Συνέντευξη Mechanimal (Γιάννης ΙΟΝ Παπαϊωάννου)

«Η ελληνική σκηνή πάσχει από έναν ιό χρόνιο... αυτόν της γκρίνιας και της μιζέριας»

Από την Κατερίνα Μυτιληναίου, 27/10/2014 @ 12:50
Μετά την πρόσφατη κυκλοφορία του δεύτερου άλμπουμ τους, με την προσθήκη του Αντώνη Χαραλαμπίδη στα ντραμς και νέο κιθαρίστα τον Κώστα Ματιάτο, οι Mechanimal είναι εδώ και μας μιλάνε για όλα όσα μπορεί να συνέβαλαν στη γέννηση ενός τόσο ιδιαίτερου ήχου εντός των τειχών του κλεινού άστεως. Και κάπως έτσι, στην αυλή ενός ωδείου στην Ρωμαϊκή Αγορά, ξεκίνησε μια πολύ ωραία συζήτηση με τον Γιάννη Παπαϊωάννου (a.k.a. ION), ιθύνοντα νου της μπάντας. Η κουβέντα, βέβαια, άρχισε πριν το μηχανάκι προλάβει να αρχίσει την ηχογράφηση και συνεχίστηκε πολύ μετά την απενεργοποίησή του. Κι αυτό, γιατί όλοι πλέον κοιτάμε γύρω μας με μεγαλύτερη προσοχή...

MechanimalΑρχικά, να σας συγχαρώ για το νέο άλμπουμ και την πρόσφατη εμφάνισή σας, στο πλευρό των Future Islands. Είστε πολύ καλοί!
Ευχαριστώ.

Ποιά η γνώμη σας για την ελληνική σκηνή;
Πιστεύω στην ελληνική σκηνή, και γι' αυτό επιθυμώ ό,τι  κάνω να έχει ως πόλο ή κέντρο ύπαρξης τη χώρα που ζω. Ακόμα και τα techno κομμάτια που έχω κυκλοφορήσει στο παρελθόν σαν ION σε ξένες δισκογραφικές εταιρείες, ήθελα να φαίνεται ότι έχουν τη βάση τους στην Αθήνα. Το πίστευα αυτό ανέκαθεν, ότι δηλαδή δεν ανήκω σε μία σκηνή ούτε της Σουηδίας, ούτε της Γερμανίας, ούτε της Γαλλίας, είμαι ένας Έλληνας καλλιτέχνης, ο οποίος κάνει μουσική που μπορεί να λειτουργήσει όμως ως μια γλώσσα διεθνής, δεν γνωρίζει σύνορα στο χάρτη της κοινότητας της ηλεκτρονικής μουσικής. Αυτή η ιδέα ήθελα να διατηρηθεί και με τους Mechanimal. Και παρότι ο τραγουδιστής μας είναι Αμερικανός, έχει ζήσει και μεγαλώσει στην Αθήνα και άρα έχει αφομοιωθεί στον ελληνικό τρόπο ζωής.

Υπάρχει κάτι που σας ενοχλεί στην ελληνική σκηνή;
Το γεγονός ότι η  ελληνική σκηνή πάσχει από έναν ιό χρόνιο και δεν μπορεί να βρει θεραπεία: αυτόν της γκρίνιας και της μιζέριας. Ότι τίποτα δεν πάει καλά, ότι είμαστε καταδικασμένοι σε μια μικρή χώρα, ότι κανείς δε μας προσέχει εδώ ή ότι ο διπλανός μας τα καταφέρνει καλύτερα, με αποτέλεσμα κανένας να μην αφοσιώνεται πραγματικά σε αυτό που κάνει. Προσωπικά μιλώντας, αυτό που με ενδιαφέρει είναι να κάνω σήμερα κάτι καλύτερο απ' ό,τι έκανα χτες. Αυτός είναι ο κανόνας της δημιουργίας μου. Συνέχεια προσπαθώ να κάνω καλύτερο τον τρόπο παραγωγής μου, να τολμήσω περισσότερο σε κάθε νέο κομμάτι που γράφω, να αποφύγω τη φόρμα στις συνθέσεις, να προβλέψω μια νέα πορεία του συγκροτήματος, να διευθύνω την εξέλιξη των συναυλιών και την επικοινωνία με κοινό. Παρότι δεν είμαστε αυτό που θα έλεγε κανείς «μια πετυχημένη μπάντα», είμαστε αρκετά γνωστοί, γιατί αυτό το ηχητικό blend που έγινε -κάπως σαν τους Σκωτσέζους που ανακατεύουν malt και grain ουίσκυ για να φτιάξουν ένα μοναδικό blend- ξεχώρισε για τα συστατικά του.

