Pain Of Salvation: «Τον υπερεθνικισμό δεν τον ελέγχεις. Τον σταματάς»

Στο πρώτο μέρος της συνέντευξης που μας παραχώρησε ο ιθύνων νους των Pain Of Salvation, Daniel Gildenlow, λίγες ώρες πριν η μπάντα ανέβει στη σκηνή του Piraeus Academy, μπροστά στο αθηναϊκό κοινό, μιλήσαμε για τις ανακατατάξεις στην μπάντα, το όραμα και το κίνητρο που ακόμα τον οδηγεί, φτάνοντας ως το... parkour.

Στο δεύτερο μέρος μιας συζήτησης που δεν είχε κάποια αυστηρά προδιαγεγραμμένη θεματολογία η συζήτηση περί του κινήτρου και της αναζήτησης του «αληθινού» συνεχίζεται, ενώ στο τραπέζι πέφτουν κάποια «αμφιλεγόμενα» άλμπουμ της μπάντας, όπως το "BE", το και τα "Road Salt". Μέσα σε όλα τον βάζουμε να επιλέξει το ένα highlight της μπάντας ως τώρα και αφού αναπτύσσει το σκεπτικό γύρω από την ζοφερή πολιτική κατάσταση του κόσμου μας σήμερα,  φτάνουμε στις μάλλον απρόβλεπτες μουσικές του προτιμήσεις.

Πάντα με το ξεχωριστό στυλ του, το οξύ πνεύμα που τον χαρακτηρίζει, την αναλυτικότητα, την περιγραφικότητα και κάμποση δόση χιούμορ, το δεύτερο μέρος της δια ζώσης συνάντησης με τον Daniel Gildenlow κρύβει ακόμα περισσότερα ενδιαφέροντα πράγματα, όντας απολαυστικό και αποδεικνύοντας για μια ακόμα φορά πως ο πρόκειται για μια από τις πιο ξεχωριστές προσωπικότητες των ημερών μας, στον μουσικό χώρο.

Όπως φαίνεται έχεις αρκετό κίνητρο ακόμα μέσα σου. Πώς μεταφράζεται αυτό αναφορικά με το επόμενο βήμα της μπάντας;

Αυτό που συμβαίνει με εμένα είναι ότι είμαι διαρκώς ανήσυχος. Θέλω να ανακαλύπτω νέα πράγματα και να βρίσκω διαρκώς κάτι καινούργιο. Έχω δει τόσες πολλές μπάντες που κολλάνε στο να κάνουν ένα μόνο πράγμα. Αυτός είναι ένας ασφαλής δρόμος να ακολουθήσεις και καταλαβαίνω γιατί το κάνουν, καθώς έτσι διατηρείς τους οπαδούς σου με κάποιο τρόπο. Αλλά για μένα δεν θα λειτουργούσε κάτι τέτοιο, μου φαίνεται ψεύτικό. Δεν θα ένιωθα πως κάνω κάτι αληθινό...

Πάντα υπάρχει η μάχη μεταξύ της εμπορικής και της καλλιτεχνικής πλευράς σε έναν μουσικό και στην περίπτωσή σου νομίζω ο κόσμος αγαπάει περισσότερο την δεύτερη. Οπότε αν εστίαζες στην πρώτη ίσως κέρδιζες κάτι, αλλά θεωρώ ότι θα έχανες περισσότερα...

Κι εγώ το πιστεύω αυτό...

Αν κάνεις κάτι που δεν το πιστεύεις, αλλά θεωρείς ότι θα αρέσει σε κάποιον άλλο, τότε ίσως καταλήξεις να κάνεις κάτι που δεν θα αρέσει σε κανέναν

Οπότε, οφείλεις να είσαι ο εαυτός σου, γιατί κι οι οπαδοί σου θέλουν δουν τι έχεις να παρουσιάσεις εσύ...

Το ελπίζω αυτό. Αν κάνεις κάτι που το πιστεύεις και αρέσει σε εσένα τον ίδιο, τότε θα πρέπει να υπάρχουν κι άλλοι άνθρωποι εκεί έξω που θα τους αρέσει. Αν κάνεις κάτι που δεν το πιστεύεις, αλλά θεωρείς ότι θα αρέσει σε κάποιον άλλο, τότε ίσως καταλήξεις να κάνεις κάτι που δεν θα αρέσει σε κανέναν. Κι αν δεν σου αρέσει εσένα του ίδιου πρώτα, τότε οι πιθανότητες είναι ότι δεν θα αρέσει και σε κανέναν άλλο... (γέλια)

Το ρωτάω αυτό με αφορμή μια κουβέντα που είχα με έναν άνθρωπο από τη δισκογραφική σας πριν από καιρό και η οποία κατέληξε στους Pain Of Salvation για κάποιο λόγο... βασικά εγώ ήμουν ο λόγος... (γέλια)

You are the reason! You - are - the - reasons [σ.σ: τραγουδώντας το "Reasons"]

Πάντα θέλαμε να έχουμε μια μπάντα στην οποία θα μας επιτρέπεται να κάνουμε ό,τι θέλουμε

