Jozef van Wissem @ Χυτήριο, 18-19/02/15

Η επιτομή της απλότητας και του μινιμαλισμού που αποδεικνύει το «less is more»

Από τους Μανώλη Κληρονόμο, Κατερίνα Μυτιληναίου, 20/02/2015 @ 13:32
Η αλήθεια είναι ότι τον Jozef van Wissem δεν τον ήξερα καν σαν καλλιτέχνη μέχρι που άκουσα το περσινό, αριστουργηματικό OST του "Only Lovers Left Alive", στο οποίο συνεργάστηκε με τον Jim Jarmusch και την παρέα του, τους Squrl. Διαβάζοντας όμως γι' αυτόν, διαπίστωσα ότι έχει συνεργαστεί και άλλες φορές με τον κορυφαίο Αμερικανό σκηνοθέτη, οπότε όντας μεγάλος φαν του Jarmusch, συνειδητοποίησα ότι δεν ήταν η πρώτη φορά που τον άκουσα αλλά η τέταρτη. Το δελτίο Τύπου της συναυλίες ανέφερε ότι (προφανώς) θα παίξει και κομμάτια από το πρόσφατο OST αλλά μια ανησυχία σχετικά με το πως θα ακουστούν χωρίς τον ατμοσφαιρική, θορυβώδη αβάντα των Squrl, μπορώ να πω ότι την είχα. - Μ.Κ.

Τη συναυλία άνοιξε η Αθηναία, Lia Hide (18/2). Χωρίς να ξεφεύγει από τη μίνιμαλ αισθητική που εξ ορισμού είχε το live, μας ταξίδεψε με τα αιθέρια ηλεκτρονικά ηχοτοπία της που θύμιζαν Portishead στο ακόμα πιο λιτό. Η φωνή της ήταν φανταστική, κάπου ανάμεσα στους χαμαιλεοντισμούς της Alanis Morrisette και τη στιβαρότητα της Tori Amos, με κορώνες που σήκωναν την τρίχα κάγκελο και μεθυστικά σιγανά σημεία που απλώνονταν σαν ένα ελαφρύ σκοτάδι. Οι ηλεκτρονικές της συνθέσεις, είχαν μια glitch-αρισμένη ατμόσφαιρα, ενώ αρκετές φορές άφηνε να παίζει στο background ένα sample, που λειτουργούσε σαν ένα μερικώς θορυβώδες υπόβαθρο, το οποίο το άφηνε αρκετές φορές να παίζει ασταμάτητα για δυο-τρία κομμάτια πριν το αλλάξει με κάτι άλλο παρεμφερές (όπως τους ήχους της καταιγίδας, για παράδειγμα). Πάνω σε αυτό το υπόβαθρο προσέθετε τις αιθέριες ηλεκτρονικές της νότες από το αρμόνιο που χρησιμοποιούσε και την αγαλλίαση των υπέροχων φωνητικών της.

Το set της βασίστηκε στο ντεμπούτο της (και μοναδικό δίσκο που έχει κυκλοφορήσει μέχρι στιγμής) "Home" του 2013, ενώ έπαιξε και μερικές εντυπωσιακές διασκευές, στο "Hurt" (Nine Inch Nails), χρησιμοποιώντας όμως τους στίχους από τη διασκευή του Johnny Cash («I wear this crown of thorns» αντί για «I wear this crown of shit» του Reznor), στο "Chandelier" (Sia) και στο "Bullets" (Archive), ενώ πιθανόν να είπε και άλλη μία που δεν «έπιασα». Η εμφάνισή της διήρκησε τρία τέταρτα περίπου και ήταν πανέμορφη και αποτέλεσε το ιδανικό ξεκίνημα της συναυλίας. - Μ.Κ.

Τους Mani Deum (19/2) τους πρωτοσυνάντησα το 2014 μέσα από τη δεύτερη συλλογή "The Greek Underground Scene", μία ανεξάρτητη (c.c. indie) προσπάθεια πολλών ελληνικών συγκροτημάτων να γνωριστούν με το κοινό τους, δωρεάν. Χθες, είχα την ευκαιρία να τους ακούσω πρώτη φορά ζωντανά, σαν opening act της δεύτερης αθηναϊκής εμφάνισης του Ολλανδού λαουτιέρη των βαμπιρικών ονείρων.

Mani Deum

Μετά από ένα ωριαίο ακουστικό σετ, κατέληξα στο ταμείο με τον τελευταίο τους δίσκο στα χέρια (χειροποίητη, παράξενη παραγωγή σε 50 συλλεκτικά κομμάτια) και μία επιθυμία να μάθω theremin, μιας και η απόδοση του σχήματος ήταν εξαιρετική, οι φωνές κατά τόπους εντυπωσιακές και ο τελικός ήχος της «πειραγμένης» τους folk πολύ γοητευτικός. Τελικά, ο ηλεκτρισμός είναι υπερεκτιμημένος όταν έχεις να κάνεις με ατμόσφαιρες. Μήπως να το αποφασίσει και η μπάντα; - Κ.Μ.

