Μια βουτιά στην κόλαση

Ο Νίκος Παπαδογιάννης ανασύρει από το χρονοντούλαπο το άλμπουμ που μας άλλαξε τη ζωή, λίγο πριν η θρυλική μπανάνα κλείσει τα 50

Από τον Νίκο Παπαδογιάννη, 21/10/2015 @ 10:34
Aκολούθησα, αυτές τις μέρες, τη συμβουλή που έδωσε από τη στήλη του ο Μάνος Πατεράκης: «Τι θα λέγατε, να ξεθάψουμε τη δισκαροδισκάρα με τη μπανάνα;»

Την ακολούθησα, το ξέθαψα, και έμαθα ξανά αυτά που ήδη γνώριζα. Αυτά που έμαθαν και αφομοίωσαν σε υπέροχη «καινούργια» μουσική, ο Bowie, ο Iggy, o Cave, oι Clash, οι Sisters Of Mercy, oι Radiohead, οι Pavement, οι Bauhaus, οι Arcade Fire, όποιο όνομα κι αν πιάσετε στην τύχη από την ευρύτερη «indie» κοινότητα των τελευταίων 45 ετών, μέσα είστε.

Κανένας από αυτούς δεν θα υπήρχε δίχως τους Velvet Underground. Ούτε καν η ίδια η Nico.

H Nico γεννήθηκε -ως Κρίστα Πέφγκεν- στις 16 Οκτωβρίου 1938. Και πέθανε τον Ιούλιο του 1988 στην Ίμπιθα, από εγκεφαλική αιμορραγία, όταν έπεσε με το ποδήλατό της και χτύπησε το κεφάλι σε μία πέτρα. Εάν ζούσε σήμερα, θα ήταν μια κουκλάρα 77 ετών. Τη βάφτισε «Νίκο» ο φωτογράφος που την ανακάλυψε 16-χρονη υπάλληλο σε ένα KDW, προς τιμή του σκηνοθέτη Νίκου Παπατάκη.

Ο Lou Reed πέθανε από ασθένεια του ήπατος πριν από δύο χρόνια στα 71 του. Άφησε πίσω του τη θλιμμένη Laurie Anderson και τη θρυλική "Lulu", εξαιτίας της οποίας οι ασυμβίβαστοι χεβυμεταλλάδες του κρέμασαν κουδούνια. «Ποιός είναι ο φάλτσος παλιόγερος που καταστρέφει τη μουσική των Metallica;» Αλλά ούτε οι Metallica θα υπήρχαν δίχως αυτόν και τη μπάντα του.

Το πρωινό της 27ης Οκτωβρίου 2013, ανήμερα των γενεθλίων μου, ταξίδευα με το αυτοκίνητο για την Πάτρα και, όπως συνήθως, αναζήτησα δυο-τρεις ξεχασμένους, αγαπημένους δίσκους για να με συντροφεύσουν στη διαδρομή.

Ένας από αυτούς ήταν το εφιαλτικό "Berlin", που βρίσκεται πάνω πάνω στη λίστα των άλμπουμ που θα έπαιρνα μαζί μου στο ερημονήσι. Νομίζω ότι το ξέρω απ' έξω και μπορώ να το απαγγείλω λέξη προς λέξη, νότα προς νότα, ακόμα κι αν περάσουν δέκα χρόνια από την τελευταία ακρόαση.

Όταν επέστρεψα στην Αθήνα, η Εμμ με περίμενε στην πόρτα. «Πέθανε ο Lou Reed», μου ανακοίνωσε. Μα, πώς; Πότε; Αφού πριν από μία ώρα ήμασταν μαζί...

Η δισκαροδισκάρα με τη μπανάνα του Andy Warhol παραμένει μνημείο και αιώνιο σημείο αναφοράς, πέντε δεκαετίες μετά την πρώτη της εμφάνιση. Ακούγεται με σβηστά τα φώτα και με τέρμα τα ντεσιμπέλ, για να τρυπάνε το μυαλό τα ελαττώματα, οι ιδιοτροπίες και ο θαμπός, μονοφωνικός ήχος.

Έπειτα θα πρέπει να ανοίξετε όλα τα παράθυρα, για να φύγει η μυρωδιά του σεξ και του αίματος.

Αλλά πρώτα θα χρειαστεί να λύσετε τα χέρια σας, από τις χειροπέδες του "Venus In Furs". Και να σπάσετε τον καθρέφτη, που δεν εννοεί να πει τα ψέματα που του ζητάτε ("I'll Be Your Mirror").

Στον κόσμο των Velvet Underground, της Nico και του Warhol δεν ξημέρωνε ποτέ Κυριακή Πρωί ("Sunday Morning"). Τα πάρτυ αρχίζουν πάντοτε αύριο ("All Tomorrow's Parties").

Τα 7 λεπτά του "Heroin" σε στέλνουν στην κόλαση και ξανά πίσω, και ξανά πίσω. Δεν μπορείς να ξεφύγεις, όσο κι αν τρέξεις, τρέξεις, τρέξεις ("Run Run Run").

Ο κιθαρίστας Sterling Morrison έφυγε μόλις στα 53 του, το 1995, σαν να βιαζόταν να στήσει την κιθάρα του δίπλα στα καζάνια. Η Νico τον περίμενε από χρόνια εκεί. Ο Lou κατέφτασε τρίτος, αργοπορημένος όπως πάντα.

Ο κολοσσός John Cale, τελευταίος φρουρός της φλόγας μαζί με την απόμαχη ντράμερ Maureen Tucker, παίζει ακόμα και σήμερα στις συναυλίες του το "I'm Waiting For The Man" και την "Femme Fatale".

Το εμβληματικό άλμπουμ με τη μπανάνα κοντεύει να κλείσει τα 50, αλλά δεν έχει ούτε μία ρυτίδα. Ούτε μία, εκτός από αυτές που σημάδευαν το πρόσωπό του εξαρχής. Μόνο η Nico κυκλοφορούσε ατσαλάκωτη ανάμεσα στα μαστίγια. Σαν παγόβουνο μέσα σε κρατήρα ηφαιστείου.
Το σκοτεινό, βρώμικο rock 'n' roll γεννήθηκε μέσα σ'ένα δηλητηριώδες τετραήμερο, τον Απρίλιο του 1966 στη Νέα Υόρκη, από μία άγρια συμμορία που όμοιά της δεν είχε ξαναδεί το rock. Από πέντε αγνώστους και έναν Γουόρχολ.

Ο αινιγματικός δίσκος με τη μπανάνα έσκασε στο συλλογικό υποσυνείδητο σαν εγκεφαλικό επεισόδιο και πήρε τα κεφάλια όσων νόμιζαν ότι βρήκαν στην ψυχεδέλεια ή στην ψόφια folk τον ακρογωνιαίο λίθο της μουσικής απόλαυσης.

Το άλμπουμ πούλησε μόλις 30.000 αντίτυπα όταν κυκλοφόρησε. «Τριάντα χιλιάδες άνθρωποι αγόρασαν αυτόν τον δίσκο και την επόμενη μέρα έφτιαξαν όλοι από ένα rock συγκρότημα», είπε, εύστοχα, ο Brian Eno το 1982. Τίποτε, πια, δεν ήταν όπως πριν.
  • SHARE
  • TWEET