Mechanimal - Secret ScienceΔηλαδή, πιστεύετε ότι ο καλύτερος τρόπος να προμοταριστεί μια μπάντα είναι με το υλικό της και μόνο;
Θεωρώ ότι στην εποχή της πληροφορίας, μπορεί να μην αρκεί μόνο αυτό, αλλά πιστεύω ακράδαντα ότι η μουσική παίζει το σπουδαιότερο ρόλο. Αν δεν κάνεις καλή μουσική, όσο και να σε σπρώξουν και διαδικτυακά και οικονομικά και μέσω ατζέντηδων, η μουσική σου το πολύ που θα καταφέρεις να γίνει, είναι mainstream. Καθόλου άσχημα, αν αυτό επιδιώκεις. Από την άλλη, δεν ξέρω τί μπορεί να θέλει ο καθένας. Οπότε, εγώ, βασίζομαι αποκλειστικά και μόνο στο υλικό της μπάντας μου. Κάτι που θέλω να το δουλεύω συνεχώς, γιατί και η τέχνη και η τεχνική, απαιτούν καλλιέργεια.

Πώς ξεκινήσατε να γράφετε μουσική;
Ξεκίνησα μετά το λύκειο, όταν ακόμα ήταν πολύ φρέσκο το punk και το new wave κι άρχισε να φαίνεται και το post-punk στον ορίζοντα. Τότε μαζί με δυο φίλους, τον Σπύρο Φάρο και τον Βασίλη Σορίλο, φτιάξαμε ένα συγκρότημα από τα πλέον συμβολικά της ελληνικής post-punk σκηνής, τους Rehearsed Dreams. Έτσι ξεκίνησα... Κάναμε πρόβες, βρήκαμε ένα στούντιο, γράψαμε, βγάλαμε ένα δίσκο στην πρώτη ανεξάρτητη, την Creep, αλλά μετά από λίγο εγώ έφυγα, πήγα εξωτερικό για σπουδές και εκεί έφτιαξα το δικό μου home στούντιο κι άρχισα να γράφω μουσική μόνος μου.

Κάνετε και την παραγωγή δίσκων...
Ναι, πλέον με τα χρόνια έχω φτιάξει έναν δικό μου τρόπο παραγωγής, κάτι σαν μια μικρή σφραγίδα ήχου, όπως τα techno κομμάτια μου, τα οποία μπορεί να τα ξεχωρίσει κάποιος από τους Έλληνες παραγωγούς και να πει «αυτό το έφτιαξε ο Παπαϊωάννου».

Ποιά είναι τα στοιχεία αυτής της σφραγίδας;
Η ατμόσφαιρα, το βάθος, το πείραμα με τον ήχο ή, καλύτερα, μια συνεχής εξερεύνηση του ήχου, η μελέτη του θορύβου, η γοητεία της ησυχίας, η μελωδία. Ποτέ δεν πρόδωσα την αγάπη μου για την μελωδία. Προσπάθησα, σε ό,τι έχω κάνει, ακόμη και σε πιο κλινικά ή «ακαδημαϊκά» πειράματα, να υπάρχει πάντα ένα ψήγμα μουσικής δομής, που θα έκανε κάποιον που το ακούει, να το αγκαλιάσει, ακόμα και αν δεν μπορούσε να το εξηγήσει τεχνολογικά.

