«A Buyer's Guide»: Θανάσης Παπακωνσταντίνου

Οδηγός δισκογραφίας για τον περίφημο Λαρισαίο δημιουργό

Από τον Θοδωρή Ξουρίδα, 14/06/2018 @ 12:08

Η ιστορία του Θανάση Παπακωνσταντίνου στην μουσική ξεκινάει κάπου στα τέλη της δεκαετίας του '70 με αρχές του '80 κυρίως μέσα από τον στίχο. Αρχικά η συνεργασία με τον Μάνο Λοΐζο δεν θα προχωρήσει λόγω δυστυχώς ανωτέρας βίας, το 1982 θα καταγραφεί η συμμετοχή τους στους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού της Κέρκυρας, ενώ το 1984 μέσα από την "Διαίρεση" του Βασίλη Παπακωνσταντίνου θα γνωρίσουμε τον "Λεγεωνάριο" και βεβαίως τον "Μαύρο Γάτο".

Στην συνέχεια ο Θανάσης θα αποκτήσει οικογένεια και θα εργαστεί ως εργολάβος δημοσίων έργων στην Λάρισα (έχει σπουδάσει μηχανολόγος μηχανικός), ώσπου στις αρχές της δεκαετίας του '90 θα ασχοληθεί και πάλι ενεργά με την μουσική. Καθοριστική ήταν η αρωγή του Νίκου Παπάζογλου, στο στούντιο του οποίου (Αγροτικόν) θα ηχογραφήσει τον πρώτο του προσωπικό δίσκο "Αγία Νοσταλγία" (κάτι ευθέως ανάλογο είχε συμβεί άλλωστε και με τον Σωκράτη Μάλαμα).

Θανάσης Παπακωνσταντίνου

Στον δεύτερο δίσκο με τίτλο "Στην Ανδρομέδα Και Στη Γη", στον κύκλο θα μπουν ο Μάλαμας και η Μελίνα Κανά, η οποία θα παραμείνει στους δύο επόμενους, "Της Αγάπης Γερακάρης" και "Λάφυρα" (σε συνεργασία με το συγκρότημα Ashkhabad από το Τουρκμενιστάν). Εάν η "Ανδρομέδα" έκανε γνωστό τον Θανάση στο ευρύ σχετικό κοινό, ο "Βραχνός Προφήτης" τον έφερε στο προσκήνιο, τον «κατέβασε» στην Αθήνα και από εκεί ο Λαρισαίος δημιουργός βρέθηκε σε όλη την Ελλάδα.

Το εγχείρημα με τις rock ενορχηστρώσεις πέτυχε απόλυτα, οι Λαϊκεδέλικα κατέπληξαν τα πλήθη, και ο δύο επόμενοι δίσκοι, "Αγρύπνια" και "Διάφανος" (2006) πρόσθεσαν και άλλους πόντους στην δισκογραφία. Την ίδια χρονιά με τον δεύτερο κυκλοφόρησε το αρκετά πειραματικό "Βροχής Από Κάτω", ενώ το 2008 και το 2012 ήρθαν οι δίσκοι με βασικούς ερμηνευτές τον Διονύση Σαββόπουλο ("Σαμάνος") και τον Γιάννη Χαρούλη ("Μαγγανείες") αντίστοιχα.

Θανάσης Παπακωνσταντίνου

Ένα χρόνο πριν τον τελευταίο, κυκλοφορεί ο "Ελάχιστος Εαυτός", το 2014 η "Πρόσκληση Σε Δείπνο Κυανίου" και φέτος το "Με Στόμα Που Γελά", με βασικό ερμηνευτή τον Σωκράτη. Όλα αυτά τα χρόνια βέβαια υπάρχουν συμμετοχές σε δίσκους τρίτων, μουσικές για ταινίες και θεατρικά, καθώς και λοιπές συνεργασίες που είναι αρκετές για να τις απαριθμήσουμε, όλες όμως παρουσιάζουν ενδιαφέρον και έχουν την δική τους σημασία.

