Le Guess Who? (Einsturzende Neubauten, Dr. John, Swans κ.ά.) @ Ουτρέχτη, 20-23/11/14

Η ενέργεια ενός μουσικού φεστιβάλ πάντοτε μου κέντριζε το ενδιαφέρον. Είχα την ευκαιρία, τρεις φορές στη ζωή μου, να επισκεφθώ κάποια ξένη χώρα και να παρακολουθήσω μεγάλα φεστιβάλ. Όταν λοιπόν, κατά τη διάρκεια μιας περιήγησης στο διαδίκτυο, «έπεσα» πάνω στο πρόγραμμα του Le Guess Who? και στους Einstürzende Neubauten, Swans, Wire, το μικρόβιο της «παρακολούθησης» μου «τρύπησε» τις σκέψεις. Η Ουτρέχτη, μια μικρή πόλη κοντά στο Άμστερνταμ της Ολλανδίας, προετοιμαζόταν να δεχθεί μουσικόφιλους απ' όλο τον κόσμο, σ' ένα τετραήμερο multi-concert. Κάπως έτσι, Τετάρτη βράδυ 19 Νοεμβρίου, φτάσαμε στο αεροδρόμιο του Άμστερνταμ, κι ύστερα με τραίνο στην παγωμένη -από τη χαμηλή θερμοκρασία- Ουτρέχτη. Ιδού οι εντυπώσεις μου, και όλα αυτά που έζησα. Ελπίζω να σας τα μεταφέρω όσο γίνεται καλύτερα, έτσι ώστε να τα γευτείτε ωσάν μικρά χειροποίητα ολλανδικά γλυκά, πίνοντας λίγο καφέ ή μια γουλιά παγωμένης μπύρας.

Le Guess Who? Festival:
Το φεστιβάλ Le Guess Who? αποτελεί μια συνεχή και αδιάκοπη συνάντηση με την μουσική, κάθε Νοέμβριο, και το one day Mayday τον Μάιο. Το φετινό, το οποίο είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε, είναι το 10ο. Πρόκειται για ένα «concept fest», που διασπείρει τον ήχο του σε όλη την πόλη της Ουτρέχτης, σε διάφορους κλειστούς χώρους και σημεία της. Έτσι, μοιάζει σαν ένα διαδραστικό παιχνίδι ανάμεσα στην πόλη και την μουσική.

Επιπλέον, το ίδιο το φεστιβάλ ενσωματώνει -κυριολεκτικά- στα σπλάχνα του πολλά έτερα mini φεστιβάλ, όπως εν προκειμένω τα Austin Psych Fest, Club 3VOOR12/Utrecht, Denovali Nights, Fuzzland, 24-Hour Dronefest και Mouth To Mouth, το οποίο διοργάνωσε ο Michael Gira των Swans. Όποιος λοιπόν το επισκεφθεί, έχει την δυνατότητα να επιλέξει τον ήχο που προτιμά και να «κινηθεί» αναλόγως.

Το βασικό του μειονέκτημα είχε να κάνει με τις αποστάσεις ανάμεσα στους χώρους και τα διαφορετικά σημεία που φιλοξένησαν τους καλλιτέχνες και τα γκρουπ, γιατί σε αρκετές περιπτώσεις, έπρεπε να μετακινηθείς, ώστε τελικά «έχανες» τα acts. Οπότε, αναλόγως του χρόνου, αλλά και της ολοήμερης κούρασης, θα σας μιλήσω για ό,τι είδα.

Concerts:

Πέμπτη 20 Νοεμβρίου

Η Πέμπτη 20 Νοεμβρίου ήταν η πρώτη ημέρα του φεστιβάλ. Η «ουρά» στα ταμεία του Tivoli-Vredenburg, βασικό κτήριο όπου θα έπαιζαν τα main acts, μπορεί να άγγιζε και τα 30 μέτρα. Καθώς το λόμπι του χώρου γέμιζε ασφυκτικά, οι κουβέντες και οι μπύρες κατείχαν τον πρώτο λόγο.