MechanimalΔεν είμαι μεγάλος φαν της ηλεκτρονικής σκηνής μόνο και μόνο γιατί πάντα πίστευα ότι λείπει το ανθρώπινο στοιχείο του «λάθους»...
Αυτό δεν είναι σωστό! Αν δεν την προγραμματίσει ο άνθρωπος, η μηχανή δεν πρόκειται να κάνει τίποτα από μόνη της. Αυτός είναι ένας μικρός, αλλά δίκαιος, κανόνας. Ναι, υπάρχουν μηχανές που σήμερα μπορούν να κάνουν μόνες τους πολλά, αλλά επειδή πραγματικά έχω ζήσει αυτή την εξέλιξη της τεχνολογίας από παλιά, πριν τους υπολογιστές, ξέρω ότι μόνο με σωστή ισορροπία μπορείς να χτίσεις γέφυρες. Όλη αυτή η εμπειρία με κάνει σήμερα να μπορώ να συνδυάζω και τις μηχανές που μπορούν να παίξουν μόνες τους -για παράδειγμα ένα λάπτοπ, που λειτουργεί ως φορητό στούντιο για μένα- με τα συνθεσάιζερ που παίζω, συν κάθε όργανο που θέλω να φέρω μέσα σε κάθε σύνθεση - κιθάρες και τώρα ντραμς, που δίνουν περισσότερη ένταση, μετρονομία και πάθος.

Άρα αισθάνεστε κυρίαρχος των τεχνολογικών μέσων που διαχειρίζεστε.. δεν τα «φοβάστε»...
Αν δεν αισθανόμουν κυρίαρχος, δεν θα έκανα κάτι.. θα έτρεφα αμφιβολίες. Ναι, μου αρέσει να πειραματίζομαι, αλλά αν δεν είμαι σίγουρος για αυτό, τότε θα το κρατήσω μόνο για μένα. Δεν χρειάζεται να το εκθέσω στο κοινό ή, μάλλον, δεν χρειάζεται να μπερδεύω το κοινό με τα πειράματά μου. Ό,τι κυκλοφορεί το έχω φτάσει σε σημείο να το ακούω και λέω «μ' αρέσει!».

Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Πολλοί αργούν να το πουν αυτό, για πολλούς λόγους...
Κοίτα, υπάρχει ο περφεξιονισμός, που είναι κατάρα, υπάρχει κι ο αυθορμητισμός. Πιστεύω σε αυτό που είχε πει ο Νταλί: «Μη φοβάσαι την τελειότητα, δεν θα τη φτάσεις!». Όπως είπα, προσπαθώ να δημιουργώ ισορροπίες. Παρ' ότι το νέο άλμπουμ δείχνει να έχει μια ωμότητα και να είναι κάπως πιο punk και άγριο, είναι πολύ μελετημένος μέχρι την παραμικρή του λεπτομέρεια.

Εμένα μου φάνηκε απολύτως υπολογισμένος συνθετικά. Όχι σε σημείο που να ενοχλεί, αλλά είναι μαθηματικά δομημένος...
Τα μαθηματικά είναι μια γλώσσα που αγαπάω να την προσεγγίζω περισσότερο φιλοσοφικά, παρά καθαρά τεκτονικά. Με γοητεύει το χάος και το μεγαλείο του σύμπαντος. Και στον ήχο και στην παραγωγή και στη δημιουργία.