Αν και δεν εμβαθύναμε ιδιαίτερα, μου ανέφερε πως είναι πολύ χαρούμενος με την κατάσταση στην μπάντα τώρα, πως θεωρεί ότι είστε πιο δυνατοί από ποτέ και πως τα "Road Salt" σχεδόν «σκότωσαν» τους Pain Of Salvation. Θεωρείς κι εσύ πως τα "Road Salt" σχεδόν σας σκότωσαν ή ήταν απαραίτητα για να βρεθείτε εδώ που είστε σήμερα;

Αυτό είναι κάτι που έχουμε κάνει ήδη μερικές φορές. Δημιουργείς ένα άλμπουμ που είναι εκτός του πλαισίου που κινείσαι, όταν φτάνεις στο σημείο που πρέπει να δείξεις τι μπάντα είσαι. Αλλά, σε υπεράσπισή μας, πάντα θέλαμε - κι αυτό είναι κάτι που θεωρώ όλοι μας συμφωνούμε - να έχουμε μια μπάντα στην οποία θα μας επιτρέπεται να κάνουμε ό,τι θέλουμε. Δεν θέλαμε να κολλήσουμε σε κάποιο συγκεκριμένο κομμάτι της μουσικής βιομηχανίας, αλλά περισσότερο να ακολουθούμε τη λογική του «ας το κάνουμε με αυτόν τον τρόπο και βλέπουμε τι θα συμβεί».

Προσωπικά, τα αγαπώ τα "Road Salt" άλμπουμ. Το αστείο είναι πως το ίδιο πράγμα συνέβη και με το "BE". Πολλοί οπαδοί αγαπούν το "BE", αλλά όλοι όσοι εμπλέκονται με την παραγωγή του και το κομμάτι της εταιρείας ήταν σε φάση «κάνε ό,τι θέλεις αρκεί να μην κάνεις άλλο "BE"».

Υπάρχουν τόσες πολλές διαφορετικές οπτικές γωνίες. Πρώτα από όλα, έχεις να κάνεις με διαφορετικές χώρες, οπότε διαφορετικά άλμπουμ θα αξιολογηθούν διαφορετικά σε κάθε χώρα. Παραδείγματος χάριν, στη Σουηδία τα πράγματα είναι ανάποδα σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο αν δεις τις κριτικές των δίσκων. Σε μια συνέντευξη που έκανα πρόσφατα ένας δημοσιογράφος μου είπε: «το "Passing Light Of Day" είναι ένα πραγματικά καλό άλμπουμ. Δεν είναι “Road Salt”, αλλά παραμένει ένα καλό άλμπουμ». Καταλαβαίνεις τι θέλω να πω;

Επίσης, στη Σουηδία ένα από τα πιο επιτυχημένα άλμπουμ μας είναι το "Scarsick". Μάλιστα, σε μια μεγάλη εφημερίδα - και δεν μιλάμε για κάποιο μικρό, rock περιοδικό, αλλά για εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας - μας έδωσαν την περιγραφή "Best Right Now" για το τραγούδι "Disco Queen". Οπότε, είναι πολύ περίεργο το όλο θέμα. Διότι, όπως βλέπεις, ανάλογα με τη χώρα για την οποία μιλάμε, το είδους του κοινού που έχεις εκεί και πόσους οπαδούς έχεις σε κάθε χώρα, η ανταπόκριση σε κάθε άλμπουμ είναι διαφορετική.

Θεωρώ πως υπήρξε αχρείαστα πολλή κακή κριτική απέναντι στα "Road Salt" άλμπουμ σε μερικές χώρες

Θεωρώ πως υπήρξε αχρείαστα πολλή κακή κριτική απέναντι στα "Road Salt" άλμπουμ σε μερικές χώρες. Κατά την άποψή μου δεν είναι και τόσο διαφορετικά. Απλά, η παραγωγή είναι πολύ διαφορετική. Κι όποτε παίζουμε τραγούδια από τα "Road Salt" ο κόσμος τρελαίνεται, ενώ όταν παίζουμε τραγούδια από το "Remedy Lane" ή το "The Perfect Element", που όλοι θέλουν να ακούσουν, όπως το "The Perfect Element", το "Beyond The Pale" ή το "Rope Ends" δεν είναι το ίδιο. Για παράδειγμα, σε αυτή την περιοδεία παίζουμε το "The Perfect Element" και εκεί είναι που χάνουμε τον κόσμο. Θέλω να πω πως το λατρεύουν, αλλά η διανοητική (σ.σ.: intellectual) τους πλευρά, τους κυριεύει...

Χάνονται στη μουσική...

Ναι, ξαφνικά κλείνονται μέσα στο μυαλό τους. Και αυτό δεν είναι κάτι που θέλω να κάνουν. Μπορούν να το κάνουν στο σπίτι τους, αλλά όταν είναι ανάμεσα στο κοινό θέλω να θυσιάσουν κάτι. Θέλω να το ζουν οργανικά, με το αίμα και τα υγρά του σώματός τους. Θέλω να είναι και το σώμα τους μέσα στη μουσική. Πρέπει να είναι παρούσα η σάρκα και το σώμα μέσα στη μουσική. Αλλιώς είναι σκέτη διασκέδαση, έστω και διανοητική. Είναι ένα δύσκολο σταυρόλεξο. Αν το ζεις μόνο διανοητικά, χάνεις ένα μεγάλο κομμάτι της εμπειρίας.