Στο ερώτημα γιατί ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου έχει επιτύχει την αναγνώριση από πολύ μεγάλη μερίδα συγκεκριμένου κοινού, η απάντηση προφανώς βρίσκεται στα τραγούδια του, αλλά όχι μόνο εκεί. Σαφέστατα πολύ μεγάλο κομμάτι της καλλιτεχνικής αξίας ανήκει στους στίχους. Η ελληνική παράδοση και η γλώσσα της υπαίθρου αναβιώνει στα στιχάκια του Θανάση και μιλάει στο υποσυνείδητό μας.

Θανάσης Παπακωνσταντίνου

Ταυτόχρονα, ο προσωπικός και συνάμα συλλογικός τόνος αγγίζει το άτομο και το σύνολο, ενώ η ποίηση, αυτούσια ή διασκευασμένη απαντάται με καθιερωμένη συχνότητα. Από την άλλη πλευρά, η μουσική με ρίζες στην παραδοσιακή, το ρεμπέτικο και το λαϊκό, και προεκτάσεις στο rock και την ψυχεδέλεια, καλύπτει ένα ευρύ φάσμα, δοσμένη όμως ως ενιαίο σύνολο.

Από τους 14 δίσκους που έχει κυκλοφορήσει ο Θανάσης σε διάστημα 25 ετών, προσπαθήσαμε να τους κατατάξουμε τους περισσότερους εξ αυτών με βάση της σπουδαιότητά τους, τονίζοντας παράλληλα τα σημαίνοντα σημεία του καθενός και τα σημαντικότερα της συνολικής πορείας. Το κεφάλαιο του Λαρισαίου δημιουργού είναι τεράστιο και δεν θα μπορούσε να να καλυφθεί πλήρως ακόμη και με το εκτενέστερο αφιέρωμα, βασικός σκοπός εντούτοις είναι δώσουμε την βάση από την οποία μπορεί να ξεκινήσει κανείς πριν εντρυφήσει στο σύνολο του έργου.

 
Θανάσης Παπακωνσταντίνου - Στην Ανδρομέδα Και Στη Γη

Στην Ανδρομέδα Και Στη Γη
(Lyra, 1995)

Στον δεύτερο δίσκο του Θανάση με τίτλο "Στην Ανδρομέδα Και Στη Γη", οι πλανήτες φαίνεται να ευθυγραμμίζονται, με την σύμπραξη των κατάλληλων συνεργατών και κυρίως την ύπαρξη εκείνων των τραγουδιών που μηδενός εξαιρουμένου παραμένουν μέχρι σήμερα φρέσκα στην μνήμη και προσφέρουν ξεχωριστές συγκινήσεις. Ανάμεσα στην "Ανδρομέδα" και τους "Πότες Της Στρογγυλής Τραπέζης", βρίσκονται δέκα ακόμη νέα παραδοσιακά, λαϊκά και ρεμπέτικα με την φωνή του Παπακωνσταντίνου, του Μάλαμα και της Κανά, τα οποία κατά περίπτωση γαληνεύουν την ψυχή, ταξιδεύουν το νου και ξεσηκώνουν τα πιο αρχέγονα πλην ευγενή ένστικτα. Δίσκος ορόσημο για τον Θανάση Παπακωνσταντίνου και ολόκληρη την νεότερη ελληνική δισκογραφία.

Θανάσης Παπακωνσταντίνου - Βραχνός Προφήτης

Βραχνός Προφήτης
(Lyra, 2000)

Το πάντρεμα ανατολής και δύσης ή ο συνδυασμός των δικών μας μουσικών δρόμων με τις rock ενορχηστρώσεις δεν ήταν κάτι καινούριο, ο τρόπος όμως που έγινε από τον Θανάση και τους νέους, εξαίρετους συνεργάτες του στον δίσκο "Βραχνός Προφήτης" ήταν μοναδικός και έμελλε να στοιχειώσει για καλά την ελληνική δισκογραφία των δύο επόμενων δεκαετιών. Η βαριά ως επί το πλείστον ατμόσφαιρα φωτίζεται από εξάρσεις μαγικές, τα μεγάλα τραγούδια όπως ο "Πεχλιβάνης", η "Βαθιά Πληγή" και το "'Οταν Χαράζει" θα αποτελέσουν αναπόσπαστα μέρη και hightlight των ζωντανών εμφανίσεων, ενώ τα στιχάκια του Θανάση με την φωνή του ιδίου, όαση για την καρδιά και του νου, θρέφουν τον ακροατή σε στιγμές μοναχικότητας και συναυλιακής μέθεξης.

