Peter Hammill: «Είναι προνόμιο να βλέπουμε πως τα πράγματα φτάνουν σε ένα τέλος»

Η ηγετική φιγούρα των θρυλικών Van Der Graaf Generator, σε μια συζήτηση εφ’ όλης της ύλης

Από τον Σπύρο Κούκα, 17/02/2020 @ 17:23

Ένας θρύλος της προοδευτικής μουσικής, ένας καλλιτέχνης δίχως πραγματικά δημιουργικά όρια, είτε μιλάμε για τα όσα μυθικά έχει προσφέρει με όχημα τους Van Der Graaf Generator, είτε αναφερόμαστε στα πονήματα της καθαρά προσωπικής του πορείας, ο κύριος Peter Hammill δεν χρειάζεται συστάσεις. Έτσι, η ευτυχής συγκυρία της επερχόμενης εμφάνισης των Van Der Graaf Generator στα μέρη μας, μας έδωσε την ευκαιρία να επικοινωνήσουμε μαζί του, καταλήγοντας σε μια πολύ ενδιαφέρουσα μουσική κουβέντα.

Peter Hammill

Καταρχάς, σας καλωσορίζω και πάλι στις σελίδες μας. Είναι πραγματικά τιμή μου που έχουμε την ευκαιρία για αυτήν τη συνέντευξη μαζί σας. Ας περάσουμε, όμως, κατευθείαν στο γεγονός πως οι Van Der Graaf Generator είναι και πάλι ζωντανοί και δραστήριοι, περιοδεύοντας για άλλη μια φορά. Ποιοι είναι οι λόγοι αυτής της πολύ ευχάριστης επιστροφής και τί σας κρατάει τόσο άκρατα δημιουργικούς εδώ και μισό αιώνα;

Υποθέτω πως οι τρεις μας νιώθουμε πως έχουμε ακόμη πράγματα να προσφέρουμε και βρίσκουμε προκλήσεις μέσα από αυτό. Είτε δουλεύουμε πάνω σε κάτι, είτε όχι, συνεχίζουμε, μάλιστα, να βρισκόμαστε μια φορά το χρόνο. Έτσι, αν οι καταστάσεις το επιτρέπουν και δεν υπάρχουν θέματα υγείας, καταλήγουμε να ξαναδούμε που βρισκόμαστε δημιουργικά, όπως και συνέβη κι αυτή τη φορά.

Φέτος είναι επίσης η χρυσή επέτειος (50 χρόνια) του θρυλικού "The Least We Can Do Is Wave To Each Other" άλμπουμ σας. Από εκείνη τη χρονική περίοδο, όπου και δημιουργήσατε μετικά από τα πιο αναγνωρίσιμα έργα σας, υπάρχει κάποιο που να ξεχωρίζετε έναντι των υπολοίπων και αν ναι, για ποιους λόγους; Για παράδειγμα, είναι ευρέως γνωστό πως ο Bruce Dickinson, μεταξύ άλλων, τρέφει μια ιδιαίτερη προτίμηση στο "H To He Who Am The Only One", τοποθετώντας το ως ένα από τα πλέον αγαπημένα του άλμπουμ όλων των εποχών...

Το καθένα από τα έργα μας έχει τη δική του ιδιαίτερη θέση στην ιστορία μας, για να είμαι ειλικρινής. Κάναμε σε κάθε περίπτωση ότι καλύτερο μπορούσαμε, με βάση το υλικό που προέκυπτε κάθε φορά και τις ικανότητες μας. Και κανένα άλμπουμ δεν θα υπήρχε χωρίς τις προϋπάρχουσες προσπάθειες μας. Παρ’όλα αυτά, τα "Pawn Hearts" και "Godbluff" μοιάζουν να είναι οι δίσκοι τα τραγούδια των οποίων συνεχίζουν να βρίσκουν θέση στη setlist των εμφανίσεων μας, οπότε υποθέτω πως αυτό κάτι σημαίνει.

Στο ίδιο άλμπουμ, βρίσκουμε το "Refugees", ένα πανέμορφο τραγούδι με μερικούς πολύ δυνατούς και συναισθηματικούς στίχους. Αν και είναι γνωστό πως αρχικά υπήρξε ένας φόρος τιμής στους πρώην συγκατοίκους σου Mike McClean και Sousan Penhaligon, θεωρείς πως, κατά κάποιον τρόπο, το στιχουργικό του περιεχόμενο θα μπορούσε να έχει κάποιες κοινές συνισταμένες με το συνεχιζόμενο μεταναστευτικό θέμα που απασχολεί την Ευρώπη;

Δεν θα ήθελα να αναφερθώ στην ικανότητα μου ως στιχουργός εκείνη την εποχή, αλλά είναι αλήθεια πως πολύς κόσμος βρίσκει αναφορές στο συγκεκριμένο θέμα μέσα σε αυτό το τραγούδι, αλλά κι επίσης αναφορές και σε εντελώς δικά του, προσωπικά θέματα.