Όμως, όταν παίζουμε υλικό από τα "Road Salt", όπως το "Linoleum", το "Sisters" ή το "Conditioned", τα τραγούδια βγαίνουν τόσο υπέροχα ζωντανά. Διότι είναι πιο «οργανικά» κι ο κόσμος το καταλαβαίνει, δεν μπορεί να σταθεί ακίνητος.

Ως εκ τούτου, θεωρώ πως η κατάσταση έχει ως εξής. Άλλο πράγμα οι συναυλίες, άλλο πράγμα τα άλμπουμ και επίσης πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι είναι διαφορετική η αντιμετώπιση σε μια συγκεκριμένη χώρα και διαφορετική η αντιμετώπιση σε μια άλλη χώρα.

Για μένα, τα "Road Salt" ήταν σαν μια πολύ ωραία μουσική εκδρομή, όπου πήγα πίσω στις μουσικές μου ρίζες, υπό πολλές έννοιες.

Εγώ πάλι τα αγαπώ τα "Road Salt" και τα βλέπω ως ένα διαφορετικό χρώμα σε έναν πολύχρωμο καμβά. Αλλά ακόμα περισσότερο αγαπώ το "BE" που ανέφερες πριν, καθώς μεγάλωσα μαζί του κατά κάποιο τρόπο, αφού όταν βγήκε ήμουν λίγο πάνω από είκοσι χρονών και πολύ χωμένος στις μουσικές της μπάντας. Επίσης, μου αρέσει η πνευματική αναζήτηση και το concept του, καθώς και το ότι το παρουσιάσατε ζωντανά με την μικρή ορχήστρα και όλα τα σχετικά. Αλλά θεωρώ πως είναι κάπως παραμελημένο σε σχέση με την υπόλοιπη δισκογραφία σας. Είναι και το μόνο που δεν επανεκδόθηκε σε βινύλιο...

Ναι, και έχω ακούσει αρκετούς να το ζητάνε...

Είναι ιδέα μου ότι το έχετε λίγο στην άκρη της δισκογραφίας σας;

Είναι πολύ διαφορετικό άλμπουμ. Και μεγάλο μέρος αυτής της διαφορετικότητας προκύπτει από το γεγονός ότι προέκυψε στην ουσία από ένα αίτημα για μια δουλειά από ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα.

Στο "BE" δεν ήθελα απλά να προσθέσω pads, όπως έκαναν οι Metallica και τόσες άλλες μπάντες

Θα κάνατε κάτι παρεμφερές στο μέλλον; Προσωπικά θα ήθελα να σας δω να πειραματίζεστε στην ίδια λογική...

Δεν θα ήμουν καθόλου αντίθετος σε κάτι τέτοιο. Το συγκεκριμένο, όμως, απλά συνέβη κατά αυτό τον τρόπο. Ήταν σχεδόν μια σύμπτωση.

Μας ζητήθηκε να κάνουμε μια συνεργασία και η αρχική ιδέα ήταν να κάνουμε κάτι για παιδιά, μαζί με μια μικρή συμφωνική ορχήστρα. Κάτι του στυλ να παίζουμε μουσική και να προστεθεί η ορχήστρα από πάνω. Αλλά εγώ ήμουν σε φάση «Θα ήθελα να κάνουμε κάτι. ΑΛΛΑ, αν το κάνουμε θέλω να γράψω μουσική για να παιχτεί από την μπάντα με την ορχήστρα». Δεν ήθελα απλά να προσθέσω pads, όπως έκαναν οι Metallica και τόσες άλλες μπάντες. Να παίζουμε δηλαδή τη μουσική μας και να έχουμε τον βιολιστή να κάνει από πάνω "Weeee" [σ.σ.: ο Daniel κάνει τον ήχο ενός σταθερού βιολιού] που βασικά ακούγεται σαν συνθεσάιζερ. Οπότε είπα «Γράψτε μου σε μια λίστα τα όργανα που έχετε στην συμφωνική ορχήστρα και θα γράψω κάτι». Κι έτσι προέκυψε το "BE". Με εμένα να γράφω κάτι για μια σειρά από περίεργα όργανα...

Μετά από χρόνια συνάντησα κάποια παιδιά που ξεκίνησαν να παίζουν μουσική λόγω του ότι ήρθαν σε μια από τις παραστάσεις του "BE"

Όμως, το concept τελικά δεν προέκυψε και τόσο παιδικό...

Σίγουρα όχι! Προέκυψε κάτι τελείως διαφορετικό κι αυτό. Κάτι που ήταν ωραίο. Αλλά το παίξαμε σε σχολεία! Κατά τη διάρκεια των εβδομάδων ερχόντουσαν σχολεία και παρακολουθούσαν την παράσταση δωρεάν, ενώ τα σαββατοκύριακα είχαμε κοινό που πλήρωνε για να την δει. Μάλιστα, είχαμε κόσμο που ήρθε από όλες τις πλευρές του κόσμου!