Το main act της βραδιάς ήταν οι Einstürzende Neubauten, που παρουσίασαν τον καινούργιο δίσκο τους "Lament", σ' ένα αμφιθέατρο περίπου 1000 ατόμων. Στο merchandise, το οποίο είχε στηθεί ακριβώς έξω από την είσοδο του αμφιθεάτρου, παρήλαυναν σε βινύλιο και CD το νέο διπλό τους άλμπουμ, μπλουζάκια και άλλα gadgets σχετικά με το συγκρότημα. Ώρα έναρξης είχε ορισθεί η εννέα και μισή το βράδυ, και παρά την μεγάλη προσέλευση, η συναυλία ξεκίνησε στην ώρα της. Το γκρουπ θα έπαιζε για δύο ώρες.



Πρώτα στην σκηνή βγήκε το section εγχόρδων, τρία βιολιά, ένα τσέλο και τα πλήκτρα. Ύστερα εκείνος, για τον οποίο στο βιβλίο του "Ο Βασιλιάς Μελάνι", ο Nick Cave είχε γράψει, «ήταν ο πιο όμορφος άντρας στον κόσμο. (...) Τα μάτια του μας ατένιζαν σα να ανήγγειλαν κάποια Θεία τιμωρία. Εδώ στεκόταν ένας άνθρωπος, στην κυριαρχία του μεγαλείου του˙», o Blixa Bargeld. Κι ύστερα ο πολυμουσικός Alexander Hacke, ο N.U. Unruh, ο Jochen Arbeit και ο Rudolf Moser.



Η μουσική εισαγωγή βρήκε τον Blixa, ξυπόλυτο, να επιδεικνύει πλακάτ με γραμμένα πάνω τους σκέψεις ανάγκης, σκέψης διαπίστωσης, σκέψεις πολέμου. «It regains its old strength from debilitating disappointments. Shredded hopes, false blame and fatalism». Εν μέσω τέτοιας ηχητικής και λεκτικής σφοδρότητας ξεκίνησε ένα μουσικό ντελίριο, χωρίς όμως αυτή τη φορά τους εκκωφαντικούς ήχους ή τους αμιγώς μεταλλικούς. Εξάλλου, οι Neubauten αποδεικνύουν στην πράξη, ότι η μουσική είναι παντού γύρω μας. Το μόνο που χρειάζεται είναι φαντασία και προσοχή για να τους ακούσουμε.



Η χρήση «μουσικών οργάνων», όπως πλαστικοί σωλήνες, παρατεταγμένοι ο ένας δίπλα στον άλλο, που λειτουργούσαν ως κρουστά, και ως πνευστά ενίοτε, δημιούργησαν έναν «ζεστό» ήχο, σχεδόν ρομαντικό. Οι αλυσίδες χτυπιόνταν επάνω στο μεταλλικό τραπέζι και μου θύμιζαν εκείνη την μουσική εισαγωγή της ταινίας του Béla Tarr, "Damnation" ("Καταδίκη"). Εξάλλου παραμέναμε -κατά έναν τρόπο- «καταδικασμένοι» στην υποβλητικότητα αυτού του εξαίσιου γκρουπ.

Η βραδιά συνεχίστηκε σ' έναν χώρο περίπου 25 λεπτά με λεωφορείο, μακριά, στο De Helling. Εκεί, σ' έναν χώρο που έμοιαζε με το δικό μας Bios ή το Point Ephemere του Παρισίου, έπαιζαν οι Silver Apples, ή πιο σωστά ο Silver Apples, καθ' ότι ο Danny Taylor (drummer) απεβίωσε το 2005. Η αίθουσα, ασφυκτικά γεμάτη, εισέπνεε το σκοτάδι της πρώιμης ηλεκτρονικής μουσικής των late '60s.



Ένταση, θόρυβος, synthesizers, και ψυχεδελικά φωτορυθμικά συνέθεταν την μινιμαλιστική παρτιτούρα της ατμόσφαιρας. Ο Silver Apples 'The Simeon', αν και μεγάλος, καθισμένος πίσω από τα πλήκτρα και τις κονσόλες του, μας κρατούσε με κομμένη την ανάσα σε εγρήγορση. Αλήθεια, πόσα χρόνια πέρασαν από εκείνη τη δεκαετία, και πόσο καινούργιος ακουγόταν αυτός ο ήχος σήμερα; Τελικά όσοι έχουν πει ότι όλα έχουν ήδη παιχτεί στο άμεσο παρελθόν, βασίζουν τη σκέψη τους σε κάτι τέτοιες υπάρξεις.