Οφείλω να έχω τη συναίσθηση πως αυτό για το οποίο γράφω μπορεί να απευθυνθεί ή να αισθανθεί από πολύ κόσμο

Στο ίδιο μήκος κύματος, αν και πολλά από τα στιχουργικά θέματα με τα οποία έχετε καταπιαστεί αφορούν προσωπικές σκέψεις ή εμπειρίες σας, τις περισσότερες των περιπτώσεων το κοινό βρίσκει στοιχεία με τα οποία μπορεί να ταυτιστεί. Έρχομαι, λοιπόν, να ρωτήσω, τί είναι αυτό που σας κατευθύνει προς μια στιχουργική πορεία για καθένα από τα τραγούδια που γράφετε;

Κάθε τραγούδι πρέπει, φυσικά, να έχει μια ισχυρή αντήχηση του εαυτού μου σε αυτό. Αλλά, ομοίως, δεν θέλω να γράφω σχετικά ή μονάχα για εμένα. Οφείλω να έχω τη συναίσθηση πως αυτό για το οποίο γράφω μπορεί να απευθυνθεί ή να αισθανθεί από πολύ κόσμο - αν όχι απαραίτητα από όλους όσους το ακούσουν.

Peter Hammill

Περνώντας στα όσα προσφέρατε δισκογραφικά μετά την επανασύνδεση σας ως Van Der Graaf Generator, προσωπικά έχω μια ελαφριά προτίμηση στο εξαιρετικό "A Grounding In Numbers". Νομίζω πως είναι ένα απολύτως χαρακτηριστικό Van Der Graaf Generator άλμπουμ από τη μία πλευρά, αλλά συγχρόνως, φανέρωσε και την ικανότητα σας να δράσετε αποτελεσματικά και μετά τη σημαντική αλλαγή σας στο status του power trio. Έχετε, λοιπόν, κάποια ενδιαφέρουσα ιστορία από εκείνη την περίοδο επανεκκίνησης και πως αισθάνεσθε πλέον για εκείνο το άλμπουμ, σχεδόν οκτώ χρόνια μετά την κυκλοφορία του;

Θεωρώ πως τόσο αυτό, όσο και το "Do Not Disturb" εκπροσωπούν πραγματικά το ποιοι είμαστε - ή το που έχουμε καταλήξει. Υπήρχε, μάλιστα, αρκετά διαφορετική προσέγγιση για καθένα από τα δυο τους. πάντοτε είναι καλό να υπάρχουν διαφορές. Σε κάθε περίπωση, πάντως, ξέραμε για το υλικό που πρόκειται να επιχειρήσουμε, αλλά στο "Grounding In Numbers" η διαδικασία των rehearsals και οι λοιπές προσαρμογές συνέβησαν μόλις πριν ηχογραφήσουμε τα κομμάτια. Για το "Do Not Disturb" αφιερώσαμε μια βδομάδα για αυτές τις διαδικασίες, κατά την οποία σκεφτόμασταν, εξασκούμασταν και προβάραμε προτού επιστρέψουμε για τις ηχογραφήσεις. Επίσης, και πάλι για το "Grounding In Numbers", είχαμε νοικιάσει και μέναμε σε μια εξοχική κατοικία όλοι μαζί, οπότε καταλαβαίνεις πως η όλη προσέγγιση μας ήταν αρκετά παλιομοδίτικη/old school.

Σε ό,τι αφορά, τώρα, τις ζωντανές σας εμφανίσεις... Θα ήθελα να σας ρωτήσω καταρχάς, ποιες καλλιτεχνικές διαφορές εντοπίζετε στις προσωπικές σας ζωντανές εμφανίσεις, σε σχέση με εκείνες των Van Der Graaf Generator; Θέλω να πω, και στις δύο περιπτώσεις, εσείς είστε ο mainman των όσων συμβαίνουν επί σκηνής...

Κοίτα, αυτές τις μέρες, οι προσωπικές μου εμφανίσεις είναι κυρίως solo, το οποίο είναι κάτι εντελώς διαφορετικά διαχειρίσιμο. Και η επιλογή των τραγουδιών που παίζω στο πλαίσιο εκείνων είναι πολύ πιο ευρεία, αν και ξεκάθαρα οι πιο ηλεκτρικές στιγμές παρουσιάζονται πιο απλά.