Μετά από χρόνια συνάντησα κάποια παιδιά... στην πραγματικότητα γνώρισα μεγάλους ανθρώπους πλέον, που ανέπτυξαν ενδιαφέρον γύρω από τη μουσική, ξεκίνησαν να παίζουν μουσική και πήραν αποφάσεις ζωής, λόγω του ότι ήρθαν σε μια από τις παραστάσεις ως παιδιά, με το σχολείο τους. Και μου έλεγαν «Ήταν τόσο ωραίο που με έκανε να αποφασίσω να παίξω μουσική και μου άλλαξε τη ζωή!». Στο συγκεκριμένο σημείο έπρεπε φυσικά να απολογηθώ όπως καταλαβαίνεις! «Ωχ, συγγνώμη! Θα μπορούσες να γίνεις κάτι άλλο και να βγάζεις λεφτά, αλλά έγινες μουσικός! Σου ζητώ συγγνώμη!» (γέλια)

...αλλά μην ζητήσετε αποζημίωση... (γέλια)

(πολλά γέλια) Ακριβώς! Αλλά, σοβαρά τώρα, είναι πολύ ωραίο να παίρνεις μια τέτοιου είδους επιβεβαίωση ότι αυτό που κάνεις είναι χρήσιμο και κάνει τη διαφορά.

Κοιτώντας πίσω στην 25ετή πορεία σας, τι θα επέλεγες ως το highlight της καριέρας των Pain Of Salvation;

Πρώτα από όλα, ελπίζω αυτό να είναι ακόμα στο μέλλον... (γέλια)

Οκ, από αυτά που έχουν συμβεί ως τώρα... (γέλια)

Υπάρχουν διαφορετικών ειδών highlights. Μια από τις αγαπημένες μου στιγμές ήταν όταν παίξαμε στην Ινδία και είχαμε περίπου 8.000 κόσμου που ήρθε στη συναυλία. Και παίζαμε μόνοι μας, δεν είχαμε άλλες τρεις μπάντες μαζί μας ή κάτι τέτοιο. Ήταν μια τεράστια σκηνή, δυο φορές το μέγεθος αυτής [σ.σ.: δείχνει την σκηνή του Piraeus Academy] και γενικά ήταν μια περίεργη κατάσταση. Τα πάντα ήταν απόλυτα επαγγελματικά, αλλά και πολύ διαφορετικά σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. Για παράδειγμα είχαμε δυο ηλικιωμένους με αυτόματα όπλα να κάθονται ο ένας στην μια άκρη της σκηνής κι ο άλλος στην άλλη. Δεν μου είχε ξανατύχει κάτι τέτοιο στο παρελθόν και ελπίζω να μην μου ξανατύχει (γέλια). Φαντάζομαι πως ήταν εκεί για να μας κάνουν να νιώθουμε ασφαλείς, αλλά δεν νιώθω ιδιαίτερα ασφαλής όταν υπάρχουν αυτόματα όπλα στον χώρο. Δεν ξέρω γιατί, ίσως φταίω εγώ... (γέλια)

Αν κάτι στραβώσει πάντως, μάλλον είναι καλύτερο να μην υπάρχουν όπλα από το να υπάρχουν...

Ναι. Είναι καλύτερο να μην έχεις, παρά να έχεις! Αλλά μάλλον έχει να κάνει με μένα.

Πέραν από αυτό, όπως ήδη σου έχω πει μου έρχονται κάτι περίεργες ιδέες και στη συγκεκριμένη περίπτωση μου ήρθε μια όταν οδηγώντας προς το μέρος της συναυλίας βλέπαμε όλα αυτά τα τρίτροχα ταξί [σ.σ: rickshaws]. Έτσι, καθώς καθόμασταν μια στιγμή, και αφού είχαμε φτάσει μια ημέρα πριν τη συναυλία για να δούμε την σκηνή, παρατήρησα πως είχε μια ράμπα στο πλάι της σκηνής. Και σκέφτηκα «Ξέρω τι πρέπει να κάνουμε στο encore!»... Καταλαβαίνεις, μου ήρθε στο μυαλό αυτό που κάνουν οι Judas Priest. Σκέφτηκα πως θα είναι γαμάτο! Να ανέβουμε στη σκηνή πάνω σε ένα τέτοιο τρίτροχο! Πόσο γαμάτο θα ήταν; (γέλια)

Όπως καταλαβαίνεις όλοι αντέδρασαν λέγοντας «Ω, ρε Daniel», αν και συνήθως τα υπόλοιπα μέλη της μπάντας βρίσκουν τις ιδέες μου ωραίες. Αλλά για όλους τους άλλους, ειδικά αυτούς που πρέπει να τις υλοποιήσουν, τους τα διαλύει όλα.