Στον ίδιο χώρο περίπου μισή ώρα αργότερα, βγήκε ο Ben Frost. Ξυπόλυτος και μόνος, αφοσιωμένος εκατό τοις εκατό στη «βαβούρα» που μας υπέβαλε. Ψυχρός, ανέκφραστος, συγκρατημένος, χρησιμοποιώντας μονάχα μία ηλεκτρική κιθάρα πότε- πότε, δημιούργησε ένα κλίμα αμφιλεγόμενο. Κάποιοι, αν κρίνω από τις αντιδράσεις του κοινού, τον βρήκαν εξαιρετικό και κάποιοι απλά απεχώρησαν.



Η τόσο τραχιά πειραματική, ηλεκτρονική προσέγγιση της αισθητικής του είχε μια διφορούμενη φύση. Από τη μία σε έβαζε στο trip του χάους, όμως τα τόσο μακρόσυρτα και εμμονικά μονότονα «μπλιμπλίκια», που ίσως να μην είχαν κάποιον άλλο λόγο ύπαρξης από τη δημιουργία ενός industrial θορύβου, κούραζαν. Στο τέλος, δεν ήμουν σίγουρη αν η κούρασή μου προερχόταν από το τρέξιμο την ημέρας, ή από τον ίδιο τον καλλιτέχνη.

Το ίδιο βράδυ, σε διαφορετικά venues της πόλης έπαιζαν μεταξύ άλλων οι Xiu Xiu, The Crowlers, Go Go Kill, Loop, The Walking Who, Carla Bozulich, King Gizzard And The Lizard Wizard.

Παρασκευή 21 Νοεμβρίου

Η Παρασκευή 21 Νοεμβρίου μας βρήκε από νωρίς το πρωί «στο πόδι», καθ' ότι εκείνη την ημέρα ξεκινούσε και το Record & CD Fair, που αποτελεί το μεγαλύτερο παζάρι δίσκων στην Ευρώπη, αν όχι στον κόσμο. Στο κέντρο της Ουτρέχτης, κοντά στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό, είχε μαζευτεί ο κόσμος για να παρακολουθήσει τον Dr. John, ως το main act της ημέρας. Φτάσαμε στο φεστιβάλ γύρω στις 20:00 κι έτσι είχαμε την ευκαιρία, να παρακολουθήσουμε τον Bonnie 'Prince' Billy και τον Perfume Genius.

Ο σχετικά νέος στο χώρο της μουσικής, αμερικάνος, Mike Hadreas ή όπως on stage αποκαλείται Perfume Genius, με ήδη δύο δίσκους στην τσέπη και τον καινούργιο του "Too Bright", που μόλις τον Σεπτέμβρη κυκλοφόρησε, εμφανίστηκε μ' ένα look a la Bowie δεκαετίας '80.



Ένα απαύγασμα pop, noise και ουρλιαχτών παρακίνησε το κοινό να λικνιστεί μαζί του, θυμίζοντάς μας κάτι που έχουμε σαν παιδιά ξανακούσει και που όμως, με χαρά ακούμε ξανά. Ελαφρώς υπερβολικός, με μια υπέροχη φωνή, εμφανώς επηρεασμένη από εκείνη του Thom Yorke, και μία κίνηση παλιομοδίτικη τριών δεκαετιών πιο πίσω, μας έκανε να χαμογελάσουμε, αλλά και να τον χειροκροτήσουμε με σθένος.

Ο Bonnie 'Prince' Billy ή κατά κόσμον Will Oldham, από την άλλη, με την ορχήστρα του με ξάφνιασε. Αν και υπερβολικά υποτονικός, για τα γούστα μου, παλιομοδίτης και βραδύς είχε ένα φανατικό κοινό. Με αγάπη στην αμερικάνικη folk, την country και το blues, μας υπέβαλε στην κιθαριστική μυσταγωγία της μουσικής του. Δίνοντας της αίσθηση του επιμελώς ακατέργαστου, αλλά και του χειροποίητου, απέριττου, έβγαζε μια λεπτότητα στη φωνή.