 

Θανάσης Παπακωνσταντίνου - Αγρύπνια

Αγρύπνια
(Lyra, 2002)

Με κεκτημένη ταχύτητα από το προηγούμενο επιτυχημένο πείραμα και αναμενόμενα παρόμοια, αν και διευρυμένη, σύνθεση της ομάδας συνεργατών, ο Θανάσης στην "Αγρύπνια" σκάβει ακόμη πιο βαθιά στις rock ενορχηστρώσεις, με αποτέλεσμα έναν ακόμη υπέροχο δίσκο που πλέον ισορροπεί ιδανικά ανάμεσα στα αρκετά ορχηστρικά κομμάτια και τα ιδιαίτερα σημαντικά, έως μνημειώδη τραγούδια. Οι ποιητικές ερμηνείες του δημιουργού σε αντιδιαστολή με εκείνες του Μάλαμα σε "Τειρεσία" και "Αγία Νοσταλγία" και του Παπάζογλου στο "Άστρο του Πρωινού", αλλά και η υποβλητική ατμόσφαιρα σε αντιδιαστολή με τις εκτελεστικές εξάρσεις, συντελούν σε έναν πολύχρωμο καμβά αντιθέσεων, με ενιαίο όμως μήνυμα και καθηλωτικό αποτέλεσμα.

Θανάσης Παπακωνσταντίνου - Διάφανος

Διάφανος
(Lyra/Αχός, 2006)

Στα τέλη του 2006, ο "Διάφανος" ήρθε να αποκαταστήσει τρόπον τινά την τάξη, μετά το ιδιαίτερα πειραματικό άλμπουμ "Βροχή Από Κάτω" που είχε προηγηθεί μερικούς μήνες πριν. Το αποτέλεσμα ήταν σχεδόν προδιαγεγραμμένο, καθώς επρόκειτο για μια σειρά τραγουδιών που στην πλειοψηφία τους είχαμε ήδη μάθει και αγαπήσει τα προηγούμενα χρόνια μέσα από τις συναυλίες της θρυλικής πλέον ορχήστρας "Λαϊκεδέλικα". Το ζήτημα της ξενιτιάς τίθεται στο επίκεντρο, το μεγαλείο των εκτελέσεων εγκλωβίζεται μαεστρικά, οι ερμηνείες της Μάρθας Φριτζήλα παραμένουν διεισδυτικές, το "Αερικό" γίνεται ακόμη μεγαλύτερο από την αντρική φωνή του βιολιστή Φώτη Σιώτα, ο "Διάφανος" και το "Στην Αμερική" με την φωνή του Σωκράτη συγκλονίζουν τότε, τώρα και για πάντα.

 
Θανάσης Παπακωνσταντίνου - Αγία Νοσταλγία​

Αγία Νοσταλγία​
(Lyra, 1993)

Το ντεμπούτο του Θανάση στην δισκογραφία χαρακτηρίζεται σχεδόν από αφέλεια, ενίοτε χιούμορ, μικρές διάρκειες και κυριότερα πρωτόλεια προσέγγιση στην σύνθεση και την ενορχήστρωση, συγγενεύοντας σε μεγάλο βαθμό με το ρεμπέτικο. Παρ' όλα αυτά, τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του δημιουργού που θα λάμψουν στους επόμενους δίσκους παρουσιάζονται αναμφισβήτητα. Η υποβλητική ατμόσφαιρα, όπως στο ομώνυμο "Αγία Νοσταλγία" και το "Όνειρο", οι ευγενείς μελωδίες και η ιδιαίτερη στιχουργική/ποίηση ("Στις Χαραυγές Ξεχνιέμαι", "Τρία Ρουμπαγιάτ") απαντώνται με σαφήνεια. Προστιθέμενη αξία οι ερμηνείες του Κοζανίτη Γιώργου Μιχαήλ, τον οποίο συναντάμε για πρώτη και τελευταία φορά σε δίσκο του Λαρισαίου δημιουργού.