Είχαμε έναν τύπο μαζί μας, ο οποίος δεν δουλεύει ως τεχνικός στη σκηνή ή στις κιθάρες, αλλά μας ακολουθεί μερικές φορές όταν οι βασικοί τεχνικοί για τις κιθάρες δεν μπορούν να ακολουθήσουν ή για όποιον άλλο λόγο, και είναι κι αυτός λίγο ατίθασο μυαλό. Με το που άκουσε αυτός την ιδέα μου ενθουσιάστηκε. Έτσι ξεκινήσαμε να μιλάμε με τους ανθρώπους της διοργάνωσης και να τους ρωτάμε αν είναι εφικτό. Το φέραμε από εδώ, το πήγαμε από εκεί και στο τέλος τα καταφέραμε να βρούμε πως θα το κάνουμε.

Έτσι, μετά το τέλος του κανονικού σετ, κατεβήκαμε από τη σκηνή και εκεί ήταν ένας οδηγός ταξί, ο οποίος έμοιαζε τρομαγμένος του θανατά. Οι συνηθισμένες ημέρες στη δουλειά είναι κατά κανόνα ανιαρές, απλά οδηγούν για ώρες και δεν μπορώ καν να φανταστώ πως αντέχουν να το κάνουν αυτό. Είναι μια σκληρή δουλειά, αλλά να που είναι εδώ τώρα πιθανότατα στην πιο περίεργη ημέρα της εργασιακής του ζωής. Είναι έτοιμος να οδηγήσει μια rock μπάντα από τη Σουηδία πάνω σε μια τεράστια σκηνή, με όλα αυτά τα φώτα και τις μεγάλες οθόνες και 8.000 κόσμου να ουρλιάζει. Και μόνο το πρόσωπό του όσο οδηγούσε ήταν μια εικόνα ανεκτίμητη. Επειδή δεν μπορούσε να μας χωρέσει όλους μέσα, μπήκαμε όσοι χωράγαμε και οι υπόλοιποι κρεμόντουσαν απέξω, ήταν τόσο γαμάτο! Πραγματικά είναι από τις πιο αγαπημένες μου στιγμές! Θα την θυμάμαι ως την ημέρα που θα πεθάνω!

Επίσης, είχαν ένα περίεργο πράγμα που έκαναν το οποίο δεν έχω δει πουθενά αλλού στον κόσμο. Το κοινό, ξαφνικά κατά τη διάρκεια του "Linoleum" άρχισε να τρελαίνεται διότι το βίντεο της εμφάνισης μεταδιδόταν ζωντανά στην Ινδία. Τους άρεσε πολύ αυτό και κάποια στιγμή αρχίσαμε να βλέπουμε κόσμο να πετάγεται προς τα πάνω, σαν ποπ κορν. Ήμασταν σε φάση «τι συμβαίνει;». Τη μια στιγμή βλέπεις μια θάλασσα κόσμου και την άλλη στιγμή βλέπεις κάτι σαν τους πιγκουίνους στο Muppets.

Μετά κατάλαβα ότι έκαναν αυτό που δυο άνθρωποι ενώνουν τα χέρια τους κι ένας τρίτος ανεβαίνει πάνω και οι άλλοι δυο τον πετάνε ψηλά. Όταν αυτό το κάνουν την ίδια στιγμή πολλοί μαζί, φαίνεται πολύ περίεργο. Και ήταν και τελείως απροσδόκητο! Παίζαμε την ώρα που συνέβη και μετά ξανά και ξανά και ξανά και είχαμε μείνει με μια έκφραση «τι διάολο γίνεται εδώ;». Δεν μπορώ να φανταστώ τι θα έκανα αν ήμουν στη θέση των γέρων με τα αυτόματα όπλα... πρέπει να ήταν πολύ δελεαστικό... (γέλια). Ίσως για αυτό είχαν βάλει γέρους, που η όρασή τους δεν είναι πολύ καλή, ώστε να μην βλέπουν αυτούς που πετάγονται... (γέλια)

Ποτέ δεν σκέφτηκα ότι ο Trump θα εκλεγόταν στην πραγματικότητα. Θεωρούσα πως θα έφτανε κοντά κι αυτό θα ήταν ήδη αρκετά κακό

(γέλια) Τώρα θέλω να αναφέρω κάτι διαφορετικό, το οποίο δεν είναι και τόσο διασκεδαστικό, αλλά είναι αρκετά σημαντικό. Ξυπνώντας την ημέρα που ο Donald Trump ήταν πρόεδρος των Η.Π.Α. το πρώτο πράγμα που μου ήρθε στο μυαλό ήταν οι στίχοι του "America" και σκέφτηκα «γαμώτο Daniel, πως ήξερες ότι θα φτάναμε εδώ;».

