ProgSession #20: Museo Rosenbach

Όση χαρά προσφέρει στους απανταχού μουσικόφιλους η παρακολούθηση της επικαιρότητας και η βιωματική συναίσθηση του παρόντος, άλλο τόσο, και ίσως και περισσότερο, ενδιαφέρον έχει η ενασχόληση με το άγνωστο παρελθόν, με το σκάλισμα της Ιστορίας, με τις πιο αφώτιστες γωνιές της. Στα πλαίσια αυτής της διαστροφής, το Rocking.gr κάθε μήνα θα παρουσιάζει, μέσω μίας στήλης που καθόλου τυχαία επέλεξε να παίξει με τις λέξεις progress και obsession, ένα δίσκο από το ευρύτατο φάσμα και την κληρονομιά του progressive rock, που δεν κατάφερε ποτέ να ξεφύγει ενός cult συλλεκτικού επιπέδου.

Days of progressive past Vol. 20:

Museo Rosenbach - Zarathustra
1973
Dischi Ricordi

Κατά τη διάρκεια των πρώτων βημάτων του ιδιώματος του Progressive Rock, μουσικοί και ακροατές έδιναν κατά βάση τη μεγαλύτερη προσοχή τους στην μουσική πλευρά, μιας και η σύμπλευση του παραδοσιακού μέχρι τότε pop rock με jazz, fusion ακόμα και folk επιρροές αποτέλεσε ένα άκρως νεωτεριστικό στοιχείο πάνω στο οποίο αναπτύχθηκε με μαεστρία και συνθετικό οίστρο ή διαχρονική αξία της μουσικής αυτής. Ακολούθως, μετά το πρώτο κύμα των συγκροτημάτων που έθεσαν τις βάσεις και  τα όρια του «προοδευτικού ήχου» ή μάλλον κατάργησαν τα όρια και άφησαν ανοικτή κάθε προσθήκη απαραίτητη στην μουσικότητα και την εξυπηρέτηση των συνθετικών ορμών, δόθηκε βάση και στα επιμέρους στοιχεία που καθόρισαν μερικούς μνημειώδεις δίσκους. Αυτά ήταν αφενός οι καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις στα εξώφυλλα και αφετέρου οι θεματολογίες, γύρω από τις οποίες θα εξελισσόταν μια κοινή ιστορία που θα εξιστορούσε το συγκρότημα, με στίχους και μουσικές παραπομπές που να ταιριάζουν.

Και αν τα κλασικά και αναγνωρισμένα συγκροτήματα της χρυσής εκείνης εποχής έχουν ήδη κερδίσει την υστεροφημία και την διαχρονικότητα, ένα ιδιαίτερο γκρουπ από την περίφημη ιταλική prog σκηνή των 70s κυκλοφόρησε το ένα και μοναδικό του άλμπουμ και κατάφερε να αφήσει ένα καταπληκτικό δείγμα δίσκου που βασίζεται σε μια ιδιαίτερη θεματολογία. Οι Museo Rosenbach λοιπόν ανέλαβαν το παράδοξο ίσως εγχείρημα να συνδυάσουν την περίπλοκη μουσική τους, με τις γνήσιες prog καταβολές τους, με ένα μοναδικό αριστούργημα ενός μεγάλου δασκάλου του 19ου αιώνα, του Νίτσε. Έτσι η πολυπλοκότητα της μουσικής των Ιταλών θα συναντούσε σε μια σπάνια συνεύρεση την μαεστρία και την αντίστοιχα πολύπλοκη και περίπλοκη διήγηση του Νίτσε στο -ενδεχομένως πιο αμφιλεγόμενο και παρεξηγημένο έργο του- «Τάδε Έφη Ζαρατούστρας».  Έτσι λοιπόν, ο Υπεράνθρωπος του Νίτσε αποτελεί την κεντρική ιδέα στο ομώνυμο ντεμπούτο των Museo Rosenbach, με τίτλο φυσικά "Zarathustra". Οι στίχοι φυσικά όπως στην πληθώρα των εκπροσώπων του ιταλικού prog είναι στη μητρική τους γλώσσα, αλλά η θεματική προσέγγιση γύρω από τον Νίτσε είναι έτσι κι αλλιώς ανοικτή σε κάθε ερμηνεία, ανάλογα την προστριβή του ακροατή με τον μεγάλο εκπρόσωπο της γερμανικής φιλοσοφικής σχολής.