Θανάσης Παπακωνσταντίνου - Της Αγάπης Γερακάρης

Της Αγάπης Γερακάρης
(Lyra, 1996)

Αμέσως μετά την συνεργασία "Στην Ανδρομέδα Και Στη Γη", η Μελίνα Κανά εδραιώνεται ως κεντρική ερμηνεύτρια και το συνολικό αποτέλεσμα του δίσκου "Της Αγάπης Γερακάρης" είναι ό,τι πιο λαϊκό/έντεχνο έχει παρουσιάσει ποτέ ο Θανάσης. Εκτός από την εκτεταμένη παρουσία του κιθαρίστα των Τρυπών, Μπάμπη Παπαδόπουλου, ανάμεσα στους εκτελεστές, συνεργασία που έμελλε να αποδειχθεί καταλυτική στην συνέχεια, η συγκεκριμένη δουλειά ξεχωρίζει για την ποιότητα και την ιδιαίτερη ομορφιά των συνθέσεων και βεβαίως για την ύπαρξη δύο ακόμη εκ των κλασικότερων τραγουδιών του Παπακωνσταντίνου, του "Αποσπερίτη" και του "Έρημα Κορμιά".

 

Θανάσης Παπακωνσταντίνου - Ο Ελάχιστος Εαυτός

Ο Ελάχιστος Εαυτός
(Inner Ear, 2011)

Ανάμεσα στους δύο δίσκους συνεργασίας με Σαββόπουλο και Χαρούλη, ο Θανάσης επιστρέφει υφολογικά στις αρχές του 2000, κάνοντας ταυτόχρονα ένα διαφορετικό βήμα. Ο "Ελάχιστος Εαυτός" είναι αρκετά υποτονικός και ατμοσφαιρικός, με μία παραπάνω δόση ηλεκτρονικής και έμφαση στα έγχορδα, ενώ δεν περνάει απαρατήρητη η ανάδειξη του Σιώτα σε βασικό συνερμηνευτή. Τα τραγούδια που θα ξεχωρίσουν υπάρχουν και πάλι, δύο είναι όμως εκείνα τα χαρακτηριστικά που αναδεικνύονται: Πρώτον, έχουμε να κάνουμε πιθανότατα με τον πιο προσωπικό και εξομολογητικό δίσκου του Λαρισαίου δημιουργού, και δεύτερον, υπάρχει η αίσθηση ότι μία ακόμη φουρνιά νέων οπαδών βρήκε εδώ σημείο επαφής και ταύτισης με τον Θανάση.

 

 
Θανάσης Παπακωνσταντίνου - Ο Σαμάνος

Ο Σαμάνος
(Lyra, 2008)

Έχοντας δηλώσει σε αδρές γραμμές ότι ο Διονύσης Σαββόπουλος είναι ο δικός του Θεοδωράκης ή Χατζηδάκις, μόνο περίεργο δεν είναι ότι ο Θανάσης επεδίωξε την συγκεκριμένη συνεργασία. Ακόμη πιο αξιοσημείωτο είναι ότι ο Σαββόπουλος για πρώτη φορά έδωσε την φωνή του σε δίσκο που δεν περιελάμβανε δικά του τραγούδια. Παρά την συνεισφορά αναγνωρισμένων μουσικών και αναμενόμενα την ύπαρξη τραγουδιών που θα έμεναν, ο "Σαμάνος" κρίνεται λιγότερο ξεχωριστός από τις υπόλοιπες δουλειές του Θανάση (κακό ή αδιάφορο δίσκο δεν θα κυκλοφορήσει πιθανότατα ποτέ), καθώς τον βρίσκει τρόπον τινά έξω από τα νερά του ή την άνεση της μοναχικής δημιουργίας.