(γέλια) Μα ήταν προφανές! Για να είμαι ειλικρινής, ποτέ δεν σκέφτηκα ότι θα εκλεγόταν στην πραγματικότητα. Θεωρούσα πως θα έφτανε κοντά κι αυτό θα ήταν ήδη αρκετά κακό, αλλά αυτό θα ήταν κάτι το οποίο θα μπορούσε να μαζευτεί. Θεωρούσα πως θα ήταν σχεδόν σαν ο Χίτλερ να είχε εκλεχθεί στην Γερμανία. Πως θα ήταν κάτι που θα άφηνε μια κηλίδα για πάντα. Αλλά να μου εκλέχθηκε και τώρα μιλάμε για πραγματικές κηλίδες, μιλάμε για τρύπες. Αυτό είναι κάτι που δεν πρόκειται καν ποτέ να επουλωθεί σωστά... [σ.σ.: ο Daniel κάνει μια παύση]. Αλλά, μπορείς να δεις ότι όλος ο κόσμος έχει τρελαθεί τελείως. Θα περίμενε κανείς ότι θα μαθαίναμε από την ιστορία, αλλά όχι...

Το να προσπαθείς να το ελέγξεις είναι ο χειρότερος δυνατός τρόπος διαχείρισης του. Πρέπει να το σταματάς άμεσα

Μάλλον μαθαίνουμε να κάνουμε τα ίδια λάθη...

Έτσι φαίνεται. Θέλω να πω, ποιος θα το πίστευε; Η γενιά των παππούδων μου που μόλις απεβίωσε, έζησε τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο. Για τόσο κοντά μιλάμε, για τόσο πρόσφατα.

Και πάλι, στην Σουηδία αυτή τη στιγμή υπάρχει κόσμος με ακριβώς την ίδια ατζέντα. Κι όταν τους το λες αυτό, απαντάνε «Όχι, εμείς δεν θέλουμε να σκοτώνουμε Εβραίους», αλλά τους απαντάω ότι δεν είναι αυτό που προσπαθώ να πω. Στοιχηματίζω πως τότε στην Γερμανία δεν ήταν αυτή κύρια επιχειρηματολογία. Δεν εκλέχθηκε γιατί έλεγε «πιστεύω πως πρέπει να δηλητηριάσουμε με αέρια πολλούς Εβραίους».

Από κάπου ξεκινάς. Κι αυτό το κάπου είναι ο τρόπος σκέψης ενός έθνους. Εκεί είναι το πρόβλημα. Το πού αυτός θα καταλήξει, είναι κάτι που κανείς δεν μπορεί να πει. Δεν μπορείς να ξέρεις πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα όταν αρχίζεις να μπαίνεις σε αυτή τη λογική, μη δείχνοντας ανοχή σε συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων και λέγοντας «είμαστε πιο σημαντικοί, ενώ αυτοί είναι το ένα και το άλλο». Όταν ακολουθείς αυτό το μονοπάτι, ξαφνικά όλοι αυτοί οι περίεργοι άνθρωποι βρίσκουν μια εκτόνωση και κανείς δεν μπορεί να πει πού θα καταλήξει όλο αυτό.

Είναι σαν να δημιουργείς ένα ραδιενεργό υποκατάστατο. Θα αρχίσει να έχει τη δική του υπόσταση. Αυτό συμβαίνει κι όταν φέρνεις αυτού του είδους τη βλακεία στην πραγματική πολιτική ατζέντα μιας χώρας. Είτε είναι στο περιθώριο, είτε όχι, δεν έχει σημασία. Ξαφνικά, όλοι αυτοί που θέλουν να κατηγορήσουν κάποιον, βρίσκουν μια δίοδο εκτόνωσης. Κι όταν αυτό ξεκινήσει να συμβαίνει, εξελίσσεται σε κάτι πιο μαζικό που είναι δύσκολο να το σταματήσεις. Το να προσπαθείς να το ελέγξεις είναι ο χειρότερος δυνατός τρόπος διαχείρισης του. Πρέπει να το σταματάς άμεσα.

Είναι σαν να έχεις ένα τικ. Κάποια στιγμή άρχισα να ανησυχώ γιατί δεν θυμόμουν αν έχω κλείσει την σόμπα. Σκεφτόμουν «την έκλεισα την σόμπα;» και έπρεπε να πάω να την ελέγξω ξανά και ξανά. Έφτασα σε σημείο που το έκανα τρεις και τέσσερεις φορές. Αν το άφηνα να συνεχιστεί αυτό, θα έχανα τελείως τον έλεγχό. Αυτό που έπρεπε να κάνω ήταν να κλείσω την πόρτα, να την κλειδώσω και αν ήταν να καεί το σπίτι, ας καεί. Θα είχα πάρει το μάθημά μου. Αυτό έπρεπε να κάνω, το έκανα και έφυγε το τικ.

Το ίδιο πρέπει να κάνουμε και με τις απόψεις των υπέρ-εθνικιστών. Πρέπει να πούμε «μπορεί να σταματήσει όλο αυτό; Είναι τελείως χαζό! Δεν θα το συζητήσουμε καν». Γιατί όταν αρχίζεις να το συζητάς όλα γίνονται χειρότερα, καθώς υπάρχει πολύς κόσμος που δεν νιώθει καλά και όταν δεν νιώθεις καλά έχεις την ανάγκη να βρεις μεθόδους να το αλλάξεις αυτό. Όταν ξεκινάς μια πολιτική συζήτηση σε εθνικό επίπεδο για το αν κάποιοι άνθρωποι πρέπει να είναι εδώ ή όχι, τότε έχεις ανοίξει την κονσέρβα με τα σκουλήκια και δεν θα καταφέρεις να τα ξαναβάλεις μέσα.