Έμοιαζε με γέρικο μοναχικό άλογο που περιπλανείται δεξιά κι αριστερά, αποκτώντας «φίλους», αλλά συνεχίζοντας μόνο. Τα πάντα επί σκηνής κυλούσαν σαν ήρεμο ποτάμι, με πλήρη άπνοια και χωρίς καμία έκπληξη ή το μουσικά αναπάντεχο. Η punk αντίληψή του συνοψίστηκε μέσα στο στίχο που τραγούδησε και ξανατραγούδησε «Trust your brain. Trust your body», και μας άφησε με τη γλυκιά ανάμνηση της εμφάνισής του.

Καθώς έφτανε η ώρα για το main act της βραδιάς, παρατήρησα πως ο χώρος από νωρίς γέμιζε ασφυκτικά. Το πιάνο με την ουρά πήρε τη θέση του στο κέντρο της σκηνής, στο πλάι του «κόλλησαν» τα πλήκτρα. Τα φώτα χαμήλωσαν και ο Dr. John, μ' ένα αργόσυρτο βήμα, υποβοηθούμενο από δυο πατερίτσες «ντυμένες» με πούπουλα, πλησίασε στο πιάνο. Το blues γρέζι στη φωνή του παρέμενε εκεί, σαν να μην πέρασε μια μέρα από την εποχή του "Gris - Gris".



Ο γερόλυκος, βαθιά επηρεασμένος, στο look, από τον Screamin' Jay Hawkins, όσο κι αν εγέρασε δεν ξέφυγε από το pure New Orleans voodoo, την ψυχεδέλεια και τον μουσικό χαοτισμό. Η συνεργασία του με τον Dan Auerbach των Black Keys, στο άλμπουμ "Locked Down" (2012), ανανέωσε τόσο τον ίδιο, όσο και το κοινό του, ενώ το ομώνυμο του δίσκου τραγούδι ακούσαμε live εκείνη τη νύχτα. Από το τελευταίο άλμπουμ του, tribute στον Louis Armstrong (2014), ακούσαμε μια bluesy διασκευή στο "What A Wonderful World", ακολουθώντας τον στο τραγούδι.



Με το τρομπόνι των The Nite Trippers, σχήμα που είχε δημιουργήσει ο Dr. John στα '60s και το οποίο αναβίωσε, αλλά και την tuba και την τρομπέτα, να μοιράζονται τους αυτοσχεδιασμούς, πέρασε μία ώρα. Σ' αυτήν την ώρα θυμηθήκαμε τα "I Walk On Guilded Splinters" και "Right Place, Wrong Time". Μεγάλη στιγμή ήταν, όταν σηκώθηκε κι έπιασε την ηλεκτρική κιθάρα, τραγουδώντας και παίζοντας όρθιος, κάτι που -όπως κατάλαβα- τον εξουθένωσε. Για το τέλος μας άφησε το "Going Back To New Orleans", σαν μια επισφράγιση της επιστροφής του στις ρίζες.

Την ίδια ημέρα σε άλλα spots της πόλης έπαιζαν μεταξύ άλλων οι Ought, Prurient, οι δικοί μας Xylouris White, Father Murphy, Nouveau Velo, White Lung.

Σάββατο 22 Νοεμβρίου

Tο Σάββατο 22 Νοεμβρίου θα έπαιζαν τα πιο «δυνατά» ονόματα, μέρος του inter festival Mouth To Mouth. Ήτοι. Οι Wire, Swans και Autechre, αλλά και οι The Vaselines, μία από τις αγαπημένες μπάντες του Curt Cobain, Deers, The Parrots, Binkbeats.

Οι Wire, μία από τις «ιδιαίτερες» μπάντες των late '70s - '80s, του post punk, trash garage ήχου, ανέβηκαν στη σκηνή λίγο μετά τις 21:00. Στ' αφτιά μας μπήκαν οι καλοί, άγριοι post-punk ήχοι, που τόσο μας έλειψαν σ' ένα άκρως πειραματικό φεστιβάλ. Τι να πω γι' αυτήν την μπάντα! Σκοτεινοί, υπόκωφοι, ακατέργαστοι.