MechanimalΣίγουρα ο ήχος του δίσκου είναι πολύ γεμάτος και «μαξιμαλιστικός». Αυτό είναι που με τράβηξε στον δίσκο, γιατί το ρεύμα της εποχής θέλει τον rock ήχο μινιμαλιστικό και απλό.
Είμαι πιο μινιμαλιστής. Αλλά ο δίσκος δομήθηκε σε μια massive φόρμα, όχι με τη  έννοια του μαζικού, όσο με την έννοια του monumental. Ήθελα κάτι αρχιτεκτονικά μνημειώδες, αλλά όχι απόκοσμο. Η αρχιτεκτονική είναι μια άλλη τέχνη που έχει να κάνει με τον χώρο και τον χρόνο· πάντα με ενδιέφερε η μεταξύ τους σχέση, το χωροχρονικό σύμπαν. Φτιάχνοντας μουσική που ήθελα να αντιπροσωπεύει αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή την Ελλάδα, ήθελα ο ήχος να είναι όσο το δυνατόν πιο «μεγάλος» γίνεται, με ελάχιστα, φτωχά μέσα. Αυτή τη στιγμή το στούντιό μου είναι σπίτι μου. Θα μπορούσαμε να είχαμε πάει σε ένα άλλο, δεν θα βγάζαμε τον ίδιο ήχο. Ήθελα μέσα σε ένα οικείο χώρο να φτιάξω ένα ήχο που να συμβολίζει το μνημειώδες της εποχής, του 2014, χωρίς να σε απομακρύνει.

Γιατί, τότε, αγγλόφωνος στίχος;
Μια εύκολη απάντηση θα ήταν γιατί ο τραγουδιστής μας είναι Αμερικανός. Μια άλλη εύκολη απάντηση θα ήταν ότι έχω προσπαθήσει πολλές φορές να γράψω ελληνικά τραγούδια και δεν μένω ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα. Ίσως έχω κορεστεί από αυτό που λέμε ελληνικό τραγούδι. Επειδή έχω μια τάση και φαντασιακά λειτουργώ καλύτερα με τα αγγλικά, γι' αυτό γράφω στα αγγλικά. Ο μοναδικός ελληνικός στίχος που με συγκινεί ακόμα και σήμερα, και που πιστεύω είχε κάνει τη διαφορά στο ελληνόφωνο τραγούδι, είναι αυτός της Λένας Πλάτωνος. Το 2014, ακόμα και οι στίχοι του Σαββόπουλου, που κάποτε με έκαναν και ανατρίχιαζα, δεν έχουν να μου πουν πια τίποτα. Γράφω αγγλικά για να μπορεί να καταλάβει και ο Ιάπωνας, ο Άγγλος, ο Ισπανός ή ο Ινδός που πιθανόν μας ακούσει, πώς βιώνουμε ό,τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα.

Ο Νεοϋορκέζος εικονογράφος Murray Tinkelman διαθέτει ολόκληρη σειρά έργων επ' ονόματι «Mechanimal» κι εσείς έχετε μιλήσει στο παρελθόν για την έμπνευση που αντλείτε από τα σκίτσα του...
Μας έχει επηρεάσει κάπως, αλλά η μεγάλη έμπνευση έρχεται από αλλού. Έχει έρθει από τον Λεονάρντο (ντα Βίντσι).

Μα, και του ιδίου, φαντάζομαι...
Ε, ναι και του ίδιου. Ο Λεονάρντο ήταν αυτός που σχεδίασε μια μηχανική κατασκευή με τη μορφή λέοντος που από το στομάχι του έβγαιναν λουλούδια. Δεν το κατασκεύασε ποτέ, αλλά το σκέφτηκε και το σχεδίασε.. Αυτή η ιδέα της Αναγέννησης μας ώθησε προς την ιδέα του «μηχανικού ζώου». Τα σχέδια του Tinkelman έρχονται βέβαια πιο κοντά στην εικόνα ενός μηχανικού ζώου...