Θέλω αυτό που κάνω να είναι αληθινό. Και για να το κάνω να είναι αληθινό, οφείλω να επικεντρωθώ σε πράγματα τα οποία νιώθω ότι με νοιάζουν πραγματικά

Όλο αυτό με κάνει να σκεφτώ πως ως καλλιτέχνης πάντα μιλούσες ανοιχτά για όλα τα θέματα: από την πολιτική σε άλμπουμ όπως το "Entropia" ως την προσωπική σου ζωή σε άλμπουμ όπως το "Remedy Lane" και το "In The Passing Light Of Day". Το νιώθεις ως ευθύνη απέναντι στον εαυτό σου και στην τέχνη σου το να ανεβαίνεις στη σκηνή και να εκφράζεις αυτό που θεωρείς ότι είναι σωστό;

Θεωρώ πως οφείλεις να το κάνεις αυτό, αν και θα ήταν απλό το να μην το κάνεις. Και πάλι είναι το ίδιο με όλα τα υπόλοιπα: Θέλω αυτό που κάνω να είναι αληθινό. Και για να το κάνω να είναι αληθινό, οφείλω να επικεντρωθώ σε πράγματα τα οποία νιώθω ότι με νοιάζουν πραγματικά. Και εκεί έγκειται το πρόβλημα φαντάζομαι...

Τα πράγματα που σε νοιάζουν στον βαθμό που νιώθεις την ανάγκη να γράψεις για αυτό, είναι συνήθως αυτά που δεν πάνε καλά. Επικεντρώνεσαι στα προβλήματα, γιατί αυτά έχεις να αντιμετωπίσεις. Αυτά που πάνε καλά δεν χρειάζονται να τα επεξεργαστείς, αλλά αυτά που δεν πάνε χρειάζονται δουλειά. Κι έτσι καταλήγεις να γράφεις πολλούς στίχους για θέματα που δεν λειτουργούν σωστά. Αλλά, είναι κι αυτό σημαντικό. Υπάρχει διασκέδαση και ψυχαγωγία, αλλά την ίδια στιγμή υπάρχει και κάτι που είναι ανάγκη να το αντιμετωπίσεις. Και γενικά τείνω να εκτιμώ πολύ το «αυτό είναι ανάγκη να αντιμετωπιστεί» κομμάτι.

Και με το χιούμορ ισχύει το ίδιο. Μεγάλωσα με τους Monty Pythons. Το "Life Of Brian" είναι ένα πολύ όμορφο παράδειγμα του πως μπορείς να αντιμετωπίσεις πραγματικά δύσκολα θέματα. Έχει πάρα πολλές πολιτικές αναφορές αυτή η ταινία, αλλά και πάλι παραμένει χιουμοριστική. Παραμένει αστεία. Κι αυτός είναι ένας τρόπος για να αντιμετωπίζεις προβλήματα. Πάντα σκέφτομαι πως πρέπει να κάνουμε κάτι χαζό και να γελάσουμε με αυτό. Χρειάζεσαι και τα δυο. Για παράδειγμα το τραγούδι "America" που ανέφερες πιο πριν, για μένα έχει πολύ χιούμορ μέσα του. Το θεωρώ ένα πολύ χιουμοριστικό τραγούδι, με το μπάντζο κι όλα αυτά... Κι ακόμα μου φαίνεται δύσκολο να φανταστώ πως πολλοί Αμερικανοί εξαγριώθηκαν όταν το βγάλαμε. Ήμουν σε φάση «Τι; Πως μπορείς να θυμώσεις με κάτι τέτοιο; Αλήθεια τώρα;»

Μπορείς να την αγαπάς τη χώρα σου, αλλά να διατηρείς την ικανότητα να βλέπεις τα ελαττώματα και τις αποτυχίες της

Αντί να πουν «να κάποιος που λέει αυτά που πρέπει να ειπωθούν»... Αλλά μπορείς να δεχτείς κριτική μόνο αν έχεις και κάποια αυτογνωσία...

Ναι... Μπορούμε να πούμε πολλά πράγματα και για την Σουηδία επίσης, και δεν θα έχω κανένα πρόβλημα να γελάσω μαζί τους ή να τα παραδεχτώ και να τα αντιμετωπίσω. Αν κάποιος έρθει και μου πει για κάτι που δεν λειτουργεί καλά στη Σουηδία θα συμφωνήσω μαζί του. Το καταλαβαίνω πως πολλοί Αμερικανοί είναι ακραία εθνικόφρονες, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει να συμφωνούν με όλα όσα συμβαίνουν. Υπάρχουν σκατά παντού. Αυτό είναι το φυσιολογικό.