Τόσο ο Colin Newman (κιθάρα, φωνή), όσο και ο Graham Lewis (μπάσο, φωνητικά), έπαιζαν σαν δεκαοχτάχρονα, με ζωντάνια και ένταση. Ο σκοταδισμός και η ατμοσφαιρικότητα επέπλεαν διάχυτες σ' ένα shuffle της πρόσφατης δισκογραφίας τους και όχι μόνο. Με κομμάτια όπως τα "Map Ref 42oN 93oW", "Drill", θυμηθήκαμε το παρελθόν, ενώ γευτήκαμε και το παρόν, αφού έπαιξαν σε πρώτη live παρουσίαση το κομμάτι "Manchester", που μάλλον αποτελεί φόρο τιμής στην μουσική σκηνή του Manchester και στον indie-pop ήχο αυτής. Ήταν η πρώτη φορά που τους έβλεπα, και ανυπομονώ για την επόμενη!

Οι Swans, main act της βραδιάς, και ο Michael Gira, διοργανωτής του Mouth To Mouth, ξεκίνησαν λίγο αργότερα, με μια υποβλητική εισαγωγή κρουστών, και την απολυτότητα του industrial post noise punk, experimental rock, no wave ήχου, ένα set που θα διαρκούσε δύο ώρες. Εξάλλου, είναι από τους μακροβιότερους υποστηρικτές του κινήματος, όπως αναφέρει ο Μανώλης Κληρονόμος στο άρθρο του, «No Wave», στο Rocking.gr.



Ο καινούργιος τους δίσκος, "To Be Kind", έφτανε στ' αφτιά μας σαν ύμνος στη συγκίνηση του ρομαντισμού και την αγριότητα του θανάτου. Ο συμπαγής ήχος, χαρακτηριστικό αυτής της μπάντας, τούτω τω λόγω στήνουν τα όργανα και τους ενισχυτές το ένα δίπλα στο άλλο σε τετράγωνη διάταξη στο κέντρο τα σκηνής, χτυπούσε κατευθείαν στην καρδιά. Θαρρείς πως ακόμα και αυτό που ακουγόταν σαν αυτοσχεδιασμός και θόρυβος ήταν εξαιρετικά καλά προβαρισμένο. Και ήταν!



Τους βλέπαμε για τρίτη φορά. Έτσι, αποφασίσαμε να μείνουμε μόνο την πρώτη ώρα, ώστε να προφθάσουμε -σε άλλο σημείο της πόλης- τους The Vaselines. Όμως κάτι τέτοιο στάθηκε αδύνατο. Πέρασε ο χρόνος χωρίς ανάσα. Στο τέλος της συναυλίας, ο Michael Gira, υποδεχόταν στο merchandise κόσμο, σ' ένα autograph & photo session.

Το ρολόι έγραφε ήδη 1:30 την νύχτα, όταν οι Sean Booth και Rob Brown, Autechre, δημιούργησαν ηλεκτρονικό πυρετό. Ήθελαν μόνο να τους ακούμε, ν' ακούμε και να αφουγκραζόμαστε τη μουσική, χωρίς να μας «ενοχλούν» οι ανθρώπινες παρουσίες τους. Και αυτό έγινε. Μέσα στο απόλυτο σκοτάδι της αίθουσας, το οποίο διήρκησε καθ' όλη την εμφάνισή τους, μόνο κάποιο φλας φωτογραφικής μηχανής ή κάποιο σύντομο ανοιγόκλειμα των εξόδων του χώρου, που και γι' αυτό είχαν προβλέψει, κάποιος πορτιέρης να κρατάει τις πόρτες ερμητικά κλειστές, διέκοπταν αυτήν την ηλεκτρονική ησυχία.

Κυριακή 23 Νοεμβρίου

Και κάπως έτσι φτάσαμε στην τελευταία ημέρα του φεστιβάλ, Κυριακή 23 Νοεμβρίου. Ήταν μια ethnic ημέρα με ονόματα όπως οι Baba Zula, Amen Dunes, Lucrecia Dalt, Tsu!, Selda.