*Μετά από ένα μικρό διάλειμμα, ανέβηκε στη σκηνή ο Ολλανδός, Jozef van Wissem, μαζί με το λαούτο του. Το σκηνικό αποτελούσε την επιτομή της λιτότητας αφού πάνω στη σκηνή ήταν μόνο αυτός, μια καρέκλα, το λαούτο του και δύο μικρόφωνα ακριβώς μπροστά από αυτό και τίποτα άλλο. Το ταξίδι ξεκίνησε με τους ήχους του "Lux Divinitatis" από τον σόλο δίσκο του, "Apokatastasis" του 2012 και συνέχισε με αρκετά κομμάτια από το "Only Lovers Left Alive" όπως τα δύο μέρη του "Sola Gratia", το "Streets Of Tangier" και το ομότιτλο καθώς και αρκετά κομμάτια από προηγούμενους σόλο δίσκους του.

Jozef van Wissem

Όπως είπα στον πρόλογο, είχα μια ανησυχία, για το πως θα ακουστούν τα κομμάτια του χωρίς την αβάντα των Squrl, αλλά κάθε ίχνος αυτής της ανησυχίας διαλύθηκε πριν καν τελειώσει το πρώτο του κομμάτι ο Ολλανδός. Η μουσική του έχει τέτοια εσωτερική ένταση που νομίζω ότι αν είχε το κάτι παραπάνω, θα φάνταζε υπερβολικό. Όχι ότι θα με χάλαγε φυσικά να υπήρχαν και οι Squrl αλλά σίγουρα δεν μου έλειψαν κιόλας.

Jozef van Wissem

Λιτός κι απέριττος, χωρίς πολλές κουβέντες και χάρη στην απόλυτη ησυχία που διέκρινε το κοινό (και μπράβο μας, σπάνια το βλέπω αυτό), το λαούτο του σε συνδυασμό με την απαράμιλλη τεχνική του, αρκούσαν για να μας μαγέψουν. Η τεχνική του ήταν πραγματικά απίστευτη και, χωρίς να είμαι μουσικός ο ίδιος, αυτό το εντόπισα σε δύο πράγματα κυρίως: Το πρώτο είναι ο τρόπος με τον οποίο εισήγαγε τα θέματά τους. Φανταστική αλληλουχία που κατάφερνε και τα έδενε με έναν αδιανόητο τρόπο, εμβολίζοντας το ένα μέσα στο άλλο, χωρίς να χάνεται ούτε στιγμή ο ρυθμός. Σαν να έπαιζε δηλαδή ένα τραγούδι μέσα στο άλλο που είχε ήδη ξεκινήσει νωρίτερα. Το δεύτερο είναι η ένταση που προσέδιδε στις νότες του και αρπίσματά τους. Χωρίς να απομακρύνεται ή να πηγαίνει πιο κοντά στα μικρόφωνα που βρίσκονταν μπροστά από το λαούτο (ίσως να το έκανε χωρίς να το καταλαβαίνω αλλά δεν νομίζω γιατί το παρακολουθούσα επί τούτου), ξεκίναγε πολλά θέματα, αρχικά σιγανά, δυναμώνοντας την ένταση με νωχελικούς και απόλυτα προσεγμένους ρυθμούς, απλά παίζοντας όλο και δυνατοτότερα την εκάστοτε νότα που επέλεγε να παίξει την δεδομένη στιγμή.

Jozef van Wissem

Για περίπου μία ώρα, ο Ολλανδός λαουτιέρης μας καθήλωσε με τους μαγευτικούς ήχους του, δημιουργώντας μια μοναδικής αισθητικής μυσταγωγία. Λίγο πριν το τέλος, σηκώθηκε από την καρέκλα του και κατέβηκε, αγκαλιά με το λαούτο του, στον διάδρομο δίπλα ακριβώς από εκεί που καθόταν το κοινό και συνέχισε να παίζει, σε απόσταση αναπνοής από εμάς, με την ίδια χαρακτηριστική ευκολία όπως όταν καθόταν. Η άσκηση ύφους του ολοκληρώθηκε με το ένα και μοναδικό τραγούδι που έχει φωνητικά, το "Love Destroys All Evil" από το επίσης περσινό σόλο άλμπουμ του, "It Is Time For You To Return", σηκώνοντας την τρίχα χάρις στην ιδιαίτερη προφορά του επαναλαμβάνοντας «Love destroys all evil / and frees us», ενώ στη συνέχεια μας αποχαιρέτησε υπό των μαγευτικών ήχων του "The Joy That Never Ends" από τον ομώνυμο δίσκο του 2011.

Jozef van Wissem

Αν έχω μια ένσταση από τη συναυλία αυτή έχει να κάνει αποκλειστικά με το χώρο και καθόλου με τη μουσική και τους καλλιτέχνες και αυτό είναι το αδιανόητο κρύο που είχε μέσα στην αίθουσα. Θα μπορούσαν να μεριμνήσουν οι υπεύθυνοι να άνοιγαν κάνα καλοριφέρ και όχι να μας άφηναν να ξυλιάζουμε. Το γεγονός ότι παρακολουθήσαμε τη συναυλία καθήμενοι, ήταν ό,τι έπρεπε γι' αυτού του είδους το live, αλλά αυτό καθιστούσε το κρύο ακόμα πιο αβάσταχτο. Δεν είναι τυχαίο ότι όλος ο κόσμος παρακολούθησε το live με τα μπουφάν, τα κασκόλ και τους σκούφους. Επίσης, πέντε ευρώ η μικρή μπύρα; Ντροπή. Τουλάχιστον απαγορευόταν το κάπνισμα. Κάτι ήταν κι αυτό. - Μ.Κ.

*Η ανταπόκριση για τον Jozef Van Wissem βασίζεται στην εμφάνισή του στις 18/2.

Φωτογραφίες: Artemis Schubert
  • SHARE
  • TWEET