 
Θανάσης Παπακωνσταντίνου - Η Βροχή Από Κάτω

Η Βροχή Από Κάτω
(Lyra, 2006)

Μόλις είπαμε, και θα ξαναπούμε με κάθε δυνατή ευκαιρία, ότι ο Θανάσης δεν έχει κυκλοφορήσει κακό ή αδιάφορο δίσκο, και πιθανότατα αυτό δεν θα συμβεί ποτέ. Η περίπτωση της "Βροχής Από Κάτω" είναι διαφορετική, καθώς ο δημιουργός ηθελημένα βρέθηκε στα άκρα του πειραματισμού, και ως εκ τούτου, ο συγκεκριμένος δίσκος προτείνεται ως η τελευταία προσθήκη κατά την απόκτηση του συνόλου της βασικής δισκογραφίας. Εν τέλει, εκτός από τα "Ορυχεία" στην πρώτη τους εκτέλεση, και ίσως την "Βάλια Κάλντα" και την "Sara", "H Βροχή Aπό Κάτω" είναι μάλλον η σκοτεινή πρώτη ύλη όλων αυτών που έχουμε αγαπήσει στον Θανάση.

 
Θανάσης Παπακωνσταντίνου - Τα Ζωντανά

Τα Ζωντανά
(Lyra, 2004)

Έχοντας παρακολουθήσει τον Θανάση με κάθε σχήμα που έχει επιλέξει να τον συνοδεύσει στις ζωντανές του εμφανίσεις ή καλύτερα στις περιοδείες του από το 2000 μέχρι σήμερα, μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι η καλύτερη φάση ήταν εκείνη της περίφημης ορχήστρας "Λαϊκεδέλικα". Το τι έκανε η συγκεκριμένη κολεκτίβα έχει ευτυχώς αποτυπωθεί στο φιλμ "Στα Κέρατα Του Ταύρου" και πολύ περισσότερο στο διπλό άλμπουμ "Τα ζωντανά". Το εγχείρημα με τις rock ενορχηστρώσεις δίνει άλλη πνοή στα παλιότερα τραγούδια και επιβεβαιώνει την αξία των τότε νέων, με αιχμές το ηλεκτρικό κιθαριστικό δίδυμο των Παπαδόπουλου και Μπαντούκ, τα τύμπανα του Αλέξη Αποστολάκη και βεβαίως τις καταπληκτικές ερμηνείες της Μάρθας Φριντζήλα.

A Compilation

Τα ξεχωριστά τραγούδια του Θανάση Παπακωνσταντίνου θα μπορούσαν να καλύψουν αρκετούς ψηφιακούς δίσκους, με τον περιορισμό ωστόσο του ενός, αποφασίσαμε να μείνουμε σε περισσότερο γνωστά, τα οποία σαφέστατα δεν υπολείπονται καλλιτεχνικής αξίας. Για όλα τα υπόλοιπα, γνωστότερα και μη, διάθεση να υπάρχει και βρίσκονται εκεί έξω, περιμένοντας τον ακροατή να τα ανακαλύψει.

1. Στις Χαραυγές Ξεχνιέμαι (Αγία Νοσταλγία)
2. Αγία Νοσταλγία (Αγία Νοσταλγία)
3. Ανδρομέδα (Στην Ανδρομέδα Και Στη Γη)
4. Άστρο Του Πρωινού (Στην Ανδρομέδα Και Στη Γη)
5. Αποσπερίτης (Της Αγάπης Γερακάρης)
6. Έρημα Κορμιά (Της Αγάπης Γερακάρης)
7. Αερικό (Λάφυρα)
8. Μιλώ Για Σένα (Λάφυρα)
9. Όταν Χαράζει (Βραχνός Προφήτης)
10. Πεχλιβάνης (Βραχνός Προφήτης)
11. Τειρεσίας (Αγρύπνια)
12. Άστρο Του Πρωινού (Αγρύπνια)
13. Διάφανος (Διάφανος)
14. Στην Αμερική (Διάφανος)
15. San Michelle (Ο Ελάχιστος Εαυτός)
16. Ηλιόπετρα (Πρόσκληση Σε Δείπνο Κυανίου)
17. Ο Χομαγιούν Και Ο Βακάρ (Πρόσκληση Σε Δείπνο Κυανίου)

  • SHARE
  • TWEET