MechanimalΠώς φαντάζεστε τώρα (αυτόν τον καιρό) το μηχανικό σας ζώο; Λεπτομερή περιγραφή...
Το «μηχανικό ζώο» μας δεν έχει αλλάξει η αλήθεια είναι από τη στιγμή που το πρωτοφτιάξαμε, απλά, τελείως εννοιολογικά, αν στον πρώτο δίσκο λέγαμε ότι φτιάξαμε ένας τέρας σε ένα εργαστήριο και του δώσαμε ζωή, το δεύτερο άλμπουμ αντιπροσωπεύει και συμβολίζει το ξύπνημα του τέρατος, την έξοδό του από το εργαστήριο. Βάζοντας, αν θέλεις, τον ντράμερ να κρατάει τον ρυθμό πιο δυνατά, είναι σα να του βάζουμε πατερίτσες για να μπορεί να σταθεί και να περπατήσει καλύτερα. Αποκτά μια νέα ελευθερία κινήσεων. Το κτήνος, λοιπόν τώρα, βγαίνει και παρατηρεί το αστικό τοπίο.

Θεωρούνται ακόμα οι Mechanimal ένα πείραμα διαρκείας;
Ναι!

Ποιά η θέση γενικά της εικόνας στην καλλιτεχνική σας έκφραση και τη σκηνική σας παρουσία; Στις τάξεις σας έχετε και μια visual artist...
Ναι, την Αγγελική Βρεττού, που έφτιαξε και το εξώφυλλο του δίσκου. Από την αρχή, θέλαμε οι Mechanimal να μην είναι ένα σταθερό, συμβατικό rock 'n' roll συγκρότημα με τέσσερα όργανα  πάνω στη σκηνή, αλλά περισσότερο ένα οπτικοακουστικό project. Στα ελληνικά, σ' αυτόν τον όρο (οπτικοακουστικός) μπαίνει πρώτα η εικόνα και μετά έρχεται ο ήχος, ενώ στα αγγλικά γίνεται το αντίθετο (audiovisual)... Παράξενο, ε; Η εικόνα μπορεί να αγκαλιάσει ένα μεγάλο κομμάτι της αισθητικής μας. Ένα βίντεο ενός συνεργαζόμενου σκηνοθέτη δίνει ένα ιδανικό αποτέλεσμα της μείξης δικής του αισθητικής με τη δική μας. Όταν η εικόνα ενωθεί με τη μουσική δημιουργούνται αριστουργήματα. Μ’ αρέσει αυτό το παιχνίδι με την εικόνα και τα σύμβολα, ειδικά με αυτά που έχουν να πουν πολλά για το υποσυνείδητο...

Καλά, για το drone 'n' roll δεν ρωτάω, τα 'χετε χιλιοπεί φαντάζομαι... έτσι χαρακτηρίστηκε η μουσική σας.
Όλοι μας ρωτάνε γι' αυτό! Να σ' το εξηγήσω; Κάνουμε «μεγάλες» νότες, με sustain. Αν έχεις ακούσει τον πρώτο δίσκο, το "Lowland" είναι μία νότα κιθάρας, 9 λεπτά, μια Σι ύφεση -είχε πει ο Χρήστου ότι είναι η «νότα του Σύμπαντος». Οι μεγάλες σε διάρκεια νότες σαν κι αυτή βγάζουν έναν βόμβο, το drone, που μαζί με τις μηχανές και τις κιθάρες να δημιουργούν έναν γρήγορο ρυθμό, το βγάλαμε για πλάκα «drone 'n' roll», σαν inside joke.

MechanimalΚλείνοντας, αν θέλατε να παρουσιάσετε ο ίδιος τον καινούριο σας δίσκο σε έναν φίλο, τι θα του λέγατε;
Ότι είναι το σημείο που το μηχανικό μας τέρας ξυπνάει και βγαίνει από το εργαστήριο. Όλος ο δίσκος αντιπροσωπεύει ένα ξύπνημα. Ένα ξύπνημα σε μια πραγματικότητα που μπορεί να είναι γεμάτη φως αλλά ταυτόχρονα καταθλιπτική, μπορεί να είναι σκοτεινή αλλά παρόλα αυτά ελπιδοφόρα.

Διαβάστε εδώ την παρουσίαση του "Secret Science", από την Κατερίνα Μυτιληναίου.
  • SHARE
  • TWEET