Οι Museo Rosenbach αναλαμβάνουν από την πλευρά τους να προσδώσουν μια ιδιαίτερη μουσική επικάλυψη στην περιπλάνηση του Υπερανθρώπου του Νίτσε, προσφέροντας ένα μουσικό σύνολο από συνθέσεις που εμπεριέχουν όλα εκείνα τα συστατικά που αποτέλεσαν χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ήχου κατά τα 70s. Ιδίως στο ομότιτλο κομμάτι που εισάγει τον ακροατή στο concept, στα 19 λεπτά της διάρκειάς του, οι Ιταλοί αναμειγνύουν τις γνώριμες Pink Floyd επιρροές των πρώιμων δίσκων με μια επική διάθεση φυσικά λόγω και της εξιστόρησης, ενώ ο ακροατής θα αναγνωρίσει πιθανώς και μερικές Genesis παραπομπές της "Nursery Cryme" εποχής. Ακόμα ELP και King Crimson πινελιές δίνουν ακόμα μια πιο σαφή ένδειξη για την ταυτότητα. Στο άλμπουμ κυριαρχούν οι ηχητικές κατευθύνσεις που δίνουν τα πλήκτρα και το mellotron ενώ η διαρκής εναλλαγή ρυθμών και μέτρων φέρνει στο προσκήνιο άλλοτε τις εντυπωσιακές κιθαριστικές πινελιές και άλλοτε πνευστά. Από hard rock δυναμίτης μεταλλάσσεται σε ένα μίνιμαλ folk χωρίο, το οποίο με τη σειρά του ανοίγει το δρόμο για το prog ξέσπασμα της έμπνευσης.

Είναι εντυπωσιακό πώς οι Museo Rosenbach κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα τόσο σημαντικό για την ιστορία του progressive άλμπουμ από το ντεμπούτο τους κιόλας, μην αφήνοντας περιθώρια αμφισβήτησης με το εισαγωγικό αριστούργημα που αποτελεί το "Zarathustra". Ακόμα και αν ιταλικοί στίχοι ενδεχομένως να μην βοηθούν στην κατανόηση της εξιστόρησης ενός τέτοιου μνημειώδους λογοτεχνικού/φιλοσοφικού έργου, ο Stefano Galifi μεταπηδάει με χαρακτηριστική άνεση από το ένα section στο άλλο τραγουδώντας με πάθος και όπου κρίνεται απαραίτητο το υπόλοιπο συγκρότημα τον υποστηρίζει με τα χορωδιακά μέρη. Οι υπόλοιπες συνθέσεις που διανθίζουν το άλμπουμ καταφέρνουν με τη σειρά τους να κρατήσουν το ενδιαφέρον του ακροατή, με μικρότερες βέβαια διάρκειες, αλλά πάντα στο ύφος που περιγράψαμε παραπάνω, με μια ακόμα πιο Genesis χροιά της κλασικής περιόδου. Αν και δεν σχετίζονται άμεσα με το μήνυμα του Ζαρατούστρα, ακόμα και τα συγκεκριμένα κομμάτια αναπτύσσονται στιχουργικά γύρω από κάποια άλλα νιτσεϊκά κείμενα, όπως φερ' ειπείν το «Πέρα από το καλό και το κακό».

Σκοτεινό, ατμοσφαιρικό και παράλληλα μελωδικό και ταξιδιάρικο, το "Zarathustra" είναι ένα άλμπουμ απαραίτητο για κάθε ενημερωμένη συλλογή συμφωνικού progressive rock. Οι Museo Rosenbach είχαν μια βραχύβια πορεία στα δισκογραφικά δρώμενα και δεν κατάφεραν να συνεχίσουν να παράγουν μετά το άκρως υποσχόμενο ντεμπούτο τους. Μια επανασύνδεση στις αρχές τη δεκαετίας του 2000 χωρίς τα αυθεντικά μέλη, οδήγησε στην κυκλοφορία ενός ακόμα δίσκου ("Exit"), αλλά η υστεροφημία τους θα είναι συνδεδεμένη με το πρωτοποριακό και τολμηρό εγχείρημα να ταυτοποιήσουν τη μουσική τους με ένα κείμενο της παγκόσμιας λογοτεχνικής ιστορίας και να προσδώσουν στη νιτσεϊκή παράδοση μια παραπομπή στην χρυσή εποχή της progressive rock δισκογραφίας.

Τον επόμενο μήνα θα πρωταγωνιστήσουν τα έγχορδα σε μια παράσταση χορού.