Ήμασταν κάπως διστακτικοί. Έχοντας δει όλες αυτές τις ημέρες συγκροτήματα εντελώς διαφορετικού ήχου και είδους, ξαφνικά έπρεπε να βρεθούμε ανάμεσα σε κάτι που αρχικά φαινόταν αδιάφορο. Επιλέξαμε να πάμε στη Selda, μια Τουρκάλα καλλιτέχνη των '70s, με κάποιους σπάνιους δίσκους, η οποία εμφανίζεται αρκετά σπάνια πια και για την συμμετοχή της, η διοργάνωση του Le Guess Who? ήταν πολύ υπερήφανη!



Μία ηλεκτρική κιθάρα, ένα alto σαξόφωνο, πλήκτρα, ένα ούτι και τύμπανα αποτελούσαν τους Boom Pam, που θα συνόδευαν την Selda. Αίφνης, κι ενώ όλα έδειχναν ότι θα παρακολουθούσαμε μια ανατολίτικη προσέγγιση του τσιφτετελιού, η κιθάρα άρχισε να fuzzάρει, τα πλήκτρα να αυτοσχεδιάζουν, το ίδιο και το σαξόφωνο και μια original ψυχεδέλεια να ακούγεται στα ηχεία. Μείναμε με το στόμα ανοιχτό.

Όταν ανέβηκε η Selda στη σκηνή, όλη η αίθουσα άρχισε να ζητωκραυγάζει, ενώ ανθοδέσμες έφταναν στην ίδια, ως δώρο από κάποιους θαυμαστές της. Αυτό που με έκπληξη είδαμε μπροστά μας ήταν μια ροκ φυσιογνωμία, γεμάτη καλοσύνη και κοινωνικο-πολιτική αυτοβουλία, μια δική μας Μαριώ. Τραγουδούσε με λεπτά και ακατέργαστα γυρίσματα στη φωνή της, με σεβασμό στην μουσική παράδοση της χώρας της, αλλά και μια ενατένιση στη νέα δυτική ροκ μουσική.



Η Selda ως γνήσια καλλιτέχνης, σίγουρα αξίζει να ειδωθεί ως μια μοναδική εμπειρία, από ακροατές όλου του φάσματος της μουσικής, τόσο του metal, του rock, του pop, του folk όσο και της κλασικής μουσικής. Σίγουρα άξιζε η απόφαση να τη δούμε!

Θα πρέπει να κάνω ειδική μνεία στην εξαιρετική διοργάνωση, thank you Jessica!, η οποία με άκρατο επαγγελματισμό υποδέχθηκε τον όγκο του κόσμου, μοιράζοντας προγράμματα, χάρτες της πόλης, δρομολόγια λεωφορείων. Είχε επίσης κάνει συμφωνία με συγκεκριμένο μαγαζί ενοικίασης ποδηλάτων, οπότε με το βραχιολάκι του φεστιβάλ, όποιος ήθελε να νοικιάσει ένα για τη μετάβαση από το ένα venue στο άλλο, είχε κάποια ειδική έκπτωση. Τέλος, αν και οι συναυλίες του Σαββάτου, στο κεντρικό κτήριο του φεστιβάλ, ήταν ήδη sold out, εν τούτοις, οι αίθουσες δεν γέμιζαν σε βαθμό ασφυξίας, κάτι πολύ βασικό, για να περάσει όμορφα και άνετα ο χρόνος της εκάστοτε εμφάνισης.

Αν και κάποιες φορές τα χιλιόμετρα μας χωρίζουν. Εν τούτοις η μουσική είναι παντού και πάντοτε μας καλεί σε μια συνάντηση, εκμηδενίζοντας τις αποστάσεις, τις μεταξύ μας διαφορές, τις ίδιες μας τις κουλτούρες. Και αυτό γιατί η μουσική είναι η τέχνη του συγκερασμού της ψυχής, του πνεύματος και του σώματος!

leguesswho.nl
facebook.com/leguesswho?

Φωτογραφίες: Jean K.