Έτσι θα έπρεπε να είναι. Είμαι παντρεμένος, έχω παιδιά, τα αγαπώ και θεωρώ πως είναι γαμάτα και φοβερά! Αλλά, κι αυτά έχουν κάτι το ενοχλητικό. Γιατί είναι άνθρωποι. Κι εγώ έχω. Για την ακρίβεια, έχω πάρα πολλά ενοχλητικά πράγματα ως άνθρωπος. Και κατά τον ίδιο τρόπο μπορεί και η χώρα σου να έχει. Μπορείς να την αγαπάς τη χώρα σου, αλλά να διατηρείς την ικανότητα να βλέπεις τα ελαττώματα και τις αποτυχίες της. Κι αυτό δεν σημαίνει πως ήρθε το τέλος του κόσμου. Θα έπρεπε να σκέφτεσαι «Αυτό είναι κάτι στο οποίο πρέπει να δουλέψουμε. Ο υπόλοιπος κόσμος είναι τόσο καλύτερος σε αυτό το κομμάτι, γιατί δεν μπορούμε κι εμείς να το κάνουμε λίγο καλύτερα;».

Στην Ελλάδα θα έπρεπε να ζεις. Θα είχες υλικό για μια σειρά από άλμπουμ, πίστεψέ με...

(πολλά γέλια)

Τελευταία ερώτηση. Αν τα παιδιά σου αποφασίσουν ότι θέλουν να παίξουν μουσική και φτιάξουν μπάντα, τι μουσική θα ήθελες να τους δεις να παίζουν;

Θα έλεγα αυτό που θέλω να ακούσω. Θα ήθελα να τους δω να παίζουν κάτι στο στυλ της μουσικής των Twenty One Pilots...

Αυτό είναι το είδος μουσικής που ακούνε;

Ναι...

Και έχεις τόση καλή μουσική στο σπίτι, που φτιάχνεται εκεί... (γέλια)

Το θέμα είναι πως αυτή τη στιγμή είναι μια από τις μπάντες που ακούω πολύ κι εγώ. Πάντα κολλάω με κάτι. Μια περίοδο της ζωής μου, πριν μερικά χρόνια, άκουγα πάρα πολύ πρώιμους Beatles. Πάντα κολλάω με συγκεκριμένα πράγματα. Και για μένα αυτή την περίοδο οι Mutemath και οι Twenty One Pilots κάνουν κάποια πολύ ωραία πράγματα...

Οποιουδήποτε είδους metal άλμπουμ προσπαθώ να παίξω, έχει τόσες πολλές ενοχλητικές συχνότητες που δεν μπορώ να το ακούσω... Δεν μπορώ να ακούσω ούτε τα δικά μας άλμπουμ στο αμάξι

Τα δυο πρώτα "Mutemath" είναι εξαιρετικά και τα άκουγα αρκετά όταν είχαν βγει, αλλά μετά τους έχασα. Μάλλον, έγινα λίγο πιο pop για μένα.

Εμένα πάλι αυτό μου αρέσει. Μου αρέσουν οι πιο μετέπειτα Mutemath. Και κάτι που εκτιμώ πολύ, είναι πως αν πάρεις για παράδειγμα το τελευταίο άλμπουμ των Twenty One Pilots, το "Trench", μπορώ να το βάλω σε πραγματικά μεγάλη ένταση στο αμάξι. Δεν έχει σημασία πόσο δυνατά, μπορώ να το βάλω σε χαζό βαθμό δυνατά και να ακούγεται καλά. Ενώ οποιουδήποτε είδους metal άλμπουμ προσπαθώ να παίξω, έχει τόσες πολλές ενοχλητικές συχνότητες... Δεν μπορώ να ακούσω ούτε τα δικά μας άλμπουμ στο αμάξι, διότι έχουν τόσες πολλές ενοχλητικές συχνότητες. Κι αυτό είναι κάτι που δεν μου αρέσει... (γέλια)

Από την άλλη, τα "Road Salt" μπορώ να τα βάλω όσο δυνατά θέλω και πάλι να τα ευχαριστηθώ. Αλλά, συνειδητοποιώ ότι ο περισσότερος κόσμος που ακούει metal - κάτι που εγώ δεν κάνω, καθώς δεν ακούω σχεδόν κανένα είδος metal - έχουν μια συγκεκριμένη καμπύλη εξισορρόπησης [σ.σ.: equalization curve]. Κάτι πρέπει να ακούνε διαφορετικά πάντως, γιατί για μένα δεν ακούγεται...

Εγώ πάλι θα προτιμήσω να ανεβάσω την ένταση όταν μπαίνει ένα τραγούδι σαν το "On A Tuesday" ή το "Reasons". Μάλλον υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι που ο κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται, ακούει ή «ζει» την μουσική...

Έχει να κάνει με την κατανομή στην καμπύλη συχνοτήτων [σ.σ.: frequency curve]. Πιστεύω πως στις ημέρες μας, οι περισσότερες μουσικές χρησιμοποιούν τις υψηλότερες συχνότητες πολύ πιο συχνά. Χρησιμοποιούν εκνευριστικά λιγότερο τις συχνότητες των 1000 Hz και μετά έχεις αυτές των 5k και 9k, οι οποίες μπορούν να γίνουν πραγματικά ενοχλητικές στο αμάξι ή στο στέρεο. Και αυτά τα clicky bass drums. Αλήθεια, ποιος τα εφηύρε αυτά τα clicky bass drums;