνια πριν, ενώ ο κλασικός του ήχος θα βρίσκει ανταπόκριση και 40 χρόνια από σήμερα.

Καθόλου τυχαία, μέσα στη ρετρομανία της εποχής μας στον Kiwanuka απονεμήθηκε ο τίτλος "BBC Sound Of 2012" και είναι να αναρωτιέται κανείς, εάν στα αλήθεια μπορεί να είναι αυτός -ο βγαλμένος από τα 70s τυπάκος- ο χαρακτηριστικότερος φορέας του «ήχου του 2012»; Αν λάβουμε υπ' όψιν το (εδώ και καιρό) πρακτικά αμετάβλητο μουσικό τοπίο, μπορεί και να είναι. Προσθέστε στην εξίσωση και το support που έκανε στην περσινή περιοδεία της Adele και το αποτέλεσμα εξηγείται κάπως ευκολότερα. Επιπρόσθετα, το "Home Again" ήταν υποψήφιο για το Mercury Prize (θυμίζω ότι το βραβείο απονεμήθηκε στο πολύ καλό "An Awesome Wave" των Alt-J).

Υπάρχει, ωστόσο, μια βασική λεπτομέρεια που δεν πρέπει να περνά απαρατήρητη: τούτος εδώ δεν γνώρισε κάποια ιδιαίτερη εμπορική επιτυχία. Όχι ότι αυτό αφαιρεί κάτι από την αξία του, αλλά, από ό,τι φαίνεται, η επιβράβευση του ρετροκλασσικισμού έχει πεπερασμένα όρια, ακόμη και στην εποχή της Adele (η Amy να είναι καλά εκεί πάνω...).

Το "Home Again" είναι γεμάτο αναφορές από το παρελθόν. Κυρίαρχη επιρροή είναι ο σπουδαίος Bill Withers, αλλά και η jazzy folk-soul του Terry Callier, ενώ στο "Always Waiting" θυμίζει τις υπέροχες πρώτες ηχογραφήσεις του τεράστιου Leonard Cohen. Οφείλω να ομολογήσω ότι το εν λόγω track με άγγιξε όσο λίγα στην χρονιά που φεύγει. Η γλυκειά του μελωδία φέρνει τη λιακάδα στην καρδιά μου και το λιγότερο που μπορώ να κάνω είναι να σας προτείνω να κάνετε κλικ εδώ, καθώς -εκτός από κομματάρα- έχει κι ένα εξαιρετικό video για τη νόσο του Alzheimer.

Το άλμπουμ ξεκινά μέσα σε μια τρικυμία. Το τραχύ "Tell Me A Tale" με το φλάουτό του μοιάζει με καρυδότσουφλο που παλεύει σε ταραγμένα νερά, αλλά ο Kiwanuka το μανουβράρει με μαεστρία και ψυχή οδηγώντας το σε ήρεμα νερά, πείθοντας με το καλημέρα για τις προθέσεις και τις ικανότητές του. Πρώτο single που ακούσαμε από αυτόν ήταν το ακουστικό βαλσάκι "Home Again". Με το κομμάτι αυτό συστηθήκαμε και με το νοσταλγικό παράπονο της φωνής του -καταγόμενου από την Uganda- τραγουδοποιού. Δύσκολα θα σε κερδίσει με την πρώτη, αλλά αν είσαι αρκετά παρατηρητικός θα διαπιστώσεις ότι έχει μια μαγική ιδιότητα να απομειώνει τον εξωτερικό θόρυβο και να εξουδετερώνει το λαχάνιασμα της φρενήρους υπερπληροφόρησης.

Από το άλμπουμ προήλθαν ακόμη τρία single. Το δίλεπτο "I'm Getting Ready" με την ανεπαίσθητη gospel χορωδία του, το up-tempo (για τα μέτρα του Kiwanuka) "I'll Get Along" και το doo-wop "Bones". Τα εύσημα για την πλούσια -αλλά ταυτόχρονα διακριτική- παραγωγή πηγαίνουν στον Paul Butler των Bees, ο οποίος πλαισίωσε τον Kiwanuka με λεπτές στρώσεις εγχόρδων (και άλλων τινών), δημιουργώντας ένα υπέροχο μουσικό χαλί που αναδεικνύει -χωρίς ίχνος βιασύνης- το αδιαμφισβήτητο ταλέντο του προικισμένου τραγουδοποιού. Μου άρεσαν πολύ όσα συμβαίνουν μετά τα μισά στο "I Won't Lie", όπου αναδίδεται το υπέροχο άρωμα από τα ορχηστρικά μέρη του "Pet Sounds" (1966) των Beach Boys.

Παρά το low profile, o Kiwanuka είναι ένα από τα πρόσωπα της χρονιάς, θυμίζοντας την περίπτωση της Tracy Chapman, η οποία εμφανίστηκε από το πουθενά το 1988 -στην εποχή της παντοκρατορείας του hair metal- για να εκτοπίσει την κυρίαρχη τάση από τα charts με τις όμορφες ακουστικές μελωδίες της. Η μουσική κι οι ερμηνείες του έχουν γεύση από κάστανο που ψήθηκε αργά και ομοιόμορφα πάνω σε ξυλόσομπα. Το "Home Again" είναι ένας ωραιότατος «χειμερινός» δίσκος, που θα σας κρατήσει ζεστούς σαν μια ζεστή σοκολάτα που αχνίζει μέσα σε κεραμική κούπα.

Εκ των πραγμάτων, η ταπεινή και πειθαρχημένη προσέγγισή του Kiwanuka δεν είναι από εκείνες που μπορούν να φανατίσουν. Παρ' όλα αυτά, αν του δώσετε μια-δυο ευκαιρίες, οι πιθανότητες να κάμψει τις αντιστάσεις και να σας κερδίσει (ακόμη και να σας συναρπάσει) με τον ήπιο τρόπο του αυξάνονται γεωμετρικά. Κι αν τελικά αυτό συμβεί, η σχέση που θα αναπτυχθεί θα έχει πολύ γερά θεμέλια για να ξηλωθεί με το πρώτο αεράκι και αυτο ακριβώς είναι που λέγεται «καλή μουσική».