Έχω, πάντως, διαφορετικές αρμοδιότητες στις δύο αυτές περιπτώσεις. Τείνω, βέβαια, να παίζω πολύ περισσότερο στους Van Der Graaf Generator, από τη στιγμή που ο Hugh και ο Brain έχουν πολύ περισσότερες δομικές αρμοδιότητες στην εκάστοτε σύνθεση. Είναι, βασικά, δύο αρκετά διαφορετικοί κόσμοι.

Προσεγγίσαμε το "Do Not Disturb" με την αίσθηση ότι ίσως είναι το τελευταίο μας άλμπουμ - Ποιος ξέρει τί θα συμβεί στο μέλλον

Τέσσερα χρόνια πριν, ωστόσο, το "Do Not Disturb" ήταν μια πολύ ευχάριστη έκπληξη, αλλά συνάμα κι ένα άλμπουμ που άφηνε μια γλυκόπικρη γεύση, μιας και υπήρχε η φημολογία πως πρόκειται για το ύστατο Van Der Graaf Generator άλμπουμ. Τί έχετε να πείτε για αυτήν την απόφαση που πήρατε μερικά χρόνια πριν; Θα ήταν, πιστεύετε, ρεαλιστικό από πλευράς μας, να περιμένουμε κάτι νεότερο από την μπάντα στο προσεχές μέλλον;

Σχετικά με το τί πρόκειται να συμβεί στο μέλλον, απλά δεν το γνωρίζουμε. Ίσως είναι πιθανό, αλλά παραμένει κάτι τελείως απρόβλεπτο. Η αλήθεια είναι πως προσεγγίσαμε το "Do Not Disturb" με την αίσθηση ότι ίσως είναι το τελευταίο μας άλμπουμ. Στην πραγματικότητα, είναι σχεδόν προνόμιο να μπορούμε να δούμε τα πράγματα με αυτόν τον τρόπο - εν αντιθέσει με τη συνεχιζόμενη τρέλα της πρώιμης μας εποχής. Όπως προείπα, ωστόσο, ποιος ξέρει; Σε κάθε περίπτωση, θα είναι πραγματικά ενδιαφέρον για εμάς να δουλέψουμε στο πως θα αποδώσουμε καλύτερα ζωντανά τα τραγούδια του "Do Not Disturb" σε αυτήν την περιοδεία!

Peter Hammill

Επιστρέφοντας στα θέματα της στιχουργικής σας πένας, αναφέρεστε σε ζητήματα σχετικά με τη ζωή και το θάνατο από τα '70s κιόλας. Έπειτα από πέντε δεκαετίες στις οποίες συνέβησαν πολλά, έχετε αλλάξει φιλοσοφία σχετικά με αυτά τα θέματα, είτε μιλάμε για την καλλιτεχνική υπόσταση της ζωής και του θανάτου, είτε για την κυνική πραγματικότητα τους;

Από τη στιγμή που ήρθα αντιμέτωπος με ένα έμφραγμα, αρκετό καιρό πριν, και απ’ όταν έγινα παππούς, η οπτική μου είναι αρκετά διαφορετική και πιο άμεση. Αλλά δεν πιστεύω πως η θεμελειώδης φιλοσοφία μου σχετικά έχει διαφοροποιηθεί τόσο αισθητά, παρά αυτές τις επί μέρους αλλαγές στη ζωή μου.

Βρίσκεστε στη μουσική βιομηχανία από τη δεκαετία του ‘70. Τί πιστεύετε πως έχει αλλάξει από εκείνα τα χρόνια; Θεωρείτε πως στις μέρες μας είναι πιο πολύπλοκο για μια νέα μπάντα να ξεχωρίσει και να επιτύχει, όπως κατάφεραν τόσες μπάντες της δικής σας γενιάς;

Αναμφίβολα, και δεν πιστεύω πως οι Van Der Graaf Generator ή εγώ θα είχαμε καμία ελπίδα αν ξεκινούσαμε τώρα την πορεία μας. Είχαμε πολλή τύχη εκείνες τις μέρες και μας δόθηκε αρκετός χρόνος να βρούμε τον εαυτό μας, τη μουσική μας και το κοινό μας. Νομίζω είναι αδιανόητο για τον οποιονδήποτε καλλιτέχνη ξεκινάει τώρα πως θα μπορούσε να έχει αντίστοιχη καριέρα με αυτήν που εγώ απήλαυσα, στην οποία κιόλας ακολούθησα το ένστικτο μου χωρίς κανέναν συμβιβασμό.

Σιχαίνομαι την έννοια των «κουτιών» και των μουσικών ταμπέλων

Το πώς ορίζεται το progressive rock είναι, κατά κάποιον τρόπο, αρκετά μπερδεμένο. Αρκετός κόσμος θεωρεί πως όλα έχουν να κάνουν με τον ήχο, τις πολύπλοκες κι εκτεταμένες συνθετικές δομές και την υπεράνω σχολιασμού εκτελεστική δεινότητα των μουσικών του είδους, ενώ άλλοι πιστεύουν πως εξαρτάται κι ορίζεται από την άκρατη καλλιτεχνική δημιουργία χωρίς κανένα όριο. Αν και θεωρώ πως γνωρίζω την απάντηση σας, σε ποια πλευρά τάσσεστε εσείς συνειδητά;

Προφανώς, τείνω προς τη δεύτερη. Αλλά τώρα, όπως πάντα, εγώ, αλλά κι εμείς, σιχαινόμαστε την έννοια των «κουτιών» και των ταμπέλων, έστω κι αν κατανοούμε πως η όποια κατηγοριοποίηση σημαίνει πως ο κόσμος θα μπορεί να έχει μια ιδέα σχετικά με το ποιόν μας και το που περίπου κινούμαστε ηχητικά.

 Θα επιμείνω λίγο παραπάνω εδώ, μιας και ειδικά στις μέρες μας υπάρχουν πολλές αξιόλογες μπάντες που ωστόσο επιλέγουν να ακολουθήσουν ευλαβικά το μονοπάτι και τον ήχο - αν υπάρχει τέτοιος - του κλασικού ‘70s progressive rock. Έχετε κάποια συμβουλή για αυτές;

Πραγματικά, δεν γνωρίζω αρκετά για άλλες μπάντες, είτε μιλάμε για τα κίνητρα τους, είτε για τη μουσική τους, ώστε να είμαι σε θέση να δώσω μια εμπεριστατωμένη απάντηση.

Peter Hammill

Αλήθεια, ακούτε καθόλου νέα μουσική;

Στην πραγματικότητα, όχι. Η μόνη μου διασκέδαση σχετικά είναι το να παίζω τη δική μας μουσική, είτε μιλάμε για τη solo πορεία μου, ή για τους Van Der Graaf Generator.

Ακριβώς αυτή είναι και η τελευταία μου ερώτηση. Είχαμε πέρυσι την ευκαιρία να σας δούμε ζωντανά ως solo καλλιτέχνη, αλλά τα shows των Van Der Graaf Generator είναι πάντοτε κάτι το διαφορετικό. Ωστόσο, βρίσκετε δυσκολίες στο να ανταποκριθείτε στα παλιότερα κομμάτια του δισκογραφικού σας καταλόγου, από τη στιγμή που εκείνα δεν ήταν γραμμένα εξ αρχής για να αποδίδονται από μια τριμελή σύνθεση;

Προβάρουμε αρκετά και ατομικά προτού βρεθούμε όλοι μαζί - για την ακρίβεια σε αυτήν τη φάση βρισκόμαστε και τώρα που μιλάμε. Οπότε, ατομικά, είμαστε ο καθένας αρκετά σίγουρος σχετικά με το τί μπορούμε και τί πρέπει να κάνουμε. Έπειτα, συναντιόμαστε και συνήθως βρίσκουμε πως, είτε ο ένας είτε ο άλλος, κάτι κάνουμε σχετικά λάθος και έτσι καταλήγουμε στην ορθή δομή του εκάστοτε τραγουδιού. Το επόμενο βήμα είναι το να προσπαθήσουμε και να μπορέσουμε να παίξουμε με έναν βαθμό ελευθερίας και αυτοσχεδιασμού που να βρίσκεται μέσα στα λογικά πλαίσια της προαναφερθείσας δομής. Στην ουσία, είναι μια κατάσταση εύρεσης ισορροπίας.

Αυτό που σίγουρα δεν κάνουμε, είναι το να παίξουμε το οποιοδήποτε τραγούδι ακριβώς το ίδιο κάθε βράδυ. Αυτό είναι και το διασκεδαστικό της υπόθεσης - κάποιες φορές, ακόμη και οι στιγμές που τραβάμε μια σύνθεση «για πάντα» κι έπειτα έχουμε να επανέλθουμε στην τάξη, μπορούν να είναι ό,τι πιο διασκεδαστικό για εμάς.

Κύριε Hammill, πραγματικά σας ευχαριστώ για το χρόνο και τις απαντήσεις σας...

  • SHARE
  • TWEET